How centuries of sci-fi sparked spaceflight | Alex MacDonald

Vertaald door: Maxim Mommerency Nagekeken door: Peter van de Ven

I want to tell you a story about stories.

Ik wil jullie een verhaal over verhalen vertellen.

And I want to tell you this story because I think we need to remember

En ik wil dit verhaal vertellen, omdat ik denk dat we moeten onthouden

that sometimes the stories we tell each other

dat de verhalen die we elkaar vertellen

are more than just tales or entertainment or narratives.

soms meer zijn dan verhalen, amusement of vertellingen.

They're also vehicles

Het zijn ook vehikels

for sowing inspiration and ideas across our societies

om inspiratie en ideeën in onze samenlevingen mee te zaaien,

and across time.

en voor langere tijd.

The story I'm about to tell you

Het verhaal dat ik jullie ga vertellen

is about how one of the most advanced technological achievements

gaat over hoe een van grootste technologische prestaties

of the modern era

van de moderne tijd

has its roots in stories,

zijn wortels in verhalen heeft

and how some of the most important transformations yet to come might also.

en hoe dat bij sommige van de nog te komen transformaties

ook zo zou kunnen zijn.

The story begins over 300 years ago,

Het verhaal begint meer dan 300 jaar geleden,

when Galileo Galilei first learned of the recent Dutch invention

wanneer Galileo Galilei over de recente Nederlandse uitvinding hoorde

that took two pieces of shaped glass and put them in a long tube

waarbij twee stukken glas in een lange buis geplaatst werden

and thereby extended human sight farther than ever before.

waardoor het menselijke zicht verder dan ooit reikte.

When Galileo turned his new telescope to the heavens

Toen Galileo zijn nieuwe telescoop op de hemel richtte,

and to the Moon in particular,

in het bijzonder op de maan,

he discovered something incredible.

ontdekte hij iets ongelooflijks.

These are pages from Galileo's book "Sidereus Nuncius," published in 1610.

Dit zijn bladzijden uit Galileo's boek 'Sidereus Nuncius', uitgegeven in 1610.

And in them, he revealed to the world what he had discovered.

Hierin onthulde hij aan de wereld wat hij ontdekt had.

And what he discovered was that the Moon was not just a celestial object

Wat hij ontdekte, was dat de maan niet zomaar een hemels object is

wandering across the night sky,

dat door de nachtelijke hemel zwerft,

but rather, it was a world,

maar dat het een wereld is,

a world with high, sunlit mountains

een wereld met hoge, zonovergoten bergen

and dark "mare," the Latin word for seas.

en donkere 'mare', het Latijnse woord voor zeeën.

And once this new world and the Moon had been discovered,

Meteen nadat deze nieuwe wereld, en de maan, ontdekt werden,

people immediately began to think about how to travel there.

begonnen mensen na te denken over hoe ze erheen konden reizen.

And just as importantly,

En, even belangrijk,

they began to write stories

ze begonnen verhalen te schrijven

about how that might happen

over hoe dat zou kunnen gebeuren

and what those voyages might be like.

en hoe die reizen eruit zouden kunnen zien.

One of the first people to do so was actually the Bishop of Hereford,

Een van de eersten die dat deed, was de bisschop van Hereford,

a man named Francis Godwin.

een man die Francis Godwin heette.

Godwin wrote a story about a Spanish explorer,

Godwin schreef over een Spaanse ontdekkingsreiziger,

Domingo Gonsales,

Domingo Gonsales,

who ended up marooned on the island of St. Helena

die was gestrand op het eiland Sint-Helena,

in the middle of the Atlantic,

midden in de Atlantische Oceaan,

and there, in an effort to get home,

en die in een poging om thuis te geraken,

developed a machine, an invention,

een machine, een uitvinding, bouwde

to harness the power of the local wild geese

om te kracht van de lokale wilde ganzen te gebruiken

to allow him to fly --

om hem te laten vliegen --

and eventually to embark on a voyage to the Moon.

en uiteindelijk aan een reis naar de maan te beginnen.

