The Most Powerful Yet Overlooked Resource in Schools | Heejae Lim | TED

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Myo Aung

I'm eight years old,

ကျွန်မက ရှစ်နှစ်သမီး၊

and it's my first day at the new school,

ကျောင်းသစ်မှာ ပထမဆုံးနေ့ဖြစ်ပေမဲ့

but I cannot express myself.

ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် မဖော်ပြနိုင်ဘူး။

Actually, I don't understand a single word of English.

တကယ်တော့ အင်္ဂလိပ်စကား တစ်လုံးမှကို နားမလည်တာပါ။

My family just moved from Korea to England.

ကျွန်မရဲ့မိသားစုက ကိုရီးယားကနေ အင်္ဂလန်ကို ပြောင်းလာတာပါ။

My mom is raising my little sister and me,

ကျွန်မအမေက ကျွန်မညီမလေးကို ပြုစုပျိုးထောင်ရင်း

and she's also finishing her degree.

ဘွဲရအောင်လည်း လုပ်နေတယ်။

She's nearly as lost as I am,

အမေက ကျွန်မလို လမ်းပျောက်လုနီးပါးဖြစ်နေပေမဲ့

but with the little English she knows,

အင်္ဂလိပ်စကားနည်းနည်းသိတော့

she speaks to my teachers in broken English, every day,

နေ့တိုင်း အိမ်မှာ ကျွန်မကို ကူညီနိုင်ပုံ အကြောင်းကို မတောက်တခေါက် အင်္ဂလိပ်စကားနဲ့

about how she can help me at home.

ဆရာတွေကို ပြောတယ်။

Compared to many other parents in the school who speak no English at all

အင်္ဂလိပ်စကား လုံးဝ မပြောတတ်တဲ့၊ မေးခွန်း မေးဖို့တောင် ကြောက်တဲ့

or are even scared to ask the questions,

ကျောင်းက တခြားမိဘတွေနဲ့ နှိုင်းစာရင်

she's much better-off.

အမေက အများကြီး ပိုတော်ပါတယ်။

And for that, I'm much better-off.

ဒါအတွက်၊ ကျွန််မက အများကြီး ပိုတော်တာပေါ့။

Fast-forward three months.

ရှေ့သုံးလလောက် အမြန်သွားရအောင်။

Every time my mom picks me up,

အမေက ကျွန်မကို လာကြိုတဲ့ အခါတိုင်း

a swarm of Korean parents crowd around the car.

ကိုရီးယားမိဘတွေ ဝိုင်းအုံပြီး ကားနားမှာ လာစုကြတယ်။

It causes a traffic jam, like, every day. Seriously?

ဒါ နေ့တိုင်း ယာဉ်ကြောပိတ်ဆို့မှုကို ဖြစ်စေတယ်။ တကယ်ကြီးလား။

(Laughter)

(ရယ်သံများ)

All the other Korean parents gather around the car,

တခြားကိုရီးယားမိဘတွေ အားလုံး ကားပတ်လည်မှာ စုလာပြီး

asking my mom the same questions that she asked my teachers.

အမေက ဆရာတွေကို မေးတဲ့ မေးခွန်းတွေကို မေးတယ်။

"What is a parent-teacher conference again?"

“မိဘဆရာ အစည်းအဝေးက ဘာ ဖြစ်ပြန်ပြီလဲ။”

"My kid is behind. What can I do?"

“ငါ့ကလေး စာနောက်ကျနေပြီ၊ ငါ ဘာလုပ်ရမလဲ။”

I don't know how I'd have survived that first year without my mom.

အမေသာ မရှိရင် ပထမနှစ်မှာ ကျွန်မ ဘယ်လို ရှင်သန်ရမှန်း သိမှာမဟုတ်ဘူး။

But I do know that my experience is not that unique.

ဒါပေမဲ့ ကျွန််မရဲ့အတွေ့အကြုံက သိပ်ထူးခြားတာမဟုတ်တာတော့ သိတယ်။

Every year, 50 million children go through the US school system.

