The fascinating science of bubbles, from soap to champagne | Li Wei Tan

106,377 views ・ 2018-12-18

TED


ဗီဒီယိုကိုဖွင့်ရန် အောက်ပါ အင်္ဂလိပ်စာတန်းများကို နှစ်ချက်နှိပ်ပါ။

Translator: Myo Aung Reviewer: Sanda Aung
00:12
Some years ago, I was visiting Paris
0
12772
2783
လွန်ခဲ့တဲ့နှစ် အနည်းငယ်တုန်းက ကျွန်မ ပဲရစ်မြိုကို သွားခဲ့ရာ
00:15
and walking along the Seine River during a beautiful summer afternoon.
1
15579
4325
လှပတဲ့ နွေရာသီ မွန်းလွဲချိန်မှာ Seine မြစ်တလျှောက် လမ်းလျှောက်နေခဲ့တယ်။
00:19
I saw giant bubbles floating on the riverbank,
2
19928
3249
မြစ်ကမ်းပါး အနီးမှာ မျောနေကြတဲ့ ဧရာမ ပူဖောင်းတွေကို မြင်ခဲ့ရတယ်၊
00:23
like this one.
3
23201
1411
ဒီလိုဟာမျိုးလေ။
00:24
The next moment, it popped and was gone.
4
24636
2953
ခဏအကြာတွင်၊ ၎င်းဟာ ပေါက်ကွဲသွားကာ ပ​ျောက်ဆုံးသွားတယ်။
00:28
Making them were two street performers surrounded by a crowd.
5
28273
4016
လမ်းပေါ်မှာ ဖျေဖျော်နေသူ လုပ်ပြ နေခဲ့ကြရာ လူတွေ ဝိုင်းလျက် ရှိနေခဲ့ပါတယ်။
00:32
They visibly make a living by asking for donations
6
32845
3399
သူတို့ဟာ ဘဝရပ်တည်ဖို့အတွက် အဲဒီမှာ လူတွေထံမှ ငွေအလှူခံရင်း
00:36
and by selling pairs of sticks tied with two strings.
7
36268
3860
ကြိုးနှစ်ချောင်း ချည်ထားတဲ့ တုတ်ချောင်း နှစ်ခုကို ရောင်းနေခဲ့ကြတယ်။
00:40
When I was there, a man bought a pair of sticks for 10 euros,
8
40152
5067
ကျွန်မ အဲဒီမှာ ရပ်ကြည့်နေစဉ် လူတစ်ယောက်က ၁၀ ယူရိုန တုတ်နှစ်ချောင်းကို ဝယ်လိုက်တယ်။
00:45
which surprised me.
9
45243
1752
ကျွန်မ အဲဒါကို အံ့ဩမိတယ်။
00:47
I am a scientist who is passionate about bubbles.
10
47773
3913
ကျွန်မဟာ ပူဖောင်တွေကို စိတ်ဝင်စား လေ့လာနေတဲ့ သိပ္ပံပညာရှင် တစ်ဦးပါ။
00:51
I know the right trick to make the giant bubbles
11
51710
3356
ဧရာမ ပူဖောင်းကြီးတွေကို ပြုလုပ်ဖို့ အရေးကြီးဆုံး လှည့်ကွက်က
00:55
is the right soapy water mixture itself --
12
55090
3401
ဆပ်ပြာကို ရေနှင့် သင့်တော်အောင် ရောစပ်ထားတဲ့ အရည်ပါ --
00:58
not the sticks,
13
58515
1431
တုတ်တွေဟာ လိုချင်လိုနိုင်ပေမဲ့
00:59
which may be needed,
14
59970
1311
အရေးကြီးဆုံး အရာ မဟုတ်ဘဲ
01:01
but you can easily make them at home.
15
61305
2143
အိမ်မှာ ကိုယ့်ဘာသာကိုယ် အလွယ်တကူ လုပ်ယူနိုင်တယ်။
01:03
Focusing on the sticks makes us not see that the real tool is the bubble itself.
16
63924
5642
တုတ်တွေကို အာရုံစိုက်စေခြင်းဖြင့် တကယ့် ကိရိယာက ပူဖောင်း ဖြစ်တာကို မြင်မရစေပါ။
01:10
Bubbles might seem like something just children make while playing,
17
70970
4132
ပူဖောင်းတွေဟာ ကလေးမျာတွေအတွက် ကစားစရာလို့ ထင်စရာရှိပေမဲ့
01:16
but sometimes it can be really stunning.
18
76117
2423
တစ်ခါတစ်ရံတွင် ၎င်းတို့ဟာ တကယ့်ကို ရင်သပ်ရှုမောဖွယ်ရာပါ။
01:19
However, there are more fascinating science to bubbles,
19
79659
4338
တကယ်တော့ ပူဖောင်းတွေနဲ့ပတ်သက်လျှင် ပိုလို့ အံ့အားသင့်ဖွယ် သိပ္ပံပညာ ရှိပါတယ်၊
01:24
such as problem-solving tools.
