How sampling transformed music | Mark Ronson

Tłumaczenie: A. Konstancja Wiszniewska Korekta: Krystian Aparta

I'm assuming everyone here has watched

Chyba każdy widział w necie jakąś prelekcję TED?

a TED Talk online at one time or another, right?

So what I'm going to do is play this.

Zagram teraz utwór stworzony z dostępnych w necie prelekcji.

This is the song from the TED Talks online.

(Music)

(Muzyka)

And I'm going to slow it down

Trochę zwolnię,

because things sound cooler when they're slower.

ponieważ wolniej zawsze brzmi lepiej.

(Music)

(Muzyka)

Ken Robinson: Good morning. How are you?

Ken Robinson: Dzień dobry. Jak się macie?

Mark Applebaum: I'm going to -- Kate Stone: -- mix some music.

Mark Applebaum: Mam zamiar - Kate Stone: - zmiksować trochę muzyki.

MA: I'm going to do so in a way that tells a story.

MA: Chcę opowiedzieć historię,

Tod Machover: Something nobody's ever heard before.

Tod Machover: Jakiej jeszcze nikt nie słyszał.

KS: I have a crossfader.

KS: Mam crossfader.

Julian Treasure: I call this the mixer.

Julian Treasure: Dla mnie mikser.

KS: Two D.J. decks.

KS: Dwa deki didżejskie.

Chris Anderson: You turn up the dials, the wheel starts to turn.

Chris Anderson: Podkręcasz i kółko zaczyna się obracać.

Dan Ellsey: I have always loved music.

Dan Ellsey: Zawsze kochałem muzykę,

Michael Tilson Thomas: Is it a melody or a rhythm or a mood or an attitude?

Michael Tilson Thomas: Melodia, rytm czy nastrój?

Daniel Wolpert: Feeling everything that's going on inside my body.

Daniel Wolpert: Czuję, co dzieje się w ciele.

Adam Ockelford: In your brain is this amazing musical computer.

Adam Ockelford: W mózgu jest zdumiewający komputer muzyczny.

MTT: Using computers and synthesizers to create works. It's a language that's still evolving.

MTT: Komputer i syntezator tworzą dzieła. Język, który nadal ewoluuje.

And the 21st century.

XXI wiek.

KR: Turn on the radio. Pop into the discotheque.

KR: Włącz radio. Wpadnij do dyskoteki.

You will know what this person is doing: moving to the music.

Zorientujesz się, co robią: ruszają się w rytm muzyki.

Mark Ronson: This is my favorite part.

Mark Ronson: Teraz mój ulubiony fragment.

MA: You gotta have doorstops. That's important.

MA: Musisz mieć odbojniki. To ważne.

TM: We all love music a great deal.

TM: Wszyscy bardzo kochamy muzykę.

MTT: Anthems, dance crazes, ballads and marches.

MTT: Hymny, modne tańce, ballady i marsze.

Kirby Ferguson and JT: The remix: It is new music created from old music.

Kirby Ferguson i JT: Remiks. Nowa muzyka stworzona ze starej muzyki.

Ryan Holladay: Blend seamlessly.

Ryan Holladay: Gładko się łączy.

Kathryn Schulz: And that's how it goes.

Kathryn Schulz: Właśnie tak.

MTT: What happens when the music stops?

MTT: Co się dzieje, kiedy muzyka się kończy?

KS: Yay!

KS: Yes!

(Applause)

(Brawa)

MR: Obviously, I've been watching a lot of TED Talks.

MR: Widać, że widziałem sporo prelekcji.

When I was first asked to speak at TED,

Zaproszony na konferencję TED, na początku nie bardzo wiedziałem, jak to ugryźć,

I wasn't quite sure what my angle was, at first,

so yeah, I immediately started watching tons of TED Talks,

więc od razu zacząłem oglądać masę prelekcji TED.

which is pretty much absolutely

Zdecydowanie fatalny pomysł,

the worst thing that you can do

because you start to go into panic mode, thinking,

ponieważ wpadasz w panikę, myśląc:

I haven't mounted a successful expedition to the North Pole yet.

nie zorganizowałem udanej wyprawy na biegun północny

Neither have I provided electricity

ani nie doprowadziłem elektryczności do wioski, dzięki własnej pomysłowości.

to my village through sheer ingenuity.

