"The Sacred Art of the Ori" | Laolu Senbanjo

Μετάφραση: George Manganas Επιμέλεια: Chryssa R. Takahashi

[Yoruba: Freeborn Ijebu-Ode son,]

[Γιορούμπα: Ελεύθερε γιε του Ιτζέμπου-Όντε,]

[of true Ogbogbo Clan,]

[της πραγματικής Φυλής Ογκμπόγκμπο,]

[whose wealth and resources surpass all that Europe ever had,]

[της οποίας τα πλούτη και τα αγαθά ξεπερνούν όλα όσα είχε ποτέ η Ευρώπη,]

[whose altar is filled with gold.]

[της οποίας ο βωμός είναι γεμάτος χρυσό.]

This chant is called the oríkì.

Αυτός ο ψαλμός ονομάζεται ορίκι.

My grandmother used to sing it to me when I was a child in Nigeria.

Μου το τραγουδούσε η γιαγιά μου όταν ήμουν παιδί στη Νιγηρία.

See, an oríkì is the song of praise of the Yoruba people,

Βλέπεις, το ορίκι είναι ένα τραγούδι που εξυμνεί τους Γιορούμπα,

and this particularly speaks of treasures that the West does not have.

και συγκεκριμένα αυτό μιλάει για τους θησαυρούς που δεν έχει ο Δυτικός κόσμος.

Mama -- that's what I call my grandmother --

Η μάμα -- έτσι αποκαλούσα τη γιαγιά μου --

told me many stories about Yoruba mythology.

μου έλεγε πολλές ιστορίες για τη μυθολογία των Γιορούμπα.

You see, the Yorubas are an ethnic group from the southwestern part of Nigeria,

Βλέπεις, οι Yoruba είναι μια εθνική ομάδα από την νοτιοδυτική πλευρά της Νιγηρίας,

and I was always fascinated by these stories.

και πάντα με συνάρπαζαν αυτές οι ιστορίες.

I was always intrigued.

Πάντα με ιντρίγκαραν.

And Yoruba culture has inspired my art since I was a child.

Η κουλτούρα των Γιορούμπα έχει επηρεάσει την τέχνη μου από τότε που ήμουν παιδί.

You see, African art is not just what you buy at Harlem markets in New York.

Η Αφρικανική τέχνη δεν είναι μόνο όσα δεις στις αγορές του Χάρλεμ στη Νέα Υόρκη.

Every artist has a name,

Κάθε καλλιτέχνης έχει ένα όνομα,

and every artist has a story.

και κάθε καλλιτέχνης έχει μια ιστορία.

This is my story.

Αυτή είναι η δική μου ιστορία.

See, mama had tattoos on her arms and her legs.

Βλέπεις, η μάμα είχε τατουάζ στα χέρια και στα πόδια της.

As a child, I thought she was born with them,

Σαν παιδί πίστευα ότι έτσι είχε γεννηθεί

with beautiful black lines and detailed symbols.

με όμορφες μαύρες γραμμές και λεπτομερή σύμβολα.

And then she told me

Και τότε μου είπε

that they were actually symbols from the Yoruba mythology.

ότι στην πραγματικότητα ήταν σύμβολα από την μυθολογία των Γιορούμπα.

I never knew how this was going to influence the artist that I am today.

Ποτέ δεν ήξερα πως αυτό θα επηρέαζε τον καλλιτέχνη που είμαι σήμερα.

You see, as a young child, I saw art everywhere.

Βλέπεις, σαν μικρό παιδί, έβλεπα παντού τέχνη.

I remember the house we lived in in Ilorin, in Stadium Road.

Θυμάμαι το σπίτι που ζούσαμε στο Ιλόριν, στην οδό Στάντιουμ.

We had marble floors,

Είχαμε μαρμάρινα πατώματα,

and you know, I would look at the marble floors,

και ξέρεις, κοιτούσα τα μαρμάρινα πατώματα

and I would see all sorts of patterns and designs in it,

έβλεπα σχέδια και μοτίβα όλων των ειδών,

and I thought everybody could see them.

και πίστευα ότι όλοι μπορούσαν να τα δουν.

