How surfboards connect us to nature | Small Thing Big Idea, a TED series

Transcriber: TED Translators admin Reviewer: Krystian Aparta

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Myo Aung

Riding a wave is like suddenly gaining speed

လှိုင်းစီးခြင်းဟာ ရုတ်တရက် အရှိန်ရလာခြင်းနဲ့

and gliding at the same time.

တစ်ချိန်တည်းမှာ လျှောစီးသွားခြင်းပါ။

Like walking on water, like flying.

ရေပါ်မှာ လမ်းလျှောက်တာမျိုး၊ ပျံသန်းတာမျိုးးပါ။

I think it's really about being one with a natural phenomenon.

ဒါက သဘာဝ ဖြစ်ရပ်တစ်ခုနဲ့အတူ ရှိနေခြင်းလို့ ထင်မိတယ်။

[Small thing. Big idea.]

[အသေးအဖွဲ၊ ဧရာမ စိတ်ကူး]

The surfboard requires a lot of ergonomic thinking.

ဒါက ergonomics အကြောင်း အများကြီးတွးဖို့လိုတယ်။

How do I stand on it? How do I not slip off?

ဒီအပေါ်မှာ ဘယ်လိုရပ်လဲ။ လျှောမကျအောင် ဘယ်လိုလုပ်လဲ။

But at the same time,

ဒါပေမဲ့ တစ်ချိန်တည်းမှာ

it really has to work in that fluid environment.

စီးဆင်းတဲ့ ဝန်းကျင်ထဲမှာ အလုပ်လုပ်ဖို့လိုတယ်။

It's really considered for the rider in some areas

နေရာတချို့မှာ စီးသူအတွက်နဲ့ အခြားနေရာတွေမှာ

and for water and physics in others.

ရေနဲ့ ရူပဗေဒအတွက်လို့ ယူဆရတယ်။

A surfboard is made out of a core element

ရေလွှာလှိုင်းစီး ပျဥ်ချပ်တစ်ခုက အချပ်ကို

which tends to be foam, which makes the board float,

ရေပေါ်စေတဲ့ အမြှုပ်ထတတ်တဲ့ အဓိကဒြပ်စင်တစ်ခုကနေ ပြုလုပ်တာပါ။

and the skin of the board is some kind of resin,

အချပ်ရဲ့အခွံက ကော်စေးတစ်မျိုးပါ၊

epoxy, sometimes fiberglass.

အက်ပိုစီ တစ်ခါတစ်ရံ ဖိုင်ဘာဂလပ်စ်ပါ။

There often is also a stringer,

မကြာခဏ ကြိုးချည်တိုင်တစ်ခုရှိတယ်။

a wood piece down the middle,

အလယ်မှာရှိတဲ့ သစ်သားတစ်ချောင်းက

which makes it stronger.

ဒါကို ပိုခိုင်မာစေတာပါ။

The rocker is the curvature of the board in the front.

rocker က ထိပ်ပိုင်းက အချပ်ရဲ့ အခုံးပါ။

That is important because that determines

ဒါက အရေးပါတာက ဘယ်လှိုင်းမျိုးကို

what kind of wave you will be able to take,

စိးနိုင်မယ်ဆိုတာနဲ့ လှိုင်းက ဘယ်လောက် မတ်စောက်လဲဆိုတာကို

how steep the wave is.

သတ်မှတ်ပေးလို့ပါ။

The tail affects performance.

အမြီးက စွမ်းဆောင်မှုကို

Different tails will make the board react differently,

သက်ရောက်ပြိး အမြီးမျိုးစုံက မျိုးစုံ တုံ့ပြန်တော့

so it's a lot about personal preference.

ကိုယ်ပိုင်ဦးစားပေးမှုနဲ့ အများကြိးဆိုင်တယ်။

Our understanding of surfing

ရေလှိုင်းစီးတာကို နားလည်မှုက

comes from when the Tahitians in 1200 AD brought it to Hawaii.