20
84021
2647
ပြဿနာဖြေရှင်းရေး ကိရိယာတောင် ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။
ဒီတော့ ကျွန်မဟာ ပူပေါင်းတွေကို ဖန်တီးပုံ ဖြစ်ရပ်အချို့ကို၊
01:27
So I would like to share with you
21
87192
2373
01:29
a few stories about the science of creating bubbles
22
89589
3671
ပြီးတော့ သေးနုပ်တဲ့ ပူဖောင်းများကို ရှင်းလင်းပစ်ရေး ဖြစ်ရပ်အချို့ကို
01:33
and the science of eliminating the microscopic ones.
23
93284
3995
ရှင်တို့အား အခု မျှဝေပေးချင်ပါတယ်။
01:37
Since it's up on the screen, let's start with the soap bubble.
24
97742
3918
စခရင်ပေါ်က အခု မြင်နေရတယ်ဆိုတော့ ဆပ်ပြာ ပူဖောင်းဖြင့် စတင်ကြပါစို့။
01:42
It is made from very common substances:
25
102478
3046
အဲဒါကို သာမန် ပစ္စည်းများဖြင့် လုပ်ထားတာပါ-
01:45
air, water, soap, in the right mixture.
26
105548
3777
လေ၊ ရေ နဲ့ ဆပ်ပြာကို သင့်တင့်စွာ ရောထားတာပါ။
01:50
You can see soap bubbles constantly changing their colors.
27
110214
3601
ဆပ်ပြာ ပူဖောင်းတွေဟာ တချိန်လုံး အရောင်ပြောင်းလဲတာကို သတိထားမိနိုင်ပါတယ်။
01:53
This is due to the interaction with light at various directions
28
113839
4497
ဒီလိုဖြစ်ရတာက နေရာအမျိုးမျိုးမှ လာနေတဲ့ အလင်းရောင်နဲ့ တုံ့ပြန်မှုကြောင့်နဲ့
01:58
and the changes of their thickness.
29
118360
2117
၎င်းတို့ရဲ့ အထူ ပြောင်းလဲနေမှုကြောင့်ပါ။
02:01
One of the common substances, water molecules,
30
121471
3759
အဲဒီထဲက သာမန် ပစ္စည်းတစ်ခုဖြစ်တဲ့ ရေရဲ့ မော်လီကျူးတွေ
02:05
are formed by two atoms of hydrogen and one atom of oxygen -- H2O.
31
125254
6397
H2O - ဟိုက်ဒရိုဂျင် အက်တမ် နှစ်ခုနဲ့ အောက်ဆီဂျင် အက်တမ် တစ်ခုနဲ့ ဖွဲ့ထားပါတယ်။
02:12
On most surfaces, water droplets tend to curve inwards,
32
132350
4791
မျက်နှာပြင် အများစုပေါ်တွင် ရေစက်တွေဟာ အတွင်းပိုင်းသို့ ကွေးတတ်ပါတယ်၊
02:17
forming a semihemisphere shape.
33
137165
2373
စက်ဝိုင်းခြင်း ပုံမျိုးကို ဖြစ်ပေါ်စေပါတယ်။
02:20
This is because the water droplet's surface is like an elastic sheet.
34
140237
4770
ရေစက်ရဲ့ မျက်နှာပြင်ဟာ ဆွဲဆန့်လို့ရတဲ့ အပြားနဲ့ တူနေလို့ အဲဒီလို ဖြစ်လာတာပါ။
02:25
The water molecule on the surface is constantly being pulled inwards
35
145729
4024
မျက်နှာပြင်ပေါ်ရှိ ရေမော်လီကျူးဟာ ဗဟိုမှာ ရှိနေတဲ့ မော်လီကျူးကြောင့်
02:29
by the molecule at the center.
36
149777
1922
အတွင်းဖက်ကို အစဉ် ဆွဲယူခံနေရပါတယ်။
02:32
And the quality of the elasticity is what we call "surface tension."
37
152826
5024
ဆွဲဆန့်နိုင်တဲ့ အရည်အသွေးကို ကျွန်မတို့က "မျက်နှာပြင်ရဲ့ တင်းမာမှု"လို့ ခေါ်ကြတယ်။
02:38
Now by adding soap,
38
158422
2051
အခုတော့ ဆပ်ပြာကို ထည့်ပေးခြင်းဖြင့်၊
02:40
what happens is the soap molecule reduces the surface tension of water,
39
160497
4544
ဆပ်ပြာမော်လီကျူးက ရေရဲ့ မျက်နှာပြင် တင်းမာမှုကို လျော့ပါးလာစေတာမို့လို့
02:45
making it more elastic and easier to form bubbles.
40
165065
3924
၎င်းကို ပိုပြီး ဆွဲဆန့်ရနိုင်လာစေပြီး ပူဖောင်းတွေ လုပ်ရတာ လွယ်ကူလာစေတယ်။
02:50
You can think of a bubble as a mathematical problem-solver.
41
170505
4719
ဒီတော့ ပူဖောင်းကို ပြဿနာ ဖြေရှင်းရေး သင်္ချာနည်းအဖြစ် မြင်လို့ ရနိုင်ပါတယ်။
02:55
You see it relentlessly trying to achieve geometry perfection.
42
175779
5042
၎င်းဟာ စနစ်ကျတဲ့ ဂျီသြမေတြီ ပုံစံကို ရယူရန် မရပ်မနား အားထုတ်နေတာ မြင်နိုင်တယ်။
03:00
For instance, a sphere is the shape with the least surface area
43
180845
5812
ဥပမာ၊ စက်လုံးဟာဖြင့် ထုထည် တစ်ခုခုအတွက် မျက်နှာပြင် ဧရိယာ
03:06
for a given volume.
