The ancient, earth-friendly wisdom of Mongolian nomads | Khulan Batkhuyag

94,782 views ・ 2020-10-19

TED


Видеог тоглуулахын тулд доорх англи хадмал дээр давхар товшино уу.

00:00
Transcriber: Joseph Geni Reviewer: Ivana Korom
0
0
7000
Translator: Anar-Erdene Davaasuren Reviewer: Marla Munkh-Achit
00:13
It's funny how foreigners ask me the same questions
1
13365
3167
Бусад орны хүмүүс надтай таарахдаа үргэлж
00:16
when they first meet me.
2
16556
1761
адилхан зүйлс асуудаг нь инээд хүрэм.
00:18
Questions like,
3
18341
1158
Тэр асуултууд нь
00:19
"Wow, you're from Mongolia?
4
19523
2429
"Хөөх, чи Монгол хүн юм уу?"
00:21
So do you ride horses to go to work?"
5
21976
1792
"Чи ажилдаа мориор явдаг уу?"
00:25
"Do you know what Coke is?"
6
25152
2335
"Чи Кола гэж мэдэх үү?"
00:27
Or, "Do you have chocolates in Mongolia?"
7
27511
3035
"Монголд шоколад байдаг уу?" мэт хөвөрнө.
00:31
And if I want to have fun with it,
8
31371
3087
Хааяа тэднийг цаашлуулмаар санагдвал
00:34
I say things like,
9
34482
1516
Би ингээд хэлчихдэг юм:
00:36
"Oh my God,
10
36022
1334
"Бурхан минь,
00:37
I've never heard any of those before.
11
37380
1857
өмнө нь огт сонсож байгаагүй юм байна.
00:39
What are Coke and chocolates?
12
39261
1860
Кола, бас шоколад гэж юу юм бэ?
00:41
Can you tell me more about them?"
13
41145
1916
Илүү ихийг ярьж өгөөч?"
00:43
It always works,
14
43593
1644
Ингэхээр надад ч аятайхан,
00:45
and we have a good laugh about it too.
15
45261
2186
бид ч сайхан инээлдэж авдаг юм.
00:48
In reality, our capital city, Ulaanbaatar, is very urban.
16
48164
4492
Нийслэл Улаанбаатар маань яг үнэндээ олны хөл болсон хот газар.
00:53
We have commercial buildings,
17
53267
1414
Тэнд худалдааны төвүүд,
00:54
brand-name hotels
18
54705
1172
сүлжээ зочид буудлууд,
00:55
and beautiful art spaces too.
19
55901
1872
нүд алдам урлаг соёлын газрууд ч бий.
00:58
But all too often
20
58078
2458
Гэвч гадаад хүмүүс Монголын
01:00
foreigners fixate on what Mongolia lacks.
21
60560
3792
байгаагаас илүү байхгүйд нь ач холбогдол өгдөг.
01:05
They look at our massive, untouched landscape,
22
65006
2847
Тэд бидний онгон дагшин байгаль,
01:07
traditional nomadic lifestyles,
23
67877
2318
нүүдэлчин амьдралын хэв маягыг хараад
01:10
and see it as a sign of poverty.
24
70219
2768
буурай улсын шинж гэж дүгнэцгээдэг.
01:13
And I disagree.
25
73524
1626
Харин би үүнтэй санал нийлдэггүй.
01:15
In fact, I think there's a lot we can learn
26
75174
2450
Эсрэгээрээ эртний Монгол нүүдэлчдээс суралцах зүйлс
01:17
from ancient Mongolian nomads
27
77648
2135
бидэнд маш их байгаа бөгөөд
01:19
that will help us survive
28
79807
1223
ирэх арван, зууны
01:21
in the years and decades to come.
29
81054
2480
амьдрах ухаан ч болж үлдэж мэдэх.
01:24
This is a picture of me playing Mongolia's most celebrated traditional instrument,
30
84837
5064
Энэ бол манай улёын хамгийн эрхэм хөгжмийн зэмсэг болох
01:29
morin khuur,
31
89925
1341
[Морин хуур-монгол]
01:31
or horsehead fiddle.
32
91290
2415
Морин хуур тоглож байгаа зураг.
