Will the real Fernando please stand up? - Ilan Stavans

Translator: Trang Do Nu Gia

On November 30th, 1935, dozens of writers passed away.

Vào ngày 30 tháng 11 năm 1935, hàng chục nhà văn đồng loạt qua đời.

They came from different backgrounds, espoused divergent beliefs,

Họ có xuất thân khác nhau, ủng hộ những niềm tin khác nhau

và hành văn theo nhiều phong cách khác nhau.

and wrote in a variety of styles.

Nhưng tất cả bản thảo của họ đều được cất giữ trong một cái rương duy nhất

Yet all of their work was stashed in a single trunk

in an apartment in Lisbon, Portugal.

tại một căn hộ ở Lisbon, Bồ Đào Nha.

So, what mysterious string tied all these writers together?

Vậy sợi dây bí ẩn nào đã gắn kết tất cả các nhà văn này lại với nhau?

Well, the trunk belonged to one enigmatic author, Fernando Pessoa,

Chiếc rương này vốn dĩ thuộc về một nhà văn bí ẩn, Fernando Pessoa,

who was, in fact, all of them.

người mà, trên thực tế, là tất cả bọn họ.

Một số tác giả sử dụng tên giả và bút danh

Some authors use pseudonyms and pen names

to protect their identities or bolster their artistic personas.

nhằm bảo vệ danh tính hoặc củng cố cho phần nhân cách nghệ thuật của họ.

But Pessoa used what he called “heteronyms” to write not as himself

Thế nhưng Pessoa đã dùng cái mà ông gọi là

“dị danh” để viết, không phải dưới danh nghĩa của ông

but as other people he invented,

mà của những nhân cách ông đã tạo ra,

giving way to generative, artistic experimentation.

nhường chỗ cho những thử nghiệm nghệ thuật đầy mới lạ.

He fleshed out their imagined lives, devised their distinct quirks,

Ông nhào nặn cho họ đời sống tưởng tượng, sáng tạo ra những nét tính cách độc đáo

and cultivated their unique literary voices.

và trau dồi cho họ cả những phong cách văn chương đặc trưng.

Sometimes Pessoa's heteronyms interacted with each other,

Đôi khi những “dị danh” của Pessoa còn tương tác với nhau,

even criticizing one another's work.

thậm chí phê bình tác phẩm của nhau.

Pessoa tự mô tả mình là

Pessoa described himself as a “nomadic wanderer through [his own] consciousness,”

một “kẻ du mục lang thang thông qua ý thức [của chính mình]”,

“a kind of medium,” “divided” among his heteronyms.

“một dạng vật chất trung gian”, “phân chia” giữa các dị danh của mình.

“But,” he wrote, “I’m less real than the others,

“Nhưng,” ông viết, “Tôi ít thực tế hơn những người khác,

less substantial, less personal, and easily influenced by them all.”

ít quan trọng hơn, ít cá nhân hơn và dễ bị ảnh hưởng bởi tất cả bọn họ.”

Born in Lisbon in 1888, Pessoa began writing as different people

Sinh ra ở Lisbon năm 1888, Pessoa bắt đầu viết như những người khác nhau,

when he was around six years old,

khi ông khoảng sáu tuổi,

authoring letters as an imaginary Frenchman, Chevalier de Pas.

ông đã viết thư dưới cái tên của một người Pháp tưởng tượng, Chevalier de Pas.

When Pessoa’s stepfather moved their family to South Africa,

Khi cha dượng của Pessoa cùng gia đình chuyển đến Nam Phi,

Pessoa picked up new languages.

Pessoa đã học được ngôn ngữ mới.

He adopted several English-language heteronyms in high school

Ông đã sử dụng một số dị danh bằng tiếng Anh ở trường trung học

and published booklets of poems featured by the British press.

và xuất bản các tập sách thơ cho báo chí Anh đăng tải.

In 1905, Pessoa returned to Lisbon for good.

Năm 1905, Pessoa chuyển về sống hẳn tại Lisbon.

He gained a reputation for his formal dress, affinity for the occult,

Ông nổi tiếng nhờ y phục trang trọng, sự yêu thích điều huyền bí,

and for being cordial and charming while always keeping people at arm’s length.

và sự thân mật đầy quyến rũ trong khi luôn giữ khoảng cách nhất định với mọi người.

Pessoa established art and literary journals and a publishing house.

Pessoa thành lập các tạp chí nghệ thuật, văn học và một nhà xuất bản.

But while these public ventures failed to take off

Nhưng trong khi những dự án công khai này thất bại

và Pessoa phải nợ ngập đầu, chuyển chỗ ở vô số lần,

and Pessoa amassed debt and relocated frequently,

thì những thí nghiệm lớn nhất của ông lại dần phát triển một cách thầm lặng.

his greatest experiments were unfolding in private.

