How to grow a bone - Nina Tandon

1,324,671 views ・ 2015-06-25

TED-Ed


Vui lòng nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh bên dưới để phát video.

Translator: Thu Ha Tran Reviewer: Dieu Dang NguyenTran
Bạn có thể phát triển xương người ở bên ngoài cơ thể không?
00:06
Can you grow a human bone outside the human body?
0
6669
3502
Câu trả lời sẽ là "có" trong tương lai gần.
00:10
The answer may soon be yes,
1
10171
2268
00:12
but before we can understand how that's possible,
2
12439
2888
Nhưng trước khi hiểu tại sao,
00:15
we need to look at how bones grow naturally inside the body.
3
15327
4152
ta cần biết cách mà xương phát triển tự nhiên trong cơ thể.
Phần lớn xương bắt đầu phát triển từ giai đoạn bào thai
00:19
Most bones start in a growing fetus as a soft, flexible cartilage.
4
19479
4557
từ sụn mềm và linh hoạt.
Tế bào hình thành xương thay thế cho sụn bằng một mạng lưới các khoáng chất
00:24
Bone-forming cells replace the cartilage with a spongy mineral lattice
5
24036
3878
00:27
made of elements like calcium and phosphate.
6
27914
3084
tạo thành từ các nguyên tố như Canxi và Photpho
00:30
This lattice gets harder, as osteoblasts,
7
30998
2317
Mạng tinh thể này dần rắn chắc khi nguyên bào xương
00:33
which are specialized bone-forming cells,
8
33315
2467
-một loại tế bào được biệt hóa để tạo thành xương-
00:35
deposit more mineral, giving bones their strength.
9
35782
3503
tạo ra thêm khoáng chất, tăng độ cứng cho xương.
Vì mạng tinh thể này không được tạo bởi các tế bào sống,
00:39
While the lattice itself is not made of living cells,
10
39285
2567
00:41
networks of blood vessels, nerves and other living tissues
11
41852
3342
nên mạng lưới của mạch máu, dây thần kinh và những mô sống khác
00:45
grow through special channels and passages.
12
45194
2691
phát triển nhờ vào các kênh và đường đặc biệt.
00:47
And over the course of development,
13
47885
1578
Và trong suốt quá trình phát triển,
00:49
a legion of osteoblasts reinforce the skeleton
14
49463
2954
quân đội nguyên bào xương củng cố khung xương
00:52
that protects our organs, allows us to move,
15
52417
2332
để bảo vệ các bào quan, cho phép chúng ta cử động,
00:54
produces blood cells and more.
16
54749
2596
sản sinh tế bào máu và nhiều hơn nữa.
00:57
But this initial building process alone
17
57345
2253
Nhưng chỉ một mình quá trình xây dựng ban đầu này
00:59
is not enough to make bones strong and functional.
18
59598
3560
thì chưa đủ để làm xương chắc khỏe và hoạt động hiệu quả.
Nếu lấy một đoạn xương được tạo ra bằng cách này
01:03
If you took a bone built this way,
19
63158
1616
01:04
attached muscles to it,
20
64774
1959
rồi gắn cơ vào nó,
01:06
and tried to use it to lift a heavy weight,
21
66733
2541
và cố gắng dùng nó để nâng một vật nặng,
01:09
the bone would probably snap under the strain.
22
69274
3749
thì xương sẽ bị gãy do áp lực.
Điều này không thường xuyên xảy ra
01:13
This doesn't usually happen to us
23
73023
1800
01:14
because our cells are constantly reinforcing
24
74823
2409
vì các tế bào của chúng ta được củng cố liên tục
01:17
and building bone wherever they're used,
25
77232
2592
và tạo ra xương bất cứ chỗ nào cần sử dụng.
01:19
a principle we refer to as Wolff's Law.
26
79824
3411
Đó được gọi là định luật Wolff.
Tuy nhiên, nguồn xương chỉ có hạn,
01:23
However, bone materials are a limited resource
27
83235
3049
01:26
and this new, reinforcing bone
28
86284
2090
