This sea creature breathes through its butt - Cella Wright

427,705 views ・ 2020-04-30

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Adel Kuzulu Gözden geçirme: Gözde Alpçetin
00:06
Can you guess what you’re looking at?
0
6842
2450
Neye baktığınız tahmin edebilir misiniz?
00:09
Is it a fuzzy sock? An overripe banana? A moldy tube of toothpaste?
1
9292
7293
Silik bir çorap mı? Olgun bir muz mu? Küflü bir diş macunu tüpü mü?
00:16
In fact, this is the humble sea cucumber, and while it might look odd,
2
16585
4591
Aslında, bu deniz hıyarı ve tuhaf görünmekle birlikte,
00:21
its daily toil paves the way for entire ecosystems to thrive.
3
21176
5737
günlük zahmeti tüm ekosistemlerin gelişmesine yol açar.
00:26
Sea cucumbers are members of the phylum Echinodermata,
4
26913
4067
Deniz hıyarları; deniz kestaneleri, denizyıldızı
00:30
along with sea urchins, starfish and other radially symmetrical,
5
30980
4617
ve diğer radyal simetrik “dikenli tenli” deniz omurgasızlarının yanı sıra
00:35
“spiny-skinned” marine invertebrates.
6
35597
3043
Echinodermata filumunun üyeleridir.
00:38
Some sea cucumbers have feathery tentacles flowing from their mouths,
7
38640
3787
Bazı deniz hıyarlarının ağızlarında tüylü kollar vardır,
00:42
some are puffed like bloated balloons,
8
42427
2720
bazıları kabarık balonlar gibi şişirilir
00:45
and others simply look like Headless Chicken Monsters—
9
45147
3330
ve diğerleri sadece Başsız Tavuk Canavarı gibi görünür -
00:48
the actual name given to a rare deep-sea species.
10
48477
4041
nadir bulunan derin deniz türlerine verilen gerçek isim.
00:52
But they are generally characterized by their long, cylindrical shape.
11
52518
4000
Ancak genellikle uzun, silindirik şekilleri ile karakterizedir.
00:56
A sea cucumber is essentially a brainless, fleshy form surrounding a digestive tract,
12
56518
5737
Deniz hıyarı, aslında bir ağız ve anüs tarafından tutulan
01:02
bookended by a mouth and an anus.
13
62255
3720
sindirim sistemini çevreleyen beyinsiz, etli bir formdur.
01:05
Adhesive tube feet run the length of their bodies
14
65975
2920
Yapışkan tüp ayakları, vücut uzunluğunu hareket ettirir
01:08
and allow them to scoot along the seafloor.
15
68895
3200
ve deniz tabanı boyunca kaymalarına izin verir.
01:12
Specialized tube feet can be used for feeding and respiration,
16
72095
3585
Birçok deniz hıyarı, aslında anüslerinden nefes aldığı halde
01:15
though many sea cucumbers actually breathe through their anuses.
17
75680
4503
özelleşmiş tüp ayakları beslenme ve solunum için kullanılabilir.
01:20
Rhythmically contracting and relaxing their muscles,
18
80183
2880
Ritmik olarak kaslarını kasar ve gevşetir,
01:23
they draw water in and out over an internal lung-like structure
19
83063
4577
deniz suyundan oksijen çeken solunum ağacı denilen
01:27
called a respiratory tree that extracts oxygen from seawater.
20
87640
4462
iç akciğer benzeri bir yapı üzerine su çekip çıkarıyorlar.
01:32
Certain species of crabs and pearlfish
21
92102
2270
Bazı yengeç ve inci balığı türleri
01:34
take advantage of this rhythmic action and,
22
94372
2760
bu ritmik eylemden yararlanır
01:37
once the sea cucumber’s anus is dilated, they shimmy in and take shelter.
23
97132
5229
ve deniz hıyarının anüsü genişlediğinde içeri girer ve sığınırlar.
01:42
The rear end of a single sea cucumber can harbor up to fifteen pearlfish at a time.
24
102361
6287
Tek bir deniz hıyarının arka ucu bir seferde 15 inci balığı barındırabilir.
01:48
However, it seems that not all sea cucumbers
25
108648
2680
Bununla birlikte, tüm deniz hıyarlarının
01:51
put up with this intrusive behavior.
26
111328
2620
bu müdahaleci davranışa katlanmadığı görülüyor.
01:53
Some species are equipped with five teeth around their anus,
27
113948
3490
Bazı türler anüslerinin etrafında beş diş ile donatılmıştır,
01:57
suggesting that they may have taken an evolutionary stand
28
117438
3290
bu da istenmeyen konuklara karşı
evrimsel bir tutum almış olabileceğini düşündürmektedir.
02:00
against unwanted guests.
29
120728
2511
02:03
But even sea cucumbers that lack anal teeth
30
123239
2600
Ancak anal dişleri olmayan deniz salatalıkları bile
02:05
are outfitted with tools to defend themselves.
31
125839
2720
kendilerini savunmak için aletlerle donatılmıştır.
02:08
They evade threats and launch counter-attacks
32
128559
2250
Tehditlerden kaçınırlar ve kararsız kollajen dokularını
02:10
using their mutable collagenous tissue, or MCT.
33
130809
4111
veya MCT'lerini kullanarak karşı saldırılar başlatırlar.
02:14
This gel-like tissue contains bundles of collagen, called “fibrils.”
34
134920
4799
Bu jel benzeri doku, "iplikcik" adı verilen kolajen demetleri içerir.
02:19
Proteins can interact with these fibrils to slide them together,
35
139719
3790
Proteinler bu iplikciklerle etkileşime girerek
onları kaydırabilir, dokuyu sertleştirebilir veya yumuşatabilir.
