A global food crisis may be less than a decade away | Sara Menker

Translator: Hiwa Foundation II Reviewer: Hiwa Foundation

Since 2009, the world has been stuck

لە ٢٠٠٩ەوە، جیهان گیریخواردووە

on a single narrative around a coming global food crisis

بەدەست تەنیا چیرۆکێکەوە دەربارەی قەیرانێکی جیهانی خواردن کە بەڕێوەیە و

and what we need to do to avoid it.

پێویستە چی بکرێت بۆ ڕێگەگرتن لێی.

How do we feed nine billion people by 2050?

هەتا ساڵی ٢٠٥٠ چۆن خواردن بەین بە نۆ ملیار کەس؟

Every conference, podcast and dialogue around global food security

هەموو کۆنگرە، و گفتوگۆ و پەخشەکان لەسەر ئاسایشی خۆراکی جیهانی

starts with this question

بەم پرسیارە دەستپێئەکات و

and goes on to answer it

بەردەوام ئەبێت و وەڵامی ئەیاتەوە

by saying we need to produce 70 percent more food.

بە وتنی ئەوەی پێویستە لەسەدا ٧٠ خواردنی زیاتر بەرهەم بێنین.

The 2050 narrative started to evolve

پێشبینییەکان بۆ ٢٠٥٠ دەستیکرد بە پەرەسەندن

shortly after global food prices hit all-time highs in 2008.

دوای ئەوەی نرخی جیهانی خۆراک بەرزترین ئاستی تۆمارکرد لە ٢٠٠٨دا.

People were suffering and struggling,

خەڵک دەیانناڵاند و لە ململانێدا بوون،

governments and world leaders

حکومەتەکان و سەرکردە جیهانییەکان

needed to show us that they were paying attention

پێویستبوو نیشانمان بەن کە سەرنجی پێویستی پێئەیەن و

and were working to solve it.

کار ئەکەن بۆ چارەسەرکردنی.

The thing is, 2050 is so far into the future

کێشە ئەوەیە، ٢٠٥٠ داهاتوویەکی زۆر دوورە

that we can't even relate to it,

کە تەنانەت نازانین چی ئەبێت، و

and more importantly,

لەوەش گرنگتر،

if we keep doing what we're doing,

ئەگەر بەردەوام بین بەم شێوەیەی ئێستا،

it's going to hit us a lot sooner than that.

زۆر لەوە زووتر قەیرانەکە لێمان ئەیات.

I believe we need to ask a different question.

پێموابێت پێویستە پرسیارێکی جیاوازتر بکەین.

The answer to that question

وەڵامی ئەو پرسیارەش

needs to be framed differently.

پێویستە بەشێوەیەکی تر بخرێتە چوارچێوەوە.

If we can reframe the old narrative

ئەگەر بتوانین چوارچێوەیەکی نوێ بەین بە پێشبینییە کۆنەکە و

and replace it with new numbers

ژمارە نوێکان بخەینە جێگەی

that tell us a more complete pictures,

کە وێنەیەکی تەواوترمان ئەیاتێ،

numbers that everyone can understand

ژمارەکانی هەمووان ئەتوانن لێی تێبگەن و

and relate to,

هەستی پێبکەن،

we can avoid the crisis altogether.

هەموو پێکەوە ئەتوانین ڕێگە لەم قەیرانە بگرین.

I was a commodities trader in my past life

لە ژیانی پێشوومدا بازرگانی کەلوپەلی سەرەتایی بووم و

and one of the things that I learned trading

یەکێکیش لەو شتانەی لە بازرگانیدا فێری بووم

is that every market has a tipping point,

ئەوەیە کە هەموو بازاڕێک خاڵێکی یەکلاکەرەوەی هەیە

the point at which change occurs so rapidly

ئەو خاڵەی تیایدا گۆڕانکارییەکان زۆر بەخێرایی ئەبن

that it impacts the world

کە کار لە جیهان ئەکات و

and things change forever.

هەموو شتێک بۆ هەتا هەتایە ئەگۆڕێت.

Think of the last financial crisis,

بیر لە دوایین قەیرانی دارایی بکەنەوە،

or the dot-com crash.

یان قەیرانی بۆرسەی ئینتەرنێت.

So here's my concern.

ئەمەش نیگەرانییەکەی منە.

We could have a tipping point

ئەکرێت خاڵێکی یەکلاکەرەوەمان هەبێت

in global food and agriculture

لە خۆراک و کشتوکاڵی جیهانی

if surging demand

ئەگەر خواستە بەردەوامەکە

surpasses the agricultural system's structural capacity to produce food.