01:34
I started playing the instrument when I was only nine,
33
94062
2901
Би энэ зэмсэгийг есөн настайдаа тоглож эхэлсэн ба
01:36
and by 11 I was traveling the world
34
96987
2929
11 хүрэхдээ дэлхий даяар аялан
01:39
representing Mongolia at international festivals,
35
99940
2994
Олон улсын фестивалуудад Монголоо төлөөлж эхэлсэн бөгөөд
01:42
living and studying in places like Japan, China, Finland, Germany and Sweden.
36
102958
6480
Япон, Хятад, Финлянд, Герман, Швед улсад амьдарч, сурч үзсэн байв.
01:49
But then suddenly,
37
109818
1831
Гэвч огт санаандгүй байтал,
01:51
when I was 21,
38
111673
1625
21 насандаа би
01:53
I lost my loving mother,
39
113322
2445
хайртай ээжээсээ хагацаж,
01:55
and just two years later
40
115791
1739
хоёрхон жилийн дараа
01:57
I lost my father.
41
117554
1541
аавыгаа бас алдлаа.
01:59
As an only child,
42
119952
1779
Айлын ганц хүүхэд байсан би
02:01
I was devastated and lonely.
43
121755
2277
тэр үед цөхөрч, ганцаардсан байв.
02:04
At the time, the only thing I had left was my country,
44
124881
3900
Энэ явдлын дараа үлдсэн ганц зүйл нь эх орон минь байсан учир
02:08
so I decided to move home.
45
128805
2415
би гэртээ харихаар шийдэв.
02:12
When I was lost with sorrow,
46
132028
1867
Харамсал, гунигтаа живсэн үед минь
02:13
my country gave me a feeling of safety and belonging.
47
133919
3838
миний эх орон надад тайтгарал мэдрүүлсэн.
02:18
I imagined eternal the blue sky of Mongolia as my father
48
138268
3826
Эх орныхоо хязгааргүй уудам тэнгэрийг би ааваа гэж,
02:22
and the untouched, gorgeous landscape as my mother.
49
142118
2922
онгон, сүрлэг байгалийг би ээжээ гэж төсөөлдөг.
02:26
Having lived in developed countries for over a decade,
50
146306
3403
Арав гаруй жил өндөр хөгжилтэй оронд амьдарсан би
02:29
I became very distant from the nomadic lifestyles,
51
149733
3635
нүүдэлчин аж ахуйгаас маш их төсөөрсөн байлаа.
02:33
so I wanted to reconnect and experience it for myself.
52
153392
4023
Тиймээс би тэр бүгдтэй эргэн холбогдож, ахин шинээр мэдрэхээр тэмүүлж байв.
02:37
I often journeyed away from the city toward my grandparents' provinces
53
157902
4073
Ихэнхдээ би их хотоос гарч, өвгийнхөө нутаг руу
02:41
in rural Mongolia
54
161999
2044
хөдөө замд гаран,
02:44
to see where my parents and I came from,
55
164067
2591
эцэг эхийнхээ болон өөрийн үндэс,
02:46
and better understand my own identity.
56
166682
2324
хувь хүнийхээ мөн чанарыг эрэлхийлдэг байв.
02:49
Growing up, I'd always heard stories about how Mongolian nomads
57
169498
4833
Би багаасаа л Монгол нүүдэлчдийн
хосгүй зочломтгой зангийн тухай сонсож өссөн.
02:54
were the most hospitable people on earth,
58
174355
3665
02:58
and I wanted to see with my own eyes
59
178044
2343
Тэгээд л би үнэхээр тэд замын хүнийг
03:00
whether they really feed and give shelter to a stranger.
60
180411
3605
ундалж, гэртээ хонуулдаг эсэхийг өөрийн нүдээр харахыг хүссэн юм.
03:04
So I set off to the countryside,
61
184920
1984
Тэгээд л би хөдөө замд гарч,
03:06
driving along dirt roads for hours.
62
186928
2969
бүдэг шороон жимээр маш удаан давхив.
03:10
What's incredible about Mongolian nomads
63
190590
2401
Монгол нүүдэлчдийн нэг гайхалтай чанар нь
03:13
is that the neighbors are often 40 kilometers apart,
64
193015
5328
саахалт хоорондын зай ихэвчлэн 40-өөс дээш км байх
03:18
and there's no private land ownership of pasture land in Mongolia.
