Dean Ornish: Healing through diet

Tłumaczenie: Józef Piecyk Korekta: Ewa Bielczyk

This session is on natural wonders,

Ta sesja jest o cudach natury,

and the bigger conference is on the pursuit of happiness.

a większość konferencji -- o pogoni za szczęściem.

I want to try to combine them all,

Chcę je połączyć,

because to me, healing is really the ultimate natural wonder.

ponieważ dla mnie, leczenie jest największym cudem natury

Your body has a remarkable capacity to begin healing itself,

Twoje ciało ma ogromną zdolność do leczenia siebie

and much more quickly than people had once realized,

znacznie szybciej niż ludzie uważają,

if you simply stop doing what's causing the problem.

jeśli po prostu przestaniesz robić to, co sprawia problem.

And so, really, so much of what we do in medicine and life in general

Więc, naprawdę, większość naszych działań w medycynie i życiu

is focused on mopping up the floor without also turning off the faucet.

skupia się na wycieraniu podłogi bez zakręcenia kranu.

Kocham moją pracę, bo daje ona wielu ludziom

I love doing this work,

because it really gives many people new hope and new choices

nową nadzieję i nowe wybory, których nie mieli wcześniej

that they didn't have before,

and it allows us to talk about things that -- not just diet,

i pozwala nam to na mówienie o rzeczach -- nie tylko diecie,

but that happiness is not --

ale szczęście to nie --

we're talking about the pursuit of happiness,

mówimy o pogoni za szczęściem,

but when you really look at all the spiritual traditions,

ale jeśli zagłębisz się w tradycje duchowe,

co Aldous Huxley nazywa "wieczną mądrością",

what Aldous Huxley called the "perennial wisdom,"

when you get past the names and forms and rituals that divide people,

gdy wyjdziesz poza nazwy, formy i rytuały, które dzielą ludzi,

it's really about -- our nature is to be happy;

chodzi o to -- nasza natura to bycie szczęśliwym;

our nature is to be peaceful, our nature is to be healthy.

w naszej naturze leży bycie spokojnym oraz zdrowym.

And so happiness is not something you get,

I nie jest to coś -- szczęście to nie coś co dostajesz,

health is generally not something that you get,

zdrowie też nie jest czymś co dostajesz.

but rather, all of these different practices --

Jednak większość tych różnych praktyk --

you know, the ancient swamis and rabbis and priests and monks and nuns

wiecie, starożytni duchowni, rabinowie, kapłani, mnisi, zakonnice

didn't develop these techniques to just manage stress

nie wynaleźli tych technik by radzić sobie ze stresem,

or lower your blood pressure or unclog your arteries,

czy też zmniejszyć ciśnienie krwi, odblokować tętnice,

even though it can do all those things.

mimo że są w stanie zrobić te rzeczy.

They're powerful tools for transformation,

Są to potężne narzędzia zmiany,

for quieting down our mind and bodies

dla uspokojenia naszych umysłów i ciał

to allow us to experience what it feels like to be happy,

co pozwala nam doświadczyć uczucia, jakim jest bycie szczęśliwym,

to be peaceful, to be joyful

spokojnym, pełnym radości

and to realize that it's not something that you pursue and get,

i zdania sobie sprawy, że nie jest to coś co gonisz i łapiesz,

but rather, it's something that you have already, until you disturb it.

ale raczej coś co masz, dopóki tego nie zepsujesz.

I studied yoga for many years with a teacher named Swami Satchidananda.

Trenowałem jogę przez wiele lat z nauczycielem Swami Satchidenanda

People would say, "What are you, a Hindu?"

i ludzie pytali, kim jesteś, Hindusem? Odpowiadał, nie, jestem cofusem.

He'd say, "No, I'm an undo."

(Laughter)

Chodzi tak na prawdę o dostrzeżenie co sprawia,

It's about identifying

what's causing us to disturb our innate health and happiness

że psujemy nasze wrodzone zdrowie i szczęście

and then to allow that natural healing to occur.

i pozwoleniu naturze na leczenie.

To me, that's the real natural wonder.

Jest to, dla mnie, cud natury.

So, within that larger context,

W tej koncepcji, tej szerszej koncepcji,

we can talk about diet, stress management --

możemy mówić o diecie, radzeniu sobie ze stresem,

which are really these spiritual practices --

czym zresztą są praktyki duchowe,

moderate exercise, smoking cessation,

ćwiczeniach, rzucaniu palenia, grupach wsparcia i otoczeniu --

support groups and community, which I'll talk more about,

o czym powiem więcej później -- i niektóre witaminy i suplementy.

and some vitamins and supplements.

Nie chodzi tylko o dietę.

And it's not a diet.

When people think about the diet I recommend,

Wiecie, większość ludzi myśli, że dieta, którą polecam

they think it's really strict.

jest bardzo rygorystyczna.

For reversing disease, that's what it takes.

Dla odwrócenia choroby, w tym wypadku,

But if you're just trying to be healthy, you have a spectrum of choices.

ale jeśli chcesz po prostu być zdrowy masz wiele wyborów.

Do tego stopnia, że możesz przesunąć się w stronę zdrowia

To the degree that you can move in a healthy direction,

będziesz żył dłużej, czuł się lepiej,

you're going to live longer, feel better, lose weight, and so on.

będziesz tracił wagę i tak dalej.