زیاتر بێت لە توانای سیستمی بەرهەمهێنانی خۆراکی کشتوکاڵی.

This means at this point supply can no longer keep up with demand

ئەمەش واتای ئەوەیە لە خاڵێکدا دابینکردن چیتر لە ئاست خواستدا نابێت

despite exploding prices,

سەرەڕای بەرزبوونەوەی نرخەکان،

unless we can commit to some type of structural change.

مەگەر بتوانین جۆرێک لە گۆڕانکاری پێکهاتەیی ئەنجام بدەین.

This time around,

ئەم جارەیان،

it won't be about stock markets and money.

دەربارەی بازاڕی بۆرسە و پارە نابێت.

It's about people.

دەربارەی خەڵک ئەبێت.

People could starve and governments may fall.

ئەکرێت خەڵکەکە برسی بن و حکومەتەکان شکست بهێنن.

This question of at what point does supply struggle

پرسیاری ئەوەی لە چی خاڵێکدا دابینکردن کێشەی ئەبێت

to keep up with surging demand

لەوەی لە ئاست خواستەکاندا نەبێت

is one that started off as an interest for me while I was trading

یەکێکە لەو پرسیارانەی بووە جێگەی بایەخی من کاتێک بازرگانیم ئەکرد و

and became an absolute obsession.

بوو بە خوێکی تەواوەتی لەلام.

It went from interest to obsession

لە بایەخەوە بوو بە خووگرتن

when I realized through my research how broken the system was

کاتێک لەڕێگەی گەڕانەکەمەوە زانیم چەندێک سیستمەکە شکاوە و

and how very little data was being used to make such critical decisions.

چەندێک زانیاری کەم بەکارهاتووە لەو بڕیارە یەکلاکەرەوانەدا.

That's the point I decided to walk away from a career on Wall Street

لەو خاڵەدا بوو بڕیارم یا دوورکەومەوە لە کارەکەم لە ۆڵ ستریت و

and start an entrepreneurial journey

دەست بە گەشتی کارێکی نوێگەری بکەم

to start Gro Intelligence.

دەست بە زیرەکی گرۆ بکەم.

At Gro, we focus on bringing this data

لە گرۆ، تیشک ئەخەینە سەر هێنانی ئەم زانیارییە و

and doing the work to make it actionable,

ئەنجامدانی کاری پێویست بۆی هەتا بتوانرێت ئەنجام بدرێت،

to empower decision-makers at every level.

بۆ هێزدان بە بڕیاردەرەکان لە هەموو ئاستێکدا.

But doing this work,

بەڵام بەم کارە،

we also realized that the world,

درکیشمان بەوە کرد کە جیهان،

not just world leaders,

نەک تەنیا سەرکردەکانی جیهان،

but businesses and citizens like every single person in this room,

بەڵکو بزنسەکان و دانیشتووانەکانیش هەروەک هەموو یەکێکی ئەم ژوورە،

lacked an actionable guide

ڕێبەرییەکیان نەبوو لەسەری بڕۆن

on how we can avoid a coming global food security crisis.

کە چۆن بتوانین ڕێگە بگرین لە قەیرانی خۆراکە جیهانییەکەی بەڕێوەیە.

And so we built a model,

بۆیە مۆدێلێکمان بنیاتنا،

leveraging the petabytes of data we sit on,

ئەو هەموو زانیارییەمان بەکارهێنا کە لەبەردەستماندا بوو، و

and we solved for the tipping point.

چارەسەرمان دۆزییەوە بۆ خاڵی یەکلاکەرەوە.

Now, no one knows we've been working on this problem

کەس نازانێت کارمان لەسەر ئەم کێشەیە کردووە و

and this is the first time that I'm sharing what we discovered.

ئەمە یەکەمجارە دۆزینەوەکەمان ئاشکرا ئەکەم.

We discovered that the tipping point is actually a decade from now.

بۆمان دەرکەوت کە خاڵی یەکلاکەرەوە دوای دە ساڵ ئەبێت.

We discovered that the world

بۆمان دەرکەوت جیهان

will be short 214 trillion calories

٢١٤ تریلیۆن کالۆری خۆراکی کەمی ئەبێت

by 2027.

هەتا ٢٠٢٧.

The world is not in a position to fill this gap.

ئەم جیهانە لە ئاستێکدا نییە بتوانێت ئەو بۆشاییە پڕ بکاتەوە.