Godwin's book, "The Man in the Moone, or a Discourse of a Voyage Thither,"

Godwins boek, 'De man op de maan, of een relaas over de reis daarheen',

was only published posthumously and anonymously in 1638,

werd pas, postuum en anoniem, in 1638 uitgegeven,

likely on account of the number of controversial ideas that it contained,

waarschijnlijk door het aantal controversiële ideeën dat het bevatte,

including an endorsement of the Copernican view of the universe

zoals een bevestiging van de Copernicaanse visie op het heelal

that put the Sun at the center of the Solar System,

dat de zon in het midden van het zonnestelsel plaatste,

as well as a pre-Newtonian concept of gravity

alsook een pre-Newtoniaans concept van zwaartekracht

that had the idea that the weight of an object

dat het idee had dat het gewicht van een object

would decrease with increasing distance from Earth.

zou verminderen als het zich verder van de aarde bevond.

And that's to say nothing of his idea of a goose machine

En dat is nog zonder zijn gansmachine te vermelden

that could go to the Moon.

die de maan zou kunnen bereiken.

(Laughter)

(Gelach)

And while this idea of a voyage to the Moon by goose machine

Terwijl het idee van een reis naar de maan met een gansmachine

might not seem particularly insightful or technically creative to us today,

ons vandaag niet bijzonder inzichtelijk of technisch creatief lijkt,

what's important is that Godwin described getting to the Moon not by a dream

is het belangrijkste dat Godwin zijn reis naar de maan niet als een droom beschreef

or by magic, as Johannes Kepler had written about,

of met magie, zoals Johannes Kepler het had beschreven,

but rather, through human invention.

maar juist dankzij een menselijke uitvinding.

And it was this idea that we could build machines

Het was dit idee

dat we machines kunnen bouwen die naar de hemel kunnen reizen

that could travel into the heavens,

that would plant its seed in minds across the generations.

dat een zaadje zou planten in geesten over de generaties heen.

The idea was next taken up by his contemporary, John Wilkins,

Het idee werd opgepikt door zijn tijdsgenoot John Wilkins,

then just a young student at Oxford,

toen een jonge student in Oxford

but later, one of the founders of the Royal Society.

en later een van de grondleggers van de Royal Society.

John Wilkins took the idea of space travel in Godwin's text seriously

John Wilkins nam het idee van ruimtereizen in Godwins tekst ernstig

and wrote not just another story

en schreef niet enkel een verhaal

but a nonfiction philosophical treatise,

maar een non-fictief filosofisch traktaat

entitled, "Discovery of the New World in the Moon,

met de titel 'Ontdekking van de nieuwe wereld op de maan,

or, a Discourse Tending to Prove

of een relaas dat tracht te bewijzen

that 'tis Probable There May Be Another Habitable World in that Planet."

dat er waarschijnlijk een andere bewoonbare wereld op die planeet is'.

And note, by the way, that word "habitable."

Merk trouwens het woord 'bewoonbaar' op.

That idea in itself would have been a powerful incentive

Dat idee zou een krachtige aansporing geweest zijn

for people thinking about how to build machines that could go there.

voor mensen die denken over machines die daarheen zouden kunnen gaan.

In his books, Wilkins seriously considered a number of technical methods

In zijn boeken overwoog Wilkins ernstig

enkele technische methodes voor ruimtevaart

for spaceflight,

and it remains to this day the earliest known nonfiction account

en het blijft tot op vandaag het oudst bekende non-fictierelaas

over hoe we naar de maan zouden kunnen reizen.

of how we might travel to the Moon.

Other stories would soon follow, most notably by Cyrano de Bergerac,

Andere verhalen zouden snel volgen,

met name door Cyrano de Bergerac en zijn 'Maanverhalen'.

with his "Lunar Tales."

By the mid-17th century, the idea of people building machines

Midden 17de eeuw

groeide het idee van mensen die machines bouwen die naar de hemel kunnen reizen

that could travel to the heavens

was growing in complexity and technical nuance.

in complexiteit en technische nuance.

And yet, in the late 17th century,

Toch stopte eind 17de eeuw deze intellectuele vooruitgang feitelijk.

this intellectual progress effectively ceased.

People still told stories about getting to the Moon,

Mensen vertelden nog steeds verhalen over maanreizen,

but they relied on the old ideas

maar ze steunden op oude ideeën

or, once again, on dreams or on magic.

of, opnieuw, op dromen of magie.