In fact, I've pretty much wasted most of my life

Właściwie zmarnowałem większość życia jako DJ w klubach nocnych

DJing in night clubs

and producing pop records.

lub producent płyt z muzyką pop.

But I still kept watching the videos,

Jednak nadal oglądałem nagrania, ponieważ jestem masochistą.

because I'm a masochist,

and eventually, things like Michael Tilson Thomas

Aż dotarłem do Michaela Tilsona Thomasa i Toda Machovera.

and Tod Machover, and seeing

their visceral passion talking about music,

Ekspresywna pasja, z jaką mówili o muzyce, coś we mnie poruszyła.

it definitely stirred something in me,

and I'm a sucker for anyone talking devotedly

Uwielbiam ludzi żarliwie opowiadających o potędze muzyki.

about the power of music.

And I started to write down on these little note cards

Zacząłem zapisywać na karteczkach,

every time I heard something

jak tylko słyszałem coś,

that struck a chord in me, pardon the pun,

co poruszyło czułe struny, wybaczcie grę słów,

or something that I thought I could use,

lub coś, co chciałem wykorzystać.

and pretty soon, my studio looked like this,

Dość szybko moje studio wyglądało tak.

kind of like a John Nash, "Beautiful Mind" vibe.

Trochę w klimacie Johna "Piękny umysł" Nasha.

The other good thing about watching TED Talks,

Inny pozytyw oglądania prelekcji TED,

when you see a really good one,

to że kiedy oglądamy jakąś super fajną,

you kind of all of a sudden wish the speaker

chcemy się skumplować z prelegentem, chociaż na jeden dzień.

was your best friend, don't you? Like, just for a day.

They seem like a nice person.

Ma się poczucie, że to fajny gość.

You'd take a bike ride, maybe share an ice cream.

Poszlibyście razem na rower, może na lody,

You'd certainly learn a lot.

Na pewno można by się dużo nauczyć.

And every now and then they'd chide you,

Czasem mógłby cię ofuknąć z frustracji, że nie jesteś w stanie

when they got frustrated that you couldn't really

keep up with half of the technical things they're banging on about all the time.

nadążyć za połową skomplikowanych rzeczy, o których nawija.

But then they'd remember that you're but a mere human

Ale przypomni sobie, że jesteś tylko śmiertelnikiem

of ordinary, mortal intelligence

o przeciętnej inteligencji,

that didn't finish university,

bez ukończonych studiów,

and they'd kind of forgive you,

w końcu wybaczy ci ignorancję

and pet you like the dog.

i pogłaska jak pieska.

(Laughter)

(Śmiech)

Man, yeah, back to the real world,

Wróćmy do rzeczywistości.

probably Sir Ken Robinson and I

Prawdopodobnie Sir Ken Robinson nie będzie moim najlepszym kumplem.

are not going to end up being best of friends.

He lives all the way in L.A. and I imagine is quite busy,

Mieszka daleko stąd w Los Angeles i na pewno jest zajęty.

but through the tools available to me -- technology

Ale przez dostępne narzędzia - technologię

and the innate way that I approach making music --

i mój własny sposób robienia muzyki,

I can sort of bully our existences

mogę poniekąd zmusić jego i swoje istnienie

into a shared event,

do zaistnienia wspólnie,

which is sort of what you saw.

co właśnie widzieliście.

I can hear something that I love in a piece of media

Słysząc w mediach coś, co kocham,

and I can co-opt it

mogę to przejąć

and insert myself in that narrative,

i umieścić siebie w tej narracji

or alter it, even.

albo nawet ją zmienić.

In a nutshell, that's what I was trying to do

To próbowałem zrobić tutaj,

with these things, but more importantly,

a co ważniejsze,

that's what the past 30 years of music has been.

tym właśnie jest muzyka ostatnich 30 lat.

That's the major thread.

To jest główny wątek.

See, 30 years ago, you had the first digital samplers,

30 lat temu pierwsze samplery cyfrowe z dnia na dzień

and they changed everything overnight.

zmieniły wszystko.