65
198367
4100
бөгөөд Монголын хээр талд газар хувьчлал гэж огт байхгүй нь юм.
03:23
In a way,
66
203006
1326
Ингээд харахад
03:24
Mongolian nomads have the complete freedom,
67
204356
3523
Монгол нүүдэлчид үзэсгэлэнт байгальдаа дураараа нүүж
03:27
moving about the gorgeous landscape as they wish.
68
207903
2894
суух эрх чөлөөтэй ажээ.
03:30
Eventually, I spotted to humble yurts
69
210821
2606
Яван явсаар би нэгэн гэр олж хараад
03:33
and I pulled over.
70
213451
1589
машинаа зогсоов.
03:35
Yurts, or ger,
71
215064
1982
Гэр бол
03:37
are a traditional Mongolian dwelling.
72
217070
2119
Монгол түмний уламжлалт сууц юм.
03:39
They're made from one hundred percent natural material,
73
219529
3695
Гэрийн бүх хэрэгсэл байгалийн гаралтай.
03:43
a wooden frame and floor,
74
223248
1725
Модон хана ба шал,
03:44
leather rope
75
224997
1152
арьсан оосор,
03:46
and thick blankets made from felted sheep's wool.
76
226173
3182
ноосон бүрээс гэх мэт.
03:49
And it takes about only three to four hours
77
229870
2621
Гэрийг барьж, буулгахад ч
03:52
to assemble or disassemble,
78
232515
2777
3-4 цаг л шаардах ба
03:55
and keeps them warm
79
235316
1684
-50 хэм өвлийн хүйтэнд ч
03:57
through the minus 50 degree Celsius winters.
80
237024
3444
гэр дулаанаа алддаггүй.
04:01
Outside the yurt,
81
241738
1253
Гэрийн гадаа хүүхдүүд
04:03
the kids were playing with sheep and goats,
82
243015
3087
хонь, ямаан дунд хөгжилдөж
04:06
and as I greeted them,
83
246126
1452
тэдэнтэй мэндлэхэд минь
04:07
their parents welcomed me inside.
84
247602
2086
аав ээж нь намайг дотогш урив.
04:10
The wife poured me nice warm milk tea,
85
250137
2677
Эхнэр нь надад халуун сүүтэй цай барихад
04:12
and the husband offered me food
86
252838
1487
нөхөр нь аягалсан хоолноос
04:14
that they had already prepared on the table.
87
254349
2411
нэрэлхэлгүй идэхийг урилаа.
04:17
After some casual chitchat,
88
257213
1835
Хэсэгхэн яриа өрнүүлсэний дараа
04:19
the husband politely asked my purpose,
89
259072
2698
нөхөр нь хаа хүрч явааг минь асуухад,
04:21
so I replied bluntly
90
261794
1314
би өвгийнхөө үндэс, угсаатай
04:23
that I was just traveling
91
263132
1684
танилцан, хөдөө нутгаар
04:24
and exploring my grandparents' roots
92
264840
2365
аялж яваагаа,
04:27
and that I needed a place to stay
93
267229
2031
мөн бүрэнхийд хоноглох газар хэрэгтэйгээ
04:29
as the sun was setting.
94
269284
2048
шулуухан хэлж орхив.
04:31
And guess what?
95
271356
1248
Гэтэл яасан гээч?
04:33
He said I could stay as long as I needed to,
96
273095
3391
Тэр намайг гэрт нь хүссэнээрээ удаж болох ч
04:36
on one condition.
97
276510
1616
ганцхан болзол бий гэв.
04:38
He asked if I would play the morin khuur,
98
278940
2621
Тэр надаас уламжлалт
04:41
our traditional Mongolian horsehead fiddle.
99
281585
2787
Монгол зэмсэг болох морин хуур тоглож өгөхийг хүслээ.
04:45
In my head, I couldn't believe it was coming true.
100
285431
3177
Дотроо би энэ бүхэн биелэж байгаад итгэж өгөхгүй байв.
04:48
And the horsehead fiddle was like a ticket.
101
288949
2650
Морин хуур миний хүсэлдээ хүрэх тасалбар болсон юм.
