Ethical dilemma: Should we get rid of mosquitoes? - Talya Hackett

Translator: Duy Tùng Nguyễn Reviewer: My Den

Because of the pathogens they carry,

Bởi vì những mầm bệnh mà chúng mang theo,

mosquitoes are responsible for more human deaths every year than any other animal,

muỗi chịu trách nhiệm cho việc gây ra cái chết cho loài người mỗi năm

nhiều hơn các loài động vật khác,

including other humans.

bao gồm cả con người.

But very few of the 3,500 mosquito species

Nhưng rất ít loài trong số 3,500 loài muỗi

actually transmit deadly diseases to humans.

thực sự lây nhiễm các căn bệnh chết người cho loài người.

So what if we could get rid of the most lethal mosquitoes?

Vậy sẽ như thế nào nếu ta có thể thoát khỏi những con muỗi gây chết người?

Over the last two decades,

Trong hai thập kỷ qua,

scientists have begun conducting experiments using engineered technologies

các nhà khoa học đã thực hiện những thí nghiệm

sử dụng kỹ thuật biến đổi gen để có thể làm điều đó về mặt lý thuyết,

called “gene drives” that could theoretically do just that.

So, should we?

Vậy, chúng ta có nên không?

To begin grappling with this question,

Để có thể bắt đầu vật lộn với câu hỏi này,

we have to get a sense of how the technology works.

chúng ta cần biết cách hoạt động của công nghệ này .

In the usual process of inheritance,

Trong quá trình di truyền thông thường,

the genomes of each parent recombine randomly.

bộ gen của mỗi bố mẹ kết hợp ngẫu nhiên với nhau.

So their offspring end up with the DNA that’s a rough 50/50 mix

Vậy thì con của chúng sẽ có ADN với sự pha trộn thô 50/50

from their parents.

từ bố mẹ của chúng.

But gene drives thwart this process and ensure they're passed on.

Nhưng phát động gen cản trở quá trình này và chắc chắn rằng chúng sẽ bị bỏ qua.

Gene drives are found in nature but,

Phát động gen được tìm thấy trong tự nhiên,

using new gene-editing technology,

nhưng bằng cách sử dụng công nghệ chỉnh sửa gen mới,

scientists have also begun engineering them in contained labs.

các nhà khoa học đã bắt đầu chế tạo chúng trong phòng thí nghiệm kín.

For example, in a 2018 study,

Ví dụ, trong một nghiên cứu năm 2018,

researchers injected a gene drive into mosquito eggs

những nhà nghiên cứu tiêm một phát động gen vào trứng muỗi

that made females sterile when they had two copies of the modified gene.

làm cho những con cái vô sinh khi chúng có hai bản sao chép của gen đã biến đổi.

Such a modification would usually disappear quickly.

Sự thay đổi như vậy thường sẽ biến mất nhanh chóng.

But it spread.

Nhưng nó đã lan rộng.

The modified mosquitoes passed the gene drive onto some of their offspring.

Loài muỗi biến đổi gen mang phát động gen vào một số đứa con của chúng.

The gene drive, which they inherited on one chromosome,

Sự phát động gen mà chúng thừa hưởng trên 1 nhiễm sắc thể,

copied itself onto the other chromosome in the offspring’s sperm and egg cells,

tự nhân bản vào nhiễm sắc thể khác của tế bào tinh trùng và trứng của muỗi con,

ensuring it was passed on to their offspring,

đảm bảo nó được truyền cho thế hệ sau,

regardless of which chromosome they received.

bất chấp nhiễm sắc thể nào mà chúng nhận được.

This process repeated as all males that carried the gene

Quá trình này tiếp tục khi tất cả con đực mang theo gen ấy

and all females that had one copy of it, continued reproducing,

và tất cả muỗi cái cũng có nó, tiếp tục sinh sản,

spreading the gene drive.

phát tán sự phát động gen.

As they did, they produced more females that had two copies of the gene—

Khi chúng làm thế, chúng tạo ra nhiều giống cái có hai bản sao của gen đó hơn—

and would therefore sterile.

và do đó dẫn đến vô sinh.

With a near 100% inheritance rate, the gene spread through the population

Với gần 100% tỉ lệ di truyền, gen phát tán khắp cộng đồng

and within 12 generations almost all females were sterile,

và trong vòng 12 thế hệ hầu hết tất cả các con cái đều bị vô sinh,

and the populations crashed.

và quần thể bị sụp đổ.

In 2020, the same team achieved a similar result

Vào năm 2020, cùng một nhóm ấy đã đạt được kết quả tương tự

with a gene drive that made populations male-only.

với phát động gen tạo ra quần thể chỉ có con đực.

Gene drives have proven powerful in the lab.

Phát động gen được chứng minh là rất mạnh trong phòng thí nghiệm.

So, implementing them in the wild is a big decision—

Vậy nên, đưa chúng vào tự nhiên là một quyết định trọng đại -

one that’s being considered because of how the fight

một quyết định đáng cân nhắc vì làm thế nào để chống lại

against mosquito-borne diseases is going.

với bệnh dịch do muỗi đang gia tăng.