And in our studies, what we've been able to do

Dzięki badaniom udało nam się używając

is to use very expensive, high-tech, state-of-the-art measures

bardzo drogich, zaawansowanych technologicznie, najnowocześniejszych środków

to prove how powerful these very simple and low-tech and low-cost --

udowodnić jak potężne są te proste, nieskomplikowane i tanie

and in many ways, ancient -- interventions can be.

oraz -- w wielu przypadkach -- stare metody

We first began by looking at heart disease.

Zaczęliśmy od spojrzenia na choroby serca

When I began doing this work 26 or 27 years ago,

i gdy zacząłem nad tym pracować 26 czy 27 lat temu

it was thought that once you have heart disease, it can only get worse.

uważano, że gdy masz chorobę serca, może być tylko gorzej.

What we found was, instead of getting worse and worse,

Odkryliśmy, że zamiast być gorzej i gorzej,

in many cases, it could get better and better,

w wielu przypadkach było lepiej i lepiej,

and much more quickly than people had once realized.

znacznie szybciej niż ludziom się wydawało.

This is a representative patient who, at the time, was 73,

Oto przykładowy pacjent, który w wieku 73 lat --

told he needed to have a bypass, decided to do this instead.

bardzo potrzebował wszczepienia bypass'ów, ale zamiast tego;

We used quantitative arteriography, showing the narrowing.

użyliśmy artrografii ilościowej pokazującej zwężenie.

This is one of the main arteries that feeds the heart,

To jedna z tętnic, która zasila serce, jedna z głównych,

and you can see the narrowing here.

możecie zauważyć tu zwężenie.

A year later, it's not as clogged; normally, it goes the other direction.

Rok później nie jest tak ściśnięta - zwykle idzie w drugą stronę.

These minor changes in blockages

Te małe zmiany w zablokowaniu

caused a 300 percent improvement in blood flow,

spowodowały poprawienie przepływu krwi o 300 procent

and using cardiac positron-emission tomography, or PET, scans --

i przy użyciu pozytonowej emisji tomograficznej serca, czy skanów "PET",

blue and black is no blood flow,

niebieskie i czerwone to brak przepływu krwi, pomarańczowy i biały to maksimum.

orange and white is maximal --

huge differences can occur without drugs, without surgery.

Ogromne zmiany mogą nastąpić bez leków czy chirurgii.

Clinically, he couldn't walk across the street

Klinicznie, dosłownie nie mógł przejść przez ulicę bez ostrego bólu w klatce piersiowej;

without getting severe chest pain.

Within a month, like most people, he was pain-free,

w ciągu miesiąca, jak większość osób, był wolny od bólu, a w ciągu roku

and within a year, climbing more than 100 floors a day on a StairMaster.

wchodził ponad 100 pięter dziennie na Stairmasterze(bieżnia, po której się idzie jak po schodach)

This is not unusual,

Nie jest to niezwykłe i jest to część tego, co sprawia,

and it's part of what enables people to maintain these kinds of changes,

że ludzie utrzymują te zmiany,

because it makes a big difference in their quality of life.

ponieważ wprowadza to wielką zmianę w jakości ich życia.

Ogólnie, jeśli spojrzycie na tętnice u pacjentów

If you looked at all the arteries in all the patients,

they got worse and worse from one year to five years in the comparison group.

stan się pogarsza i pogarsza, z roku do pięciu lat w grupie kontrolnej.

To naturalny bieg chorób serca,

This is the natural history of heart disease.

ale nie do końca, ponieważ odkryliśmy, że może być lepiej i lepiej

But it's really not natural; we found it could get better and better,

and much more quickly than people thought.

i do tego znacznie szybciej niż kiedykolwiek myślano.

Odkryliśmy również, że im bardziej ludzie się zmieniają, tym lepiej się mają.

We also found the more people changed, the better they got.

It wasn't a function of how old or sick they were,

Nie chodziło o to jak stary czy jak chory byłeś,

but of how much they changed.

tylko jak bardzo się zmieniłeś,

The oldest patients improved as much as the young ones.

stan najstarszych pacjentów poprawił się tak bardzo jak tych młodszych.

I got this Christmas card a few years ago from patients in one of our programs.

Dostałem tą kartkę bożonarodzeniową kilka lat temu

od pary pacjentów z jednego z naszych programów.

The younger brother is 86; the older one is 95.

Młodszy brat ma 86, starszy 95;

They wanted to show me how much more flexible they were.

chcieli pokazać mi jak elastyczni byli,

tego roku wysłali mi tą, co uważam za dość zabawne.

The following year they sent this, which I thought was funny.

(Śmiech)

(Laughter)

Nigdy nie wiesz.

You just never know.

And what we found was that 99 percent of the patients

Okazało się, że 99 procent pacjentów

stopped or reversed the progression of their heart disease.

odwraca postęp choroby serca.

Now, I thought if we just did good science,

Pomyślałem, wiecie, gdybyśmy uprawiali dobrą naukę,

that would change medical practice.

która by zmieniła praktykę medyczną, ale to było naiwne.

But that was naive.

To ważne, jednakże niewystarczające.

