John Marshall: 3 strategies for effectively talking about climate change | TED Countdown

Transcriber:

Translator: rezhwan muhamad Reviewer: Daban Q. Jaff

I often have this strange thought

زۆرجار من ئەم بیرۆکە سەیرەم هەیە

that aliens come down to Earth to check us out.

کە بێگانەکان دێنە سەر زەوی بۆئەوەی بمانپشکنن.

They beam up a hundred scientists and they ask them,

سەد زانایان گواستەوەو پرسیاریان لێ کردن.

"What's going on on your planet?"

چی لەسەر هەسارەکەی تۆدا دەگوزەرێت؟

And the aliens quickly learn something:

بێگانەکان بەخێرایی فێری شت دەبن:

that all of these scientists have concluded

کە هەموو ئەو زانایانە گەیشتوونەتە ئەنجام

that pollution from our industrial activity is irreversibly heating the earth

ئەو پیسبوونەی لە چالاکییە پیشەسازییەکانی ئێمە بەشێوەیەکی نادروست زەوی گەرم دەکات

in a way that will make it very hard for us to live here safely.

بەجۆرێک کە زۆر ئەستەمە کە بەسەلامەتی لێرە بژین.

Then they do the same thing,

پاشان هەمان شت دەکەن،

but this time they beam up another 100 people,

بەڵام ئەم جارەیان سەد کەسی تریان لێ دەگوازنەوە،

and they're not scientists, they're regular people like us.

ئەوان زانا نین کەسانی ئاسایین وەک ئێمە.

لەلایەکەوە دەتوانن حساب بکەن

They could count on one hand

how many of those people would even mention climate change.

چەند کەس لەو کەسانە تەنانەت باسی گۆڕانی کەشوهەواش دەکەن.

Two or three dozen of them may never have even heard the term.

دوو سێ دەستەیان لەوانەیە هەرگیز ئەو دەستەواژەیان نەبیستبێت.

And among the Americans in the group,

لەناو ئەمریکییەکانی ناو گروپەکەدا،

only one in four would be highly concerned about the issue.

تەنیا یەک لەسەر چوار لەوانەیە زۆربێت کەلەبارەی کێشەکەوە نیگەرانبن.

The aliens, I think, would be shocked.

بێگانەکان، پێموایە، تووشی شۆک دەبن.

"Why don't people know what's happening or how bad it is?

بۆچی خەڵک نازانن چی روودەدات یان چەند خراپە؟

Someone should tell them!"

پێویستە کەسێک پێیان بڵێت!

The absurdity of the situation is so clear and so real.

بێهوودە بوون لە دۆخەکە زۆر ڕوون و زۆر ڕاستەقینەیە.

What we have here is a failure to communicate.

چیمان هەیە لێرە شکستێک لە پەیوەندیکردن.

My job is to educate people about climate change.

کاری من فێرکردنی خەڵکە دەربارەی گۆڕانی کەش و هەوا.

So I look at the concepts, the messages, the images and the terms,

بۆیە سەیری چەمکەکان، پەیامەکان، وێنەکان و مەرجەکان دەکەم،

and I test them with millions of people.

وە من بە ملیۆنان کەس تاقیدەکەمەوە.

I'd like to tell you what I'm learning.

حەزدەکەم پێتان بڵێم چی فێربووم.

For so many people,

لەم هەموو خەڵکە،

climate change seems abstract, distant, too big to imagine.

گۆڕانی کەشوهەوا ناجێگیرە، دوورە، زۆر گەورەیە بۆ وێناکردن.

The words we often use to describe it --

ئەو وشانەی کە ئێمە زۆرجار بەکاری دەهێنین بۆ وەسف کردنی__

emissions, CO2, methane, net zero, anthropogenic --

بڵاوبوونەوە، دوانە ئۆکسیدی کاربۆن، میسان، هێڵی سفر، ئەنترۆپۆجینک

ئەوان بەسادەیی دادەنێن ، سەرلێشێواون.

are, simply put, confusing.