và những đoạn xương mới và chắc khỏe này
01:28
can be formed only if there is enough material present.
29
88374
4171
chỉ có thể được hình thành khi có đủ vật liệu tạo xương.
01:32
Fortunately, osteoblasts, the builders,
30
92545
3306
May mắn là nguyên bào xương - tế bào xây dựng-
01:35
have a counterpart called osteoclasts, the recyclers.
31
95851
4496
có bản sao gọi là tế bào hủy xương -tế bào tái chế.
TB hủy xương phá vỡ các mạng tinh thể thừa bằng cách sử dụng axit và enzym
01:40
Osteoclasts break down the unneeded mineral lattice using acids and enzymes
32
100347
4272
01:44
so that osteoblasts can then add more material.
33
104619
3853
để khiến nguyên bào xương có thể nhận thêm nguyên liệu.
01:48
One of the main reasons astronauts must exercise constantly in orbit
34
108472
3861
Một trong những lí do mà các phi hành gia phải luyện tập thật nhiều trong quỹ đạo
01:52
is due to the lack of skeletal strain in free fall.
35
112333
4514
là bởi sự thiếu áp lực lên xương khi rơi tự do.
01:56
As projected by Wolff's Law,
36
116847
2060
Theo như định luật Wolff,
01:58
that makes osteoclasts more active than osteoblasts,
37
118907
3647
điều đó khiến cho tế bào hủy xương hoạt động mạnh hơn nguyên bào xương,
02:02
resulting in a loss of bone mass and strength.
38
122554
3594
tạo ra sự thiếu hụt trong khối lượng và sự rắn chắc của xương.
Khi xương bị gãy, cơ thể của bạn có khả năng kì diệu
02:06
When bones do break, your body has an amazing ability
39
126148
3115
02:09
to reconstruct the injured bone as if the break had never happened.
40
129263
4591
để tái tạo lại phần bị tổn thương về trạng thái ban đầu.
02:13
Certain situations, like cancer removal,
41
133854
2661
Một vài trường hợp, giống như loại bỏ ung thư
02:16
traumatic accidents,
42
136515
1698
các chấn thương và khiếm khuyết về gen
02:18
and genetic defects exceed the body's natural ability for repair.
43
138213
5069
vượt quá khả năng tự tái tạo của cơ thể.
02:23
Historical solutions have included filling in the resulting holes with metal,
44
143282
4208
Trong lịch sử, người ta làm đầy chỗ trống bằng kim loại,
02:27
animal bones,
45
147490
1598
xương động vật
hoặc những mẩu xương từ người hiến tặng,
02:29
or pieces of bone from human donors,
46
149088
2542
02:31
but none of these are optimal as they can cause infections
47
151630
3398
nhưng không có cái nào trong đó là tối ưu vì chúng có thể gây nhiễm trùng
02:35
or be rejected by the immune system,
48
155028
2605
hoặc bị đào thải bởi hệ miễn dịch.
02:37
and they can't carry out most of the functions of healthy bones.
49
157633
3818
Và chúng hoạt động không hoàn chỉnh như một bộ xương khỏe mạnh.
02:41
An ideal solution would be to grow a bone made from the patient's own cells
50
161451
4908
Cách giải quyết tốt nhất là tạo xương từ chính tế bào của bệnh nhân,
điều chỉnh theo hình dạng chính xác của chỗ trống,
02:46
that's customized to the exact shape of the hole,
51
166359
3351
02:49
and that's exactly what scientists are currently trying to do.
52
169710
4268
đó là những gì các nhà khoa học cố gắng làm.
02:53
Here's how it works.
53
173978
1895
Nó như thế đây:
02:55
First, doctors extract stem cells from a patient's fat tissue
54
175873
3990
Đầu tiên, các bác sĩ tách tế bào gốc ra khỏi mô mỡ của bệnh nhân
02:59
and take CT scans to determine the exact dimensions of the missing bone.
55
179863
5315
và chụp CT để đo kích thước chỗ xương bị mất.