ခရစ်နှစ် ၁၂၀၀ တုန်းက Tahitians တွေက ဒါကို ဟာဝိုင်အီကို ယူလာစဥ်ကနေ လာတာပါ။

So when James Cook arrived around 1780,

ဒီတော့ James Cook က ၁၇၈၀ ခန့်မှာ ရောက်ခဲ့တယ်။

he was mesmerized by hundreds of people in the water,

သူဟာ ရေထဲက ရာချီတဲ့ လူတွေရဲ့ ညှို့ယူတာခံလိုက်ရတယ်၊

children, women, men, surfing naked.

ကလေးအဝတ်မပါဘဲ လှိုင်းစီးနေတဲ့ ကလေး၊ကျား၊မတွေပါ။

Calvinist missionaries arrive

Calvinist သာသနာပြုတွေ ရောက်ရှိလာပြီး

and they're scandalized by it.

ဒါကြောင့် မျက်စိရှက်စရာဖြစ်သွားကြတယ်။

It becomes an illegal activity.

ဒါ တရားမ၀င် လှုပ်ရှားမှုတစ်ခု ဖြစ်လာတယ်။

It becomes counterculture.

ယဥ်ကျေးမှုဆန့်ကျင်တာ ဖြစ်လာတယ်။

The father of modern surfing is a Hawaiian named Duke Kahanamoku.

ခေတ်သစ် ရေလှိုင်းစီးခြင်းရဲ့ဖခင်က ဟာဝိုင်ရီသား Duke Kahanamoku ပါ။

He is an extraordinary swimmer,

သူက သူက ထူးထူးခြားခြား ရေကူးသမားဖြစ်ပြီး

wins gold at the Olympics in 1912.

၁၉၁၂ အိုလံပစ်ပြိုင်ပွဲမှာ ရွှေတံဆိပ်ရခဲ့တယ်။

Goes around the world to show his swimming

သူ့ရဲ့ရေကူးခြင်းကိုပြသဖို့ ကမ္ဘာပတ်သွားပေမဲ့

but brings surfboards and demonstrates surfing.

ရေလှိုင်းစီးဘုတ်တွေ ယူလာပြီး ရေလှိုင်းစီးခြင်းကို သရုပ်ပြတာပါ။

Imagine, people had never seen surfing before.

ရေလှိုင်းစီးတာ မမြင်ဖူးတဲ့လူတွေကို မြင်ကြည့်ပါ။

Suddenly, some person from a faraway place

ရုတိတရက် အဝေးတစိနေရာက လူတစ်ယောက်က

is standing on water, riding on water.

ရေပေါ်မှာရပ်ပြီး ရေပေါ်မှာ စီးနေတာလေ။

He comes back to Hawaii,

သူ ဟာဝိုင်အီကို ပြန်လာပြိး

and they start to make more boards.

နောက်ထပ် ဘုတ်တွေခ စလုပ်တယ်။

Pre-Second World War,

ဒုတိယကမ္ဘာစစ်မတိုင်မီမှာ

you're still looking at big, heavy wood boards.

ကြီးမား၊လေးလံတဲ့ သစ်သားချပ်တွေကို ကြည့်နေရတုန်းပါ။

Post-Second World War,

ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အပြီးမှာ

new materials and new technologies become available,

ပစ္စည်းအသစ်တွေနဲ့ နည်းပညာအသစ်တွေ ရရှိလာပြီး

and those make the board lighter, more accessible, cheaper,

ဒါတွေက ဘုတ်တွေကို ပိုပေါ့ပါး၊ ပိုသုံးနိုင်ကာ ပိုစျေးသက်သာစေပေမဲ့

but it continues to be a custom object,

စိတ်ကြိုက်အရာဝတ္ထုတစ်ခု ဆက်ဖြစ်နေတယ်၊

something that is made specifically for a person

လူတစ်ယောက်(သို့) နေရာတစ်ခုအတွက် အထူးပြလုပ်ထားတဲ့

or for a certain spot.