Now, you'll notice

ئێستا، تێبینی ئەکەن

that the way I'm framing this is different from how I started,

شێوازی باسکردنم بۆ ئەم مەسەلەیە جیاوازە لە سەرەتای دەستپێکردنم، و

and that's intentional, because until now

ئەوەش بە مەبەست بوو، چونکە هەتا ئێستا

this problem has been quantified using mass:

ئەم کێشەیە بە بەکارهێنانی کێش پێوانەیی بۆ کراوە:

think kilograms, tons, hectograms,

بە کیلۆ، تەن، هێکتۆگرام،

whatever your unit of choice is in mass.

هەر یەکەیەکی کێش کە بتەوێ بەکاریبێنیت.

Why do we talk about food in terms of weight?

بۆچی بە کێش باسی خواردن ئەکەین؟

Because it's easy.

چونکە ئاسانە بۆمان.

We can look at a photograph and determine tonnage on a ship

ئەتوانین سەیری وێنەیەک بکەین و بزانین کەشتییەک چەند تەنی لەسەرە

by using a simple pocket calculator.

بە بەکارهێنانی ژمێریارێکی سادە.

We can weigh trucks, airplanes and oxcarts.

ئەتوانین بارهەڵگرەکان، فڕۆکەکان و عەرەبانەکانیش بکێشین.

But what we care about in food is nutritional value.

بەڵام ئەوەی لە خۆراکدا گرنگە بەلامانەوە بەهای خۆراکییە.

Not all foods are created equal,

هەموو خواردنەکانی بەرهەمدێن وەک یەکتر نین،

even if they weigh the same.

تەنانەت ئەگەر هەمان کێش بن.

This I learned firsthand

ئەمە ئەوکاتە فێری بووم

when I moved from Ethiopia to the US for university.

کاتێک لە ئەسیوبیاوە هاتم بۆ زانکۆ بۆ ئەمریکا.

Upon my return back home,

لەگەڵ گەڕانەوەم بۆ نیشتیمان،

my father, who was so excited to see me,

باوکم، کە زۆر دڵخۆشبوو بە بینینم،

greeted me by asking why I was fat.

بەخێرهاتنەوەی کردم و لێی پرسیم بۆچی قەڵەو بووم.

Now, turns out that eating

دەرکەوت کە بە نزیکەیی هەمان

approximately the same amount of food as I did in Ethiopia, but in America,

ئەو بڕە خۆراکەم خواردبوو کە لە ئەسیوبیا ئەمخوارد، بەڵام لە ئەمریکا،

had actually lent a certain fullness to my figure.

بووە هۆی ئەوەی کەمێک پڕی بات بە لەشم.

This is why we should care about calories,

لەبەر ئەوە پێویستە بایەخ بە کالۆری بەین،

not about mass.

نەک کێش.

It is calories which sustain us.

ئەوە کالۆرییەکانە ڕامان ئەگرێت.

So 214 trillion calories is a very large number,

کەواتە ٢١٤ ترلیۆن کالۆری ژمارەیەکی زۆر گەورەیە، و

and not even the most dedicated of us

تەنانەت ئەوانەشمان کە زۆر خۆمان تەرخانکردووە

think in the hundreds of trillions of calories.

بیر لەو سەدان ترلیۆن کالۆرییە ناکەینەوە.

So let me break this down differently.

کەواتە با بەشێوەیەکی جیاواز ئەمەتان بۆ بخەمە ڕوو.

An alternative way to think about this

شێوازێکی تر بۆ بیرکردنەوە لەمە

is to think about it in Big Macs.

بیرکردنەوەیە لێی وەک هەمبەرگرێکی گەورە.

214 trillion calories.

دووسەد و چواردە کالۆری.

A single Big Mac has 563 calories.

هەمبەرگرێکی گەورە ٥٦٣ کالۆری تێدایە.

That means the world will be short 379 billion Big Macs in 2027.

ئەوەش واتای ئەوەیە هەتا ٢٠٢٧ جیهان کورتهێنانی ٣٧٩ ملیار هەمبەرگری ئەبێت.

That is more Big Macs than McDonald's has ever produced.

ئەوە زۆر لەو بڕە زیاترە کە هەتا ئێستا ماکدۆناڵد توانیوێتی بەرهەمی بهێنێت.

So how did we get to these numbers in the first place?

کەواتە هەر لە سەرەتاوە چۆن گەشتینە ئەم ژمارانە؟

They're not made up.

ژمارەی دروستکراو نین.

This map shows you where the world was 40 years ago.

ئەم نەخشەیە نیشانت ئەیات ٤٠ ساڵ لەمەوبەر جیهان لەکوێدا بووە.

It shows you net calorie gaps in every country in the world.

نیشانت ئەیات پێویستی و بەکارهێنانی کالۆری لە وڵاتەکاندا چۆن بووە.