44
186681
1617
အနည်းဆုံးရှိတဲ့ ပုံသဏ္ဌာန်ပါ။
03:08
That's why a single bubble is always in the shape of a sphere.
45
188322
4344
ပူဖောင်းတစ်လုံးတည်း ဆိုရင် စက်လုံး ပုံသဏ္ဌာန်ကို ဆောင်တာ အဲဒါကြောင့်ပါ။
03:12
Let me show you. Check it out.
46
192690
1836
ရှင်တို့ ကိုယ်တိုင် မြင်ရအောင် ပြပေးပါရစေ။
03:30
This is a single bubble.
47
210112
1818
ဒါစာ တစ်လုံးတည်းရှိတဲ့ ပူဖောင်းပါ။
03:31
When two bubbles touch each other,
48
211954
2267
ပူဖောင်း နှစ်ခုအချင်းချင်းထိကြတဲ့ အခါမှာ၊
03:37
they can save materials by sharing a common wall.
49
217437
3234
ဘုံဖြစ်တဲ့ နံရံကို မျှသုံးလျက် ပစ္စည်းတွေကို ချွေတာနိုင်ကြတယ်။
03:48
When more and more bubbles are added together,
50
228385
2925
ပူဖောင်းတွေကို တိုးတိုးပြီး ထည့်ပေးပါက၊
03:51
their geometry changes.
51
231334
1829
၎င်းတို့ရဲ့ ဂျီသြမေတြီဟာ ပြောင်းလဲသွားမှာပါ။
03:53
These four bubbles are added together.
52
233556
2359
ဒီပူဖောင်းလေးခုကို အတူတူ ထည့်ပေးထားတယ်။
03:55
They meet at one point at the center.
53
235939
2270
၎င်းတို့ဟာ ဗဟိုမှာရှိတဲ့ တစ်နေရာတွင် ဆုံကြတယ်။
04:42
When six bubbles are added together,
54
282871
2370
ပူဖောင်း ခြောက်လုံးကို အတူတူ ထည့်ပေးလိုက်တော့၊
04:45
a magical cube appears at the center.
55
285265
2640
အံ့ဖွယ် ကုဗတုံးတစ်ခု အလယ်မှာ ပေါ်လာတယ်။
04:47
(Applause)
56
287929
3628
(လက်ခုပ်သံများ)
04:55
That is surface tension at work,
57
295059
2683
မျက်နှာပြင်တင်းမာမှုရဲ့ လက်ချက်ကြောင့်ပါ၊
04:57
trying to find the most effective geometry arrangement.
58
297766
3938
အထိရောက်ဆုံး ဂျီသြမေတြီ အစီအစဉ်ကို ရှာဖွေဖို့ ကြိုးစားမှုပါ။
05:03
Now, let me give you another example.
59
303693
4505
အခုတော့ ရှင်တို့ကို အခြားဥပမာ တစ်ခုကို ပြပေးပါရစေ။
05:09
This is a very simple prop.
60
309153
3002
ဒါဟာ ရိုးရှင်းတဲ့ အသုံးအဆောင် တစ်ခုပါ။
05:13
This is made from two layers of plastic
61
313258
3908
ပလပ်စတစ် နှစ်လွှာဖြင့် လုပ်ထားပြီး
05:17
with four pins connected to each other.
62
317190
2486
ပင်လေးခုတို့ကို တစ်ခုနဲ့တစ်ခု ချိတ်ဆက်ပေးထားတယ်။
05:19
Imagine these four pins represent four cities that are equally apart,
63
319700
5990
အဲဒီ ပင်လေးခုတို့ဟာ ညီတူညီမျှ ကွာဝေးကြတဲ့ မြို့လေးမြို့ပါလို့ စိတ်ကူးကြည့်ကြပါ။
05:25
and we would like to make roads to connect these four cities.
64
325714
3705
မြို့လေးမြို့ကို ဆက်သွယ်ပေးမဲ့ ကားလမ်းတွေကို ကျွန်မတို့ ဆောက်လုပ်ချင်တယ်။
05:30
My question is: What is the shortest length to connect these four cities?
65
330426
4244
ကျွန်မ မေးချင်တာက- လေးမြု့ကို အဆက်ပေးမယ့် အတိုဆုံး ခရီးက ဘယ်လောက်လဲ?
05:35
Let's find out the answer by dipping it into the soapy water.
66
335723
3901
အဲဒါကို ဆပ်ပြာရေထဲသို့ နှစ်မြှုပ်ကြည့် ခြင်းဖြင့် အဖြေကို ရှာကြည့်ကြပါစို့။
05:43
Remember, the soap bubble forms will always try to minimize
67
343775
5523
ဆပ်ပြာပူဖောင်းရဲ့ ပုံစံများဟာ ၎င်းတို့ရဲ့ မျက်နှာပြင် ဧရိယာကို အမြဲတမ်း
05:49
their surface area
68
349322
1600
အနည်းဆုံး ဖြစ်ဖို့ ကြိုးစားလျက်
05:50
with a perfect geometry arrangement.
69
350946
2706
စနစ်ကျတဲ့ ဂျီသြမေတြီ ပုံစံနဲ့ စီစဉ်ပေးတတ်တာကို သတိရနေကြပါ။
05:54
So the solution might not be something you expected.