Why?

Waarom?

Well, because the discovery of the laws of gravity by Newton

Wel, de ontdekking van de wetten der zwaartekracht door Newton

and the invention of the vacuum pump by Robert Hooke and Robert Boyle

en de uitvinding van de vacuümpomp door Robert Hooke en Robert Boyle

betekenden dat mensen nu begrepen

meant that people now understood

that a condition of vacuum existed between the planets,

dat er tussen de planeten een vacuüm bestaat

and consequentially between the Earth and the Moon.

en bijgevolg ook tussen de aarde en de maan.

And they had no way of overcoming this,

Ze hadden geen manier om dit te overwinnen,

no way of thinking about overcoming this.

geen manier zich in te beelden het te overwinnen.

And so, for well over a century,

Dus maakte gedurende meer dan een eeuw

the idea of a voyage to the Moon made very little intellectual progress

het idee van een maanreis weinig intellectuele vooruitgang

until the rise of the Industrial Revolution

tot de opkomst van de industriële revolutie

and the development of steam engines and boilers

en de ontwikkeling van stoommachines en boilers

and most importantly, pressure vessels.

en, belangrijker nog, drukvoertuigen.

And these gave people the tools to think about how they could build a capsule

Ze gaven mensen de middelen

om na te denken over hoe ze capsules konden bouwen

that could resist the vacuum of space.

die het ruimtevacuüm konden weerstaan.

So it was in this context, in 1835,

In deze context, in 1835,

that the next great story of spaceflight was written,

werd het volgende grootse ruimtevaartverhaal geschreven

by Edgar Allan Poe.

door Edgar Allan Poe.

Now, today we think of Poe in terms of gothic poems

Vandaag denken we over Poe in termen van gotische poëzie,

and telltale hearts and ravens.

'verraderlijke harten' en 'raven'.

But he considered himself a technical thinker.

Maar hij zag zichzelf als een technische denker.

He grew up in Baltimore,

Hij groeide op in Baltimore,

the first American city with gas street lighting,

de eerste Amerikaanse stad met straatverlichting,

and he was fascinated by the technological revolution

en hij was gefascineerd door de technische revolutie

that he saw going on all around him.

die hij rondom zich zag plaatsvinden.

He considered his own greatest work not to be one of his gothic tales

Hij zag niet één van z'n gotische verhalen als zijn grootste werk,

but rather his epic prose poem "Eureka,"

eerder zijn epische prozagedicht 'Eureka',

in which he expounded his own personal view

waarin hij zijn persoonlijke visie

of the cosmographical nature of the universe.

over de kosmografische aard van het universum uiteenzette.

In his stories, he would describe in fantastical technical detail

In zijn verhalen beschreef hij in ongelooflijk technisch detail

machines and contraptions,

machines en apparaten,

and nowhere was he more influential in this than in his short story,

en nergens was hij invloedrijker dan in zijn kortverhaal

"The Unparalleled Adventure of One Hans Pfaall."

'Het ongeëvenaarde avontuur van ene Hans Pfaall'.

It's a story of an unemployed bellows maker in Rotterdam,

Een verhaal over een werkloze blaasbalgmaker in Rotterdam

who, depressed and tired of life -- this is Poe, after all --

die, depressief en levensmoe -- het is nog steeds Poe --

and deeply in debt,

en diep in de schulden,

he decides to build a hermetically enclosed balloon-borne carriage

beslist om een hermetisch afgesloten, door ballonnen gedragen koets te bouwen

that is launched into the air by dynamite

die door dynamiet de lucht in gelanceerd wordt

and from there, floats through the vacuum of space

en daarna door het ruimtevacuüm zweeft,

all the way to the lunar surface.

helemaal tot op het maanoppervlak.

And importantly, he did not develop this story alone,

Belangrijker nog, hij ontwikkelde het verhaal niet alleen,

for in the appendix to his tale,

want in de appendix van z'n verhaal

he explicitly acknowledged Godwin's "A Man in the Moone"

vermeldde hij expliciet Godwins 'The Man in the Moone'

from over 200 years earlier

van meer dan 200 jaar eerder

as an influence,

als een invloed,

calling it "a singular and somewhat ingenious little book."

en noemde hij het "een uniek en enigszins ingenieus boekje."