All of a sudden, artists could sample

Nagle artyści mogli samplować wszystko, co istniało wcześniej,

from anything and everything that came before them,

from a snare drum from the Funky Meters,

od werbla z Funky Meters

to a Ron Carter bassline,

czy basu Rona Cartera,

the theme to "The Price Is Right."

do tematu z "The Price is Right".

Albums like De La Soul's "3 Feet High and Rising"

Płyty De La Soul "3 Feet High and Rising"

and the Beastie Boys' "Paul's Boutique"

czy "Paul's Boutique" Beastie Boys,

looted from decades of recorded music

złupiły parę dekad nagranej muzyki,

to create these sonic, layered masterpieces

dając wielowarstwowe arcydzieła dźwiękowe,

that were basically the Sgt. Peppers of their day.

na miarę płyty Sgt. Peppers swoich czasów.

And they weren't sampling these records

Nie samplowali starych płyt,

because they were too lazy to write their own music.

bo im się nie chciało komponować.

They weren't sampling these records to cash in on

Nie samplowali, żeby zarobić na znajomym brzmieniu oryginałów.

the familiarity of the original stuff.

To be honest, it was all about sampling

Prawdę mówiąc, samplowali naprawdę mało znane kawałki,

really obscure things,

except for a few obvious exceptions

oprócz oczywistych wyjątków,

like Vanilla Ice and "doo doo doo da da doo doo"

jak Vanila Ice "doo doo doo da da doo doo",

that we know about.

o których wiadomo.

But the thing is,

Chodzi o to,

they were sampling those records

że samplowali te płyty,

because they heard something in that music

ponieważ w muzyce słyszeli coś, co do nich przemawiało tak,

that spoke to them

that they instantly wanted to inject themselves

że natychmiast chcieli umieścić siebie w narracji tej muzyki.

into the narrative of that music.

They heard it, they wanted to be a part of it,

Słuchając, chcieli być jej częścią.

and all of a sudden they found themselves

Nagle znaleźli się

in possession of the technology to do so,

w posiadaniu technologii, która to umożliwiała.

not much unlike the way the Delta blues

Nie inaczej niż kiedy Delta blues

struck a chord with the Stones and the Beatles and Clapton,

poruszył strunę w Stonesach, Beatlesach i Claptonie,

and they felt the need to co-opt that music

Czuli potrzebę połączenia tej muzyki z narzędziami swoich czasów.

for the tools of their day.

You know, in music we take something that we love

W muzyce bierzemy coś, co kochamy

and we build on it.

i na tym budujemy.

I'd like to play a song for you.

Chciałbym wam zagrać piosenkę.

(Music: "La Di Da Di" by Doug E. Fresh & Slick Rick)

(Muzyka: "La Di Da Di" Doug E. Fresh i Slick Rick)

That's "La Di Da Di" and it's the fifth-most sampled

"La Di Da Di" to 5. najbardziej samplowany utwór wszechczasów.

song of all time.

It's been sampled 547 times.

Samplowano go 547 razy.

It was made in 1984 by these two legends of hip-hop,

W 1984 roku stworzyły go dwie legendy hip hopu,

Slick Rick and Doug E. Fresh,

Slick Rick i Doug E. Fresh,

and the Ray-Ban and Jheri curl look is so strong.

Ray-Bany i trwała Jheri curl rządziły.

I do hope that comes back soon.

Mam nadzieję, że wkrótce wrócą.

Anyway, this predated the sampling era.

To było przed erą samplowania.

There were no samples in this record,

W tym nagraniu nie ma sampli,

although I did look up on the Internet last night,

chociaż sprawdziłem w sieci wczoraj,

I mean several months ago,

a raczej kilka miesięcy temu,

that "La Di Da Di" means, it's an old

że "La Di Da Di" to stare angielskie wyrażenie cockney z XIX wieku,

Cockney expression from the late 1800s in England,

so maybe a remix with Mrs. Patmore

więc może i remiks z Mrs. Patmore

from "Downton Abbey" coming soon,

z "Downton Abbey" pojawi się wkrótce,

or that's for another day.

ale o tym kiedy indziej.

Doug E. Fresh was the human beat box.

Doug E. Fresh to człowiek-perkusja.