Scrawling in various languages on envelopes, book jackets and loose papers,

Viết nguệch ngoạc bằng nhiều thứ tiếng lên bì thư, áo ngoài sách và giấy chiếc,

Pessoa crafted a dreamy love letter as Maria José,

Pessoa đã vẽ nên một bức thư tình đầy mơ mộng trong vai Maria José,

a teenager with a spinal disorder who was infatuated with a metalworker;

một thiếu nữ mắc chứng rối loạn cột sống bị trúng bùa yêu với một anh thợ kim khí;

ông viết nguệch ngoạc những câu chuyện trinh thám dưới tên Horace James Faber;

he scribbled detective stories as Horace James Faber;

and analyzed astrological charts as Raphael Baldaya.

và phân tích các bản đồ sao dưới tên Raphael Baldaya.

He used three heteronyms most frequently.

Có 3 dị danh được ông sử dụng nhiều nhất.

Alberto Caeiro was a shepherd-poet who used simple diction

Alberto Caeiro, một gã chăn cừu kiêm nhà thơ, người sử dụng ngôn từ đơn giản

to describe the world as he saw it.

để mô tả thế giới qua lăng kính của gã.

Ricardo Reis, a doctor, favored the epic style of Classical poets.

Ricardo Reis, một bác sĩ, người đam mê phong cách sử thi của các nhà thơ Cổ điển.

And Álvaro de Campos, a bisexual naval engineer and nomad,

Và Álvaro de Campos, một kỹ sư hải quân song tính luyến ái, cũng là một kẻ du mục,

wrote poetry extolling the wonder and hardship of daily life.

kẻ viết những án thơ ngợi ca sự kỳ diệu và sự khó khăn của cuộc sống thường nhật.

Khi là de Campos, Pessoa nói rằng ông truyền tải được hết những cảm xúc cá nhân

Using de Campos, Pessoa said he could channel all the emotions

he denied himself.

mà bản thân hằng khước từ.

And at one point, de Campos claimed it was Pessoa who didn’t truly exist.

Và có lúc, de Campos tuyên bố chính Pessoa mới là kẻ không thực sự tồn tại.

During his lifetime,

Trong suốt cuộc đời của mình,

Pessoa published poems, letters, essays, and literary criticism—

Pessoa đã xuất bản những bài thơ, lá thư, tiểu luận và bài phê bình văn học—

some as heteronyms, others under his own name.

một số dưới tên của các dị danh, một số khác dưới tên riêng của mình.

Ông cũng xuất bản một vài cuốn sách,

He also produced a handful of books, just one in Portuguese—

trong đó chỉ có một cuốn bằng tiếng Bồ Đào Nha—

a poetry collection about Portugal’s mythic history called “Message.”

một tuyển tập thơ về lịch sử thần thoại của Bồ Đào Nha có tên là “Thông điệp”.

He gained local recognition,

Ông được những người xung quanh biết đến,

but the full scope of his creative endeavours only revealed itself

nhưng tất thảy những nỗ lực đầy sáng tạo của ông chỉ được biết đến

when Pessoa died a year after the book’s release.

khi Pessoa qua đời, một năm sau khi quyển sách được phát hành.

From among almost 30,000 pages of unpublished work stashed in his trunk,

Từ gần 30.000 trang tác phẩm chưa được xuất bản nằm trong chiếc rương của ông,

critics eventually assembled “The Book of Disquiet” in 1982,

năm 1982, các nhà phê bình đã tổng hợp lại thành “Quyển Sách Của Nỗi Băn Khoăn”

which Pessoa spent two decades developing.

thứ mà Pessoa đã dành hai thập kỷ để sáng tác.

It declares itself, in typically cryptic fashion,

Quyển sách tự tuyên bố chính nó, theo kiểu khó hiểu kinh điển,

“the autobiography of someone who never existed.”

là “quyển tự truyện của một kẻ chưa bao giờ tồn tại.”

Pessoa wrote it as the fictional diary of his so-called semi-heteronym,

Pessoa đã viết nó như cuốn nhật ký hư cấu của kẻ được gọi là bán dị danh của ông,

Bernardo Soares,

Bernardo Soares,

whose personality he described as a “mere mutilation” of his own.

một nhân cách được ông mô tả là một “sự tổn thương đơn thuần” của chính ông.

Often frustrated by life’s demands,

Thường thất vọng trước những đòi hỏi của cuộc sống,

the book’s narrator explores how delving inwards through literature

người kể chuyện của cuốn sách này khám phá cách đi sâu vào nội tâm thông qua văn học

helps him escape reality’s confines.

để giúp anh ấy thoát khỏi giới hạn của thực tế.

He continuously challenges conceptions of the self as a singular, reliable unit—

Ông liên tục thách thức các quan niệm về bản ngã

như một cá thể duy nhất, đáng tin cậy—

thay vì xem việc vật lộn với bản sắc là bất định,

instead grappling with identity as indefinite,

thì ông cho rằng mỗi người là một tổng thể thay đổi của các bộ phận của chính họ.

each person a shifting sum of their parts.

“My soul is a hidden orchestra,” the first entry reads.

“Linh hồn tôi là một dàn nhạc ẩn giấu”, dòng đầu tiên viết.

“I do not know what instruments, what violins and harps,

“Tôi không biết những nhạc cụ nào, những cây vĩ cầm và đàn hạc nào,

drums and tambours sound and clash inside me.

trống và tambour vang lên và chạo đụng bên trong tôi.

I know myself only as a symphony.”

Tôi chỉ thấy mình tựa như một khúc giao hưởng.”