04:52
When Mongolians find out that you can play morin khuur,
102
292104
3125
Морин хуур тоглож чаддаг хүн
04:55
you're instantly respected.
103
295253
2070
Монголчуудад дороо л хүндлэгддэг.
04:58
They say its two strings
104
298093
2112
Учир нь морин хуур "Хорвоогийн хамаг явдлыг
05:00
express all the events of the world.
105
300229
2668
хоёрхон чавхдастаа багтаасан" гэгддэг юм.
05:03
I ended up staying with them for nine days,
106
303676
3275
Би тэр айлд ес хоносон ба
05:06
and they didn't even ask me to leave.
107
306975
2108
тэр хугацаанд тэд ч огт цааргалаагүй.
05:09
I think if I tried to stay there for two months,
108
309469
2335
Одоо бодоход ахиад 2 сар үлдье гэсэн ч
05:11
they would have let me.
109
311828
1481
тэд зөвшөөрөх л байсан байх.
05:13
And here's the thing:
110
313694
1549
Хэлэхгүй бол болохгүй нэг зүйл:
05:15
before I met them,
111
315267
1644
Тэдэнтэй уулзахаас өмнө би
05:16
I assumed that Mongolian nomads were hospitable out of kindness
112
316935
4898
Монгол нүүдэлчдийг бусдын л адил зочноо хүндэлдэг
05:21
like anybody else.
113
321857
1708
гэж боддог байлаа.
05:23
But then I realized it was more than that.
114
323589
2914
Тэр үед би дутуу бодсоноо ухаарсан.
05:27
It was about surviving as a community.
115
327132
3048
Тэдний биесээ түшин амьдрахын ухаан энэ байж.
05:30
Because nomads live in extremely remote areas,
116
330204
4255
Нүүдэлчин айлууд хоорондоо маш хол зайтай учраас
05:34
they are completely at the mercy of nature.
117
334483
2573
байгалийн хүчнээс бүрэн хамааралтайгаар амь зуудаг.
05:38
Heavy snowfall,
118
338330
1718
Цас зуд,
05:40
a sudden flood
119
340072
1357
гэнэтийн үер,
05:41
or a raging storm
120
341453
1545
угалз, шуурга гээд
05:43
can devastate a nomadic family.
121
343022
2188
нүүдэлчин өрхийг бусниулж мэдэх зүйл олон.
05:46
Today, it's a stranger who needs help,
122
346049
3825
Өнөөдөр хэн нэгэнд хэрэгтэй тус
05:49
but tomorrow, it could be you.
123
349898
2618
маргааш танд ч дутаж мэднэ.
05:52
That's why they look out for each other
124
352869
2159
Тиймээс л нүүдэлчид бие биеэ түшиж,
05:55
and welcome anyone in need of help.
125
355052
2940
тус хэрэгтэй хэн бүхэнд уриалгахан ханддаг.
05:58
This really touched my heart,
126
358485
2430
Хүн төрөлхтөн улам л хувиа хичээх болсон
06:00
because I feel like we humans are becoming more and more selfish.
127
360939
4001
энэ үед, тэрхүү соёл миний сэтгэлийг хөдөлгөсөн юм.
06:06
Staying with a truly nomadic family awakened me.
128
366070
3541
Нүүдэлчин айлд өнгөрүүлсэн өдрүүд намайг сэрээх шиг л болсон.
06:09
It was nothing like I've ever seen in developed countries.
129
369635
2995
Хөгжил өндөртэй улсуудын алинаас ч үүнийг мэдрээгүй.
06:13
The wife of the family
130
373136
1405
Тэр айлын эзэгтэй надад
06:14
showed me how they produce organic dairy products from scratch,
131
374565
4259
сүүн бүтээгдэхүүн хэрхэн боловсруулахыг үзүүлж,
06:18
like white cheese, yogurt, tsegee,
132
378848
2351
бяслаг, тараг, ээзгий,
06:21
and even a traditional vodka made from cow milk.
133
381223
3413
архи хүртэл нэрж харуулав.
06:25
And every tool they use is made from natural material by hand.
134
385200
5236
Хэрэглэсэн бүхэн нь ч гараар зүйсэн байгалийн материалууд байсан.