70
354632
5109
ရလာမယ့် အဖြေဟာ ကျုပ်တို့ မျှော်လင့် နေတာမျိုး ဟုတ်ချင်မှ ဟုတ်ပါမယ်။
06:02
The shortest length to connect these four cities
71
362175
3408
အဲဒီမြို့လေးမြို့ကို ဆက်သွယ်ပေးဖို့အတွက် အတိုဆုံး ခရီးဟာဖြင့်
06:05
is 2.73 times the distance between these two cities.
72
365607
5864
အဲဒီမြို့နှစ်မြို့အကြားရှိ အကွာအဝေးထက် ၂.၇၃ ဆ ပိုရှည်ပါတယ်။
06:11
(Applause)
73
371495
4293
(လက်ခုပ်သံများ)
06:17
Now you've got the idea.
74
377401
1966
အခုတော့ ကျွန်မ ဆိုလိုချင်တာ သိလောက်ပါပြီ။
06:19
The soap bubble forms will always try to minimize their surface area
75
379391
5279
ဆပ်ပြာပူဖောင်း ပုံစံတွေ အမြဲပဲ ၎င်းတို့ရဲ့ မျက်နှာပြင်ဧရိယာကို အနည်းဆုံး ဖြစ်စေလျက်
06:24
with a perfect geometry arrangement.
76
384694
2404
စနစ်ကျတဲ့ ဂျီသြမေတြီ အစီအစဉ်ဖြစ်ဖို့ ကြိုးစားမှာပါ။
06:29
Now, let us look at bubbles in another perspective.
77
389416
5873
အခုတော့ ကျုပ်တို့ အခြားရှုထောင့် တစ်မျိုးမှ ပူဖောင်းတွေကို ကြည့်ကြမယ်။
06:36
My daughter, Zoe, loves visiting zoos.
78
396357
3908
ကျွန်မရဲ့ သမီး၊ Zoe ဟာ တိရစ္ဆာန်ရုံကို သွားလည်တာ ကြိုက်ပါတယ်။
06:40
Her favorite spot is Penguin Cove at Marwell Zoo in Southern England,
79
400289
5929
အင်္ဂလန် တောင်ပိုင်း Marwell တိရစ္ဆာန်ရုံ ထဲက Penguins Cove ဟာ သူမအကြိုက်ဆုံးနေရာပါ၊
06:46
where she could see penguins swim at speed under the water.
80
406242
4432
ပင်ဂွင်းငှက်တွေ ရေအောက်မှာ မြန်ဆန်စွာ ရေကူးတာကို သူ ကြည့်တတ်တယ်။
06:51
One day, she noticed that the body of penguins
81
411653
3779
တစ်နေ့မှာ ပင်ဂွင်းငှက်တွေ ရေကူးစဉ် သူတို့ ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ နောက်မှာ
06:55
leaves a trail of bubbles when they swim
82
415456
3000
ပူပေါင်းတွေ တသီကြီး ကျန်ရစ်ခဲ့တာကို သူ သတိထားမိလို့
06:58
and asked why.
83
418480
1880
အဲဒါ ဘာ​ကြောင့်လဲ မေးလာတယ်။
07:00
Animals and birds like penguins
84
420384
2967
ရေအောက်မှာ အချိန် တော်တော်များများကို
07:03
that spend a lot of their time under the water
85
423375
3498
ဖြုန်းကြတဲ့ ပင်ဂွင်းလို ငှက်တွေဟာ
07:06
have evolved an ingenious way of utilizing the capability of bubbles
86
426897
6415
သူတို့ ဝန်းကျင်ရှိ ရေရဲ့ သိပ်သည်းဆကို လျှော့ချပစ်ဖို့အတွက် ပူဖောင်းတွေရဲ့
07:13
to reduce the density of water.
87
433336
2606
စွမ်းဆောင်နိုင်စွမ်းကို အံ့ဖွယ်နည်းဖြင့် အသုံးချကြပါတယ်။
07:17
Emperor penguins are thought to be able to dive a few hundred meters
88
437066
4712
ဧကရာဇ် ပင်ဂွင်းငှက်တွေဆိုရင် ပင်လယ်ပြင် မျက်နှာပြင် အောက်ကို
07:21
below the sea surface.
89
441802
2107
မီတာ ရာချီနက်အောင် ငုပ်ဝင်နိုင်ကြတယ်။
07:24
They are thought to store the air under their feathers
90
444562
3692
သူတို့ဟာ ဒိုင်ဗင်မထိုးမီမှာ သူတို့ရဲ့ အမွေးတောင်များရဲ့ အောက်မှာ
07:28
before they dive
91
448278
1655
လေကို သိုလှောင်ယူသွားလျက်
07:29
and then progressively release it as a cloud of bubbles.
92
449957
4769
နောက်မှာ တဖြည်းဖြည်းချင်း ပူဖေါင်းများ အဖြစ် ပြန်လွတ်ပေးကြတယ်လို့ ယူဆရပါတယ်။
07:35
This reduces the density of water surrounding them,
93
455300
3668
အဲဒါက သူတို့ကို ဝန်းရံနေတဲ့ ရေရဲ့ သိပ်သည်းဆကို လျော့နည်းသွားစေြခင်းဖြင့်
07:38
making it easier to swim through
94
458992
2785
ရေကူးဖြတ်မှုကို လွယ်လာစေလျက်
07:41
and speed up their swimming speed at least 40 percent.