Not that many people wake up in the morning and say,

نەک خەڵکێکی زۆر هەستن لە بەیانیانداو بڵێن،

"It's a great day for some decarbonisation."

ڕۆژێکی زۆر باشە بۆ لابردنی کاڕبۆن.

These words become obstacles rather than gateways to understanding,

ئەم وشانە دەبنە ئاستەنگ لەبری دەروازەکان بۆ تێگەیشتن.

let alone caring.

با سەرنج بدەین.

The way to fix this failure to communicate

ڕێگای چاککردنی ئەم شکستە بۆ پەیوەندیکردن

is to start not by talking about the issue,

ئەوەیە دەست پێبکەین بە قسەکردن لەسەر ئەو پرسە،

but to start with people, to think first about individuals,

بەڵام بۆ ئەوەی دەست پێبکەین لەگەڵ خەڵک، یەکەم جار بیر لە تاکەکان دەکەینەوە،

the people who have millions of other things on their mind,

خەڵک زۆر لەوە باشتر لەمێشکیاندا هەیە،

a million worries and challenges and hopes and aspirations.

میلیۆنێک نیگەرانی و بەرەنگاری وهیواو ئاواتەکان.

Climate change is one of the biggest threats humanity has ever faced,

گۆڕانی کەشوهەوا گەورەترین هەڕەشەیە کە مرۆڤایەتی ڕوبەڕوی بۆتەوە،

and we won't face it,

وە ئێمە نامانەوێت ڕوبەڕوی ببینەوە،

not to the degree that's necessary,

نەک بەو ڕادەیەی کە پێویست بێت،

if people don't care.

ئەگەر خەڵک گرنگی پێنەدات.

The people-first approach to climate communications

یەکەم ڕێبازی خەڵک بۆ گفتوگۆ دەربارەی کەشوهەوا

demands three simple things.

داوای سێ شتی سادە دەکات.

The first one is plain, obvious and universal language.

یەکەمیان سادەیە، زمانێکی ئاشکرا و جیهانی.

One thing for sure people don't readily get --

یەک شت بۆ دڵنیا بوون خەڵک بە ئاسانی تێی ناگات

carbon emissions, net zero --

دەرهێنانی کاربۆن، هێڵی سفر

are most terms that can be found in a science book.

زۆربەی ئەو زاراوانەن کە دەدۆزرێنەوە لە کتێبێکی زانستیدا.

And frankly, to the uninitiated, much of it doesn't really sound that bad.

وەرگرتنی بڕێکی کەم لەوە شتێکی خراپ نییە.

"Two degrees warmer in 50 years,"

دوو پلە گەرمتر لە پەنجا ساڵدا،

or it sounds so bad, you can't even get your head around it --

یان زۆر خراپ دیارە، تەنانەت ناتوانی سەری لێدەربکەیت

"1.2 trillion tons of ice."

١.٢ ترلیۆن تۆن سەهۆڵ.

Confusion and hopelessness are the enemies of understanding.

سەرلێشێواوی و بێئومێدی دوژمنی تێگەیشتنن.

باشترین تاقیکردنەوە بۆ زمان ئەوەیە چی دەنگی تەقینەوەیەک لەناو مێشکت گوێت لێدەبێ.

A good test for language is, what pops into your head when you hear it.

If you hear a term like "climate change," what pops into your head?

ئەگەر گوێت لەدەنگی گۆڕانی کەشوهەوا بێت چ جۆرە دەنگێک دروست دەکات؟

Well, for most people, the answer is "not much."

باشە، بۆ زۆربەی خەڵک وەڵامەکە “زۆر نییە “.

The language isn't vivid.

زمانەکە ڕوون نییە.

What we need is vivid language that everyone gets.

ئەوەی ئێمە پێویستمانە زمانێکی ڕوونە کە هەموو کەس دەستی دەکەوێت.

It's remarkable how many people actually confuse climate change

جێی سەرنجە لەڕاستیدا چەند کەس بە گۆڕانی کەشوهەوا شڵەژاوە

with the ozone hole.