06:31
And inside the yurt,
135
391278
1402
Мөн гэрийг дулаацуулахын тулд
06:32
we burned dried cow dung to stay warm
136
392704
3341
элдэв шатахууны оронд
06:36
instead of using fuel.
137
396069
1517
аргал түлж байлаа.
06:38
Everything stood in sharp contrast
138
398293
2662
Энэ бүх зүйл нь ган, хуванцраар дүүрсэн
06:40
to my city life filled with plastic and steel.
139
400979
3169
хотын амьдралтай минь дэндүү эсрэгцэж байв.
06:44
And this was a five-senses experience to me,
140
404948
4107
Таван мэдрэхүйгээрээ дүүрэн мэдэрсэн тэр туршлага минь
06:49
a completely different form of sophistication.
141
409079
3041
надад тэс өөр эрдэм болсон юм.
06:52
The more I traveled across remote and rural destinations in Mongolia,
142
412922
4746
Монголын хөдөө нутгаар аялах тусам би
06:57
the more I understood
143
417692
1353
эртний нүүдэлчин аж ахуйг
06:59
how ancient nomadic lifestyle was powered by Mother Nature.
144
419069
4725
байгалийн эрчимтэй салшгүй холбоотойг нь ухаарч байв.
07:04
Nomadic life is truly zero waste.
145
424464
3662
Нүүдэлчин амьдрал бол хаягдалгүй амьдралын жинхэнэ үлгэр жишээ.
07:08
Over the course of six years,
146
428991
2001
Зургаан жилийн хугацаанд
07:11
I visited more than 20 families,
147
431016
3065
би 20 гаруй өрхөөр зочилж,
07:14
and my experience was always the same.
148
434105
2963
зочлол бүр минь нэгэн ижлээр хөвөрсөн.
07:17
They invited me in, offered me food
149
437092
2860
Тэд намайг дотогш оруулж, ундалж,
07:19
and gave me a place to stay if I needed it.
150
439976
2553
хэрэгтэй үед хоноглох зай бэлдэж өгнө.
07:23
I was surprised by how little they owned.
151
443181
3396
Тэр бүрд би хэчнээн цомхон амьдардгийг нь гайхна.
07:26
At first, I thought it was because they moved about four times a year.
152
446601
3905
Эхлээд би шалтгаан нь улирлын нүүдэл гэж бодсон.
07:30
OK, that's a very simple logic to understand.
153
450530
2591
Мэдээж энгийн логик шүү дээ.
07:33
You only carry what you need.
154
453145
1890
Тийм үед хэрэгтэй зүйлээ л авч явна.
07:35
But then I learned
155
455356
1413
Гэвч би сүүлд ойлгосон нь,
07:36
there's a deeper philosophy behind it.
156
456793
2506
цаана нь түүнээс ч илүү гүн ухаан байсан юм.
07:39
Historically, nomads believed
157
459857
2792
Түүхээс үзвэл, нүүдэлчид
07:42
that we are only passing through this life,
158
462673
2465
амьдрал шиг зуурдын аялалд
07:45
that people come and leave naked,
159
465162
2183
бид нүцгэн ирээд, нүцгэн буцах учир
07:47
so they believe that there's no point in building anything that destroys nature
160
467369
5452
хөлд нь байгаль сүйтгэн байж их бүтээн байгуулалт босгох,
07:52
or in being greedy for materialistic things
161
472845
3348
эд зүйлд шунах гэх мэтийг
07:56
when your life expectancy is only less than 100 years.
162
476217
4060
зуухан жил амьдраад өнгөрөхөд огт хэрэггүй гэж үздэг байжээ.
08:01
Instead, they invest in tradition,
163
481031
2608
Үүний оронд тэд уламжлал,
08:03
heritage, history,
164
483663
1835
соёл, түүх бүтээн, үеэс үед
08:05
and pass it from generation to generation.
165
485522
2777
өвлүүлэн үлдээхийг эрхэмлэдэг байж.
08:08
This ancient nomadic philosophy made me realize that I should think bigger
166
488873
5030
Эртний нүүдэлчдийн эухаан намайг өөрийн тав тухаас илүү
08:13
and further than my own convenience and comfort.
167
493927
3257
сэтгэх хэрэгтэйг минь ухааруулсан.