95
461801
4829
သူတို့ရဲ့ ရေကူးမှုအမြန်နှုန်းကို အနည်းဆုံး ၄၀ ရာခိုင်နှုန်း တိုးလာစေပါတယ်။
07:47
This feature has been noticed by the ship manufacturers.
96
467779
3729
အဲဒီ အချင်းအရာကို သင်္ဘော ထုတ်လုပ်ကြသူတို့ သတိထားမိကြတယ်။
07:52
I am talking about the big ships here,
97
472364
3489
ဒီမှာ ရှိနေကြတဲ့ တကယ့်သင်္ဘောကြီးတွေကို ပြောနေတာပါ၊
07:55
the ones that are used to transport thousands of containers across the ocean.
98
475877
5007
သမုဒ္ဒရာကို ဖြတ်ပြီး ကွန်တိန်နာ ထောင်ချီ ပို့ဆောင်ကြတဲ့ သင်္ဘောတွေပါ။
08:01
Recently, they developed a system called "air lubricating system,"
99
481559
5402
မကြာခင်က သူတို့ တီထွင်လိုက်ကြတဲ့ စနစ်ကို "လေချောဆီ စနစ်"လို့ အမည်ပေးထားတယ်၊
08:06
inspired by the penguins.
100
486985
1965
ပင်ဂွင်းငှက်တွေထံမှ ရလိုက်တဲ့ အတွေးအခေါ်ပါ။
08:09
In this system, they produce a lot of air bubbles
101
489704
4166
အဲဒီစနစ်ထဲတွင်၊ သူတို့ဟာ များပြားလှတဲ့ လေပူဖောင်းတွေကို ထုတ်လုပ်ပေးကြပြီး
08:13
and redistribute them across the whole of the ship,
102
493894
4089
သင်္ဘော ကိုယ်ထည် တလျှောက်လုံးမှာ ဖြန့်ဝေပေးခြင်းဖြင့်
08:18
like an air carpet that reduces the water resistance
103
498007
4560
သင်္ဘောတစ်စီး ခုတ်မောင်းရာတွင် ရေရဲ့ ခုခံမှုကို လျော့နည်းလာစေတဲ့
08:22
when a ship is moving.
104
502591
2187
လေကော်ဇော်လို သုံးပါတယ်။
08:26
This feature cuts off the energy consumption for the ship
105
506167
4018
အဲဒီလို တီထွင်မှုက သင်္ဘောရဲ့ စွမ်းအင် သုံးစွဲမှုကို ၁၅ ရာခိုင်နှုန်းအထိကို
08:30
up to 15 percent.
106
510209
2617
လျှော့ချပစ်နိုင်ပါတယ်။
08:34
Bubbles can also be used for medicines.
107
514848
3516
ပူဖောင်းတွေကို ဆေးကုသမှု ထဲတွင်ပါ သုံးနိုင်ပါတယ်။
08:38
It can also play a role in medicines,
108
518388
2880
ဥပမာ၊ ခန္ဓာကိုယ်ရဲ့ နေရာ တစ်စုံတစ်ခုထံသို့
08:42
for instance, as a method for noninvasive delivery systems for drugs and genes
109
522889
6969
ဆေးနဲ့ မျိုးစေ့ဗီဇများကို ထိုးဖောက်လျက် ဆေးထိုးပေးရေး နည်းကို
08:49
to a specific part of the body.
110
529882
2506
နည်းကိုမသုံးဘဲ ပို့ပေးရန် သုံးနိုင်တယ်။
08:52
Imagine a microbubble
111
532412
2056
သေးနုပ်လှတဲ့ ပူဖောင်းကို စိတ်ကူးကြည့်ပါ
08:54
filled with a mixture of drugs and magnetic agents
112
534492
4097
အဲဒီထဲကို ဆေးဝါးများနဲ့ သံလိုက်အေးဂျင့်များကို ရောထည့်ပေးလျက်
08:58
being injected into our bloodstream.
113
538613
2445
ကျုပ်တို့ရဲ့ သွေးကြောထဲကို ထိုးပေးနိုင်ပါတယ်။
09:02
The bubbles will move to the target areas.
114
542273
3412
အဲဒီပူဖောင်းဟာ ရည်ရွယ်ရင်း နေရာဆီကို ရွေ့လျားသွးပါမယ်။
09:05
But how do they know where to go?
115
545709
2603
ဒါပေမဲ့ သွားရမယ့် နေရာကို ၎င်းတို့ ဘယ်လိုလုပ် သိကြမလဲ?
09:08
Because we placed a magnet there.
116
548336
2116
ကျုပ်တို့က အဲဒါ့အတွက် သံလိုက်ကို ထည့်ပေးထားတယ်။
09:10
For instance, this part of my hand.
117
550476
2361
ဥပမာ၊ ကျွန်မ လက်ရဲ့ ဒီနေရာဆိုပါစို့။
09:12
When the microbubbles move to this part of my hand,
118
552861
4012
ခုနက မိုက်ခရိုပူပေါင်းတွေ ကျွန်မလက်ရဲ့ ဒီအပိုင်းကို ရောက်လာချိန်မှာ
09:16
we can pop it via ultrasound
119
556897
3791
ကျုပ်တို့က အသံလွန်နည်းဖြင့် ရှာတွေ့တာနဲ့
09:20
and release the drug exactly where it's needed.
