Why is rice so popular? - Carolyn Beans

Çeviri: Suat Utku Merter Gözden geçirme: esra kurul

If you were to place all the rice consumed each year on one side of a scale,

Her yıl tüketilen pirinci terazinin bir kefesine

ve dünyadaki her bir kişiyi diğer kefeye koyarsanız,

and every person in the world on the other,

the scale would tip heavily towards rice's favor.

pirinç belirgin bir şekilde daha ağır basacaktır.

This beloved crop contributes over 20% of the calories consumed by humans each year.

Her yıl insanların tükettiği toplam kalorinin

%20'den fazlasını bu mahsul oluşturuyor.

Korean bibimbap, Nigerian jollof, Indian biryani, Spanish paella,

Kore bibimbapı, Nijerya jollofu, Hint biryanisi, İspanyol paellası

and countless other culinary masterpieces all begin with rice.

ve sayısız diğer mutfak şaheserinin ana malzemesi pirinç.

So how did this humble grain end up in so many cuisines?

Peki bu mütevazı mahsul nasıl oldu da

bu kadar farklı mutfakta kendine yer edindi?

The roots of rice go back thousands of years to when early farmers

Pirincin kökleri binlerce yıl öncesine;

Asya, Afrika ve Güney Amerika'daki ilk çiftçilerin birbirlerinden bağımsız olarak

in Asia, Africa, and South America each independently domesticated the crop.

pirinci işlemesine dayanır.

First came Asian rice,

Çoğu bitki genetikçisi ilk pirincin Asya'da,

which many plant geneticists believe originated in what's now China.

bugünkü Çin'de ortaya çıktığına inanıyor.

Over 10,000 years ago, nomadic hunters in the region

10.000 yıldan uzun süre önce, bölgedeki göçebe avcılar

began gathering and eating seeds from a weedy grass.

yabani otlardan tohum toplamaya ve yemeye başladılar.

Then, around 9,000 years ago, they started planting these seeds,

Daha sonra -yaklaşık 9.000 yıl önce- bu tohumları ekmeye başladılar

prompting nomadic hunters to settle into farming communities.

bu, göçebe avcıları yerleşik çiftçi toplulukları oluşturmaya itti.

With each harvest, growers selected and replanted seeds

Her hasatta çiftçiler, en hoşnut oldukları

from the rice plants that pleased them most—

ve fazla mahsül veren, daha aromatik tadı olan tohumları yeniden ektiler.

like those with bigger and more plentiful grains or aromatic flavors.

Over millennia, thousands of varieties of Asian rice emerged.

Binlerce yıl boyunca, Asya pirincinin binlerce farklı çeşidi ortaya çıktı.

A relative of the same weedy grass was also domesticated in Africa

Aynı bitkinin bir akrabası yaklaşık 3.000 yıl önce

around 3,000 years ago.

Afrika'da ekilmeye başladı.

Today, its growth is mostly limited to West Africa.

Bugün, bu türün yetiştiği yerler çoğunlukla Batı Afrikayla sınırlı.

South American growers also domesticated rice around 4,000 years ago,

Güney Amerikalı çiftçiler de pirinci yaklaşık 4.000 yıl önce ekmeye başladı

though the crop was lost after the arrival of Europeans.

ama bu ekinler Avrupalıların gelişinden sonra kayboldu.

Asian rice, however, spread widely,

Fakat, Asya pirinci geniş çapta yayıldı

and is now a cornerstone of diet and culture in Asia and beyond.

ve şimdi Asya ve ötesinde yemek ve kültürün temel taşı.

In India and Nepal, many Hindus mark an infant's transition to solid foods

Hindistan ve Nepal'de birçok Hindu; bebeğin katı gıdalara geçişini,

with a ceremony known as Annaprashan,

bebeğin ilk kez pirincin tadına baktığı

where the baby tastes rice for the first time.

Annaprashan olarak bilinen bir törenle kutlar.

in Japan, rice is so central to diets that the word "gohan"

Japonya'da pirinç yemek o kadar ön plandadır ki "gohan" kelimesi

means both "cooked rice" and "meal."

hem pilav hem de öğün anlamına gelir.