နှစ်စဉ် ကလေး သန်း ၅၀ ဟာ အမေရိကန် ကျောင်းစနစ်အတိုင်း သွားကြတယ်။

And out of that, 40 million,

ဒီအထဲက သန်း ၄၀ ဖြစ်တဲ့

that is, four out of five children,

ကလေး ၅ ပုံ ၁ ပုံဟာ

come from underserved or immigrant families.

ချို့တဲ့တဲ့ ဒါမှမဟုတ် ရွှေ့ပြောင်း မိသားစုတွေကနေ လာတာပါ။

We're talking about the vast majority of the system here.

ကျွန်မတို့ဟာ ဒီနေရာက စနစ်ရဲ့အများစုအကြောင်းကို ပြောနေကြတယ်။

I realize that I'm one of the lucky ones,

ကျွန်မဟာ ကံကောင်းသူတွေထဲက တစ်ယောက်လို့

because the law of averages will tell you

သဘောပေါက်တာက ဒီကလေးတွေဟာ စာသင်နှစ် ၂ နှစ်လုံး

that these children are likely to fall behind

နောက်ကျ ကျန်နေနိုင်တယ်လို့ ပျမ်းမျှ နိယာမက

by two whole school years.

သင့်ကို ပြောမှာဖြစ်တာကြောင့်ပါ။

This costs the US economy almost one trillion dollars every year.

ဒါက အမေရိကန် စီးပွားရေးကို နှစ်စဉ် ဒေါ်လာ ၁ ထရီလီယံနီးပါးကုန်ကျစေတယ်။

But it doesn't have to be that way.

ဒါပေမဲ့ ဒီလိုမဖြစ်ရပါဘူး။

In fact, research says that for a student to do well,

တကယ်တော့ ကျောင်းသားတစ်ယောက် ကောင်းဖို့အတွက် မိသားစုရဲ့ ထိတွေ့ဆက်ဆံမှုက

a family's engagement is more important than that family's wealth.

အဲဒီမိသားစုရဲ့ ချမ်းသာမှုထက် ပိုအရေးကြီးတယ်လို့ သုတေသနတွေက ဆိုပါတယ်။

A parent is a child's first teacher,

မိဘတစ်ဦးဟာ ကလေးရဲ့လက်ဦးဆရာဖြစ်ပြီး

and children spend 80 percent of their waking hours

ကလေးများတွေဟာ နိုးချိန်ရဲ့ ၈၀ % ကို စာသင်ခန်းအပြင်မှာ

outside the classroom.

ကုန်ဆုံးတာပါ။

So no wonder families are the game changer.

ဒါကြောင့် မိသားစုတွေက အခြေအနေကို ပြောင်းလဲသူဖြစ်တာက အံ့သြစရာမရှိဘူး။

So here’s a trillion-dollar question:

ဒီတော့ ဒါက ဒေါ်လာ ထရီလီယံတန်တဲ့မေးခွန်းပါ။

How can we better tap into the incredible potential of families

မိသားစုတွေရဲ့ မယုံကြည်နိုင်လောက်တဲ့ အလားအလာတွေနဲ့ ကလေးတွေအတွက် သူတို့ရဲ့

and their universal love for their children?

အလုံးစုံချစ်မေတ္တာကို ဘယ်လိုပိုကောင်းကောင်း အသုံးချနိုင်လဲ။

This is why the organization I founded helps teachers, families and schools

ဒါကြောင့် ကျွန်မ တည်ထောင်ခဲ့တဲ့ အဖွဲ့အစည်းက ဆရာ၊ ဆရာမတွေ၊

connect using something that we all have:

မိသားစုတွေနဲ့ ကျောင်းတွေကို အားလုံးမှာ ရှိတဲ့မိုဘိုင်းလ်ဖုန်းတစ်လုံးကို သုံးကာ

a mobile phone.