It's important, but not enough,

Ponieważ my doktorzy robimy to, za co nam płacą

because we doctors do what we get paid to do

i trenują nas byśmy robili to, za co nam płacą,

and trained to do what we get paid to do,

więc gdy zmienimy ubezpieczenie to zmienimy też edukację i praktykę medyczną.

so if we change insurance, then we change medical practice and medical education.

Ubezpieczenie pokryje bypassy, pokryje angioplastykę.

Insurance will cover the bypass and angioplasty

Ale nie pokryje, jak dotychczas, diety i stylu życia.

but won't, until recently, cover diet and lifestyle.

So we began, through our nonprofit institute, training hospitals

Rozpoczęliśmy przez nasz instytut non-profit

szkolić szpitale w kraju

around the country,

i zauważyliśmy, że większość ludzi mogłaby uniknąć operacji,

and we found that most people could avoid surgery.

And not only was it medically effective, it was also cost-effective.

co odbiłoby się nie tylko na stanie zdrowia, ale również finansów.

Towarzystwa ubezpieczeniowe odkryły,

The insurance companies found that they began to save

że zaczęły oszczędzać prawie 30 000 dolarów na pacjencie

almost 30,000 dollars a patient,

and Medicare is now in the middle of doing a demonstration project,

i Medicare(ubezpieczenie) jest w trakcie projektu demonstracyjnego

paying for 1,800 people to go through the program

gdzie płacą, by 1800 ludzi przeszło program

w miejscach, gdzie szkolimy

in the sites we train.

The fortuneteller says, "I give smokers a discount,

Wróżka mówi, "Daję palaczom zniżkę,

bo nie trzeba im dużo mówić." I -- (Śmiech)

because there's not as much to tell."

(Laughter)

Lubię ten slajd, ponieważ jest to szansa by porozmawiać o tym

I like this slide,

because it's a chance to talk about what really motivates people to change

co na prawdę motywuje ludzi do zmian, a co nie.

and what doesn't.

A tym, co nie działa, jest strach przed śmiercią,

What doesn't work is fear of dying, and that's what's normally used.

a zwykle tego się używa.

Everybody who smokes knows it's not good for you.

Jak wiecie, każdy kto pali wie, że to nie jest dla niego dobre,

Still, 30 percent of Americans smoke, 80 percent in some parts of the world.

ale ciągle 30 procent Amerykanów pali,

80 procent w kilku miejscach na świecie. Dlaczego ludzie to robią?

Why do people do it?

Well, because it helps them get through the day.

Może dlatego, że pozwala im to przejść jakoś przez dzień.

Powiem o tym później, ale prawdziwą epidemią

I'll talk more about this,

but the real epidemic isn't just heart disease or obesity or smoking,

nie są choroby serca, otyłość czy palenie, ale samotność i depresja.

it's loneliness and depression.

Pewna kobieta powiedziała, "Mam 20 przyjaciół w paczce papierosów,

One woman said, "I've got 20 friends in this pack of cigarettes.

They're always there for me, and nobody else is.

zawsze są tu dla mnie jak nikt inny.

You're going to take away my 20 friends? What are you going to give me?"

Chcesz zabrać moich 20 przyjaciół, co dasz mi w zamian?"

Albo jedzą gdy są w depresji

Or they eat when they get depressed or use alcohol to numb the pain

albo używają alkoholu by otępić ból

albo przepracowują się, lub oglądają za dużo telewizji.

or work too hard or watch too much TV.

There are lots of ways we have of avoiding and numbing and bypassing pain,

Jest wiele sposobów unikania, otępiania i pomijania bólu,

but the point of all of this is to deal with the cause of the problem.

ale celem tego wszystkiego jest zmierzyć się z tym, co powoduje problem,

The pain is not the problem, it's the symptom.

bo ból nie jest problemem tylko objawem.

And telling people they're going to die is too scary to think about,

Mówienie ludziom, że umrą jest zbyt straszne by o tym myśleć,

or that they'll get emphysema or a heart attack is too scary,

albo, że będą mieli rozedmę płuc, czy zawał serca jest zbyt straszne

i nie chcą o tym myśleć, więc nie myślą.

and they don't want to think about it, so they don't.

The most effective anti-smoking ad was this one.

Najbardziej efektywną kampanią przeciw paleniu była ta.

Widzicie obwisłego papierosa zwisającego z jego ust

You'll notice the limp cigarette hanging out of his mouth.

i "impotencja" -- nagłówkiem jest "impotencja", a nie rozedma płuc.

And the headline is "Impotent," it's not "Emphysema."

What was the biggest-selling drug of all time,

Jaki był najlepiej sprzedający się lek wszech czasów,

when it was introduced a few years ago?

który wprowadzono parę lat temu?

Viagra, right? Why? Because a lot of guys need it.

Viagra, no nie? Dlaczego? Ponieważ wielu facetów ją potrzebuje.

It's not like you say, "Joe, I'm having erectile dysfunction. How about you?"

To nie jest w stylu, hej Joe, mam problemy z erekcją, a ty?

And yet, look at the number of prescriptions that are being sold.

Jednocześnie, spójrzcie na liczbę sprzedawanych recept .