Now, simply put,

بە سادەیی بیخەینە ڕوو،

this is just calories consumed in that country

ئەمە کالۆرییەکانە کە بەکاردێن لەو وڵاتە

minus calories produced in that same country.

کالۆرییەکانی لێدەرکەیت کە بەرهەمدەهێنرێت لە هەمان وڵات.

This is not a statement on malnutrition or anything else.

ئەمە وتارێک نییە لەسەر بەدخۆراکی یان هەر شتێکی تر.

It's simply saying how many calories are consumed in a single year

تەنیا باسکردنی ئەوەیە کە لە ساڵێکدا چەندێک کالۆری بەکاردێت

minus how many are produced.

ئەو بڕەی لێدەرکەیت کە بەرهەمدێت.

Blue countries are net calorie exporters,

وڵاتە شینەکان هەناردەکەری کالۆرین،

or self-sufficient.

یان بەشی خۆیان هەیە.

They have some in storage for a rainy day.

هەڵگیراویان هەیە بۆ ڕۆژی پێویست.

Red countries are net calorie importers.

وڵاتە سورەکان هاوردەکەری کالۆرین.

The deeper, the brighter the red,

هەتا سورەکە تۆختر بێت،

the more you're importing.

زیاتر هاوردە ئەکەیت.

40 years ago, such few countries were net exporters of calories,

٤٠ ساڵێک لەمەوبەر، ئەو وڵاتە کەمانە هەناردەکەری کالۆری بوون،

I could count them with one hand.

ئەمتوانی بە دەستێک بیانژمێرم.

Most of the African continent,

زۆربەی کیشوەری ئەفریقا،

Europe, most of Asia,

ئەوروپا، زۆربەی ئاسیا،

South America excluding Argentina,

ئەمریکای باشور جگە لە ئەرجەنتین،

were all net importers of calories.

هەمویان هاوردەکەری کالۆری بوون.

And what's surprising is that China used to actually be food self-sufficient.

ئەوەشی جێگەی سەرسوڕمانە ئەوەیە کە چین خۆراکی پێویستی بەشی خۆی هەبوو.

India was a big net importer of calories.

هیندستان هاوردەکەرێکی گەورەی کالۆری بوو.

40 years later, this is today.

٤٠ ساڵ دواتر، ئەمە ئەمڕۆیە.

You can see the drastic transformation that's occurred in the world.

ئەبینیت چۆن گۆڕانێکی گەورە ڕوویداوە لە جیهاندا.

Brazil has emerged as an agricultural powerhouse.

بەڕازیل وەک زلهێزێکی کشتوکاڵ دەرچووە.

Europe is dominant in global agriculture.

ئەوروپا زاڵە لە کشتوکاڵی جیهاندا.

India has actually flipped from red to blue.

هیندستان لە سورەوە بووە بە شین.

It's become food self-sufficient.

خۆراکی بەشی خۆی هەیە.

And China went from that light blue

چینیش لەو شینە کاڵەوە

to the brightest red that you see on this map.

بووە بە تۆخترین سور لەسەر ئەم نەخشەیە بیبینیت.

How did we get here? What happened?

چۆن گەشتینە ئێرە؟ چی ڕوویدا؟

So this chart shows you India and Africa.

ئەم خشتەیە هیندستان و ئەفریقات نیشان ئەیات.

Blue line is India, red line is Africa.

هێڵی شین هیندستانە، هێڵی سور ئەفریقا.

How is it that two regions that started off so similarly

چۆن دوو ناوچە کە وەک یەکتر دەستیان پێکرد

in such similar trajectories

لە خاڵێ هاوشێوەوە

take such different paths?

بە ڕێگایەکی تەواو جیاوازدا ڕۆشتن؟

India had a green revolution.

هیندستان شۆڕشی سەوزی هەبوو.

Not a single African country had a green revolution.

هیچ وڵاتێکی ئەفریقی شۆڕشێکی سەوزی نەبووە.

The net outcome?

دەرئەنجامی کۆتایی؟

India is food self-sufficient

هیندستان خواردنی پێویستی هەیە و

and in the past decade has actually been exporting calories.

لە دەیەی ڕابردوودا کالۆریشی هەناردەی دەرەوە کردووە.

The African continent now imports over 300 trillion calories a year.

ئێستا کیشوەری ئەفریقا ساڵانە ٣٠٠ ترلیۆن کالۆری هاوردە ئەکات.

Then we add China, the green line.

ئینجا چینیش زیاد ئەکەین، هێڵە سەوزەکە.

Remember the switch from the blue to the bright red?

گۆڕانکارییەکەتان بیرە لە شینەوە بۆ سوورێکی تۆخ؟

What happened and when did it happen?