Existing mosquito control measures, like insecticide-treated bed nets,

Những phương pháp kiểm soát muỗi hiện có như màn ngủ tẩm thuốc diệt côn trùng,

helped reduce the number of deaths from malaria,

đã giúp giảm số ca tử vong do sốt rét,

the deadliest mosquito-borne disease, between 2000 and 2019.

căn bệnh chết chóc nhất do muỗi truyền, giữa những năm 2000 và 2019.

But fatalities have begun rising again.

Nhưng số người tử vong đã bắt đầu tăng trở lại.

Many mosquitoes have developed insecticide resistance—

Nhiều con muỗi đã phát triển khả năng kháng thuốc diệt côn trùng—

and insecticides kill more than just mosquitoes.

và những thuốc diệt côn trùng giết nhiều hơn chỉ muỗi.

In addition to the first-ever malaria vaccine,

Bên cạnh loại vắc-xin sốt rét đầu tiênl

approved in October of 2021,

được chấp thuận vào tháng Mười năm 2021,

many see promise in gene drives.

nhiều người thấy triển vọng của phát động gen.

Experts are researching what it would look like to specifically target

Các chuyên gia đang nghiên cứu nó sẽ diễn ra thế nào khi tập trung vào

the deadliest mosquito populations with this technology.

quần thể muỗi nguy hiểm nhất với công nghệ này.

Like Anopheles gambiae, for instance:

Ví dụ, giống như loài muỗi Anopheles gambiae:

the species overwhelmingly responsible for spreading malaria in Equatorial Africa,

các loài chịu trách nhiệm lớn cho sự lây lan sốt rét ở xích đạo châu Phi,

which experiences the vast majority of mosquito-related fatalities.

mà trải qua phần lớn trường hợp tử vong liên quan đến muỗi.

The idea is that, when a gene-drive-affected population

Với ý tưởng là khi một quần thể bị ảnh hưởng chuyển đổi gen

of Anopheles gambiae drops low enough,

của loài muỗi Anopheles gambiae giảm đủ thấp,

it would break the malaria transmission cycle.

điều đó sẽ phá vỡ chu trình truyền bệnh sốt rét.

But before gene drive mosquitoes are actually released into the wild,

Nhưng trước khi những con muỗi chuyển đổi gen được thả ra tự nhiên,

some big questions need answers.

một số những câu hỏi lớn cần có câu trả lời.

Like, could gene drives cross into and cause the collapse of non-target species?

Như, liệu phát động gen có thể thâm nhập và khiến quần thể lài khác sụp đổ?

It doesn’t seem that many mosquito species interbreed,

Các loài muỗi thường không giao phối với nhau

making this unlikely,

nên điều này khó xảy ra,

but scientists are conducting research to be certain.

nhưng những nhà khoa học đang thực hiện nghiên cứu để có thể chắc chắn.

And how might a mosquito population’s collapse affect ecosystems?

Và sự sụp đổ của một quần thể muỗi có thể ảnh hưởng đến hệ sinh thái như thế nào?

One team is examining the feces and stomach contents

Một nhóm đang kiểm tra phân và bên trong dạ dày của

of insectivores in Ghana to gauge the role of Anopheles gambiae in local food webs.

loài ăn côn trùng ở Ghana để xem vai trò Anopheles gambiae ở lưới thức ăn tại đó.

And researchers are investigating

Và những nhà nghiên cứu đang nghiên cứu

whether suppressing populations could make other insects more vulnerable

liệu đàn áp quần thể có thể làm cho côn trùng khác dễ bị tổn thương hơn

or leave a niche open that a harmful species could occupy.

hoặc để ngỏ một khoảng trống để một loài có hại có thể chiếm giữ.

Những nhà khoa học cũng đang tìm hiểu thêm những phương pháp thay thế

Scientists are also exploring alternatives to population collapse,

sự sụp đổ của một quần thể,

like gene drives that instead make mosquitoes resistant

giống với chuyển đổi gen mà thay vào đó là làm cho những con muỗi kháng

to the malaria parasite.

với ký sinh trùng sốt rét.

And others are developing countermeasures to reverse

Và số khác đang phát triển biện pháp đối phó để đảo ngược

the effects of gene drives if needed.

những ảnh hưởng của chuyển đổi gen nếu cần.

Meanwhile, some people have called for gene drive research to halt

Trong khi đó, một vài người đã kêu gọi cho nghiên cứu phát động gen ngừng lại

out of concern for the possible consequences.

khi có quan ngại về những hậu quả có thể xảy ra.

This raises another question: who should decide whether to release gene drives?

Điều này dấy lên một câu hỏi khác: Liệu ta có nên dùng phát động gen?

It’s essential that communities, scientists, regulators,

Điều cần thiết là các cộng đồng, nhà khoa học, nhà điều hành,

and governments of the countries most affected by mosquito-borne diseases

và chính phủ của những quốc gia

bị ảnh hưởng nhất bởi những căn bệnh do muỗi truyền

be highly involved in the research and decision-making processes.

dễ tham gia vào quá trình nghiên cứu và ra quyết định.

Conversations are currently underway at all levels

Các cuộc hội thảo đang diễn ra trên nhiều cấp độ

to establish a system to manage this new area of research—

để tạo ra một hệ thống quản lý thời đại mới của nghiên cứu—

and the ethical questions it carries.

và những câu hỏi về đạo đức mà nó đặt ra.