To nie jest zbyt psychologiczne, chodzi o naczynia,

It's not so much psychological, it's vascular,

and nicotine makes your arteries constrict.

a nikotyna obkurcza tętnice.

So does cocaine, so does a high-fat diet, so does emotional stress.

Tak samo jak kokaina, dieta wysokotłuszczowa i stres emocjonalny.

So the very behaviors that we think of as being so sexy in our culture

Więc te zachowania, które uważamy za seksowne w naszej kulturze

are the very ones that leave so many people feeling tired,

są tymi, które sprawiają, że ludzie czują się zmęczeni,

lethargic, depressed and impotent.

w letargu, w depresji lub są impotentami, co nie jest takie fajne.

And that's not much fun.

But when you change those behaviors, your brain gets more blood,

Ale jeśli zmienisz te zachowania twój mózg dostaje więcej krwi,

myślisz łatwiej, masz więcej energii,

you think more clearly, have more energy,

twoje serce dostaje więcej krwi w sposób, który wam pokazałem.

your heart gets more blood, as I've shown you.

Twoje sprawność seksualna się poprawia.

Your sexual function improves.

Te zmiany zachodzą w ciągu godzin. Oto badanie -- dieta wysokotłuszczowa,

These things occur within hours.

This is a study: a high-fat meal,

within one or two hours, blood flow is measurably less.

w ciągu jednej czy dwóch godzin przepływ krwi jest zauważalnie mniejszy

And you've all experienced this at Thanksgiving.

i wszyscy doświadczacie tego podczas święta dziękczynienia.

Gdy zjesz duży, tłusty posiłek jak się czujesz?

When you eat a big fatty meal, how do you feel?

Czujesz się po tym trochę śpiący.

You feel kind of sleepy afterwards.

Po nisko tłuszczowym posiłku przepływ krwi nie zmniejsza się, a nawet rośnie.

On a low-fat meal, the blood flow doesn't go down -- it even goes up.

Wielu z was ma dzieci i wiecie, że to wielka zmiana w waszym stylu życia

Many of you have kids, and you know that's a big change in your lifestyle.

People are not afraid to make big changes in lifestyle

oraz że ludzie nie boją się robić wielkich zmian, jeżeli są tego warte.

if they're worth it.

And the paradox is that when you make big changes, you get big benefits,

Paradoksem jest, że gdy dokonujesz wielką zmianę

dostajesz korzyści i czujesz się lepiej tak szybko.

and you feel so much better so quickly.

For many people, those are choices worth making --

Dla wielu ludzi są to zmiany warte działania,

not to live longer, but to live better.

nie tylko by żyć dłużej, ale również lepiej.

I want to talk a little bit about the obesity epidemic,

Chce powiedzieć troszkę o epidemii otyłości,

because it really is a problem.

ponieważ jest to poważny problem.

Two-thirds of adults are overweight or obese,

Dwie trzecie dorosłych ma nadwagę lub jest otyłych,

and diabetes in kids and 30-year-olds

a liczba cukrzyków wśród dzieci i 30-latków

has increased 70 percent in the last 10 years.

zwiększyła się o 70 procent w ciągu ostatnich 10 lat. To nie żart.

It's no joke, it's real.

And just to show you this, this is from the CDC.

By wam pokazać, to jest z CDC(Centrum Zwalczania i Zapobiegania Chorób).

These are not election returns;

To nie liczba wyborców, to procent ludzi otyłych.

these are the percentage of people who are overweight.

Jak widzicie od '85 do '86 do '87, '88, '89, '90, '91 --

And if you see from '85 to '86 to '87, '88, '89, '90, '91 --

you get a new category, 15 to 20 percent;

nowa kategoria, 15 do 20 procent; '92, '93, '94, '95, '96, '97 --

'92, '93, '94, '95, '96, '97 -- you get a new category;

znów nowa kategoria; '98, '99, 2000 i 2001.

'98, '99, 2000 and 2001.

Mississippi, more than 25 percent of people are overweight.

Mississippi, ponad 25 procent ludzi jest otyłych.

Why is this? Well, this is one way to lose weight that works very well --

Dlaczego? To jeden z całkiem dobrych sposobów na zrzucenie wagi ...

(Laughter)

ale nie wystarcza, co jest problemem.

but it doesn't last, which is the problem.

(Śmiech)

(Laughter)

Now, there's no mystery in how you lose weight;

To żadna tajemnica jak stracić wagę;

you either burn more calories by exercise

albo spalisz więcej kalorii przez ćwiczenia albo zjesz mniej kalorii.

or you eat fewer calories.

Now, one way to eat fewer calories is to eat less food,

Jeden sposób by jeść mniej kalorii to jeść mniej jedzenia,

which is why you can lose weight on any diet if you eat less food,

dlatego możesz stracić wagę na jakiejkolwiek diecie jeśli jesz mnie

lub przestaniesz spożywać produkty danej kategorii.

or if you restrict entire categories of foods.

Problemem jest to, że stajesz się głodny, a to ciężko zignorować.

But the problem is, you get hungry, so it's hard to keep it off.

The other way is to change the type of food.

Innym sposobem jest zmiana typu jedzenia.

And fat has nine calories per gram,

Tłuszcz ma dziewięć kalorii na gram,

whereas protein and carbs only have four.

gdy białka i węglowodany tylko cztery.