08:18
In the Mongolian countryside, I felt a true form of freedom,
168
498252
6884
Монголын хөдөө би жинхэнэ эрх чөлөөг мэдэрдэг болохоор
08:25
and every time I came back to the city,
169
505160
2385
хотод эргэж ирэх болгондоо цомхон
08:27
I looked for ways to live more minimally.
170
507569
2523
амьдралын хэв маягийг улам илүү эрэлхийлэх болсон.
08:30
I digitalized all of my company's paper procedures.
171
510535
3077
Компанийнхаа бүх бичгийн ажлыг цахимд шилжүүлснээр
08:33
What once took 20 packs of A4 paper
172
513948
3272
20 багц бичгийн цаас шаарддаг байсан ажилд
08:37
now takes just one.
173
517244
1503
одоо ганцыг л зарцуулж байгаа.
08:39
I downsized my apartment, reduced my carbon footprint
174
519253
3428
Байраа жижигрүүлж, хүлэмжийн хий ялгаруулдаг хэрэгцээгээ танаж,
08:42
and picked up a habit to rethink my actions,
175
522705
2579
худалдан авалт, тээврийн хэрэгсэл
08:45
like purchasing, choosing transportation,
176
525308
2730
зэрэгт хийдэг сонголтуудаа эргэн харах зуршил суулгаж,
08:48
and many other lifestyle choices at home and work.
177
528062
3586
хувийн, ажлын хэв маягаа бага багаар өөрчилж эхэлсэн.
08:52
And most importantly,
178
532348
1719
Хамгийн чухал нь, эрчимтэй
08:54
I stopped working on fast-moving consumer-goods marketing projects
179
534091
3971
хэрэглээг сурталчлах төслүүдээс би татгалзан,
08:58
and now work with organizations that promote sustainability.
180
538086
4846
тогтвортой хэрэглээг дэмждэг байгууллагуудтай хамтрах болсон.
09:02
But by far the biggest change
181
542956
4430
Гэвч надад гарсан хамгийн том өөрчлөлт нь
09:07
is that I've started to see development
182
547410
2305
би хөгжлийн ойлголтыг тэс өөрөөр
09:09
with fresh eyes.
183
549739
1834
хардаг болсон юм.
09:12
In cities,
184
552404
1682
Хотынхны хувьд
09:14
living in a traditional yurt as a nomad
185
554110
2817
нүүдэлчин маягаар гэрт амьдарч,
09:16
and having less
186
556951
1809
цөөн хогшил цуглуулах нь
09:18
is often interpreted as a sign of poverty,
187
558784
4478
ядуугийн шинж мэт ойлгогддог.
09:23
not just abroad
188
563286
1720
Зөвхөн гадныханд биш Монголд хүртэл
09:25
but at home in Mongolia too.
189
565030
2531
тийм ойлголттой хүмүүс бий.
09:27
We think that the end goal for every developing country
190
567904
4068
Бид хөгжиж яваа улсуудын эцсийн зорилго нь
09:31
is to become the next Tokyo or New York City,
191
571996
2677
дараагийн Токио ч юм уу, Нью-Йорк болж,
09:34
with their skyscrapers, big shopping malls and toll roads.
192
574697
3994
тэнгэр баганадсан барилгууд, том дэлгүүр, хурдны зам барих гэж боддог.
09:39
Communities around the world are abandoning their traditional lifestyles
193
579355
3963
Дэлхийн улс үндэстнүүд өөрсдийн уламжлалт хэв шинжээс алсарч,
09:43
in pursuit of material wealth.
194
583342
1997
эд баялгийг шүтэх болжээ.
09:45
But let's not forget,
195
585870
1667
Гэвч бид чухам
09:47
the developed countries
196
587561
1564
тэрхүү хөгжиж буй орнууд л
09:49
are the ones most responsible for climate change.
197
589149
4171
цаг уурын өөрчлөлтөд хамгийн ихээр нөлөөлдгийг мартаж болохгүй.
09:53
So we have to ask ourselves,
198
593750
2427
Иймд бид өөрсдөөсөө асуух хэрэгтэй
09:56
why do we keep on following the same blueprint
199
596201
3565
"Бид байгаль дэлхий сүйдэж буйг мэдсээр байж
09:59
when we know it causes harm to the world?