چی ڕوویدا و کەی ڕوویدا؟

China seemed to be on a very similar path to India

لەوە ئەچوو چین لەسەر ڕێگایەکی هاوشێوەی هیندستان بێت

until the start of the 21st century,

هەتا دەستپێکی سەدەی ٢١،

where it suddenly flipped.

کاتێک لەناکاو گۆڕا.

A young and growing population

دانیشتوانێکی گەنج کە لە گەشەکردندا بوون

combined with significant economic growth

لەگەڵ گەشەسەندنێکی ئابوری بەرچاودا

made its mark with a big bang

بە تەقینەوەیەکی گەورە جێدەستی خۆی بەجێهێشت و

and no one in the markets saw it coming.

هیچ کەسێک لە بازاڕەکاندا هاتنی نەبینی.

This flip was everything to global agricultural markets.

ئەم گۆڕانکارییە هەموو شتێک بوو لە بازاڕە جیهانییەکانی کشتوکاڵیدا.

Luckily now, South America

خۆشبەختانە ئێستا، ئەمریکای باشوور

was starting to boom at the same time as China's rise,

دەستیکرد بە گەشەسەندن لەگەڵ بەرزبوونەوەی پێویستی خۆراکی چین،

and so therefore, supply and demand were still somewhat balanced.

بۆیە دابینکردن و پێویستی هێشتا بەجۆرێک هاوسەنگ بوون.

So the question becomes,

کەواتە پرسیارەکە بوو بەوەی،

where do we go from here?

لێرەوە بۆ کوێ ئەچین؟

Oddly enough,

بەشێوەیەکی سەیر،

it's not a new story,

چیرۆکێکی نوێ نییە،

except this time it's not just a story of China.

جگە لەوەی ئەمجارە تەنیا چیرۆکی چین نییە.

It's a continuation of China,

بەردەوامیپێدانی چینە،

an amplification of Africa

زیاتربوونی پێویستی ئەفریقا و

and a paradigm shift in India.

پێچەوانەبوون لە هیندستان.

By 2023,

هەتا ٢٠٢٣،

Africa's population is forecasted to overtake that of India's and China's.

چاوەڕێ ئەکرێت ژمارەی دانیشتووانی ئەفریقا لە هی هیندستان و چین زیاتربێت.

By 2023, these three regions combined

هەتا ٢٠٢٣، ئەم سێ ناوچەیە پێکەوە

will make up over half the world's population.

زیاتر لە نیوەی دانیشتووانی جیهان پێکدەهێنن.

This crossover point starts to present really interesting challenges

ئەم خاڵە یەکتربڕانە دەست ئەکەن بە نیشاندانی ململانێی سەرنجڕاکێش

for global food security.

بۆ ئاسایشی خۆراکی جیهانی.

And a few years later, we're hit hard with that reality.

چەند ساڵێکیش دواتر، ئەو ڕاستییە زۆر بە قورسی لێمان ئەیات.

What does the world look like in 10 years?

١٠ ساڵی تر جیهان چی لێیەت؟

So far, as I mentioned, India has been food self-sufficient.

هەتا ئێستا، وەک باسم کرد، هیندستان خۆراکی پێویستی هەبووە.

Most forecasters predict that this will continue.

زۆربەی پێشبینیکەران پێیان وایە ئەمە بەردەوام ئەبێت.

We disagree.

ئێمە هاوڕا نین.

India will soon become a net importer of calories.

بەم نزیکانە هیندستان ئەبێت بە هاوردەکەری کالۆری.

This will be driven both by the fact

ئەمە بەهۆی ئەو ڕاستیانەوە ئەبێت کە

that demand is growing from a population growth standpoint

خواستی خۆراک گەشە ئەکات لە ڕوانگەی گەشەکردنی ژمارەی دانیشتوانەوە

plus economic growth.

لەگەڵ گەشەسەندنی ئابووری.

It will be driven by both.

هەردووکیان پاڵنەر ئەبن.

And even if you have optimistic assumptions

تەنانەت ئەگەر گریمانەی گەشبینانەشت هەبێت

around production growth,

بۆ گەشەسەندنی دانیشتووان،

it will make that slight flip.

ئەو گۆڕانکارییە بچووکە درووست ئەکات.

That slight flip can have huge implications.

ئەو گۆڕانکارییە بچووکە دەکرێت کاریگەری گەورەی هەبێت.

Next, Africa will continue to be a net importer of calories,

دواتر، ئەفریقا بەردەوام ئەبێت لە هاوردەکردنی کالۆری،

again driven by population growth and economic growth.