لەگەڵ کونی ئۆزۆن.

More than four in 10 Americans

زیاتر لە چوار کەس لە دە ئەمریکی

think the ozone hole actually causes global warming.

وادەزانن کە کونی ئۆزۆن دەبێتە هۆی گەرمبوونی زەوی.

And so many of them remember and understand

زۆربەشیان لەبیریانەو تێگەیشتوون

so much about ozone depletion.

زۆر دەربارەی کەمبوونی ئۆزۆن.

Why is that?

بۆچی؟

Because it's a hole, it's a layer.

چونکە ئەوە کونێکە، چینێکە.

People can see it, imagine it, relate to it.

خەڵک دەتوانن بیبینن، خەیاڵی بکەن، پەیوەندی پێبکەن.

It uses simple metaphor that's an instant get.

خواستێکی سادە بەکاردەهێنێت ئەوە دەست خستنی خێراییە.

Here's a little story that gets a similar "aha"

ئەمە چیرۆکێکی کورتە کە وە ک“aha” دەست دەکەوێت

for climate change.

بۆ گۆڕانی کەشوهەوا.

Humans have been on Earth for about 300,000 years,

ماوەی٠٠٠ ٣٠٠ ساڵە مرۆڤ لەسەر زەوییە،

but we've only started polluting like this in about the last 60.

بەڵام ئێمە تەنها لە ٦٠ ساڵی ڕابردوودا دەستمان بە پیسکردن کردووە.

Our pollution stays in the air for thousands of years,

پیسکردنی ئێمە لەهەوادا دەمێنێتەوە بۆ هەزاران ساڵ،

creating a thickening blanket that traps heat in the atmosphere.

دروستکردنی بەرگێکی ئەستور کە گەرما لەهەوا ناهێڵێت.

That heat causes stronger hurricanes,

ئەو گەرمایە دەبێتە هۆی گەردەلوولی بەهێزتر،

bigger fires, more frequent floods

ئاگری گەورەتر، لافاوی زیاتر

and the extinction of thousands of species.

وە لەناوچوونی هەزاران جۆر.

But there's good news.

بەڵام هەواڵێکی باش هەیە.

To stop the pollution blanket,

بۆ وەستاندنی چینی پیسی،

we just have to stop polluting.

تەنیا دەبێت واز لە پیسکردن بهێنین.

This "pollution blanket" framing is one of the most effective we've tested

ئەم بەرگە پیسە یەکێکە لەکاریگەرترین بەرگ کە تاقیمان کردبێتەوە

at getting people to understand the issue.

لە گەیشتن بە خەڵک بۆ تێگەیشتن لە کێشەکە.

It's visual, it's vivid,

ئەوە بینراوە، ئەوە ڕوونە،

and when people hear the message, they become significantly more engaged.

کاتێک خەڵکی گوێیان لە پەیامەکە بوو، بەشێوەیەکی بەرچاو زیاتر سەرقاڵ بوون.

They get it.

ئەوان تێگەیشتن.

There are so many other regular speak words and concepts

زۆرشتی تر هەیە وشەکان و قسە ئاساییەکان و چەمکەکان

that stick with people.

کە خەڵک بەکاری دەهێنن.

Instead of "warming,"

لە جیاتی گەرمبوون،

try "overheating."

هەوڵبدە “زۆر گەرم بێت“.

Instead of "climate," talk about "extreme weather."

لەجیاتی “کەشوهەوا” باسی “کەشوهەوایەکی زۆر توند“بکە.

When mentioning "clean energy,"

کاتێک ئاماژە بە “وزەی پاک” دەکات،

you might say "cheap energy" as well, as it's rapidly becoming cheap.

لەوانەیە بڵێیت وزەی هەرزان زۆر بەخێرایی نرخیان دادەبەزێت.

The word "irreversible" really gets people's attention,

وشەی کۆتایی هاتن سەرنجی خەڵک ڕادەکێشێت،

as the pollution certainly is.