120
560712
3498
လိုအပ်တဲ့ နေရာ အတိအကျမှာကို ဆေးတွေကို လွှတ်ပေးလိုက်မှာပါ။
09:25
Now, I mentioned about the science of creating bubbles.
121
565895
3474
အခုအထိ ကျွန်မ ပြောပြခဲ့တာက ပူဖောင်း ဖန်တီးမှု သိပ္ပံပညာ အကြောင်းပါ။
09:29
But sometimes we also need to remove them.
122
569393
4301
ဒါပေမဲ့၊ တစ်ခါတစ်ရံတွင် ကျွန်မတို့ဟာ ၎င်းတို့ကို ဖယ်ရှားဖို့ လိုအပ်တတ်တယ်။
09:33
That's actually part of my job.
123
573718
2300
တကယ်တော့ ကျွန်မရဲ့ အလုပ်က အဲဒါနဲ့ ဆိုင်ပါတယ်။
09:36
My exact job title is "ink formulation scientist."
124
576731
4878
ကျွန်မ ရာထူးကို အတိအကျ ဖေါ်ပြရပါက "မှင် စီမံထုတ်လုပ်ရေး သိပ္ပံပညာရှင်"ပါ။
09:41
But I don't work on the ink that you use for your writing pens.
125
581633
4050
ဒါပေမဲ့ ရှင်တို့ စာရေးဖို့ သုံးတဲ့ မှင် အတွက် အလုပ်လုပ်တာ မဟုတ်ဘူး။
09:46
I'm working on some cool applications
126
586366
2812
ကျွန်မဟာ အံ့ဩစရာ ကောင်းတဲ့ အပလီကေးရှင်းတွေကို၊
09:49
such as organic photovoltaics, OPVs,
127
589202
4420
organic photovoltaic များ၊ OPV များနဲ့
09:53
and organic light-emitting diodes, OLEDs.
128
593646
3672
organic light-emitting diode များ၊ OLED များ အတွက် လုပ်ကိုင်နေတာပါ။
09:57
Part of my job is to figure out how and why we want to remove the bubbles
129
597342
6280
ကျွန်မရဲ့ တာဝန်ထဲမှာ ကျွန်မ ကုမ္ပဏီက ထုတ်လုပ်ပေးတဲ့ မှင်ထဲကနေပြီး ပူဖောင်းတွေ
10:03
from the ink that my company produces.
130
603646
2486
ဘာကြောင့်နဲ့ ဘယ်လိုနည်းနဲ့ ဖယ်ရှားပစ်ရမလဲ ဆိုတာပါဝင်ပါတယ်။
10:06
During the formulation-mixing process,
131
606989
3262
မှင်ကို စီမံရောပေးတဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်၊
10:10
or preparation process,
132
610275
1759
ဒါမှမဟုတ် ပြင်ဆင်ရေး လုပ်ငန်းစဉ် အတွင်းမှာ၊
10:12
we mix active ingredients, solvents and additives
133
612058
6195
ကျွန်မတို့ဟာ တက်ကြွတဲ့ ပါဝင်ပစ္စည်းတွေ၊ ဖျော်တဲ့အရာများနဲ့ ထည့်စရာများ ရောကြရတယ်၊
10:18
in order to achieve the formulations with the properties we want
134
618277
4529
မှင်ကို အသုံးပြုတဲ့ အခါမှာ၊ ကျုပ်တို့ လိုချင်တဲ့ ပုံစံမျိုးနဲ့ အရည်အချင်းများကို
10:22
when the ink is being used.
135
622830
1636
ရရှိစေဖို့ အတွက် အဲဒီလို လုပ်ကိုင်ကြရတာပါ။
ဒါပေမဲ့ ရှင်တို့ ​ ဖျော်ရည်များကို ပြုလုပ်စဉ်
10:25
But just like you would make drinks
136
625196
2917
ဒါမှမဟုတ် ကိတ်မုန့် ဖုတ်စဉ် ကြုံရသလိုပဲ
10:28
or bake cakes,
137
628137
1270
10:29
it is unavoidable that some air bubbles will be trapped inside that ink.
138
629431
5556
မှင်ထဲမှာပါ လေပူဖောင်းတစ်ချို့ ချောင်ပိတ် မိတတ်တာကို ရှောင်လွဲ မရနိုင်ပါ။
10:35
Here, we are talking about a different space
139
635686
3262
ဒါပေမဲ့ အခုပြောပြနေတဲ့ ကိစ္စက ကျွန်မ ပဲရစ်မှာ မြင်ခဲ့ရတဲ့
10:38
from the bubbles I'd seen in Paris.
140
638972
2869
ပူဖောင်းများရဲ့ နေရာနဲ့ လုံးဝ မတူတဲ့ဟာပါ။
10:42
The bubbles that are trapped inside those inks
141
642960
2202
အဲဒီမှင်တွေ အကြားမှာ ပိတ်မိနေကြတဲ့ ပူဖောင်းတွေဟာဖြင့်
10:45
vary between a few millimeters,
142
645186
2931
အရွယ်အစားအ မီလီမီတာ အနည်းငယ်မှ စလျက်
10:48
a few microns
143
648141
1243
မိုက်ခရွန် အနည်းငယ်ထိ၊
10:49
or even a few nanometers in size.