So when you eat less fat, you eat fewer calories without having to eat less food.

Więc gdy jesz mniej tłuszczu, jesz mniej kalorii bez jedzenia mniej.

So you can eat the same amount of food,

Możesz jeść tyle samo, ale będziesz dostawać mniej kalorii,

but you're getting fewer calories

because the food is less dense in calories.

ponieważ jedzenie jest mnie obfite w kalorie.

And it's the volume of food that affects satiety, rather than the type.

Objętość jedzenia daje uczucie sytości, a nie typ.

I don't like talking about the Atkins diet, but I get asked about it,

Wiecie, nie lubię mówić o diecie Atkinsona, ale pytają mnie o nią codziennie,

więc postanowiłem poświęcić parę minut na to.

so thought I'd spend a few minutes on it.

Mitem, o którym słyszycie jest to,

The myth that you hear is, Americans have been told to eat less fat,

że powiedzono Amerykanom, żeby jedli mniej tłuszczu

the percent of calories from fat is down,

procent z kalorii poszedł w dół,

Americans are fatter than ever, therefore fat doesn't make you fat.

a Amerykanie są grubsi niż kiedykolwiek, więc tłuszcz nie tuczy.

It's a half-truth.

To w połowie prawda. Amerykanie jedzą więcej tłuszczu niż kiedykolwiek

Actually, Americans are eating more fat than ever, and even more carbs.

i jeszcze więcej węglowodanów. Więc procent jest mniejsze,

So the percentage is lower, but the actual amount is higher,

ale właściwa ilość jest większa, dlatego celem jest zmniejszenie obydwu.

so the goal is to reduce both.

Dr. Atkins and I debated each other many times before he died,

Dr. Atkins i ja rozmawialiśmy wiele razy zanim umarł

and we agreed that Americans eat too many simple carbs, the "bad carbs."

i zgodziliśmy się, że Amerykanie jedzą za dużo cukrów prostych,

"złych cukrów" i to są rzeczy jak --

And these are things like --

(Laughter)

(Śmiech)

sugar, white flour, white rice, alcohol.

-- cukier, biała mąka, biały ryż, alkohol więc masz podwójny problem:

And you get a double whammy:

you get all these calories that don't fill you up

dostajesz kalorie, które cię nie napełniają, ponieważ usunąłeś błonnik,

because you've removed the fiber,

przez co są wchłaniane szybko i poziom cukru leci w górę.

and they get absorbed quickly so your blood sugar zooms up.

Twoja trzustka produkuje insulinę by obniżyć go z powrotem, co jest dobre.

Your pancreas makes insulin to bring it back down, which is good,

Ale insulina przyspiesza zamianę kalorii w tłuszcz.

but insulin accelerates the conversion of calories into fat.

Więc celem nie jest jedzenie skórki wieprzowej, bekonu i kiełbasek --

So the goal is not to go to pork rinds, bacon and sausages --

to nie jest zdrowe jedzenie --

these are not health foods --

ale pójść ze "złych cukrów" w tak zwane "dobre cukry".

but to go from "bad carbs" to "good carbs."

A są to pełne produkty albo cukry nieprzetworzone:

These are things like whole foods or unrefined carbs.

owoce, warzywa, pełna mąka pszenna, brązowy ryż w ich naturalnych formach są bogate w błonnik.

Fruits, vegetables, whole wheat flour, brown rice,

in their natural forms, are rich in fiber.

The fiber fills you up before you get too many calories

Błonnik wypełnia cię zanim pobierzesz za dużo kalorii

and it slows the absorption,

i zwalnia wchłanianie, więc nie masz takiego szybkiego wzrostu poziomu cukru we krwi.

so you don't get that rapid rise in blood sugar.

And you get all the disease-protective substances.

Więc dostajesz substancje chroniące przed chorobą.

It's not just what you exclude from your diet,

Nie chodzi tylko o to, co wyrzucisz z diety,

but also what you include that's protective.

ale również o to, co chroniącego cię do niej dołączysz.

Just as all carbs are not bad for you, all fats are not bad; there are good fats.

Tak jak nie wszystkie cukry są dla ciebie złe, tak samo z tłuszczami. Są też dobre tłuszcze.

These are predominantly what are called omega-3 fatty acids.

Nazywane są zwykle kwasami tłuszczowymi omega-3.

You find them, for example, in fish oil.

Znajdują się, dla przykładu, w oleju rybim.

Bad fats are things like trans-fatty acids in processed food

Złe tłuszcze są jak przetworzone jedzenie i przetworzone kwasy tłuszczowe

and saturated fats, which we find in meat.

oraz tłuszcze nasycone, które są w mięsie.

If you remember nothing else from this talk:

Jeśli nie pamiętasz nic z tej wypowiedzi,

three grams a day of fish oil can reduce the risk of heart attack and sudden death

trzy gramy oleju rybiego może zmniejszyć ryzyko zawału serca

i nagłej śmierci o 50 do 80 procent.

by 50 to 80 percent.

Three grams a day.

Trzy gramy dziennie; są w jedno gramowej kapsułce --

They come in one-gram capsules;

więcej daje ci zbędny tłuszcz, którego nie potrzebujesz.

more than that just gives you extra fat you don't need.