Slick Rick is the voice you hear on the record,

Wokal na płycie to głos Slick Ricka.

and because of Slick Rick's sing-songy,

Dzięki śpiewnej manierze głos Slick Ricka

super-catchy vocals, it provides endless sound bites

to niekończące się źródło chwytliwych wokali i sampli

and samples for future pop records.

dla przyszłych nagrań pop.

That was 1984.

To był rok 1984.

This is me in 1984, in case you were wondering

Tutaj ja w r. 1984, na wypadek, gdybyście się zastanawiali,

how I was doing, thank you for asking.

jak się wtedy miewałem. Dzięki, że spytaliście.

It's Throwback Thursday already.

Powrót do przeszłości.

I was involved in a heavy love affair

Miałem poważny romans z muzyką Duran Duran,

with the music of Duran Duran,

as you can probably tell from my outfit.

jak się pewnie domyślacie po moim stroju.

I was in the middle.

Ja to ten w środku.

And the simplest way that I knew

Najprostszym znanym mi sposobem

how to co-opt myself into that experience

spełnieniem potrzeby zaistnienia w tej piosence,

of wanting to be in that song somehow

was to just get a band together of fellow nine-year-olds

było stworzyć zespół 9-latków,

and play "Wild Boys" at the school talent show.

i zagrać "Wild Boys" na szkolnym konkursie talentów.

So that's what we did, and long story short,

Tak zrobiliśmy i, w skrócie,

we were booed off the stage,

wygwizdano nas ze sceny.

and if you ever have a chance to live your life

Jeśli macie szansę przeżyć życie

escaping hearing the sound of an auditorium

bez wspomnień dźwięku publiki pełnej niezadowolonych 2 i 3-klasistów,

full of second- and third-graders booing,

I would highly recommend it. It's not really fun.

zdecydowanie polecam. To wcale nie było zabawne.

But it didn't really matter,

Ale nie miało to znaczenia,

because what I wanted somehow

ponieważ chciałem

was to just be in the history of that song for a minute.

po prostu być przez minutę w historii tej piosenki.

I didn't care who liked it.

Nieważne, czy się podoba.

I just loved it, and I thought I could put myself in there.

Kochałem ją i myślałem, że mogę w nią wejść.

Over the next 10 years, "La Di Da Di"

Przez kolejnych 10 lat "La Di Da Di",

continues to be sampled by countless records,

samplowana na niezliczonych płytach,

ending up on massive hits like "Here Comes the Hotstepper"

ląduje w tak potężnych hitach jak "Here Comes the Hotstepper"

and "I Wanna Sex You Up."

i "I Wanna Sex You Up".

Snoop Doggy Dogg covers this song

Snoop Doggy Dogg robi covera

on his debut album "Doggystyle" and calls it "Lodi Dodi."

na debiutanckim albumie "Doggystyle" i nazywa go "Lodi Dodi".

Copyright lawyers are having a field day at this point.

Prawnicy od praw autorskich mają używanie.

And then you fast forward to 1997,

Przewijamy do roku 1997.

and the Notorious B.I.G., or Biggie,

Notorius B.I.G. albo Biggie reinterpretuje "La Di Da Di"

reinterprets "La Di Da Di"

on his number one hit called "Hypnotize,"

w swoim największym hicie "Hypnotize",

which I will play a little bit of

którego fragment zagram.

and I will play you a little bit of the Slick Rick

Zagram też odrobinę Slick Ricka,

to show you where they got it from.

żeby pokazać, skąd to się wzięło.

(Music: "Hypnotize" by The Notorious B.I.G.)

(Muzyka: "Hypnotize" Notorious B.I.G.)

So Biggie was killed

Biggie zginął

weeks before that song made it to number one,

parę tygodni zanim utwór został numerem 1,

in one of the great tragedies of the hip-hop era,

w jednej z wielkich tragedii ery hip hopu.

but he would have been 13 years old

Ale miał 13 lat i żył, gdy wyszło "La Di Da Di".

and very much alive when "La Di Da Di" first came out,

and as a young boy

Dla młodego chłopaka dorastającego na Brooklynie

growing up in Brooklyn,

it's hard not to think that that song probably held

piosenka ta najprawdopodobniej przywoływała jakieś miłe wspomnienia.

some fond memories for him.