وەک بە دڵنیاییەوە چۆن پیسییەکە.

And if you absolutely must talk about temperature increases

وە ئەگەر تۆ بەتەواوی قسە بکەیت دەربارەی بەرزبونەوەی پلەی گەرمی

and you live in the US,

وە لە ئەمریکا بژیت،

heck, use Fahrenheit for goodness sake.

قیروسیا، فەهرەنهایت بەکاربهێنە بە چاکی.

It doubles the severity.

ئەمە دوو ئەوەندە چڕی دەکات.

"Nine degrees during your kid's lifetime" sounds pretty serious.

نۆ پلە لەماوەی ژیانی منداڵەکەتدا زۆر جدی دیارە.

"One point five degrees Celsius to meet the Paris Accord" is pretty ignorable.

“یەک خاڵ پێنج پلەی سانتیگراد بۆ بینینی پەیمانی پاریس“زۆر بێئاگایه.

This is about going beyond arcane policy language

ئەمە سەبارەت بە تێپەڕینلە دەرەوەی زمانی سیاسەتی ئەرکانی

into language that we all intuitively get.

بۆ ئەو زمانەی هەموومان بەشێوەیەکی ژیرانە دەستمان دەکەوێت.

That's the first step: understanding.

ئەمە یەکەم هەنگاوە: تێگەیشتن.

But understanding without relevance is rudderless.

بەڵام تێگەیشتن بەبێ پەیوەندی سەرگەردانییە.

So the second key then

کەواتە کلیلی دووەم دواتر

is to make climate feel like something that matters to you,

ئەوەیە کە کەشوهەوا وەک شتێک هەست بکات کە بۆ تۆ گرنگە،

to your life, individually and personally.

بۆ ژیانت، تاک و کەسی.

Nobody has an epiphany about policy proposals.

هیچ کەس نمونەیی نییە دەربارەی پێشنیارەکانی سیاسەت.

Awakenings are personal.

بەهیوابوون کەسییە.

They have local relevance.

ئەوان پەیوەندی ناوخۆییان هەیە.

They're about your life and your concerns.

ئەوان دەربارەی ژیان و نیگەرانییەکانی تۆن.

As an example, we presented two messages to a few thousand people in Florida.

وەک نموونه، دوو پەیاممان پێشکەش کرد بۆ چەند هەزار کەسی فلۆریدا.

One asked them "to demand that we get to zero emissions to stop climate change."

یەکێک داوای لێکردن داوای ئەوە بکەن کە ئێمە دەستمان بکەوێت بۆ وەستانی گۆڕانی کەشوهەوا.

Another simply said, "Stop my flooding."

یەکێکی تر بەسادەیی وتی، “لافاوەکەم بوەستێنە“.

The latter message was over four times more effective in getting their attention.

ئەو پەیامەی دوایی چوار جار بوو زیاتر کاریگەوە لە وەرگرتنی سەرنجیان.

Local flooding was so much more relevant than global warming.

لافاوی ناوخۆیی زۆر زیاتر بوو پەیوەندیدارە بە گەرمبوونی زەوی.

What's needed isn't better policy descriptions,

ئەوەی پێویستە باشتر نییە وەسفەکانی سیاسەت،

but rather deeper, more personal connections.

بەڵام زۆر قوڵتر، پەیوەندی تایبەتی زیاتر.

Here's another example.

ئەوە نموونەیەکی تر.

We work with a team of remarkable women climate scientists

ئێمە لەگەڵ تیمێکی بەرچاو کاردەکەین زانایانی کەشناسی ئافرەت

to help elevate their voice as messengers.

بۆ یارمەتیدانی بەرزترکردنی دەنگیان وەک پەیامنێرێک.