Dodatkowo pomaga zmniejszyć ryzyko najczęstszych nowotworów

It also helps reduce the risk of the most common cancers,

jak rak piersi, prostaty czy okrężnicy.

like breast, prostate and colon.

Problemem związanym z dietą Atkinsona jest to

The problem with the Atkins diet is,

everyone knows people who've lost weight on it,

że wszyscy znają ludzi, którzy stracili na tym wagę,

ale możesz również schudnąć na amfetaminie, wiesz fen-phen(lek).

but you can lose weight on amphetamines and fen-phen;

Chodzi mi o to, że jest wiele sposobów zrzucanie wagi, które nie są dla ciebie dobre.

there are lots of ways of losing weight that aren't good for you.

Wolałbyś tracić wagę w sposób, który poprawia twoje zdrowie,

You want to do it in a way that enhances your health,

zamiast w sposób, który je niszczy.

not one that harms it.

Problemem jest to, że opieramy się na tej pół-prawdzie,

The problem is, it's based on this half-truth:

że Amerykanie jedzą zbyt dużo cukrów prostych,

Americans eat too many simple carbs,

so if you eat fewer, you'll lose weight,

więc jeśli będziesz jeść mniej cukrów stracisz na wadze.

and even more weight if you eat whole foods and less fat,

Schudniesz jeszcze bardziej jeśli przerzucisz się na jedzenie nieprzetworzone i mniej tłuszczu

and you'll enhance your health rather than harming it.

oraz polepszysz swoje zdrowie, zamiast je niszczyć.

He says, "I've got good news.

Powiedział, "Mam dla ciebie dobre wieści.

While your cholesterol level has remained the same,

Gdy poziom cholesterolu pozostał taki sam

the research findings have changed."

wyniki badań się zmieniły."

(Laughter)

(Śmiech)

Now what happens to your heart when you go on an Atkins diet?

Więc co się dzieje z twoim sercem gdy przejdziesz na dietę Atkinsona?

The red is good; at the beginning and a year later.

Czerwony jest dobry na początku, a rok później --

This is from a study in a peer-reviewed journal called "Angiology."

to z badań przeprowadzonych w dzienniku recenzji naukowych o nazwie Angiologia --

There's more red after a year on a diet like I would recommend,

jest więcej czerwonego po diecie, którą ja rekomenduję,

there's less red, less blood flow after a year on an Atkins-type diet.

a jest mniej czerwonego, mniej przypływu krwi po roku na diecie Atkinsona.

So, yes, you can lose weight, but your heart isn't happy.

Więc możesz stracić na wadze, ale twoje serce nie jest szczęśliwe.

Now one of the studies funded by the Atkins Center

Co więcej, jedno z badań ufundowane przez Centrum Atkinsona

found that 70 percent of the people were constipated,

odkryło że 70 procent ludzi miało zaparcia, 65 procent brzydki oddech,

65 percent had bad breath,

54 percent had headaches --

54 procent bóle głowy -- nie jest to zdrowy sposób żywienia.

this is not a healthy way to eat.

So you might start to lose weight and start to attract people towards you,

Dlatego możesz zrzucić wagę i zacząć przyciągać ludzi do siebie,

but when they get too close, it's going to be a problem.

ale gdy dostaną się zbyt blisko pojawia się problem.

(Śmiech)

(Laughter)

And more seriously, there are case reports now of 16-year-old girls

A teraz poważnie, jest raport o 16-letnich dziewczynach,

who died after a few weeks on the Atkins diet,

które zmarły po paru tygodniach stosowania diety Atkinsona

of bone disease, kidney disease, and so on.

z powodu chorób kości, niewydolności nerek i tak dalej.

And that's how your body excretes waste --

W ten sposób twoje ciało wydala odpadki, przez oddech,

through your breath, bowels and perspiration.

jelita i pocenie się.

So when you go on these kinds of diet, they begin to smell bad.

Więc gdy stosujesz ten typ diety zaczniesz brzydko pachnieć.

An optimal diet is low in fat, low in the bad carbs,

Optymalna dieta jest uboga w tłuszcz i złe cukry,

high in the good carbs and enough of the good fats.

za to bogata w dobre cukry i wystarczającą ilość dobrych tłuszczy.

And then, again, it's a spectrum:

I znów, to spektrum:

when you move in this direction, you're going to lose weight,

jeśli poruszysz się w tym kierunku, zaczniesz zrzucać wagę,

będziesz czuć się lepiej i zdrowiej.

you'll feel better, and you'll gain health.

There are ecological reasons for eating lower on the food chain too,

Są jeszcze ekologiczne powody, by jeść mniej przerobione jedzenie,

whether it's the deforestation in the Amazon

czy to wylesianie obszarów przy Amazonce, czy udostępnienie białek

or making more protein available

to the four billion people who live on a dollar a day,

wiecie, czworgu milionom ludzi, którzy żyją za dolara dziennie,

not to mention whatever ethical concerns people have.

by nie wspomnieć o etycznej stronie problemu.

So there are lots of reasons for eating this way

Jest wiele powodów by jeść w ten sposób powyżej sprawy zdrowia.

that go beyond just your health.