But the way he interpreted it, as you hear,

Jednak sposób interpretacji jest całkowicie jego własny.

is completely his own.

He flips it, makes it,

Przerabia i stwarza ją na nowo,

there's nothing pastiche whatsoever about it.

nie ma w tym żadnego pastiszu.

It's thoroughly modern Biggie.

Totalnie współczesny Biggie.

I had to make that joke in this room,

Ten żart musiał paść w tej sali,

because you would be the only people that I'd ever have a chance of getting it.

ponieważ jesteście jedyni, z którymi mógł się udać.

And so, it's a groaner. (Laughter)

Ok, to słaby żart. (Śmiech)

Elsewhere in the pop and rap world,

Gdzie indziej, w świecie popu i rapu,

we're going a little bit sample-crazy.

wszyscy wariują na punkcie sampli.

We're getting away from the obscure samples that we were doing,

Odchodzimy od mało znanych sampli.

and all of a sudden everyone's taking

Nagle wszyscy wykorzystują

these massive '80s tunes like Bowie, "Let's Dance,"

niesamowite melodie lat 80., "Let's Dance" Bowiego,

and all these disco records, and just rapping on them.

wszystkie płyty disco i po prostu rapują do nich.

These records don't really age that well.

Tamte płyty nie starzeją się ładnie.

You don't hear them now, because they borrowed

Nie słuchamy ich, ponieważ pożyczały

from an era that was too steeped

z ery zbyt przesiąkniętej swoimi własnymi skojarzeniami.

in its own connotation.

You can't just hijack nostalgia wholesale.

Nostalgii nie da się zawłaszczyć hurtem,

It leaves the listener feeling sickly.

bo sprawia, że słuchacza mdli.

You have to take an element of those things

Trzeba wziąć jakiś element i wnieść coś świeżego i nowego.

and then bring something fresh and new to it,

which was something that I learned

Nauczyłem się tego,

when I was working with the late,

kiedy pracowałem ze świętej pamięci niesamowitą Amy Winehouse

amazing Amy Winehouse

on her album "Back to Black."

nad płytą "Back to Black".

A lot of fuss was made about the sonic of the album

Dźwięk na tym albumie spowodował dużo zamieszanie.

that myself and Salaam Remi, the other producer,

Ja i Salaam Remi, drugi producent,

achieved, how we captured this long-lost sound,

uchwyciliśmy dawno zagubiony dźwięk,

but without the very, very 21st-century personality

ale bez uosabiającej XXI wiek postaci Amy Winehouse,

and firebrand that was Amy Winehouse

and her lyrics about rehab and Roger Moore

jej tekstów o odwyku, i Rogerze Moore,

and even a mention of Slick Rick,

łącznie ze wzmianką o Slick Ricku,

the whole thing would have run the risk

cała rzecz zakrawałaby na pastisz, szczerze mówiąc.

of being very pastiche, to be honest.

Imagine any other singer from that era over it

Wyobraźcie sobie kogoś innego śpiewającego te same teksty.

singing the same old lyrics.

It runs a risk of being completely bland.

Jest ryzyko, że byłoby to nijakie.

I mean, there was no doubt that Amy

Bez wątpienia Amy, Salaam i ja mocno kochamy

and I and Salaam all had this love

for this gospel, soul and blues and jazz

gospel, soul, blues i jazz.

that was evident listening to the musical arrangements.

To słychać w muzycznych aranżacjach.

She brought the ingredients that made it urgent

Amy zrobiła z tego płytę ważną

and of the time.

i na czasie.

So if we come all the way up to the present day now,

Przechodzimy teraz do naszych czasów.

the cultural tour de force that is Miley Cyrus,

Kulturowy popis w osobie Miley Cyrus,

she reinterprets "La Di Da Di"

która reinterpretuje "La Di Da Di"

completely for her generation,

w sposób właściwy dla swego pokolenia.

and we'll take a listen to the Slick Rick part

Posłuchamy fragmentu w wykonaniu Slick Ricka,

and then see how she sort of flipped it.

a potem zobaczymy, jak to przerobiła.