And although this idea of a balloon-borne voyage to the Moon may seem

Hoewel zijn idee van een door ballonnen gedragen reis naar de maan

not much more technically sophisticated than the goose machine,

technisch niet veel hoogstaander lijkt dan de ganzenmachine,

in fact, Poe was sufficiently detailed

was Poe wel gedetailleerd genoeg

in the description of the construction of the device

in de beschrijving van de bouw van het toestel

and in terms of the orbital dynamics of the voyage

en inzake de orbitale dynamiek van de reis,

that it could be diagrammed in the very first spaceflight encyclopedia

dat het in de allereerste ruimtevaart- encyclopedie kon worden geschematiseerd

as a mission in the 1920s.

als een missie in de jaren 1920.

And it was this attention to detail, or to "verisimilitude," as he called it,

Het was zijn oog voor detail of 'verisimilitude', zoals hij het noemde,

dat het volgende grootse verhaal zou beïnvloeden:

that would influence the next great story:

Jules Verne's "From the Earth to the Moon," written in 1865.

Jules Vernes 'Van de aarde naar de maan', geschreven in 1865.

And it's a story that has a remarkable legacy

Het is een verhaal dat een opmerkelijke erfenis heeft

and a remarkable similarity to the real voyages to the Moon

en een opmerkelijke overeenkomst vertoont met de maanreizen

that would take place over a hundred years later.

die meer dan honderd jaar later zouden plaatsvinden.

Because in the story, the first voyage to the Moon takes place from Florida,

In het verhaal vertrekt de eerste reis naar de maan vanuit Florida,

with three people on board,

met drie mensen aan boord,

in a trip that takes three days --

in een reis die drie dagen duurt --

exactly the parameters that would prevail during the Apollo program itself.

exact de parameters tijdens het Apolloprogramma zelf.

And in an explicit tribute to Poe's influence on him,

In een expliciet eerbetoon aan Poe's invloed op hem

Verne situated the group responsible for this feat in the book in Baltimore,

situeerde Verne de groep die dit voor elkaar kreeg in Baltimore,

at the Baltimore Gun Club,

in de Baltimore Gun Club,

with its members shouting, "Cheers for Edgar Poe!"

waar de leden Edgar Poe toejuichten

as they began to lay out their plans for their conquest of the Moon.

bij het openbaren van hun plannen om de maan te veroveren.

And just as Verne was influenced by Poe,

En net zoals Verne door Poe werd beïnvloed,

so, too, would Verne's own story go on to influence and inspire

zo zou Vernes verhaal

de eerste generatie raketwetenschappers beïnvloeden en inspireren.

the first generation of rocket scientists.

The two great pioneers of liquid fuel rocketry in Russia and in Germany,

De twee grote pioniers van de raketwetenschap in Rusland en Duitsland,

Konstantin Tsiolkovsky and Hermann Oberth,

Konstantin Tsiolkovski en Hermann Oberth,

both traced their own commitment to the field of spaceflight

leidden hun betrokkenheid bij de ruimtevaart terug

to their reading "From the Earth to the Moon" as teenagers,

tot het lezen van 'Van de aarde naar de maan' als tieners,

and then subsequently committing themselves

waarna ze zich ingezet hebben

to trying to make that story a reality.

voor het realiseren van dat verhaal.

And Verne's story was not the only one in the 19th century

Verne's verhaal was niet het enige in de 19de eeuw

with a long arm of influence.

met veel invloed.

On the other side of the Atlantic,

Aan de overkant van de oceaan inspireerde H.G. Wells' 'War of the World'

H.G. Wells's "War of the Worlds" directly inspired

rechtstreeks een jonge man uit Massachusetts: Robert Goddard.

a young man in Massachusetts, Robert Goddard.

And it was after reading "War of the Worlds"

Na het lezen van 'War of the Worlds'

that Goddard wrote in his diary,

schreef Goddard in zijn dagboek

op een dag in de late jaren 1890,

one day in the late 1890s,

of resting while trimming a cherry tree on his family's farm

over het uitrusten bij het bijknippen van een kerselaar op zijn familieboerderij

and having a vision of a spacecraft taking off from the valley below

en het hebben van een visioen

van een ruimteschip dat uit een vallei opstijgt en naar de hemel vliegt.

and ascending into the heavens.