دووبارە بەهۆی گەشەسەندنی دانیشتووان و گەشەسەندنی ئابوورییەوە.

This is again assuming optimistic production growth assumptions.

ئەمە ئەگەر وایدانێین کە ئاستی بەرهەمهێنان گەشبینانە بێت.

Then China,

ئینجا چین،

where population is flattening out,

کە گەشەکردنی دانیشتووانی خەریکە کەم ئەبێتەوە،

calorie consumption will explode

بەکارهێنانی کالۆری زیاد ئەکات

because the types of calories consumed

چونکە جۆری کالۆرییەکانی دەخورێت

are also starting to be higher-calorie-content foods.

خەریکە دەبن بەو خۆراکانەی کە بڕێکی زۆر کالۆریان تێدایە.

And so therefore,

بۆیە،

these three regions combined

ئەم سێ ناوچەیە پێکەوە

start to present a really interesting challenge for the world.

دەبن بە ململانێیەکی سەرنجڕاکێش بۆ جیهان.

Until now, countries with calorie deficits

هەتا ئێستا، وڵاتەکانی کورتهێنانی کالۆریان هەبووە

have been able to meet these deficits

توانیویانە ئەو کورتهێنانانە پڕ بکەنەوە

by importing from surplus regions.

بە هاوردەکردن لەو ناوچانەی لێیان زیادە.

By surplus regions, I'm talking about

بە ناوچەکانی لێیان زیادە، من باسی

North America, South America and Europe.

ئەمریکای باکور، ئەمریکای باشور و ئەوروپا ئەکەم.

This line chart over here shows you

ئەم خشتەیەی ئێرە نیشانی ئەیات

the growth and the projected growth over the next decade of production

گەشەکردنەکە و گەشەکردنەکەی پێشبینی ئەکرێت لە دە ساڵی داهاتوی بەرهەمهێناندا

from North America, South America and Europe.

لە ئەمریکای باکور، ئەمریکای باشوور و ئەوروپا.

What it doesn't show you

ئەوەی نیشانتان نایات

is that most of this growth is actually going to come from South America.

ئەوەیە کە زۆربەی ئەم گەشەکردنە لە ڕاستیدا لە ئەمریکای باشوورەوە ئەبێت.

And most of this growth

زۆربەی ئەم گەشەکردنەش

is going to come at the huge cost of deforestation.

لە بەرامبەر باجی گەورەی سڕینەوەی دارستانەکاندا ئەبێت.

And so when you look at the combined demand increase

بۆیە کاتێکیش سەیری زیادبوونی خواستەکان ئەکەیت

coming from India, China and the African continent,

کە لە هیندستان، چین و کیشوەری ئەفریقاوە یەت، و

and look at it versus the combined increase in production

سەیریکە بەرامبەر تەواوی زیادبوونی بەرهەمهێنانەکەی

coming from India, China, the African continent,

لە هیندستان، چین، کیشوەری ئەفریقا،

North America, South America and Europe,

ئەمریکای باکور، ئەمریکای باشوور و ئەوروپاوە یەت،

you are left with a 214-trillion-calorie deficit,

ئەبینیت کورتهێنانی ٢١٤ ترلیۆن کالۆریمان ئەبێت،

one we can't produce.

ئەوەی پێمان بەرهەم ناهێنرێت.

And this, by the way, is actually assuming we take all the extra calories

ئەمەش ئەگەر وایدانێین هەموو کالۆرییە زیادەکەی بەرهەمدێت

produced in North America, South America and Europe

لە ئەمریکای باکور، ئەمریکای باشوور و ئەوروپاوە

and export them solely to India, China and Africa.

تەنیا بنێردرێت بۆ هیندستان، چین و ئەفریقا.

What I just presented to you is a vision of an impossible world.

ئەوەی نیشانمدان پێشبینی جیهانێکی مەحاڵە.

We can do something to change that.

ئەتوانین شتێک بکەین بۆ گۆڕینی ئەوە.

We can change consumption patterns,

ئەتوانین شێوەی بەکارهێنان بگۆڕین،

we can reduce food waste,

ئەتوانین بەهەدەردانی خۆراک کەمکەینەوە،

or we can make a bold commitment

یان ئەشتوانین خۆتەرخانکردنێکی ئازایانە بکەین

to increasing yields exponentially.

بۆ ئەوەی بەردەوام بەرهەمهێنان زیاد بکرێت.

Now, I'm not going to go into discussing

ناچمە ناو تاوتوێکردنی

changing consumption patterns or reducing food waste,

گۆڕینی شێوەی بەکارهێنان یان کەمکردنەوەی بەهەدەردانی خۆراک،

because those conversations have been going on for some time now.