200
599790
2759
адил замналаар явсаар л байх уу?"
10:03
We've all experienced the consequences of our choices
201
603086
3312
Бид өөрсдийн хийсэн олон сонголтын үр дагавруудыг сүүлийн
10:06
over the past eight months.
202
606422
1965
найман сарын хугацаанд харсан шүү дээ.
10:08
So doing right by Mother Nature
203
608934
2597
Тиймээс л байгальд ээлтэй,
10:11
and focusing on earth-friendly, zero-waste habits
204
611555
3811
хаягдалгүй амьдралын хэв маяг
10:15
is not an option anymore.
205
615390
2129
хэдийнээ сайн дурын сонголт биш болжээ.
10:18
And who knows the key ingredients better than our ancestors,
206
618056
4240
Харин тийн амьдрах ухааныг өвөг дээдсээс минь илүү хэн мэдэх билээ?
10:22
the ones who survived without the media
207
622320
2919
Тэд мэдээллийн сүлжээ,
10:25
or technology
208
625263
1482
технологийн аль алингүйгээр
10:26
but with wisdom alone?
209
626769
1915
билиг ухаанаар амьдран ирсэн шүү дээ.
10:29
As a citizen of Mongolia,
210
629690
2319
Монгол Улсын иргэний хувьд,
10:32
I grew up hearing
211
632033
1571
би багаасаа л
10:33
that developing countries are inferior,
212
633628
3423
хөгжиж буй орнууд дорой гэж сонсож өссөн учир
10:37
and I really took it to heart.
213
637075
2036
сэтгэл гонсоймоор санагддаг байлаа.
10:39
But today, I want to say loud and clear
214
639811
4678
Гэхдээ өнөөдөр, миний нүдээр харахад, хөгжиж буй орнууд
10:44
that I don't see disadvantages from developing countries anymore.
215
644513
4040
бусадтайгаа эн тэнцүү гэдгийг би бардам хэлмээр байна.
10:48
On the contrary,
216
648893
1536
Харин ч эсрэгээрээ,
10:50
I see countries that have the biggest opportunity
217
650453
3393
аливаа зүйлсийн зөв шийдлийн замд
10:53
to do things in the right way,
218
653870
2132
хамгийн дөт зогсож буй,
10:56
countries that can define their own kind of development
219
656026
4038
шинэ хөгжлийн замыг тодорхойлж,
11:00
and have the most advantage to build a better and safer environment
220
660088
4381
хүн бүрд илүү тайван орчинг бүрдүүлж чадах улсуудыг
11:04
for everyone.
221
664493
1412
тэднийг гэж харж байна.
11:05
What worked for our ancestors for thousands of years
222
665929
3491
Өвөг дээдсийн минь амьдралыг мянга, мянган жил залуурдсан ухаан
11:09
can work for us now,
223
669444
1287
бидэнд одоо ч,
11:10
and in the future,
224
670755
1460
ирээдүй хойч үед ч
11:12
when combined with the latest innovations.
225
672239
2586
шинэлэг нээлтүүдтэй хослон гарц замчилж мэднэ.
11:15
After all, we're all guests in this world,
226
675560
3758
Эцсийн эцэст бид энэ дэлхийд үдлээд л буцах хүмүүс учир
11:19
so let's do right by the earth and each other
227
679342
3729
эх дэлхийдээ ч, бие биедээ ч
11:23
just like the ancient Mongolian nomads did.
228
683095
3087
эртний Монгол нүүдэлчид шиг урин найртай хандацгаая.
11:26
Thank you.
229
686550
1156
Баярлалаа.
Энэ вэбсайтын тухай

Энэ сайт нь танд англи хэл сурахад хэрэгтэй YouTube-ийн видеонуудыг танилцуулах болно. Та дэлхийн өнцөг булан бүрээс шилдэг багш нарын заадаг англи хэлний хичээлүүдийг үзэх болно. Видеоны хуудас бүр дээр гарч буй англи хадмал дээр давхар товшиж, тэндээс видеог тоглуул. Хадмал орчуулга нь видеог тоглуулахтай синхрон гүйлгэдэг. Хэрэв танд санал хүсэлт, санал хүсэлт байвал энэ холбоо барих маягтыг ашиглан бидэнтэй холбоо барина уу.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7