Now, we're about to publish the first study

Wkrótce opublikujemy pierwsze badania,

looking at the effects of this program on prostate cancer,

w których patrzyliśmy na efekt tego programu na raka prostaty

in collaboration with Sloan Kettering and UCSF.

i w współpracy z Sloanne-Kettering oraz z UCSF(University of California, San Francisco)

We took 90 men who had biopsy-proven prostate cancer,

wzięliśmy 90 mężczyzn, którzy mieli raka prostaty potwierdzony biopsją

who had elected, for reasons unrelated to the study, not to have surgery.

i zadecydowali, z powodów niezwiązanych z badaniem, by nie mieć operacji.

We could randomly divide them into two groups,

Mogliśmy losowo podzielić ich na dwie grupy,

and then we could have one group

by mieć jedną grupę,

that is a nonintervention control group to compare to,

to jest grupa bez naszej interwencji, ta do porównania,

which you can't do with, say, breast cancer,

co nie moglibyśmy zrobić z, dajmy na to, rakiem piersi bo leczy się każdego.

because everyone gets treated.

Odkryliśmy, że po roku

We found that after a year,

none of the experimental group patients who made these lifestyle changes

żaden z pacjent z grupy eksperymentalnej,

który wprowadził te zmiany w stylu życia, nie potrzebował leczenia,

needed treatment,

podczas gdy sześciu z grupy kontrolnej potrzebowało operacji albo promieniowania.

while six of the control group patients needed surgery or radiation.

Gdy spojrzeliśmy na poziom PSA, który jest znacznikiem raka prostaty,

When we looked at their PSA levels, which is a marker for prostate cancer,

they got worse in the control group but got better in the experimental group.

pogorszył się w grupie kontrolnej,

ale polepszył się w grupie eksperymentalnej

And the differences were highly significant.

i te zmiany były bardzo znaczące.

I wondered -- was there any relationship

Wtedy zastanawiałem się, czy jest jakiś związek

between how much people changed their diet and lifestyle,

pomiędzy tym jak ludzie zmienili swoją dietę i styl życia,

w którejkolwiek grupie byli i zmianami w PSA.

whichever group they were in,

and the changes in PSA?

Pewnie, znaleźliśmy związek w zależności od dawki,

And sure enough, we found a dose-response relationship,

tak samo jak w przypadku blokad tętnic w naszych badaniach o sercu.

just like we did in the arterial blockages in our cardiac studies.

W celu obniżenia PSA musieli wprowadzić duże zmiany.

And in order for the PSA to go down, they had to make big changes.

Pomyślałem wtedy, że może po prostu zmieniają PSA,

I then wondered if they're just changing their PSA,

ale nie wpływa to na wzrost nowotworu.

but it's not really affecting the tumor growth.

Wzięliśmy próbki krwi, wysłaliśmy je do UCLA(University of California, Los Angeles)

So we took some of their blood serum and sent it to UCLA.

dodali je do standardowej linii komórek raka prostaty hodowanej w kulturze tkankowej,

They added it to a standard line of prostate tumor cells

growing in tissue culture,

i spowolniły wzrost siedem razy bardziej

and it inhibited the growth seven times more in the experimental group

w grupie eksperymentalnej niż w grupie kontrolnej :70 versus 9 procent.

than in the control group -- 70 versus 9 percent.

Finally, I wondered if there's any relationship

I wreszcie, jak mówiłem, zastanawiałem się czy jest związek

between how much people changed

pomiędzy tym jak ludzie się zmieniają, a jak zwalnia się rozwój ich nowotworów,

and how much it inhibited their tumor growth,

whichever group they were in.

w którejkolwiek grupie byli.

I znów podekscytowało mnie to,

And this really got me excited because again,

odkryliśmy ten sam schemat: im bardziej ktoś się zmienił,

we found the same pattern: the more people change,

the more it affected the growth of their tumors.

tym większy miało to wpływ na wzrost na rozwój jego nowotworu.

Finally, we did MRI and MR spectroscopy scans on some of these patients.

Zrobiliśmy MRI(Obrazowanie rezonansu magnetycznego) i skany skoposkopu rezonansu magnetycznego

The tumor activity is shown in red in this patient,

wśród paru pacjentów, aktywność nowotworu jest pokazana na czerwono

and you can see clearly it's better a year later, along with the PSA going down.

i jak widzicie rok później jest lepiej, wraz ze spadkiem PSA.

If it's true for prostate cancer,

Więc jeśli to działa na raka prostaty najprawdopodobniej zadziała również przy raku piersi.

it'll almost certainly be true for breast cancer.

And whether or not you have conventional treatment,

Nieważne czy jesteś leczony konwencjonalnie czy nie

in addition, if you make these changes, it may help reduce the risk of recurrence.

możesz, wprowadzając te zmiany, zmniejszyć ryzyko nawrotu choroby.

The last thing I want to talk about,

Ostatnią rzeczą, o której chcę powiedzieć odnośnie sprawy pogoni za szczęściem,

apropos of the issue of the pursuit of happiness,

is that study after study has shown

jest to, że kolejne badania wykazały,

that people who are lonely and depressed --

że ludzie, którzy są samotni i w depresji --

and depression is the other real epidemic in our culture --

depresja jest inną poważną epidemią w naszej kulturze --

are many times more likely to get sick and die prematurely,

są znacznie bardziej narażeni na choroby i wczesną śmierć,

in part because, as we talked about, they're more likely to smoke,

w części przez to, jak wcześniej wspomniałem, że częściej palą

overeat, drink too much, work too hard, and so on.

przejadają się, piją za dużo, przepracowują się i tak dalej.