ချိတ်ဆက်ကူညီပေးတယ်။

Teachers write the communication in English,

ဆရာတွေက ဆက်သွယ်ရေးကို အင်္ဂလိပ်ဘာသာနဲ့ ရေးသားပြီး

and parents receive it in their own languages, and vice versa.

မိဘတွေ ဒါကို သူတို့ရဲ့ဘာသာစကားနဲ့ လက်ခံတယ်၊ အပြန်အလှန်ပါ။

We break down the language barrier,

ကျွန်မတို့က ဘာသာစကား အတားအဆီးကို ချိုးဖျက်၊

bridge cultural and knowledge differences by explaining education concepts

ပညာရေးဆိုင်ရာ အယူအဆများကို ရှင်းပြရင်းကနေ ယဉ်ကျေးမှုနဲ့ အသိပညာကွဲပြားမှုတွေကို

and enable and prompt parents and teachers to talk to each other.

ပေါင်းကူးပေးကာ မိဘတွေနဲ့ ဆရာတွေ အချင်းချင်း စကားပြောဆိုဖို့လှုံ့ဆော်တယ်။

We're playing the role that my mom played

ကျောင်းနဲ့ သူငယ်ချင်းတွေရဲ့ မိသားစုတွေအတွက်

for the school and my friends’ families:

အမေ ပါဝင်ခဲ့တဲ့ ကဏ္ဍမှာ ကျွန်မတို့ ပါဝင်နေတာပါ၊

the communicator, the translator, the coach,

ဆက်သွယ်ပြောဆိုသူ၊ ဘာသာပြန်သူ၊ နည်းပြ၊

the explainer and the go-between.

ရှင်းပြသူနဲ့ ကြားက ဆက်သွယ်ပေးပါ။

And since my mom cannot be everywhere --

အမေက နေရာတိုင်းမှာ မရှိနိုင်တာကြောင့်

and, in fact, no parent can, and that is not for the lack of trying --

တကယ်တော့ ဘယ်မိဘမှ မတတ်နိုင်သလို ကြိုးစားမှု မရှိတာကြောင့်လည်း မဟုတ်ဘူး၊

we've stepped in and connected four million families,

ကျွန်မတို့က ဒီနေ့အထိ မိသားစု ၄ သန်းကျော်နဲ့ ကျောင်း ၇၀၀၀၀ မှာ

and students and educators in 70,000 schools to date.

ကျောင်းသားတွေနဲ့ ပညာသင်ပေးသူတွေကို ကြားဝင် ချိတ်ဆက်ပေးခဲ့တယ်။

(Cheers and applause)

(ဩဘာသံများ၊ လက်ခုပ်သံများ)

When families and schools work together, everyone wins.

မိသားစုတွေနဲ့ ကျောင်းတွေ အတူတကွ အလုပ်လုပ်တဲ့အခါ လူတိုင်းအနိုင်ရပါတယ်။

Students are supported, families are empowered,

ကျောင်းသားတွေကို ပံ့ပိုးပေးတာ၊ မိသားစုတွေကို ခွန်အားပေးတာဖြစ်ပြီး

and teachers' jobs just become that much easier.

ဆရာတွေရဲ့ အလုပ်တွေက အများကြီး ပိုလွယ်ကူလာတာပါ။

The school environment and community thrives with people from all backgrounds.

ကျောင်းဝန်းကျင်နဲ့ အသိုက်အဝန်းက နောက်ခံပေါင်းစုံက လူတွေနဲ့အတူ ကြီးထွားတယ်။

Even the system itself benefits.

စနစ် ကိုယ်၌ကတောင် အကျိုးရှိပါတယ်။

Last year, the US spent nearly 700 billion dollars

မနှစ်က အမေရိကန်ဟာ ကျောင်းနေအရွယ် ပညာရေးအတွက်

on school-aged education.

ဒေါ်လာ ဘီလျံ ၇၀၀ နီးပါး သုံးစွဲခဲ့တယ်။

So imagine if you can increase the return on that investment,

ဒါကြောင့် ကျောင်းတွေကို မိသားစုအားလုံးနဲ့ ချိတ်ဆက်တာက

even just a little bit,

နည်းနည်းလေးဆိုတာတောင်

by connecting schools to engage with all families.

