The last chief of the Comanches and the fall of an empire - Dustin Tahmahkera

Çeviri: Nihal Aksakal Gözden geçirme: Miraç Şendil

Late one night in 1871, a group of riders descended on a sleeping army camp.

1871'de geç saatlerde, bir grup atlı, uyuyan bir ordu kampına indi.

In minutes they stirred the camp into a panic,

Birkaç dakika içinde paniğe sebep olup

stole about 70 horses, and disappeared.

yaklaşık 70 at çalıp kayboldular.

Led by a young chief named Quanah Parker,

Quanah Parker adında genç bir şefin liderliğindeki baskın

the raid was the latest in a long series of altercations

along the Texas frontier between the indigenous people

Numunu veya Comanches olarak bilinen yerli halk arasındaki

known as the Numunu, or Comanches,

Teksas sınırı boyunca süren bir dizi tartışmanın sonuncusuydu

and the United States forces sent to steal Comanche lands

ve ABD kuvvetleri beyaz yerleşimciler için Comanche topraklarını

for white settlers.

çalmak için gönderildi.

Though the conflict was decades old,

Çatışma onlarca yıllık olmasına rağmen

U.S. Colonel Ranald MacKenzie led the latest iteration.

ABD Albayı Ranald MacKenzie en son yinelemeyi yönetti.

From summer to winter, he tracked Quanah.

Yazdan kışa Quanah'ı izledi.

But Quanah was also tracking him,

Fakat Quanah da onu takip ediyordu

and each time the colonel drew near his targets,

ve albay hedefine her yaklaştığında,

they disappeared without a trace into the vast plains.

geniş düzlüklerde iz bırakmadan ortadan kayboldular.

The Comanches had controlled this territory for nearly 200 years,

Comanches, bu bölgeyi yaklaşık 200 yıldır kontrol ediyor,

hunting buffalo and moving whole villages around the plains.

manda avlıyor ve bütün köyleri ovaların etrafında hareket ettiriyordu.

They suppressed Spanish and Mexican attacks from the south,

Güneyden gelen İspanyol ve Meksika saldırılarını bastırdılar,

attempts to settle the land by the United States from the east,

Amerika Birleşik Devletleri'nin topraklarını doğudan alma girişimleri

and numerous other indigenous peoples’ bids for power.

ve diğer birçok yerli halkın iktidar oyunlarını bastırdılar.

The Comanche Empire was not one unified group under central control,

Comanche İmparatorluğu, merkezi kontrol altındaki bir grup değil,

but rather a number of bands, each with its own leaders.

her biri kendi liderleri olan bir dizi gruptu.

What all of these bands had in common was their prowess as riders—

Bu grupların hepsinin ortak noktası atlı olarak yetenekli olmalarıydı -

every man, woman, and child was adept on horseback.

her erkek, kadın ve çocuk at sırtında ustaydı.

Their combat skills on horseback

At sırtındaki savaş becerileri,

far surpassed those of both other indigenous peoples and colonists,

diğer yerli halkların ve kolonistlerin becerilerini aştı

allowing them to control an enormous area with relatively few people—

ve nispeten az insanla muazzam bir alanı kontrol etmelerine izin verdi -

probably about 40,000 at their peak

muhtemelen zirvelerinde yaklaşık 40.000

and only about 4-5,000 by the time

ve Quanah Parker ve Ranald Mackenzie'ye

Quanah Parker and Ranald Mackenzie faced off.

karşı karşıya kaldıklarında sadece 4-5.000 kişilerdi.

Born around 1848, Quanah was the eldest child of Peta Nocona,

1848 doğumlu Quanah, Nokoni grubunun lideri

a leader of the Nokoni band, and Cynthia Ann Parker,

Peta Nocona'nın en büyük çocuğu

a kidnapped white settler who assimilated with the Comanches

ve Comanches'in asimile ettiği ve Naduah adını alan kaçırılmış

and took the name Naduah.

beyaz bir yerleşimci olan Cynthia Ann Parker'dı.

When Quanah was a preteen,

Quanah çocukken,

U.S. forces ambushed his village, capturing his mother and sister.

ABD kuvvetleri köyünü pusuya düşürdü, annesini ve kız kardeşini kaçırdı.

Quanah and his younger brother sought refuge with a different Comanche band,

Quanah ve küçük kardeşi farklı bir Comanche grubu

the Quahada.

Quahada'ya sığındı.

In the years that followed, Quanah proved himself as a warrior and leader.

Takip eden yıllarda, Quanah kendini bir savaşçı ve lider olarak kanıtladı.

In his early twenties, he and a young woman named Weakeah eloped,

Yirmili yaşlarının başında, o ve Weakeah adında genç bir kadın,

enraging her powerful father and several other leaders.

güçlü babasını ve diğer birkaç lideri öfkelendirerek kaçtı.

They stayed on the run for a year,

Bir yıl boyunca kaçtılar,

attracting followers and establishing Quanah as a paraibo, or chief,

takipçileri çektiler ve Quanah'ı son derece genç yaşta

at an exceptionally young age.

bir paraibo veya şef olarak seçtiler.

Under his leadership the Quahada band was able to elude the U.S. military

Liderliği altında Quahada grubu ABD ordusundan sıyrılıp

and continue their way of life.

yaşam tarzlarına devam edebildi.

But in the early 1870s, the East Coast market for buffalo hides became lucrative,

Ancak 1870'lerin başlarında, Doğu Kıyısı manda derisi pazarı kazançlı hale geldi

and hunters slaughtered millions of buffalo in just a few years.

ve avcılar sadece birkaç yıl içinde milyonlarca mandayı katletti.