So I would call my brother, and I would be like,

Οπότε φώναζα τον αδερφό μου, και του έλεγα,

"Ikeolu, come and see this marble design, see this pattern, see this mask."

«Ικεόλου, έλα να δεις αυτό το σχέδιο στο μάρμαρο, αυτό το μοτίβο, αυτή τη μάσκα».

And he would tell me, "Laolu, I don't see anything."

Και αυτός μου έλεγε, «Λαόλου, δεν βλέπω τίποτα».

So I would use ink, and I would trace out what I saw on the floor.

Οπότε χρησιμοποιούσα μελάνι, και σχεδίαζα αυτά που έβλεπα στο πάτωμα.

And then when my mom noticed, she got really upset.

Και όταν το είδε η μαμά μου, απογοητεύτηκε πολύ.

(Laughter)

(Γέλια)

But that didn't stop me.

Αλλά αυτό δε με σταμάτησε.

I switched from ink to chalk,

Άλλαξα από μελάνι σε κιμωλία,

because I got in trouble a lot with my teachers and my parents.

γιατί έβρισκα συχνά τον μπελά μου από τους δασκάλους και τους γονείς μου.

So I remember my mom said, "Laolu, we are Christians.

Θυμάμαι τη μαμά μου που έλεγε, «Λαόλου, είμαστε χριστιανοί.

Why don't you draw like other people?

Γιατί δεν ζωγραφίζεις σαν τους άλλους;

Why don't you draw landscapes or maybe you draw chairs or furniture,

Γιατί δεν ζωγραφίζεις τοπία, ή θα μπορούσες να ζωγραφίζεις καρέκλες ή έπιπλα

or maybe even draw Jesus?"

ή ακόμα και τον Χριστό;»

Θα μπορούσα να ζωγραφίσω ολόκληρο το σπίτι αν είχα την ευκαιρία,

You know, I could paint the whole house if I had a chance,

but when I grew up, I knew being an artist was not an option,

αλλά όταν μεγάλωσα, ήξερα πως το να γίνω καλλιτέχνης δεν ήταν επιλογή,

so I wanted to be the person my parents wanted me to be,

όποτε ήθελα να γίνω ο άνθρωπος, που ήθελαν οι γονείς μου να γίνω,

so I went to law school.

και επομένως πήγα στη νομική σχολή.

Of course, that's my dad there. He was so proud that day.

Αυτός είναι ο πατέρας μου. Ήταν τόσο περήφανος εκείνη την ημέρα.

And this was what my notebooks looked like in law school.

Και έτσι έμοιαζαν τα τετράδια μου στη νομική σχολή.

(Laughter)

(Γελάει)

Of course I would miss classes,

Φυσικά έχανα μαθήματα,

and I would make up excuses why I wasn't going to class.

και έβρισκα δικαιολογίες για το γιατί δεν πήγαινα στη σχολή.

But when I started working at the Human Rights Commission

Αλλά όταν ξεκίνησα να δουλεύω στην Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων

as a human rights attorney,

σαν δικηγόρος ανθρωπίνων δικαιωμάτων,

my mind was elsewhere.

το μυαλό μου ήταν αλλού.

I saw a very tough reality.

Έβλεπα μια πολύ σκληρή πραγματικότητα.

I worked with children

Δούλευα με παιδιά

who had to choose between getting an education

που έπρεπε να επιλέξουν ανάμεσα στην εκπαίδευση

and actually being forced into marriage.

και να αναγκαστούν να παντρευτούν.

I was so frustrated seeing all the injustice around me,

Ήμουν τόσο εκνευρισμένος βλέποντας όλη αυτή την αδικία γύρω μου

and my only outlet was art,

και η μόνη μου διέξοδος ήταν η τέχνη,

so I started painting.

οπότε ξεκίνησα να ζωγραφίζω.

This piece is called "Dreamscape."

Αυτό το κομμάτι λέγεται «Dreamscape».

So when you zoom into this piece,

Όταν ζουμάρετε σε αυτό το έργο

you're going to see a girl child

βλέπετε ένα κορίτσι

and the accidental birth,

και την τυχαία γέννηση,

the fact that our future is controlled by where we are born.