ရင်းနှီးမြုပ်နှံမှုမှာ ပြန်ရနိုင်မလား ဆိုတာ စဉ်းစားကြည့်ပါ။

And we should.

ကျွန်မတို့ လုပ်သင့်တယ်။

It's literally a no-brainer.

ဒါက ပြောရရင် သိပ်ခေါင်းစားစရာမဟုတ်ဘူး။

But actually, there's something much bigger here

ဒါပေမဲ့ တကယ်တော့ ဒီမှာ ကျောင်းသားအဆင့်တွေထက်

than student grades.

ပိုကြီးမားတာတစ်ခုရှိတယ်။

Education goes beyond economic growth,

ပညာရေးဟာ စီးပွားရေး တိုးတက်မှုထက် ကျော်လွန်ပြီး

and our goal goes beyond the classroom.

ကျွန်မတို့ပန်းတိုင်က စာသင်ခန်းကို ကျော်သွားတယ်။

Schools are a funnel to the real world.

ကျောင်းတွေဟာ လက်တွေ့ကမ္ဘာရဲ့ ကတော့တစ်ခုပါ။

Public education makes citizens.

ပြည်သူ့ ပညာရေးဟာ နိုင်ငံသားတွေကို ဖန်တီးတယ်။

And in creating the next generation of citizens,

မျိုးဆက်သစ် နိုင်ငံသားတွေကို ဖန်တီးရာမှာ

we cannot be leaving behind four out of five children

ကလေး ၅ ယောက်မှာ ၄ ယောက် ဒါမှမဟုတ် သူတို့ရဲ့ မိသားစုတွေကို

or their families.

ချန်ထားခဲ့လို့မရဘူး။

If we continue to pick and choose who the system engages with

ကျွန်မတို့ အခုလုပ်သလို မျိုးဆက်တစ်ခုပြီးတစ်ခုနဲ့

generation after generation, like we do now,

ဆက်စပ်နေတဲ့ စနစ်ကို ဆက်ရွေးချယ်မယ်ဆိုရင်

we will not be left with a community, a civil society

အသိုင်းအဝန်း၊ အရပ်ဘက် လူ့အဖွဲ့အစည်း ဒါမှမဟုတ် လည်ပတ်နေတဲ့

or even a functioning democracy.

ဒီမိုကရေစီစနစ်ကိုတောင် ချန်ထားခဲ့မှာ မဟုတ်ဘူး။

Our collective well-being starts with inclusive schools

ကျွန်မတို့ရဲ့ စုပေါင်း သုခချမ်းသာက ပါဝင်တဲ့ ကျောင်းတွေကနေ အစပြုပြီး

and helping every child realize their endless potential.

ကလေးတိုင်း သူတို့ရဲ့အဆုံးမဲ့ စွမ်းပကားကို နားလည်အောင် ကူညီတယ်။

So our hope is that one day,

ဒါကြောင့် ကျွန်မတို့ရဲ့ မျှော်လင့်ချက်က တစ်နေ့မှာ

all underserved and immigrant children and their families

နွမ်းပါးပြီး ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်သူ ကလေးတွေနဲ့ မိသားစုအားလုံး

will feel that they belong in the education system.

ပညာရေးစနစ်မှာ ပါ၀င်တယ်လို့ ခံစားရမယ်ဆိုတာပါ။

Our dream is that one day, they'll feel included

ကျွန်မတို့ရဲ့ အိပ်မက်က တစ်နေ့မှာ သူတို့ တည်ဆောက်ဖို့

in the very communities that they're expected to build.

မျှော်လင့်ထားတဲ့ လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းမှာ ပါဝင်လာမယ်လို့ ခံစားရမယ်ဆိုတာပါ။

Thank you.

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

(Cheers and applause)

(ဩဘာသံများ၊ လက်ခုပ်သံများ)