چونکە ئەو گفتوگۆیانە ماوەیەک ئەبێت بەردەوامییان هەیە.

Nothing has happened.

هیچ ڕووینەداوە.

Nothing has happened because those arguments

هیچ ڕووینەداوە چونکە ئەو مشتومڕانە

ask the surplus regions to change their behavior

داوا لە ناوچە هەناردەکەرەکان ئەکات هەڵسوکەوتیان بگۆڕن

on behalf of deficit regions.

لەجیاتی ناوچەکانی کورتهێنانیان هەیە.

Waiting for others to change their behavior

چاوەڕێکردنی کەسانی تر هەڵسوکەوتی خۆیان بگۆڕن

on your behalf, for your survival,

لەجیاتی خۆت، بۆ ڕزگاربوونت،

is a terrible idea.

بیرۆکەیەکی خراپە.

It's unproductive.

نابەرهەمهێنە.

So I'd like to suggest an alternative that comes from the red regions.

بۆیە ئەمەوێ پێشنیاری ڕێگایەکی تر بکەم لەلایەن ناوچە سوورەکانەوە.

China, India, Africa.

چین، هیندستان، ئەفریقا.

China is constrained in terms of how much more land it actually has

چین کێشەی ئەوەی هەیە چەندێک زەوی تری پێ دابین ئەکرێت

available for agriculture,

بۆ کشتوکاڵی، و

and it has massive water resource availability issues.

کێشەی دابینکردنی ئاوی پێویستی هەیە.

So the answer really lies in India and in Africa.

بۆیە وەڵامەکە لە هیندستان و ئەفریقایە.

India has some upside in terms of potential yield increases.

هیندستان توانیوێتی زیادبوونێکی بەرچاو بەدیبێنێت لە ئاستی بەرهەمهێناندا.

Now this is the gap between its current yield

ئەمە بۆشاییەکە لە نێوان بەرهەمهێنانی ئێستای و

and the theoretical maximum yield it can achieve.

کۆی تەواوی بەرهەمهێنانەکەی کە ئەتوانێت پێیبگات.

It has some unfarmed arable land remaining, but not much,

هەندێک ناوچەی نەکێڵدراوی ماوە، بەڵام هێندە زۆر نییە،

India is quite land-constrained.

هیندستان زەوی کەمی هەیە.

Now, the African continent, on the other hand,

ئێستا، کیشوەری ئەفریقا، لەلایەکی ترەوە،

has vast amounts of arable land remaining

ڕووبەرێکی فراوانی زەوی ماوە و

and significant upside potential in yields.

توانایەکی شاردراوەی زۆری هەیە بۆ زیادکردنی بەرهەمهێنان.

Somewhat simplified picture here,

بەم وێنەیە ڕوونکراوەتەوە،

but if you look at sub-Saharan African yields in corn today,

بەڵام ئەگەر ئەمڕۆ سەیری بەرهەمی گەنمەشامی خوار دارستانی سەحارای ئەفریقا بکەیت،

they are where North American yields were in 1940.

لە هەمان ئاستی بەرهەمهێنانی ساڵی ١٩٤٠ی ئەمریکای باکوورن.

We don't have 70-plus years to figure this out,

پێشبینی ٧٠ ساڵی ترمان نییە بۆ زانینی دەرئەنجامەکەی،

so it means we need to try something new

بۆیە واتای ئەوەیە پێویستە شتێکی نوێ تاقیکەینەوە و

and we need to try something different.

پێویستە شتێکی جیاواز تاقیکەینەوە.

The solution starts with reforms.

چارەسەرەکە بە چاکسازی دەستپێئەکات.

We need to reform and commercialize

پێویستە دەستکەین بە چاکسازی و بە بازرگانیکردنی

the agricultural industries in Africa

پیشەسازییە کشتوکاڵییەکان لە ئەفریقا و

and in India.

هیندستان.

Now, by commercialization --

ئێستا، بە بەبازرگانیکردن --

commercialization is not about commercial farming alone.

بەبازرگانیکردن تەنیا دەربارەی بەبازرگانیکردنی کێڵگەکان نییە.

Commercialization is about leveraging data

بەبازرگانیکردن دەربارەی بەکارهێنانی زانیارییەکانیشە

to craft better policies,

بۆ درووستکردنی پەیڕەوی باشتر،

to improve infrastructure,

بۆ باشترکردنی پێکهاتەی بناغەیی،

to lower the transportation costs

بۆ کەمکردنەوەی تێچووی گواستنەوە و

and to completely reform banking and insurance industries.