το γεγονός ότι το μέλλον μας εξαρτάται από το πού γεννηθήκαμε.

Now, the next one you see a man and a man holding hands,

Στη συνέχεια βλέπετε δύο άντρες να κρατιούνται από το χέρι,

a woman and a woman holding hands.

και έπειτα δύο γυναίκες.

You see, in Nigeria, same-sex relationship is criminalized.

Βλέπετε, στη Νιγηρία, οι ομόφυλες σχέσεις είναι παράνομες.

You can actually get 14 years for that.

Μπορεί να σε βάλουν μέσα 14 χρόνια γι' αυτό.

With my art, I like to tell stories.

Με την τέχνη μου, μ' αρέσει να λέω ιστορίες.

Through my art, I like to start a conversation.

Μου αρέσει να αρχίζω μια συζήτηση.

So in this one, you see the map of Africa,

Εδώ, βλέπετε τον χάρτη της Αφρικής,

you see the questions, you see crying,

βλέπετε τις ερωτήσεις, βλέπετε κλάμα,

and there you see syringes plugged into Africa

και εκεί βλέπετε σύριγγες χωμένες στην Αφρική

and the natural resources being drained out.

να της ρουφάνε τα φυσικά αγαθά της.

So I asked myself, where does it go?

Οπότε αναρωτήθηκα, πού πάνε αυτά;

Who benefits from all of this?

Ποιος επωφελείται από όλο αυτό;

You see, with my art,

Βλέπετε, η τέχνη μου,

the way I weave my art around the patterns, the masks, the stories,

το πώς υφαίνω την τέχνη μου γύρω από μοτίβα, μάσκες και ιστορίες,

and the way I use my lines,

η χρήση των γραμμών μου,

it's all from the Yoruba culture.

είναι από την κουλτούρα των Γιορούμπα.

So in 2013, I made a big gamble.

Οπότε το 2013, έβαλα ένα μεγάλο στοίχημα.

I quit my job and I moved to New York City to practice art full time.

Παραιτήθηκα και μετακόμισα στη Νέα Υόρκη, για να αφοσιωθώ στην τέχνη μου.

Of course, my parents were like,

Οι γονείς μου φυσικά έλεγαν,

"Oh, [it's just a phase.] He'll come back."

«Είναι μόνο μια φάση, θα επιστρέψει».

But life as an artist in New York was not easy,

Η ζωή σαν καλλιτέχνης στη Νέα Υόρκη δεν ήταν εύκολη,

because I was broke,

επειδή ήμουν ταπί,

no money, no gallery agents, no representation,

χωρίς λεφτά, χωρίς ατζέντη, χωρίς εκπροσώπηση

so no gallery would show my work.

καμία γκαλερί δεν έδειχνε τη δουλειά μου.

So I thought to myself, I need to survive.

Οπότε σκέφτηκα, πρέπει να επιζήσω.

So I started painting on clothes to make a living.

Άρχισα να ζωγραφίζω σε ρούχα για να τα βγάλω πέρα.

I started painting on shoes.

Να ζωγραφίζω σε παπούτσια.

I started customizing things for people.

Να τροποποιώ πράγματα για τον κόσμο.

And then soon I realized the power,

Σύντομα κατάλαβα τη δύναμη που είχα

because people were so proud to wear their stories.

γιατί ο κόσμος περηφανευόταν πολύ να φοράει τις ιστορίες του.

So I started painting on everything.

Οπότε άρχισα να ζωγραφίζω τα πάντα.

I painted on guitars,

Ζωγράφιζα κιθάρες,

I started doing murals,

έκανα τοιχογραφίες,

anything I could find my hand on I painted,

οτιδήποτε έπιανα το ζωγράφιζα,

and everything became my canvas.

και το καθετί γινόταν ο καμβάς μου.

So one day, I was just going on my Instagram feed,

Μια μέρα, καθώς κοιτούσα στο Instagram,

and I saw this picture.

είδα αυτή τη φωτογραφία.

It was Reign. She took a picture standing in front my art,

Ήταν η Ρέιν. Έβγαλε μια φωτογραφία όπου στεκόταν μπροστά σε ένα έργο μου,

and the moment I saw that photo,

και όταν είδα αυτή τη φωτογραφία

something happened in that moment.