They've dedicated their careers to studying the issue,

ئەوان پیشەکانیان تەرخان کردووە بۆ چارەسەری کێشەکە،

developing complex computational models to understand the Arctic processes,

پەرەپێدانی مۆدێلە ئاڵۆزەکانی ژمێریاری بۆ تێگەیشتن لە پڕۆژەکانی جەمسەری،

and climbing into planes to measure nitrogen in wildfire smoke.

وە بەرزبونەوە بۆ ناو فڕۆکەکان بۆ پێوانەی نایترۆجین لە دووکەڵی ئاگرە گەورەکان.

They could tell you everything you need to know about the science,

ئەوان هەموو شتێکت پێدەڵێن کە پێویستە بیزانی دەربارەی زانستەکە،

but what we asked them about was why they study it.

بەڵام ئەوەی پرسیارمان کرد دەربارەی لەبەر ئەوە بوو کە ئەوان دەیخوێنن.

And they told us about their daughters and their sons,

دەربارەی خۆیان بە ئێمەیان وت کچەکان و کوڕەکان،

about wanting to keep the world safe and healthy and vibrant

دەربارەی ئەوەی کە دەیانەوێ جیهان بپارێزن سەلامەت و تەندروست و چالاک

for their children.

بۆ منداڵەکانیان.

And when we shared these personal stories with other parents,

کاتێک ئەو چیرۆکە کەسیانەمان هاوبەش پێکرد لەگەڵ دایکو باوکانی تر،

they started to care far more deeply about climate change

ئەوان گرنگی زیاتریان بە گۆڕانی کەشوهەوا دا

than they did from staring at charts of global temperatures.

لەوەی کە ئەوان لە هێڵکاریەکان کردیان لە پلەی گەرمی جیهاندا.

People see a parent who's dedicated their life

خەڵک دایکو باوک دەبینێت کە ژیانی خۆیان تەرخان کردووە

to creating a better world for their child.

بۆ دروستکردنی جیهانێکی باشتر بۆ منداڵەکانیان.

Every parent can relate to that.

هەموو دایک و باوکێک دەتوانن پەیوەندی بەوە بکەن.

It matters to me.

The right messages are those that connect climate change to personal identity.

ئەوە بۆمن گرنگە.

پەیامە ڕاستەکان ئەوانەن کە پەیوەندی دەکەن گۆڕینی کەشوهەوا بۆ ناسنامەی کەسی.

Our life -- not future lives,

ژیانی ئێمە _ نەک ژیانی داهاتوو،

not the world -- our community,

نەک جیهان کۆمەڵگاکەمان،

not necessarily environmentalism -- our values,

نەک پێویستی ژینگەیی بەهاکانمان،

and not just children -- our child.

نەک تەنها منداڵان منداڵەکەمان.

Finally, the third key to the climate communications puzzle

لە کۆتاییدا کلیلی سێیەم بۆ مەتەڵی پەیوەندییەکانی کەشوهەوا

to show that climate change is an issue for people like me:

بۆ نیشاندانی ئەو گۆڕانکارریەی کەشوهەوا بۆ کەسانێکی وەک من کێشەیەک هەیە:

Humans are social animals,

مرۆڤ بونەوەرێکی کۆمەڵایەتییە،

and that's true for how we form our beliefs, too.

وە ئەوە ڕاستە چۆن ئێمە باوەڕەکانمان پێکدێنین.

You can present the exact same message to many people,

دەتوانی هەمان شتیان پێشکەش بکەیت نامەیەک بۆ زۆر کەس،

but when it comes from someone with a similar accent or background,

بەڵلام کاتێک لەکەسێکەوە دێت لەگەڵ شێوە یان باکگراوندێکی هاوشێوە،

we see double-digit increases in message effectiveness.

ئێمە دەبینین دوو ژمارە زیاد دەکات لە کاریگەریەتی پەیامدا.

Here's an unexpected messenger who really lands the point.

ئەمە پەیامنێرێکیبچاوەڕوان نەکراوە کە بەڕاستی ئاماژە بە خاڵەکە دەکات.

A guy we call Florida man.

کورێک پێی دەڵێین پیاوی فلۆریدا.