بە تەواوەتی چاکسازیکردنی پیشەسازییەکانی بانقی و بیمە.

Commercialization is about taking agriculture

بەبازرگانیکردن دەربارەی بردنی کشتوکاڵیکردنە

from too risky an endeavor to one where fortunes can be made.

لە کارێکی مەترسیدارەوە بۆ کارێک بتوانیت پارەی پێ پەیدا بکەیت.

Commercialization is not about just farmers.

بەبازرگانیکردن تەنیا دەربارەی جووتیارەکان نییە.

Commercialization is about the entire agricultural system.

بەبازرگانیکردن دەربارەی تەواوی سیستمی کشتوکاڵییە.

But commercialization also means confronting the fact

بەڵام بەبازرگانیکردن هەروەها بە واتای ڕووبەڕووبوونەوەی ڕاستییەکانیش دێت

that we can no longer place the burden of growth

کە ناتوانین چیتر بەتەنیا بارگرانی گەشەکردنەکە

on small-scale farmers alone,

لەسەر پێوەری بچووک بخەینە سەر شانی جوتیارەکان،

and accepting that commercial farms and the introduction of commercial farms

قبوڵکردنی ئەوەی کە کێڵگە بازرگانییەکان و ناساندنی کێڵگەی بازرگانی

could provide certain economies of scale

دەکرێت ئابوورییەکی دیاریکراو بەدیبێنێت

that even small-scale farmers can leverage.

کە تەنانەت جووتیارە بچووکەکانیش بتوانن قازانجی لێببینن.

It is not about small-scale farming or commercial agriculture,

دەربارەی کشتوکاڵی بچووک یان کشتوکاڵی بازرگانی نییە،

or big agriculture.

یان کشتوکاڵی گەورە.

We can create the first successful models of the coexistence and success

ئەتوانین یەکەمین مۆدێلە سەرکەوتووەکانی پێکەوەبوون و سەرکەوتن درووست بکەین

of small-scale farming alongside commercial agriculture.

بۆ کشتوکاڵی بچووک لەگەڵ کشتوکاڵی بازرگانی.

This is because, for the first time ever,

ئەمە لەبەر ئەوەی، بۆ یەکەمین جار،

the most critical tool for success in the industry --

یەکەمین ئامرازی یەکلاکەرەوە بۆ سەرکەوتنی پیشەسازییەکە --

data and knowledge --

زانیاری و داتا --

is becoming cheaper by the day.

هەتا یەت هەرزانتر ئەبێت.

And very soon, it won't matter how much money you have

بەم نزیکانەش، گرنگ نییە چەندێک پارەت هەیە

or how big you are

یان چەندێک گەورەیت

to make optimal decisions and maximize probability of success

بۆ ئەوەی بڕیاری گرنگ بەیت و ئەگەرەکانی سەرکەوتن زیاد بکەیت

in reaching your intended goal.

بۆ گەشتن بە ئامانجەکەی مەبەستتە.

Companies like Gro are working really hard to make this a reality.

کۆمپانیاکانی وەک گرۆ هەوڵی زۆر ئەیەن هەتا ئەمە بکەن بە ڕاستی.

So if we can commit to this new, bold initiative,

بۆیە ئەگەر بتوانین خۆمان بۆ ئەمە تەرخانکەین، دەستپێکێکی ئازایانە،

to this new, bold change,

بۆ ئەم گۆڕانکارییە تازە و ئازایانەیە،

not only can we solve the 214-trillion gap that I talked about,

نەک تەنیا ئەتوانین ئەو بۆشاییە ٢١٤ ترلینیۆنییە چارەسەرکەین کە باسمکرد،

but we can actually set the world on a whole new path.

بەڵکو ئەشتوانین جیهان بخەینە سەر ڕێچکەیەکی نوێ.

India can remain food self-sufficient

ئەکرێت هیندستان بەشی خۆی خواردنی هەبێت و

and Africa can emerge as the world's next dark blue region.

ئەشکرێت ئەفریقا وەک ناوچە شینە تۆخە نوێکەی جیهان دەرکەون.

The new question is,

پرسیارە تازەکە ئەوەیە،

how do we produce 214 trillion calories

چۆن بتوانین ٢١٤ ترلیۆن کالۆری بەرهەم بهێنین

to feed 8.3 billion people by 2027?

بۆ خۆراکی ٨.٣ ملیار کەس هەتا ٢٠٢٧؟

We have the solution.

چارەسەرەکەمان هەیە.

We just need to act on it.

پێویستە کاری لەسەر بکەین.

Thank you.

زۆر سوپاس.

(Applause)

(چەپڵەلێدان)