This sea creature breathes through its butt - Cella Wright

Translator: Anthony Dam Reviewer: Quoc Huy Le

Can you guess what you’re looking at?

Bạn có thể đoán đây là gì không?

Is it a fuzzy sock? An overripe banana? A moldy tube of toothpaste?

Chiếc vớ bông? Quả chuối chín nẫu? Một ống kem đánh răng tầm thường?

In fact, this is the humble sea cucumber, and while it might look odd,

Thật ra, đấy là một con hải sâm nho nhỏ, và dù nghe có vẻ kì cục,

its daily toil paves the way for entire ecosystems to thrive.

hoạt động bản năng hàng ngày của nó giúp hệ sinh thái biển trong sạch hơn.

Sea cucumbers are members of the phylum Echinodermata,

Hải sâm là loài thuộc ngành Da gai,

along with sea urchins, starfish and other radially symmetrical,

cùng với nhím biển, sao biển và các động vật biển không xương sống

“spiny-skinned” marine invertebrates.

có lớp "da gai" và hình dạng đối xứng tỏa tròn.

Some sea cucumbers have feathery tentacles flowing from their mouths,

Một số loài hải sâm có các xúc tu lông mọc ra từ miệng,

some are puffed like bloated balloons,

một số khác thì phồng lên như quả bóng,

and others simply look like Headless Chicken Monsters—

và có cả những loài trông như Quái vật Gà Không đầu—

the actual name given to a rare deep-sea species.

thực tế là có một loài hải sâm hiếm sống dưới biển sâu có tên gọi như vậy.

But they are generally characterized by their long, cylindrical shape.

Đặc điểm chung của các loài hải sâm là dáng thân hình trụ dài;

A sea cucumber is essentially a brainless, fleshy form surrounding a digestive tract,

về cơ bản, hải sâm trông như khối thịt không não bao quanh một ống tiêu hóa,

bookended by a mouth and an anus.

với miệng ở một đầu và hậu môn là đầu còn lại.

Adhesive tube feet run the length of their bodies

Hải sâm có nhiều chân ống dính chạy dọc cơ thể

and allow them to scoot along the seafloor.

giúp nó bò trườn trên mặt đáy biển.

Specialized tube feet can be used for feeding and respiration,

Một số chân ống chuyên dụng cho việc ăn và hô hấp,

though many sea cucumbers actually breathe through their anuses.

dù trên thực tế, nhiều loài hải sâm thở bằng hậu môn.

Rhythmically contracting and relaxing their muscles,

Bằng cách nhịp nhàng co giãn các cơ,

they draw water in and out over an internal lung-like structure

hải sâm hút và đẩy nước qua một cấu trúc giống phổi bên trong cơ thể chúng,

called a respiratory tree that extracts oxygen from seawater.

gọi là ống hô hấp, giúp tách oxy từ nước biển.

Certain species of crabs and pearlfish

Một số loài cua và cá ngọc trai

take advantage of this rhythmic action and,

lợi dụng hoạt động thở đều đặn này

once the sea cucumber’s anus is dilated, they shimmy in and take shelter.

để lẻn vào trú trong cơ thể hải sâm khi hậu môn giãn ra.

The rear end of a single sea cucumber can harbor up to fifteen pearlfish at a time.

Hậu môn của một con phải sâm có thể chứa đến 15 con cá ngọc trai.

However, it seems that not all sea cucumbers

Tuy nhiên, không phải loài hải sâm nào

put up with this intrusive behavior.

cũng chấp nhận hành động xâm phạm này.

Some species are equipped with five teeth around their anus,

Một số loài có năm cái răng quanh hậu môn,

suggesting that they may have taken an evolutionary stand

nghĩa là chúng đã tiến hóa

against unwanted guests.

để chống lại những vị khách không mời.

But even sea cucumbers that lack anal teeth

Cả những loài không có răng ở hậu môn

are outfitted with tools to defend themselves.

cũng được trang bị các cơ chế tự vệ.

They evade threats and launch counter-attacks

Chúng lẩn tránh các mối đe dọa và phát động phản công

using their mutable collagenous tissue, or MCT.

bằng cách sử dụng các mô collagen có khả năng đột biến, viết tắt là MCT.

This gel-like tissue contains bundles of collagen, called “fibrils.”

Loại mô dạng keo đặc này chứa nhiều bó collagen gọi là "sợi fibril"

Proteins can interact with these fibrils to slide them together,

Protein có thể tương tác với các sợi này để buộc chúng lại với nhau

stiffening the tissue, or apart, softening it.

nhằm làm mô căng, hoặc tách chúng ra nhằm làm mô chùng.