He's a resident of North Florida who got into a little trouble with the law

دانیشتوی باکوری فلۆریدایە کە توشی کێشەیەکی کەم بووە لەگەڵ یاسادا

after taking an alligator into a convenience store

دوای وەرگرتنی ئالیگاتەر بۆ ڕازی کردنی فرۆشگایەک

when he was on a beer run.

کاتێک خەریک بوو شوێنەکەی جێدەهێشت.

Not exactly the most obvious climate change messenger

بەتەواوی ڕوون نییە نێردراوی گۆڕانی کەشوهەوا

yet when he appeared in an internet ad describing in his own way

هێشتا کاتێک لە ڕیکلامی ئینتەرنێت دەردەکەوێ بەشێوازی خۆی وەسف دەکات

how he's worried about his way of life,

چۆن نیگەرانە لە شێوازی ژیانی،

it significantly increased climate concern among young conservative men in Florida.

نیگەرانی کەشوهەوای زیاد کرد لەنێوان پیاوە گەنجە کۆنەپارێزەکان لە فلۆریدا.

Most people don't see themselves as "environmentalists" per se,

وە زۆربەی خەڵک خۆیان نابینن وەک ژینگە پارێز

and they see climate change as an "environmentalist issue."

وە گۆڕانی کەشوهەوا وەک کێشەیەکی ژینگەیی دەبینن.

But messages that break away from those narrow identity markers

بەڵام پەیامەکان کە تێکدەشکێن لەو نیشانە تەسکانەی ناسنامەوە

make the issue relatable.

کێشەکان بگەیەنن.

They give people a reason to care.

ئەوانە هۆکارێک دەدەنە خەڵک بۆ ئەوەی گرنگی بدەن.

So the core idea is that instead of explaining the issue at people,

کەواتە بیرۆکەی سەرەکی ئەوەیە لەجیاتی ڕوونکردنەوەی کێشە بۆ خەڵک،

it's essential to bring people into the issue,

زۆر گرنگە کە خەڵک بهێنینە ناو کێشە،

so that they say, "I get it.

بۆ ئەوەی ئەوان دەیڵێن، من تێگەشتم.

It matters to me.

ئەوە گرنگە بۆ من.

It matters to people like me."

ئەوە بۆ کەسانی وەک من گرنگە.

Then and only then are we primed to take action.

پاشان و تەنها ئەو کاتە ئێمە ئامادەین بۆ گرتنەبەری کار.

If the intelligent aliens in my story were also intelligent at communications,

ئەگەر بێگانە زیرەکەکان لە چیرۆکەکەمدا هەروەها زیرەک بوون لە پەیوەندییەکان،

they would say to us, "Hey, Earthlings, pay attention,

بە ئێمەیان دەوت، هێی، مرۆڤ، سەرنج بدە،

you're building up a massive blanket of pollution that's overheating your home.

تۆ چینێکی گەورە دروست دەکەیت لە پیسبوون کەماڵەکەت گەرم دەکات.

And it's going to hurt the people and the things that you love.

وە زیان بە خەڵک دەگەیەنێت وە ئەوشتانەی کە خۆشتدەوێن.

You did this and you can fix it."

تۆ ئەمەت کرد و دەتوانی چاکی بکەیتەوە.

We simply have to let our fellow eight billion inhabitants of our home know

ئێمە بەسادەیی دەبێ رێگە بە هاورێیان بدەین ملیارەها دانیشتوان ماڵەکەمان دەزانن

what's happening.

چی روودەدات.

We have no choice.

هیچ هەڵبژاردنێکمان نییە.

And when we do,

وە کاتێک ئێمە دەیکەین،

we'll achieve the public will necessary to take on this colossal

ئێمە پێویستی بەڕای گشتی بەدەستدێنین بۆ هرتنەبەری ئەم بەشە گەورەیە

but winnable fight for our future.

بەڵلام شەڕێکی پڕ بردنەوە بۆ داهاتوو.

Thank you.

سوپاس.