κάτι συνέβη.

I could actually see my artwork go into her and come out of her literally,

Έβλεπα τη δημιουργία μου κυριολεκτικά να μπαίνει και να βγαίνει από μέσα της,

and that's how I started painting on human bodies.

και έτσι άρχισα να ζωγραφίζω σε ανθρώπινα σώματα.

As a child I saw art on the marble floors,

Σαν παιδί, έβλεπα τέχνη στα μαρμάρινα πατώματα,

I saw art on walls,

έβλεπα τέχνη στους τοίχους,

but now I see art on people's faces and people's bodies.

αλλά τώρα τη βλέπω στα πρόσωπα και στα σώματα των ανθρώπων

I remember my grandmother,

Θυμάμαι τη γιαγιά μου,

and I realized that most of my creative instincts

και συνειδητοποιώ ότι τα πιο πολλά δημιουργικά μου ένστικτα

were actually based on my childhood memories

βασίζονται σε παιδικές μου αναμνήσεις,

and the art on my grandmother's skin.

στην τέχνη στο δέρμα της γιαγιάς μου

Now I look at all the people I painted, and I think to myself, like,

Τώρα κοιτάω τον κόσμο που έχω ζωγραφίσει και σκέφτομαι

what would it look like if we all walked around

πώς θα έμοιαζε αν όλοι περιφερόμασταν

like gods and goddesses from Yoruba mythology?

σαν θεούς και θεές από τη μυθολογία των Γιορούμπα;

And boom, that's how The Sacred Art of the Ori was born.

Και μπουμ, έτσι γεννήθηκε Η Ιερή Τέχνη των Όρι.

You see, Ori in Yoruba mythology

Βλέπεις, το Όρι στη μυθολογία των Γιορούμπα

means your soul, it means your essence, it means your instincts.

συμβολίζει την ψυχή σου, την ουσία σου, τα ένστικτά σου.

And I realized that only when you tap into your Ori,

Και κατάλαβα πως μόνο όταν εκμεταλλευτείτε το Όρι σας

then you can actually move mountains.

μπορείτε να κάνετε τα αδύνατα δυνατά.

So there's something so immediate about painting on human bodies.

Υπάρχει κάτι τόσο άμεσο στο να ζωγραφίζεις σε ανθρώπινα σώματα.

It's like art in motion.

Είναι σαν τέχνη εν κινήσει.

It's like a 3D experience.

Σαν μια τρισδιάστατη εμπειρία.

So one day, I was just doing my regular work in Brooklyn,

Μία μέρα, ενώ έκανα τη συνηθισμένη μου δουλειά στο Μπρούκλιν

and I got an email that said,

έλαβα ένα ηλεκτρονικό μήνυμα που έλεγε,

"Hi, I'm a big fan of your work.

«Γεια, είμαι μεγάλη θαυμάστρια της δουλειάς σου.

Would you like to paint for my music video?

Θέλεις να ζωγραφίσεις για ένα βίντεο κλιπ μου;

Signed, Beyoncé."

Υπογραφή, Beyoncé».

Like, Beyoncé emailed me.

Μου έστειλε ηλεκτρονικό μήνυμα η Beyoncé. Ήμουν σε φάση, τι;

I was like, what?

(Laughter)

(Γέλια)

I was like, what, how did she even know me?

Σε φάση, πώς με ξέρει καν;

Νόμιζα ότι αυτό δε μπορούσε να είναι αλήθεια. Ότι ήταν απάτη.

I thought this can't be true. Of course I thought it was a scam.

Ο Νιγηριανός μέσα μου έλεγε, δεν μπορεί.

The Nigerian in me was like, nah.

(Laughter)

(Γέλια)

(Χειροκρότημα)

(Applause)

But incredibly enough, it was real, it was true,

Παραδόξως όμως, ήταν αληθινό,

and things happened really fast.

και όλα συνέβησαν πολύ γρήγορα.

You see, Beyoncé wanted to pay homage to New Orleans,

Βλέπετε, η Beyoncé ήθελε να τιμήσει τη Νέα Ορλεάνη,

and my art reminded her of her creole origins.