အရာတစ်ခုပေါ့။

It's a very symbiotic relationship

ဒါက စီးသူနဲ့ ပုံဖော်သူကြားက အလွန်

between surfer and shaper.

သဟဇာတဖြစ်တဲ့ ဆက်စပ်မှုတစ်ခုပါ။

There's so many different criteria

ရေထဲမှာ ရေလှိုင်းစီးဘုတ်

that affect the physics of how that surfboard

ရွေ့လျားနေပုံရဲ့ ရူပဗေဒကို သက်ရောက်တဲ့ မတူညီတဲ့စံနှုန်းတွေ

is moving in water.

အများကြီးရှိတယ်။

A longboard is typically used on smaller waves.

ထုံးစံက ဘုတ်အရှည်ကို မိုသေးငယ်တဲ့ လှိုင်းတွေပေါ်မှာ သုံးတာပါ။

The riding has a lot of style.

စီးနင်းမှုပုံစံ အများကြီးရှိတယ်။

You can walk the board,

ဘုတ်ကို လမ်းလျှောက်လို့ရတယ်။

put your toes over it, do a hang ten.

ခြေချောင်းတွေတင်ပြီး ဆယ်ချောင်း ထောင်တယ်။

A shortboard will be faster.

ဘုတ်အတိုက မိုမြန်လိမ့်မယ်။

They're harder to ride, they sink under the body.

စီးရတာ ပိုခက်ပြိး ခန္ဓာကိုယ်အောက်မှာ နစ်မြုပ်နေတယ်။

Board design comes at the intersection between those physical factors,

ဘုတ်ဒီဇိုင်းက ရုပ်ပိုင်းဆိုင်ရာ အကြောင်း ရငိးတွေကြားက လမ်းဆုံမှာ တွေ့ဆုံပြီး

and really, how I want to put myself in the water.

ဒါက ရေထဲမှာ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ဘယ်လို ထားချင်လဲဆိုတာပါ။

It's an expression as much as it is a physical activity.

ဒါက ကိုယ်လက်လှုပ်ရှားမှုတစ်ခုလို ဖော်ပြချက်တစ်ခုပါ။

The draw may be because water is so elusive.

ဒါက ဖြစ်လောက်တာက ရေက ရှာရခက်တာကြောင့်ပါ။ဆ

You can't fight it, you can't change it.

ဒါက တိုက်ခိုက်လို့မရဘူး၊ ပြောင်းလဲလို့မရဘူးလေ။ဆဆ

The best I can do is recognize what it does.

အကောာင်းဆုံး လုပ်နိုင်တာက ဒါနဲ့ လိုက်လျောညီထွေဖြစ်အောင်လုပ်တာပါ။ဆ

The surf may be big and getting bigger

ရေလှိုင်းစီတာက ကြိးပြီး ကြီးလာနေကာ

and surging while you're in the water.

ရေထဲမှာ ရှိနေတုန်း တလိပ်လိပ်တက်နေတာပါ။

The elements are changing.

ဒြပ်စင်တွေေ ပြောင်းနေတယ်။

The wind is coming up.

လေတိုက်တယ်။

You have to be in symbiosis with the environment.

ပတ်ဝန်းကျင်နဲ့ သဟဇာတဖြစ်အောင်နေရမယ်လေ။

You need to look and feel for everything

သင့်ပတ်ဝန်းကျင်မှာ ဖြစ်ပျက်နေသမျှကို

that's happening around you.

စောင့်ကြည့်ပြီး ခံစားဖို့လိုတယ်။

And yet, it's so short.

ဒါပေမဲ့ တိုတောင်းလွန်းပါတယ်။

Five, eight, 15 seconds.

ငါး၊ ရှစ်၊ ၁၅ စက္ကန့်။

It's fleeting, but you have to go back to it.

ခဏလေးဆိုပေမဲ့ ထပ်ကြိုးစားရမှာပေါ့။