And he decided then and there that he would commit the rest of his life

Hij besloot op dat moment dat hij de rest van zijn leven zou wijden

to the development of the spacecraft that he saw in his mind's eye.

aan de ontwikkeling van ruimtevaartuigen die hij in gedachten had.

And he did exactly that.

En dat was exact wat hij deed.

Throughout his career, he would celebrate that day

Doorheen zijn carrière zou hij die dag als zijn verjaardag vieren,

as his anniversary day, his cherry tree day,

zijn kerselaarsdag,

and he would regularly read and reread the works of Verne and of Wells

en hij zou regelmatig de werken van Verne en Wells lezen en herlezen

in order to renew his inspiration and his commitment

om zijn inspiratie en toewijding te hernieuwen

over the decades of labor and effort that would be required

doorheen de benodigde jaren van arbeid en inzet

to realize the first part of his dream:

om het eerste deel van zijn droom te realiseren:

the flight of a liquid fuel rocket,

die vlucht van een raket op vloeibare brandstof,

which he finally achieved in 1926.

wat hij in 1926 uiteindelijke bereikte.

So it was while reading "From the Earth to the Moon" and "The War of the Worlds"

Bij het lezen van 'Van de aarde naar de maan' en 'The War of the Worlds'

that the first pioneers of astronautics were inspired to dedicate their lives

werden de pioniers van de astronautiek geïnspireerd om hun levens te wijden

aan het oplossen van ruimtevaartproblemen.

to solving the problems of spaceflight.

En het waren hun traktaten en werk

And it was their treatises and their works in turn

die op hun beurt de eerste technische gemeenschappen

that inspired the first technical communities

and the first projects of spaceflight,

en de eerste ruimtevaartprojecten inspireerden,

thus creating a direct chain of influence

waardoor een directe invloed werd gecreëerd

that goes from Godwin to Poe to Verne

die van Godwin, tot Poe, tot Verne,

to the Apollo program

tot het Apolloprogramma

and to the present-day communities of spaceflight.

en tot de hedendaagse ruimtevaartgemeenschap reikt.

So why I have told you all this?

Waarom heb ik jullie dit allemaal verteld?

Is it just because I think it's cool,

Is het gewoon omdat ik het gaaf vind,

or because I'm just weirdly fascinated by stories

of omdat ik op een vreemde manier gefascineerd ben door verhalen

of 17th- and 19th-century science fiction?

van 17de en 19de-eeuwse sciencefiction?

It is, admittedly, partly that.

Het is, toegegeven, deels daarom.

But I also think that these stories remind us

Maar ik vind ook dat deze verhalen ons herinneren

of the cultural processes driving spaceflight

aan de culturele processen die de ruimtevaart stuwen,

and even technological innovation more broadly.

en zelfs de technologische innovatie in zijn algemeenheid.

As an economist working at NASA,

Als econoom werkzaam bij NASA

I spend time thinking about the economic origins

denk ik na over de economische oorsprong

of our movement out into the cosmos.

van onze voortgang in de kosmos.

And when you look before the investments of billionaire tech entrepreneurs

Als je terugkijkt naar de tijd vóór investeringen van miljardairs,

and before the Cold War Space Race,

de 'space race' in de Koude Oorlog,

and even before the military investments in liquid fuel rocketry,

en zelfs voor de militaire investeringen in vloeibare-brandstofraketten,

the economic origins of spaceflight are found in stories and in ideas.

vinden we de economische oorsprong van ruimtevaart in verhalen en ideeën.

It was in these stories that the first concepts for spaceflight were articulated.

Het was in deze verhalen dat de eerste ruimtevaartconcepten uitgedrukt werden.

And it was through these stories

En het was door deze verhalen

that the narrative of a future for humanity in space

dat het narratief van een toekomst voor de mensheid in de ruimte

began to propagate from mind to mind,

zich van geest tot geest begon te verspreiden,

eventually creating an intergenerational intellectual community

tot ze uiteindelijk een intergenerationele intellectuele gemeenschap creëerde

that would iterate on the ideas for spacecraft

die op de ideeën voor ruimtevaartuigen zouden verder bouwen

until such a time as they could finally be built.

tot op het moment dat ze konden worden gebouwd.