(Music: "La Di Da Di" by Slick Rick & Doug E. Fresh)

(Muzyka: "La Di Da Di" Slick Rick i Doug E. Fresh)

(Music: "We Can't Stop" by Miley Cyrus)

(Muzyka: "We Can't Stop" Miley Cyrus)

So Miley Cyrus,

Miley Cyrus,

who wasn't even born yet when "La Di Da Di" was made,

której jeszcze nie było na świecie, kiedy powstało "La Di Da Di",

and neither were any of the co-writers on the song,

zresztą tak samo współautorów piosenki,

has found this song that somehow

odkryła, że ta piosenka

etched its way into the collective consciousness of pop music,

wryła się w zbiorową świadomość muzyki pop.

and now, with its timeless playfulness of the original,

Zachowując ponadczasową figlarność oryginału,

has kind of translated to a whole new generation

przetłumaczyła ją nowemu pokoleniu,

who will probably co-opt it as their own.

które prawdopodobnie uzna ją za swoją.

Since the dawn of the sampling era,

Od początku ery samplowania toczy się niekończąca dyskusja

there's been endless debate

about the validity of music that contains samples.

na temat wiarygodności muzyki, która zawiera sample.

You know, the Grammy committee says that

Komitet Grammy mówi,

if your song contains some kind of pre-written

że jeśli utwór zawiera wcześniej napisaną

or pre-existing music,

lub już istniejącą muzykę,

you're ineligible for song of the year.

nie spełnia warunków piosenki roku.

Rockists, who are racist

Rockerzy, którzy są rasistami,

but only about rock music,

ale tylko odnośnie muzyki rockowej,

constantly use the argument to —

ciągle używają tego argumentu -

That's a real word. That is a real word.

- to jest rzeczywistość -

They constantly use the argument to devalue rap

ciągle używają tego argumentu, żeby zdeprecjonować rap

and modern pop,

i współczesny pop.

and these arguments completely miss the point,

Takie argumenty są całkiem błędne,

because the dam has burst.

ponieważ tama już dawno pękła.

We live in the post-sampling era.

Żyjemy w czasach post-samplowania.

We take the things that we love

Bierzemy coś, co kochamy i budujemy na tym.

and we build on them.

That's just how it goes.

Tak właśnie jest.

And when we really add something significant and original

Kiedy dodamy coś znaczącego i oryginalnego

and we merge our musical journey with this,

i połączymy ze swoją podróżą muzyczną,

then we have a chance to be

wtedy mamy szansę stać się

a part of the evolution of that music that we love

częścią ewolucji muzyki, którą kochamy,

and be linked with it once it becomes something new again.

być jej częścią, kiedy znów stanie się czymś nowym.

So I would like to do one more piece

Chciałbym zagrać jeszcze jeden kawałek,

that I put together for you tonight,

który dla was poskładałem.

and it takes place with two

Będą w nim dwa inspirujące wystąpienia z TED.

pretty inspiring TED performances that I've seen.

One of them is the piano player Derek Paravicini,

Pianista Derek Paravicini,

who happens to be a blind,

niewidomy, autystyczny geniusz pianina,

autistic genius at the piano,

and Emmanuel Jal, who is an ex-child soldier

oraz Emmanuel Jal, byłe dziecko-żołnierz w południowym Sudanie,

from the South Sudan,

who is a spoken word poet and rapper.

poeta przekazu ustnego i raper.

And once again I found a way to annoyingly

Znów znalazłem irytujący sposób,

me-me-me myself into the musical history

żeby wstawić swoje ja-ja-ja do historii muzyki

of these songs,

tych piosenek.

but I can't help it,

Nic na to nie poradzę,

because they're these things that I love,

ponieważ to właśnie kocham,

and I want to mess around with them.

i chcę się tym bawić.

So I hope you enjoy this. Here we go.

Mam nadzieję, że się wam spodoba. Zaczynamy.

Let's hear that TED sound again, right?

Posłuchajmy raz jeszcze intra do prelekcji TED, OK?

(Music)

(Muzyka)

Thank you very much. Thank you.

Dziękuję bardzo. Dziękuję.

(Applause)

(Brawa)