Sau đó họ tạo ra mẫu y hệt hình dạng chỗ trống,
03:05
They then model the exact shape of the hole,
56
185178
2425
03:07
either with 3D printers,
57
187603
1315
dùng bằng máy in 3D
03:08
or by carving decellularized cow bones.
58
188918
3209
hoặc bằng xương bò bỏ xenlulô.
Những cái xương này là nơi tất cả các tế bào được tách ra,
03:12
Those are the bones where all of the cells have been stripped away,
59
192127
2676
03:14
leaving only the sponge-like mineral lattice.
60
194803
3416
chỉ để lại mạng khoáng chất như miếng bọt biển.
Sau đó họ cho tế bào gốc của bệnh nhân vào mạng khoáng chất này
03:18
They then add the patient's stem cells to this lattice
61
198219
2895
03:21
and place it in a bioreactor,
62
201114
1985
và đặt nó trong hệ thống Bioreactor,
03:23
a device that will simulate all of the conditions found inside the body.
63
203099
4777
một thiết bị mô phỏng tất cả các điều kiện bên trong cơ thể.
03:27
Temperature, humidity, acidity and nutrient composition
64
207876
3141
Nhiệt độ, độ ẩm, tính axit và thành phần dinh dưỡng
tất cả cần ở điều kiện tốt ưu để tế bào gốc biệt hóa
03:31
all need to be just right for the stem cells to differentiate
65
211017
3541
03:34
into osteoblasts and other cells,
66
214558
2369
thành các nguyên bào xương và các tế bào khác,
03:36
colonize the mineral lattice,
67
216927
1802
chiếm lấy mạng khoáng chất,
03:38
and remodel it with living tissue.
68
218729
3144
và biến nó thành mô sống.
03:41
But there's one thing missing.
69
221873
1772
Nhưng còn thiếu một thứ.
03:43
Remember Wolff's Law?
70
223645
1667
Bạn nhớ định luật Wolff chứ?
Xương nhân tạo cần trải qua các áp lực thực tế,
03:45
An artificial bone needs to experience real stress,
71
225312
2828
03:48
or else it will come out weak and brittle,
72
228140
2953
nếu không nó sẽ trở nên yếu và giòn.
Nên Bioreactor liên tục bơm dịch xung quanh xương
03:51
so the bioreactor constantly pumps fluids around the bone,
73
231093
3562
03:54
and the pressure tells the osteoblasts to add bone density.
74
234655
4841
và áp lực khiến cho nguyên bào xương tăng thêm mật độ.
Kết hợp tất cả lại với nhau trong vòng 3 tuần,
03:59
Put all of this together, and within three weeks,
75
239496
2617
và giờ xương đã sẵn sàng xuất ra khỏi Bioreactor
04:02
the now living bone is ready to come out of the bioreactor
76
242113
2877
04:04
and to be implanted into the patient's body.
77
244990
3028
để cấy ghép vào bệnh nhân.
Dù vẫn chưa chắc rằng cách này ứng dụng lên con người không,
04:08
While it isn't yet certain that this method will work for humans,
78
248018
3562
04:11
lab grown bones have already been successfully implanted in pigs
79
251580
3882
xương nhân tạo đã được cấy ghép thành công trên lợn
04:15
and other animals,
80
255462
1664
và những động vật khác.
04:17
and human trials may begin as early as 2016.
81
257126
3529
Thử nghiệm trên người có thể sẽ đươc tiến hành vào đầu năm 2016.

Original video on YouTube.com
Về trang web này

Trang web này sẽ giới thiệu cho bạn những video YouTube hữu ích cho việc học tiếng Anh. Bạn sẽ thấy các bài học tiếng Anh được giảng dạy bởi các giáo viên hàng đầu từ khắp nơi trên thế giới. Nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh hiển thị trên mỗi trang video để phát video từ đó. Phụ đề cuộn đồng bộ với phát lại video. Nếu bạn có bất kỳ nhận xét hoặc yêu cầu nào, vui lòng liên hệ với chúng tôi bằng biểu mẫu liên hệ này.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7