This process has now been going on for over 300 years,

Dit proces loopt nu al meer dan 300 jaar,

and the result is a culture of spaceflight.

met als resultaat een ruimtevaartcultuur.

It's a culture that involves thousands of people

Het is een cultuur waar duizenden mensen

over hundreds of years.

over honderden jaren bij betrokken zijn geweest.

Because for hundreds of years, some of us have looked at the stars

Omdat, gedurende honderden jaren, sommigen naar de sterren keken

and longed to go.

en daarheen wilden gaan.

And because for hundreds of years,

Omdat, gedurende honderden jaren,

some of us have dedicated our labors

sommigen hun werk gewijd hebben

to the development of the concepts and systems

aan de ontwikkeling van de benodigde concepten en systemen

required to make those voyages possible.

om deze reizen mogelijk te maken.

I also wanted to tell you about Godwin, Poe and Verne

Ik wilde jullie ook vertellen over Godwin, Poe en Verne,

because I think their stories also tell us of the importance

omdat ik vind dat hun verhalen ons over het belang vertellen

of the stories that we tell each other about the future more generally.

van de verhalen die we elkaar vertellen over de toekomst in het algemeen.

Because these stories don't just transmit information or ideas.

Omdat deze verhalen niet enkel informatie of ideeën doorgeven.

They can also nurture passions,

Ze kunnen passies koesteren,

passies die ons ertoe kunnen leiden onze levens te wijden

passions that can lead us to dedicate our lives

to the realization of important projects.

aan het realiseren van belangrijke projecten.

Which means that these stories can and do

Wat betekent dat deze verhalen

influence social and technological forces

sociale en technologische krachten kunnen beïnvloeden

centuries into the future.

tot eeuwen in de toekomst.

I think we need to realize this and remember it when we tell our stories.

We zouden ons dit moeten realiseren en herinneren wanneer we verhalen vertellen.

We need to work hard to write stories

We moeten hard werken om verhalen te schrijven

that don't just show us the possible dystopian paths we may take

die ons niet enkel de mogelijke dystopische wegen tonen,

for a fear that the more dystopian stories we tell each other,

uit vrees dat hoe meer dystopische verhalen we elkaar vertellen,

the more we plant seeds for possible dystopian futures.

hoe meer zaadjes we planten voor mogelijke dystopische toekomsten.

Instead we need to tell stories that plant the seeds,

Daarentegen moeten we verhalen vertellen die zaadjes planten,

if not necessarily for utopias,

misschien niet voor utopieën,

then at least for great new projects of technological, societal

maar ten minste voor grootse nieuwe projecten van technologische, sociale

and institutional transformation.

en institutionele transformatie.

And if we think of this idea that the stories we tell each other

En als we denken dat het idee

dat de verhalen die we elkaar vertellen de toekomst kunnen veranderen,

can transform the future

is fanciful or impossible,

denkbeeldig is of onmogelijk lijkt,

then I think we need to remember the example of this,

dan vind ik dat we ons dit voorbeeld moeten herinneren,

our voyage to the Moon,

onze reis naar de maan,

an idea from the 17th century

een idee uit de 17de eeuw

that propagated culturally for over 300 years

dat meer dan 300 jaar in de cultuur circuleerde

until it could finally be realized.

voor het uiteindelijk kon worden gerealiseerd.

So, we need to write new stories,

We moeten dus nieuwe verhalen schrijven,

stories that, 300 years in the future,

verhalen waarop, over 300 jaar,

people will be able to look back upon and remark

mensen kunnen terugkijken en waarvan ze kunnen zeggen

how they inspired us to new heights and to new shores,

hoe ze ons geïnspireerd hebben nieuwe hoogten en nieuwe kusten te vinden,

how they showed us new paths and new possibilities,

hoe ze ons nieuwe wegen en mogelijkheden getoond hebben,

and how they shaped our world for the better.

en hoe ze onze wereld ten goede gevormd hebben.

Thank you.

Dank je wel.

(Applause)

(Applaus)