Meanwhile, U.S. forces led a surprise attack,

Bu arada ABD kuvvetleri, Quahada grubunun

killing nearly all the Quahada band’s 1,400 horses and stealing the rest.

neredeyse 1.400 atını öldürerek ve geri kalanını çalarak saldırıya sebep oldu.

Though he had vowed to never surrender, Quanah knew that without bison or horses,

Asla teslim olmayacağına yemin etmiş olmasına rağmen Quanah,

the Comanches faced certain starvation in winter.

bizonlar veya atlar olmadan, kışın aç kaldıklarını biliyordu.

So in 1875 Quanah and the Quahada band

1875'te Quanah ve Quahada grubu

moved to the Fort Sill reservation in Oklahoma.

Oklahoma'daki Fort Sill bölgesine taşındı.

As hunter-gatherers, they could not transition easily

Avcı-toplayıcılar olarak,

to an agricultural way of life on the reservation.

bölgede tarımsal bir yaşam tarzına kolayca geçemediler.

The U.S. government had promised rations and supplies,

ABD hükümeti tayın ve malzeme vaat etmişti,

but what they provided was wildly insufficient.

ancak sağladıkları şey aşırı yetersizdi.

Quanah, meanwhile, was suddenly in a weak political position:

Bu arada Quanah zayıf bir politik pozisyondaydı:

he had no wealth or power compared to others

Bölgede bulunan diğerlerine kıyasla

who had been on the reservation longer.

zenginliği ya da gücü yoktu.

Still, he saw an opportunity.

Fakat bir fırsat gördü.

The reservation included ample grasslands—

Bölgedeki geniş otlaklar -

useless to the Comanches but perfect for cattle ranchers to graze their herds.

Comanches için işe yaramazdı ama tam da sığır sürülerini otlatmalıktı.

He began a profitable arrangement leasing the land to cattle ranchers,

İlk önce sessizce araziyi sığır çiftliklerine kiralayan

quietly at first.

karlı bir anlaşma başlattı.

Eventually, he negotiated leasing rights with the U.S. government,

Sonunda, ABD hükümeti ile kiralama haklarını tartıştı

which ensured a steady source of income for the Comanches on the reservation.

ve bu da bölgede Comanches için istikrarlı bir gelir kaynağı sağladı.

As Quanah’s status on the reservation

Quanah’ın devlet yetkililerinden

and recognition from government officials grew,

çekince ve tanınma statüsü büyüdükçe

he secured better rations,

daha iyi tayınlar sağladı,

advocated for the construction of schools and houses,

okul ve ev inşasını destekledi

and became one of three tribal judges on the reservation court.

ve bölge mahkemesindeki üç kabile hakeminden biri oldu.

Tired of speaking with multiple leaders,

Birden fazla liderle konuşmaktan yorulan ABD hükümeti,

the U.S. government wanted to appoint one chief of all Comanches—

tüm Comanches şeflerinden birini atamak istedi -

a role that hadn’t existed outside the reservation.

bu, bölgenin dışında var olmayan bir roldü.

Still, many Comanches supported Quanah for this role,

Yine de, birçok eski lider, tıpkı birkaç eski liderin onları

ABD silahlı kuvvetlerine karşı yönlendirmesi için desteklediği gibi,

just as several older leaders had supported him

to lead them against the U.S. armed forces.

Quanah'ı bu rol için destekledi.

Even Quanah’s former adversary, Ranald MacKenzie,

Quanah’ın eski düşmanı Ranald MacKenzie bile

advocated for his appointment.

atanmasını destekledi.

Quanah acted in Hollywood movies and befriended American politicians,

Quanah Hollywood filmlerinde rol aldı ve Amerikan politikacılarla arkadaş oldu,

riding in Theodore Roosevelt’s inauguration parade.

Theodore Roosevelt’in açılış törenine katıldı.

Still, he never cut his long braids

Yine de, uzun örgülerini asla kesmedi

and advocated for the Native American Church and the use of peyote.

ve Yerli Amerikan Kilisesi'ni ve peyote kullanımını savundu

He began to go by Quanah Parker, adopting his mother’s surname,

Annesinin soyadını benimseyen Quanah Parker

annesini ve kız kardeşini bulmaya çalıştı,

and tried to track down his mother and sister,

eventually learning they had both died shortly after their capture.

sonunda ikisinin de yakalandıktan kısa bir süre sonra öldüklerini öğrendi.

Quanah adapted again and again— to different worlds, different roles,

Quanah tekrar tekrar farklı dünyalara, farklı rollere

ve çoğu insan için aşılmaz görünen koşullara adapte oldu.

and circumstances that would seem insurmountable to most.

Though he wasn’t without critics, after Quanah’s passing,

Eleştirilmiş olsa da, Quanah'ın ölmesinden sonra,

Comanches began using the term “chairman”

Comanches, kabilenin en iyi seçilmiş yetkilisini atamak için

to designate the top elected official in the tribe,

onu “Comanches” in son şefi ve kültürel hayatta kalma

recognizing him as the last chief of the Comanches

ve adaptasyon modeli olarak tanımaya başladı.

and a model of cultural survival and adaptation.

In that spirit, today’s Comanche Nation looks towards the future,

Bu ruhla, bugünün Comanche Milleti 16.000'den fazla

with over 16,000 enrolled citizens and countless descendants.

kayıtlı vatandaş ve sayısız soyundan geleceğe bakıyor.