144
649408
2973
ဒါမှမဟုတ် နာနိုမီတာ အထိကို သေးနိုင်ပါတယ်။
10:52
And what we are concerned about
145
652405
1923
ကျွန်မတို့အား စိုးရိမ်စေနေတဲ့ အချက်က
10:54
is the oxygen and the moisture that is trapped inside.
146
654352
2999
အဲဒီမှာ ပိတ်မိနေကြတဲ့ အောက်ဆီဂျင်နဲ့ အစိုဓာတ်တွေပါ။
10:58
At this size scale, removing them is not easy.
147
658525
5705
ဒီလို အရွယ်အစားမျိုးမှာ ၎င်းတို့ကို ဖယ်ရှားရေးဟာ မလွယ်လှပါ။
11:04
But it matters,
148
664254
1932
ဒါပေမဲ့၊ အဲဒါ လိုအပ်ပါတယ်။
11:06
for instance, for organic light-emitting diodes inks
149
666210
4115
ဥပမာ၊ ရှင်တို့ရဲ့ စမတ်ဖုန်းမှာ အသုံးပြုတဲ့ စခရင်ကို ထုတ်လုပ်ရန် ကျွန်မတို့
11:11
that we can use to produce display for your smartphone, for example.
150
671772
6972
သုံးကြတဲ့ organic light-emitting diodeများရဲ့ မှင်တွေ ဆိုပါစို့။
အဲဒါကို နှစ်ပေါင်းများစွကြာအောင် သုံးမယ်လို့ ယူဆရတယ်၊
11:19
It's supposed to last for many years,
151
679674
2235
11:21
but if the ink that we use has been absorbed with oxygen and moisture
152
681933
5020
သုံးလိုက်တဲ့ မှင်ထဲမှာ အောက်စီဂျင်နဲ့ အစိုဓာတ်တွေ ရောပါနေခဲ့ပါက
11:26
[which] are not being removed,
153
686977
2363
အဲဒါတွေကို ဖယ်ရှား မပစ်ဖြစ်ခဲ့ပါက၊
11:29
then we can quickly see dark spots appear in the pixels.
154
689364
4870
မကြာခင်မှာကိုပဲ pixel တွေထဲမှာ အမည်းစက်တွေ ပေါ်လာမှာကို မြင်လာရမှာပါ။
11:34
Now, one challenge we face in removing the microbubbles
155
694943
6983
မိုက်ခရို ပူဖောင်းတွေကို ဖယ်ရှားရာတွင် ကျွန်မတို့ ရင်ဆိုင်ရတဲ့ ပြဿနာ တစ်ခုက
11:41
is that they are not very cooperative.
156
701950
3446
၎င်းတို့ဟာ လက်တွဲကူညီလိုစိတ် သိပ် မရှိခြင်းပါပဲ။
11:45
They like to sit there,
157
705420
1948
၎င်းတို့ဟာ မိမိနေရာမျှာ ဆက်ကုပ်ထိုင်နေကြလျက်
11:47
bathing in the ink without moving much.
158
707392
2886
မှင်ထဲမှာ မြုပ်မြဲ မြုပ်နေတတ်ကြတယ်။
11:50
But how do we kick them out?
159
710937
1962
ဒီတော့ ၎င်းတို့ကို ဘယ်လို မောင်းထုတ်ကြရမလဲ။
11:54
One technology we use
160
714741
2095
ကျွန်မတို့ သုံးတဲ့ နည်းပညာ တစ်ခုက
11:56
is to force the ink going through a thin, long and tiny tube
161
716860
5541
မှင်ကို ပါးပြီး ရှည်လျားလျက် သေးလှတဲ့ ပြွန်မှ ဖြတ်စေခြင်းပါပဲ၊
12:02
with a porous wall,
162
722425
2131
ပြွန်ရဲ့ နံရံဟာ စုပါယူနိုင်စွမ်း ရှိတယ်။
12:04
and we place the tubes inside the vacuum chamber,
163
724580
3111
အဲဒီလို ပြွန်တွေကို လေဟာ အခန်းထဲမှာ ထားရှိကြပါတယ်၊
12:07
so that the bubbles can be squeezed out from the ink
164
727715
4340
အဲဒီလိုနည်းဖြင့် ပူဖောင်းတွေကို မှင်ထဲကနေပြီး
12:12
and be removed.
165
732079
1355
ညှစ်ယူလိုက်ပြီး ထုတ်ပစ်လိုက်တာပါ။
12:14
Once we manage to remove the bubbles from the ink that we produce,
166
734730
5644
ကျွန်မတို့ ထုတ်လုပ်ကြတဲ့ မှင်ထဲကနေပြီး ပူဖောင်းတွေကို ထုတ်ပစ်တဲ့ နောက်မှာတော့
12:21
it is time for celebration.
167
741310
2386
အခမ်းအနား ကျင်းပဖို့ အချိန်ကျရောက်လာပါပြီ။
12:25
Let's open a bubbling champagne.
168
745726
3015
အမြှုပ်တစီစီ ထနေတဲ့ ရှမ်ပိန်ကို ဖွင့်ကြပါစို့။
12:35
Ooh, this is going to be fun!