But also, through mechanisms that we don't fully understand,

Co więcej, z powodu mechanizmów, których do końca nie rozumiemy

people who are lonely and depressed are many times --

ludzie, którzy są samotni i w depresji są znacznie bardziej --

three to five to ten times in some studies --

trzy przez pięć do dziesięciu razy w paru badaniach --

more likely to get sick and die prematurely.

narażeni na chorobę i wczesną śmierć.

And depression is treatable. We need to do something about that.

Depresje można leczyć. Musimy coś z tym zrobić.

Now on the other hand, anything that promotes intimacy is healing.

Z drugiej strony wszystko co promuje intymność leczy.

It can be sexual intimacy --

To może być intymność seksualna --

I happen to think healing energy and erotic energy

Zdarzało mi się myśleć, że energia lecząca i erotyczna

are just different forms of the same thing.

to różne formy tego samego.

Friendship, altruism, compassion, service --

Przyjaźń, altruizm, współczucie, służba -- wszystkie wieczne prawdy, o których mówiliśmy,

all the perennial truths that we talked about

that are part of all religion and all cultures,

które są częścią wszystkich religii i kultur,

gdy przestaniesz postrzegać różnice zauważysz,

once you stop trying to see the differences --

these are the things that are in our own self-interest,

że robimy to w naszym interesie,

because they free us from our suffering and our disease.

ponieważ uwalniają nas z cierpienia i chorób.

And it's, in a sense, the most selfish thing that we can do.

W pewnym sensie to najbardziej samolubna rzecz jaką możesz zrobić.

Just to look at one study, done by David Spiegel at Stanford.

Zwróćmy uwagę na te badania. Zostały wykonane przez Davida Spiegel na Stanford.

He took women with metastatic breast cancer,

Wziął kobiety z przerzutowym rakiem piersi

randomly divided them into two groups.

i podzielił je losowo na dwie grupy.

One group met for an hour and a half once a week in a support group.

Jedna z grup spotykała się na półtorej godziny tygodniowo jako grupa wsparcia.

It was a nurturing, loving environment,

Było to opiekuńcze, kochające środowisko,

where they were encouraged to let down their emotional defenses

gdzie zachęcano je do wyrażania swoich emocji

i rozmawiania o tym jak beznadziejnie jest mieć raka piersi

and talk about how awful it is to have breast cancer

z ludźmi, którzy je rozumieli, ponieważ sami też przez to przechodzili.

with people who understood because they were going through it too.

Spotykały się tylko raz w tygodniu przez rok.

They met once a week for a year.

Po pięciu latach te kobiety żyły dwa razy dłużej i jak widzicie --

Five years later, those women lived twice as long.

And that was the only difference between the groups.

to była jedyna różnica pomiędzy grupami.

Było to losowe badanie kontrolne opublikowane w The Lancet.

It was a randomized control study published in "The Lancet."

Inne badanie również to wykazały.

Other studies have shown this as well.

So these simple things that create intimacy are really healing.

Więc te proste działa, które tworzą intymność naprawdę leczą,

nawet słowo leczenie pochodzi z rdzenia "tworzyć całość".

Even the word "healing" comes from the root "to make whole."

Słowo joga pochodzi z Sanskrytu

The word "yoga" comes from the Sanskrit, meaning "union,"

i znaczy "jednoczyć, scalać, zbierać razem".

"to yoke, to bring together."

The last slide I want to show you is from -- again,

Ostatni slajd, jaki chcę wam pokazać jest z -- byłem -- znowu,

this swami that I studied with for so many years.

ten swami(duchowny w buddyźmie), z którym studiowałem wiele lat,

I did a combined oncology and cardiology grand rounds

i ja przedstawiliśmy złożone onkologiczne i kardiologiczne problemy medyczne oraz sposób leczenia

at the University of Virginia medical school a couple years ago.

w szkole medycznej na uniwersytecie w Virginii parę lat temu.

Pod koniec ktoś zapytał

And at the end of it, somebody said,

"Hey, Swami, what's the difference between wellness and illness?"

"Hej, Swami, jaka jest różnica pomiędzy słowami wellness(dobrobyt) i illness(choroba)?"

So he went up on the board and wrote the word "illness"

Podszedł do tablicy i napisał słowo "illness"

i zakreślił pierwszą literę, potem napisał słowo "wellness"

and circled the first letter,

then wrote the word "wellness,"

i zakreślił dwie pierwsze litery,

and circled the first two letters.

To me, it's just shorthand for what we're talking about:

dla mnie to po prostu skrót tego o czym mówimy:

wszystko co tworzy poczucie więzi,

that anything that creates a sense of connection and community and love

wspólnota i miłość na prawdę leczą.

is really healing.

And then we can enjoy our lives more fully without getting sick in the process.

Wtedy możemy cieszyć się naszym życiem w pełni, bez chorób po drodze.

Thank you.

Dziękuję.

(Applause)