02:23
stiffening the tissue, or apart, softening it.
36
143509
3900
02:27
This versatile tissue has many advantages:
37
147409
3080
Bu çok yönlü dokunun birçok avantajı vardır:
02:30
it aids in efficient locomotion,
38
150489
2130
Etkin hareket kabiliyetine yardımcı olur,
02:32
enables sea cucumbers to fit into small spaces,
39
152619
2950
deniz hıyarlarının küçük alanlara sığmasını sağlar
02:35
and allows them to reproduce asexually by splitting apart.
40
155569
3770
ve ayrışarak eşeysiz olarak çoğalmalarını sağlar.
02:39
But MCT’s most explosive application is employed when a predator attacks.
41
159339
5937
Ancak MCT’nin en patlayıcı uygulaması bir avcı saldırdığında kullanılır.
02:45
By loosening the attachments of internal tissues
42
165276
2760
İç dokuların eklerini gevşetip ardından kaslarını hızla yumuşatıp büzerek
02:48
then quickly softening and contracting their muscles,
43
168036
2580
02:50
many species are capable of shooting a wide range of organs
44
170616
3430
birçok tür, anüslerinden çeşitli organlarını fırlatabilir.
02:54
out of their anuses.
45
174046
1592
02:55
This act is called “evisceration”
46
175638
2000
Bu eyleme “bağırsaklarını çıkarma” denir
02:57
and it’s a surprisingly effective defense mechanism.
47
177638
3420
ve şaşırtıcı derecede etkili bir savunma mekanizmasıdır.
03:01
In addition to startling and distracting predators,
48
181058
2930
Şaşırtıcı ve dikkat dağıtıcı yırtıcılara ek olarak,
03:03
the innards of some sea cucumber species are sticky and toxic.
49
183988
4241
bazı deniz hıyarı türlerinin iç kısımları yapışkan ve toksiktir.
03:08
Evisceration may seem drastic,
50
188229
2580
Bağırsakları çıkarmak şiddetli görünebilir
03:10
but sea cucumbers are able to regenerate what they’ve lost to their gut reaction
51
190809
4110
ancak deniz hıyarları sadece birkaç hafta içinde
bağırsak reaksiyonlarından kaybettiklerini yenileyebilir.
03:14
in just a few weeks’ time.
52
194919
1810
03:16
Aside from the few species that have evolved to swim
53
196729
3160
Yüzmek için evrimleşen ve hareket etmeden beslenen
03:19
and those that feed without moving,
54
199889
1830
birkaç türün yanı sıra,
03:21
many of these cumbersome creatures pass their time grazing the seabed.
55
201719
4413
bu hantal yaratıkların çoğu, zamanını deniz tabanını otlamakla geçirir.
03:26
Sea cucumbers are found everywhere from shallow shores
56
206132
3290
Deniz hıyarları, sığ kıyılardan deniz seviyesinden
03:29
to abyssal trenches 6,000 meters below sea level.
57
209422
3800
6000 metre aşağıda bulunan dipsiz siperlere kadar her yerde bulunur.
03:33
On the deep sea floor, they comprise the majority of animal biomass,
58
213222
4531
Derin deniz tabanında, bazı bölgelerde %95'e kadar ulaşan
03:37
reaching up to 95% in some areas.
59
217753
3816
hayvan biyokütlesinin çoğunluğunu oluştururlar.
03:41
As these sausage-shaped wonders trudge along, they vacuum up sand,
60
221569
4585
Bu sosis şeklindeki harikalar ilerledikçe kumu vakumlar,
03:46
digest the organic matter it contains, and excrete the byproduct.
61
226154
4302
içerdiği organik maddeyi sindirir ve yan ürünü atarlar.
03:50
In this process, sea cucumbers clean and oxygenate the seafloor
62
230456
4307
Bu işlemde deniz hıyarları, döküntüleri parçalayıp
03:54
by breaking down detritus and recycling nutrients.
63
234763
3280
besinleri geri dönüştürerek deniz tabanını temizler ve oksijenlendirir.
03:58
This creates the conditions for sea grass beds and shellfish to thrive.
64
238043
4747
Kabuklu deniz hayvanları ve deniz otu yataklarının gelişmesi koşulunu yaratır.
04:02
Sea cucumber excretions can also aid in coral formation
65
242790
4000
Deniz hıyarı boşaltımı da mercan oluşumuna yardımcı olabilir
04:06
and may play a role in buffering marine environments from ocean acidification.
66
246790
4795
ve deniz ortamlarının okyanus asitlenmesinden,
tamponlanmasında rol oynayabilir.
04:11
As the ocean’s vacuum cleaners, they are very good at their job:
67
251585
3780
Okyanusun elektrikli süpürgeleri olarak işlerinde çok iyidirler.
04:15
about half of the sandy seafloor
68
255365
1930
Kumlu deniz tabanının yaklaşık yarısının
04:17
is thought to have passed through the digestive tract of a sea cucumber.
69
257295
4165
bir deniz hıyarının sindirim kanalından geçtiği düşünülmektedir.
04:21
So next time you’re rejoicing in the feeling of sand
70
261460
3193
Bir dahaki sefere ayak parmaklarınız arasında
04:24
crunching between your toes, consider this:
71
264653
3287
kum çatırtısı hissine sevinirseniz şunu düşünün:
04:27
those very grains of sand might have, at one point or another,
72
267940
4178
Bu kum taneleri bir noktada,
04:32
been excreted by a pickle that breathes through its butt.
73
272118
3660
kıçından nefes alan bir turşu tarafından atılmış olabilir.
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7