How scientists turn lakes into giant batteries

652,991 views ・ 2021-02-22

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Emre Incel Gözden geçirme: Gözde Alpçetin
00:06
As of 2020, the world’s biggest lithium-ion battery
0
6663
4000
2020 itibariyle, dünyanın en büyük lityum iyon pili
00:10
is hooked up to the Southern California power grid
1
10663
2875
Güney Kaliforniya elektrik şebekesine bağlı olup
00:13
and can provide 250 million watts of power,
2
13538
4541
250 milyon watt veya yaklaşık 250.000 eve
00:18
or enough to power about 250,000 homes.
3
18079
3917
güç sağlamaya yetecek güçte.
00:21
But it’s actually not the biggest battery in the world:
4
21996
3792
Ancak bu pil dünyanın en büyük pili değil,
00:25
these lakes are.
5
25788
2500
dünyanın en büyük pili bu göller.
00:28
Wait— how can a pair of lakes be a battery?
6
28288
3916
Bir dakika— iyi de iki göl nasıl bir pil olabilir?
00:32
To answer that question, it helps to define a battery:
7
32621
3291
Bu soruyu cevaplamak için önce bir pilin ne olduğunu tanımlamak gerekir.
00:35
it’s simply something that stores energy and releases it on demand.
8
35912
4542
Pil sadece enerjiyi depolayan
ve istendiğinde serbest bırakan bir sistem.
00:40
The lithium-ion batteries that power our phones, laptops, and cars
9
40454
4542
Telefonlarımıza, dizüstü bilgisayarlarımıza ve arabalarımıza
güç sağlayan lityum iyon piller yalnızca bir pil türü.
00:44
are just one type.
10
44996
1500
00:46
They store energy in lithium ions.
11
46496
2791
Enerjiyi lityum iyonlarında depolar.
00:49
To release the energy, the ions are separated from their electrons,
12
49287
3750
Enerjiyi serbest bırakmak için iyonlar elektronlarından ayrılır,
00:53
then rejoined at the other end of the battery
13
53037
2500
daha sonra pilin diğer ucunda
00:55
as a new molecule with lower energy.
14
55537
3000
daha düşük enerjili yeni bir molekül olarak yeniden birleştirilir.
00:59
How do the two lakes store and release energy?
15
59329
3125
Peki iki göl enerjiyi nasıl depolar ve serbest bırakır?
01:02
First, one is 300 meters higher than the other.
16
62454
4125
Birinci göl diğerinden 300 metre yüksekte yer alıyor.
01:06
Electricity powers pumps that move billions of liters of water
17
66579
4084
Elektrik, alçaktaki gölden yüksekteki göle
milyarlarca litre suyu taşıyan pompalara güç sağlar.
01:10
from the lower lake to the higher one.
18
70663
2625
01:13
This stores the energy by giving the water extra gravitational potential energy.
19
73288
5375
Suya yerçekiminden kaynaklı potansiyel enerji yüklenerek enerji depolanır.
01:18
Then, when there’s high demand for electricity,
20
78663
2916
Ardından elektrik için talep yükseldiğinde
01:21
valves open, releasing the stored energy by letting water flow downhill
21
81579
5292
vanalar açılır, suyun aşağı akmasına izin verir,
01:26
to power 6 giant turbines that can generate 3 billion watts of power
22
86871
5417
depolanan enerji serbest bırakılır
ve 10 saat boyunca 3 milyar watt güç üretebilen 6 dev türbine güç sağlar.
01:32
for 10 hours.
23
92288
1750
01:34
We’re going to need more and more giant batteries.
24
94038
3833
Giderek daha fazla dev pillere ihtiyacımız olacak.
01:37
That’s because right now, generating enough electricity to power the world
25
97871
4042
Bunun nedeni, şu anda dünyaya güç sağlamak için
01:41
produces an unsustainable amount of greenhouse gas:
26
101913
3958
yeterli elektrik üretmenin sürdürülemez miktarda sera gazı üretmesi:
01:45
14 billion tons per year.
27
105871
3125
yılda 14 milyar ton.
01:48
We’ll need to get that number down to net-zero.
28
108996
3458
Bu sayıyı net sıfıra indirmemiz gerekecek.
01:52
But many clean energy sources can’t produce electricity 24/7.
29
112454
4667
Ancak birçok temiz enerji kaynağı 7/24 elektrik üretemez.
01:57
So to make the switch, we need a way to store the electricity until it's needed.
30
117121
5667
Bu yüzden geçiş için elektriği ihtiyaç duyulana kadar saklamaya ihtiyacımız var.
02:02
That means we need grid-scale batteries:
31
122788
3083
Bu, şebeke ölçekli pillere ihtiyacımız olduğu anlamına geliyor:
02:05
batteries big enough to power multiple cities.
32
125871
3458
birden fazla şehre güç sağlayacak kadar büyük piller.
02:10
Unfortunately, neither of the giant batteries we’ve talked about so far
33
130121
4000
Ne yazık ki şu ana kadar bahsettiğimiz dev pillerin
02:14
can solve this problem.
34
134121
1500
hiçbiri bu sorunu çözemez.
02:16
The two lakes setup requires specific geography, takes up a lot of land,
35
136663
5083
İki göl çözümü uygun coğrafya gerektirir, çok fazla arazi kaplar
02:21
and has high upfront costs to build.
36
141746
3208
ve inşa edilmesi yüksek yatırım maliyetleri ister.
02:24
The giant lithium-ion battery in California, meanwhile,
37
144954
3834
Bu arada Kaliforniya’daki dev lityum iyon pil
02:28
can power about 250,000 homes, yes, but only for an hour.