και η τέχνη μου της θύμισε την κρεολική καταγωγή της.

So when "Lemonade" dropped, of course,

Όταν βγήκε το «Lemonade», φυσικά,

boom, everything just went from zero to 100 real fast.

όλα έγιναν τόσο γρήγορα.

People featured me in magazines,

Με βάλανε σε περιοδικά,

interviews.

μου πήρανε συνεντεύξεις.

People stopped me in the street.

Ο κόσμος με σταματούσε στο δρόμο.

People knew my name, like --

Ήξεραν το όνομά μου.

And sometimes I had to step back

Μερικές φορές έκανα ένα βήμα πίσω

and just chill, and, like, take everything in.

για να χαλαρώσω, να αφομοιώσω τα πάντα.

You know, as artists, we work so hard all our lives

Σαν καλλιτέχνες δουλεύουμε τόσο σκληρά όλη μας τη ζωή

for our art to be recognized,

για να αναγνωριστεί η τέχνη μας

and for this I feel blessed.

και γι' αυτό νιώθω ευγνώμων.

Ωστόσο, ο δικηγόρος μέσα μου είναι ακόμα εκεί

However, the attorney in me is still there,

so I use my art to fight for what I believe in.

οπότε χρησιμοποιώ την τέχνη μου για να παλέψω για τις πεποιθήσεις μου.

My Yoruba heritage is always there.

Η Γιορούμπα κληρονομιά μου είναι πάντα εκεί.

I'd like to share with you tonight some of my art in motion.

Θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας απόψε δείγματα από την τέχνη μου εν κινήσει.

Please, welcome with me on stage.

Παρακαλώ, υποδεχθείτε μαζί μου στη σκηνή.

(Music)

(Μουσική)

(Applause)

(Χειροκρότημα)

Now, this is Geli, and this is Reign.

Αυτή είναι η Γκέλι και αυτή η Ρέιν.

These are the first two people I ever painted in my life,

Είναι τα δύο πρώτα άτομα, που ζωγράφισα στη ζωή μου,

and I spent the past day painting on them.

και σήμερα πέρασα τη μέρα μου ζωγραφίζοντας τις.

Tonight, they represent my hopes and my fears.

Απόψε, αντιπροσωπεύουν τις ελπίδες και τους φόβους μου.

Now, I put my fears on the back.

Έβαλα τους φόβους στο πίσω μέρος του σώματος

I put my hopes in front.

και τις ελπίδες μου μπροστά.

What are my hopes?

Ποιες είναι οι ελπίδες μου;

I hope that people know

Ελπίζω ο κόσμος να ξέρει

that Africa is not just one huge, nameless continent

πως η Αφρική δεν είναι απλώς μια γιγάντια, ανώνυμη ήπειρος,

that is all the same.

ότι είναι όλη το ίδιο.

I also hope that people know

Ελπίζω ο κόσμος να ξέρει

that in Nigeria, we have over 350 ethnic groups and languages,

πως στη Νιγηρία, έχουμε πάνω από 350 εθνότητες και γλώσσες,

and I am just one artist from one of them.

και εγώ είμαι απλώς ένας καλλιτέχνης από μία από αυτές.

(Applause)

(Χειροκρότημα)

I also hope that you know that I hope I will be able to change

Ακόμα ελπίζω να ξέρετε πως ελπίζω να μπορώ να αλλάξω

the way people talk about African art on the continent and here,

τον τρόπο με τον οποίο ο κόσμος μιλάει για την αφρικανική τέχνη

and I hope you know that African art

και ελπίζω να ξέρετε πως αυτή,

is not just what you buy at Harlem markets in New York

δεν είναι μόνο τα πράγματα που αγοράζετε στις αγορές του Χάρλεμ στη Νέα Υόρκη

and that every piece of art you see has a story,

και πως κάθε έργο τέχνης έχει μια ιστορία,

and every artist has a name.

και κάθε καλλιτέχνης έχει ένα όνομα.

Thank you very much.

Ευχαριστώ πάρα πολύ.

(Applause)

(Χειροκρότημα)