169
755693
2188
အိုး၊ ပျော်စရာကြီးပဲနော်!
12:37
(Laughter)
170
757905
2985
(ရယ်သံများ)
12:42
Woooo!
171
762327
2330
Woooo!
12:44
(Applause)
172
764681
3706
(လက်ခုပ်သံများ)
12:52
You could see a lot of bubbles rushing out from the champagne bottle.
173
772317
5728
ရှမ်ပိန် ပုလင်းထဲက အပြိုင်ထွက်လာနေကြတဲ့ ပူဖောင်းတွေ အများကြီး မြင်နိုင်ပါတယ်။
12:58
These are the bubbles filled with carbon dioxide,
174
778566
4343
အဲဒါတွေဟာ ဝိုင်အရက် ကျက်လာစဉ် ပေါ်လာတာ ဖြစ်တဲ့ ကာဗွန်ဒိုင်အောက်ဆိုက်
13:02
a gas that's been produced during the fermentation process of the wine.
175
782933
5538
နဲ့ ပြည့်နေကြတဲ့ လေပူဖေါင်းတွေပါ။
13:09
Let me pour some out.
176
789226
1743
ကျွန်မအား နည်းနည်းလေး ငှဲ့ခွင့်ပြုပါ။
13:12
I can't miss the chance.
177
792919
1737
ဒီလို အခွင့်အရေးကို လက်လွတ်လို့ မရနိင်ပါဘူး။
13:22
I guess it's enough.
178
802292
2091
ဒါဆို တော်လောက်ပါပြီ။
13:24
(Laughter)
179
804407
1207
(ရယ်သံများ)
13:29
Here, I can see a lot of microbubbles
180
809178
5192
ဒီမှာ မြင်ရသလို များမြောင်းလှတဲ့ မိုက်ခရို ပူဖောင်းတွေဟာ
13:34
moving from the bottom of the glass to the top of the champagne.
181
814394
5016
ဖန်ခွက် အ​ောက်ခြေမှနေပြီး ရှန်ပိန်ထက်ဆီသို့ ရွေ့လျားနေကြတယ်။
13:40
Before it pops,
182
820286
1603
၄င်တို့ ပေါက်ထွက် မသွားမီ၊
13:42
it will jet tiny droplets of aroma molecules
183
822680
5198
၎င်းတို့ဟာ ရှမ်ပိန် အနံ့ပါတဲ့ မော်လီကျူးတွေကို ထုတ်လွှတ်ပေးလို့
13:47
and intensify the flavor of champagne,
184
827902
3671
ရှန်ပိန်ရဲ့ အရသာကို ပိုလို့ကို အားကောင်းလာစေပါမယ်။
13:51
making us enjoy much more the flavor of champagne.
185
831597
3699
ကျုပ်တို့ဟာ ရှမ်ပိန်ရဲ့ အရသကို ပိုလို့ကို ခံစားနိုင်စေဖို့ အတွက်ပါ။
13:56
As a scientist who is passionate about bubbles,
186
836226
3502
ပူဖောင်းတွေကို အရူးအမူးဖြစ်နေတဲ့ သိပ္ပံပညာရှင် တစ်ဦးအနေနဲ့
13:59
I love to see them,
187
839752
1710
၎င်းတို့ကို ကြေည့်ရတာကို ကျွန်မ ကြိုက်တယ်၊
၎င်းတို့နဲ့ ကစားရတာကို ကျွန်မ ကြိုက်တယ်၊၊
14:02
I love to play with them,
188
842306
2135
14:04
and I love to study them.
189
844465
2268
ပြီးတော့ ၎င်းတို့ကို လေ့လာရတာကို ကျွန်မ ကြိုက်တယ်။
14:06
And also, I love to drink them.
190
846757
2252
အဲဒါ့အပြင် ၎င်းတို့ကို သောက်ရတာကိုလည် ကျွန်မ ကြိုက်တယ်။
14:09
Thank you.
191
849033
1209
ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
14:10
(Applause)
192
850266
4462
(လက်ခုပ်သံများ)
ဤဝဘ်ဆိုဒ်အကြောင်း

ဤဆိုက်သည် သင့်အား အင်္ဂလိပ်စာလေ့လာရန်အတွက် အသုံးဝင်သော YouTube ဗီဒီယိုများနှင့် မိတ်ဆက်ပေးပါမည်။ ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းမှ ထိပ်တန်းဆရာများ သင်ကြားပေးသော အင်္ဂလိပ်စာသင်ခန်းစာများကို သင်တွေ့မြင်ရပါမည်။ ဗီဒီယိုစာမျက်နှာတစ်ခုစီတွင် ပြသထားသည့် အင်္ဂလိပ်စာတန်းထိုးများကို နှစ်ချက်နှိပ်ပါ။ စာတန်းထိုးများသည် ဗီဒီယိုပြန်ဖွင့်ခြင်းနှင့်အတူ ထပ်တူပြု၍ လှိမ့်သွားနိုင်သည်။ သင့်တွင် မှတ်ချက်များ သို့မဟုတ် တောင်းဆိုမှုများရှိပါက ဤဆက်သွယ်ရန်ပုံစံကို အသုံးပြု၍ ကျွန်ုပ်တို့ထံ ဆက်သွယ်ပါ။

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7