This versatile tissue has many advantages:

Loại mô đa năng này có nhiều ưu điểm:

it aids in efficient locomotion,

giúp hải sâm di chuyển hiệu quả,

enables sea cucumbers to fit into small spaces,

giúp thay đổi hình dạng cơ thể cho vừa với không gian nhỏ hẹp,

and allows them to reproduce asexually by splitting apart.

và giúp sinh sản vô tính bằng cách tách đôi.

But MCT’s most explosive application is employed when a predator attacks.

Ứng dụng nổi bật nhất của MCT xuất hiện khi hải sâm bị kẻ săn mồi tấn công,

By loosening the attachments of internal tissues

Bằng cách thả lỏng phần phụ của các mô trong cơ thể ra

then quickly softening and contracting their muscles,

sau đó nhanh chóng làm chùng và co các cơ lại,

many species are capable of shooting a wide range of organs

nhiều loài có khả năng bắn nội tạng

out of their anuses.

qua đường hậu môn.

This act is called “evisceration”

Đây được gọi là "đùn ruột ra ngoài"

and it’s a surprisingly effective defense mechanism.

và là một cơ chế phòng thủ hiệu quả đến đáng ngạc nhiên.

In addition to startling and distracting predators,

Ngoài việc làm kẻ săn mồi bất ngờ và phân tâm,

the innards of some sea cucumber species are sticky and toxic.

nội tạng của một số loài hải sâm rất nhớt và có độc.

Evisceration may seem drastic,

Cơ chế đùn ruột nghe có vẻ khủng khiếp,

but sea cucumbers are able to regenerate what they’ve lost to their gut reaction

nhưng hải sâm có thể tái tạo những gì chúng mất sau phản ứng tự vệ này

in just a few weeks’ time.

chỉ trong vài tuần.

Aside from the few species that have evolved to swim

Ngoài một số loài đã tiến hoá để có thể bơi

and those that feed without moving,

hoặc có thể ăn mà không cần di chuyển,

many of these cumbersome creatures pass their time grazing the seabed.

hầu hết những sinh vật ù lì này dành nhiều thời gian gặm nhấm ở đáy biển.

Sea cucumbers are found everywhere from shallow shores

Hải sâm có mặt ở mọi vùng nước: từ bờ biển cạn

to abyssal trenches 6,000 meters below sea level.

tới các rãnh sâu 6.000 mét dưới mực nước biển.

On the deep sea floor, they comprise the majority of animal biomass,

Tại đáy biển, hải sâm chiếm phần lớn sinh khối động vật,

reaching up to 95% in some areas.

lên đến 95% tại một số khu vực.

As these sausage-shaped wonders trudge along, they vacuum up sand,

Khi loài vật độc đáo hình xúc xích này bò trườn, chúng giúp làm sạch cát

digest the organic matter it contains, and excrete the byproduct.

tiêu hoá chất hữu cơ trong cát, rồi bài tiết chất thải.

In this process, sea cucumbers clean and oxygenate the seafloor

Đồng thời, hải sâm làm sạch và cấp oxy cho đáy biển

by breaking down detritus and recycling nutrients.

bằng cách phân giải rác vụn và tái tạo chất dinh dưỡng.

This creates the conditions for sea grass beds and shellfish to thrive.

Điều này giúp thảm thực vật biển và động vật có vỏ phát triển.

Sea cucumber excretions can also aid in coral formation

Các chất bài tiết từ hải sâm cũng có thể hỗ trợ hình thành san hô

and may play a role in buffering marine environments from ocean acidification.

và hạn chế tác hại của nạn axit hóa đại dương.

As the ocean’s vacuum cleaners, they are very good at their job:

Với vai trò hút bụi đại dương, hải sâm đảm đương rất tốt việc này:

about half of the sandy seafloor

khoảng một nửa đáy biển đầy cát

is thought to have passed through the digestive tract of a sea cucumber.

được cho là đã đi qua ống tiêu hoá của một con hải sâm.

So next time you’re rejoicing in the feeling of sand

Vì thế, lần tới khi bạn đang vui vẻ tận hưởng

crunching between your toes, consider this:

những hạt cát len lỏi giữa các ngón chân, hãy nhớ rằng

those very grains of sand might have, at one point or another,

những hạt cát này, vào một lúc nào đó trước đây,

been excreted by a pickle that breathes through its butt.

có thể được đùn ra từ một quả dưa muối thở bằng "cửa hậu".