38
148788
5791
yaklaşık 250.000 eve güç sağlayabilir, evet ama yalnızca bir saatliğine.
02:34
Lithium-ion batteries are great for things that don’t use a lot of power.
39
154579
4542
Lityum iyon piller, çok fazla güç kullanmayan cihazlar için mükemmel.
02:39
But to store a lot of energy, they have to be huge and heavy.
40
159121
5042
Ancak çok fazla enerji depolamaları için büyük ve ağır olmaları gerekir.
Bu nedenle elektrikli uçaklar yolcu taşımacılığında tercih edilmez:
02:44
That’s why electric planes aren’t a thing:
41
164163
2875
En iyi elektrikli uçak, tek bir şarjla yaklaşık 1.000 kilometre boyunca
02:47
the best electric plane can only carry two people
42
167038
2750
02:49
for about 1,000 kilometers on one charge,
43
169788
2875
yalnızca iki kişiyi taşıyabilir,
02:52
or its batteries would be too heavy to fly.
44
172663
2666
yoksa pilleri uçamayacak kadar ağır olur.
02:55
A typical commercial jet can carry 300 people over 14,000 km
45
175704
5917
Tipik bir ticari jet, yakıt ikmali yapmadan önce
300 kişiyi 14.000 km taşıyabilir.
03:01
before refueling.
46
181663
1375
03:03
Lithium-ion batteries also require certain heavy metals to make.
47
183204
4709
Lityum-iyon piller için bazı ağır metallerin üretilmesi de gerekir.
03:07
These resources are limited, and mining them often causes environmental damage.
48
187913
5541
Bu kaynaklar sınırlıdır ve madenciliği genellikle çevreye zarar verir.
03:13
Inventors all over the world are rising to the challenge
49
193454
3250
Dünyanın her yerindeki mucitler çoğu iki gölden bile daha tuhaf olan,
03:16
of making batteries that can meet our needs—
50
196704
2959
ihtiyaçlarımızı karşılayabilecek
03:19
many of them even weirder than the two lakes.
51
199663
3333
piller yapma zorluğunu çözmeye kafa yoruyorlar.
03:23
One company is building a skyscraper battery.
52
203621
3500
Bir şirket gökdelen pili inşa ediyor.
03:27
When the sun is shining, a crane powered by solar energy
53
207121
3958
Hava güneşliyken güneş enerjisiyle çalışan bir vinç,
03:31
piles blocks on top of each other in a tower.
54
211079
3459
bir kulenin tepesine üst üste bloklar taşır.
03:34
At night, the cranes let gravity pull the blocks down
55
214538
3541
Geceleri, vinçler yerçekimi ile blokları aşağı indirir
03:38
and use the resulting power to spin generators.
56
218079
3459
ve elde edilen gücü jeneratörleri döndürmek için kullanır.
03:42
Though there have been some early setbacks,
57
222621
2417
Erken yaşanan aksilikler olsa da umut verici başka bir yaklaşım,
03:45
another promising approach involves heating up salts until they melt.
58
225038
4416
tuzları eriyene kadar ısıtma prensibine dayanır.
03:49
The molten salt can be stored until there’s a high demand for electricity,
59
229454
4667
Erimiş tuz, yüksek elektrik talebi olana kadar saklanabilir,
03:54
then used to boil water.
60
234121
2542
ardından suyu kaynatmak için kullanılabilir.
03:56
The steam can power turbines that generate electricity.
61
236663
4500
Buhar, elektrik üreten türbinlere güç sağlayabilir.
04:01
Another idea: bio-batteries made from paper, powered by bacteria,
62
241163
5125
Başka bir fikir: kağıttan yapılmış, bakterilerden güç alan
04:06
and activated by spit.
63
246288
2500
ve tükürükle etkinleştirilen biyo-piller.
04:08
Bacteria release energy in the form of electrons when they metabolize glucose,
64
248788
5083
Bakteriler glikozu metabolize ettiklerinde
elektron şeklinde enerjiyi serbest bırakırlar
04:13
and at least one species of bacteria can transfer those electrons
65
253871
4417
ve en az bir bakteri türü
bu elektronları hücrelerinin dışına aktararak bir devreyi tamamlayabilir.
04:18
outside its cells, completing a circuit.
66
258288
3875
04:22
While these batteries won’t power a city, or even a house,
67
262163
4041
Bu piller bir şehre, hatta bir eve güç sağlamazken
04:26
they don't have the waste and cost concerns of traditional batteries.
68
266204
4500
geleneksel pillerin yarattığı atık ve maliyet endişesi yaratmazlar.
04:31
From vast mountain lakes to microscopic bacteria,
69
271496
3333
Uçsuz bucaksız dağ göllerinden mikroskobik bakterilere,
04:34
from seawater batteries that bypass the need for heavy metals
70
274829
3750
ağır metal ihtiyacını bertaraf eden deniz suyu pillerinden
04:38
to nuclear batteries that power deep space missions,
71
278579
3709
derin uzay görevlerine güç sağlayacak nükleer pillere kadar
04:42
we're constantly rethinking what a battery can be.
72
282288
3583
sürekli olarak pilin ne olabileceğini yeniden düşünüyoruz.
04:45
The next unlikely battery could be hiding in plain sight—
73
285871
3625
Bir sonraki olası pil, görünür bir yerde sadece keşfedilmeyi bekliyor olabilir
04:49
just waiting to be discovered and help us achieve a sustainable future.
74
289496
4792
ve belki de sürdürülebilir bir gelecek için
bize yardımcı olmayı bekliyor.
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7