The global expansion of rice cultivation was only possible

Pirinç yetiştiriciliğinin küresel yayılışını bitkinin

because the plant can grow in many climates—

tropikalden ılımana kadar birçok iklimde yetişebilmesi

from tropical to temperate.

mümkün kıldı.

As a semi-aquatic plant, rice happily grows in submerged soils.

Yarı sulak bir bitki olan pirinç, sulak topraklarda iyi yetişir.

Many other crops can't survive in standing water

Diğer birçok tahıl durgun suda hayatta kalamaz

because their root cells rely on air within soil to access oxygen.

çünkü kök hücreleri oksijene erişmek için topraktaki havaya muhtaçtır.

But rice plants have air channels in their roots that allow oxygen to travel

Ama pirincin köklerinde oksijenin yapraktan ve gövdelerden

from the leaves and stems to the submerged tissues.

su altı köklere erişmesine yardımcı olan hava kanalları vardır.

Traditionally, growers plant rice in paddy fields—

Geleneksel olarak çiftçiler, büyüme mevsiminde pirinci 10 santimetreye kadar

flat land submerged under as much as 10 centimeters of water

suya batırılmış düz araziler olan çeltik tarlalarına ekerler.

throughout the growing season.

This practice returns high yields since many competing weeds

Bu uygulama, birçok yabani ot sulak bölgede yaşayamadığından

can't hack it in the aquatic environment.

yüksek verim sağlar.

But the technique is also water intensive.

Ancak bu teknik yoğun su kullanımı gerektirir.

Rice covers 11% of global cropland,

Pirinç; küresel ekili alanların %11'ini kaplar,

but uses over a third of the world's irrigation water.

ama dünyadaki sulama suyunun üçte birinden fazlasını kullanır.

This form of rice production also pumps out

Bu pirinç üretim şekli aynı zamanda şaşırtıcı

a surprising amount of greenhouse gas emissions.

miktarlarda sera gazı salınımı yapar.

Flooded fields are the perfect breeding grounds for microorganisms

Sulak tarlalar, metanojen olarak bilinen mikroorganizmaların üremesi için

known as methanogens.

mükemmel alanlardır.

These microscopic lifeforms thrive in environments lacking oxygen,

Bu mikroskobik yaşam formları oksijensiz ortamlarda serpilirler

because they evolved when the Earth contained little of this gas.

çünkü Dünya bu gazın çok azını içerirken evrimleşmişlerdir.

Methanogens are the only organisms known to produce methane—

Metanojenler, atmosferdeki ısıyı tutmada karbondioksitten

a greenhouse gas 25 times more potent than carbon dioxide

25 kat daha güçlü olan metanı üreten tek organizmadır.

at trapping heat in the atmosphere.

Cows, for example, are infamous for burping out methane

Örneğin inekler, midelerindeki metanojenler nedeniyle

due to methanogens in their stomachs.

metan salmalarıyla ünlüdür.

In a flooded paddy field, methanogens set to work eating away at organic material

Çeltik tarlalarında, metanojenler sulak topraktaki organik materyali

in the submerged soil and multiplying rapidly,

tüketip hızla çoğalırken, bol miktarda da metan salgılarlar.

all the while releasing copious amounts of methane.

The result: rice cultivation contributes around 12%

Sonuç: pirinç ekimi, her yıl insan kaynaklı

of human-caused methane emissions each year.

metan salınımının yaklaşık %12'sini oluşturur.

But there's good news.

Ama iyi gelişmeler de var.

Rice doesn't actually need to grow in continuously flooded paddies.

Aslında pirincin sürekli sulak tarlalarda büyümesine gerek yok.

Researchers and growers are exploring water management strategies

Araştırmacılar ve yetiştiriciler, verimi korurken metan salınımını

that can cut the methane while keeping the yield.

azaltabilecek su yönetimi stratejilerini araştırıyorlar.

One promising technique is known as alternate wetting and drying.

Umut verici bir teknik, değişimli sulama ve kurutmadır.

Growers periodically let the water level drop,

Yetiştiriciler periyodik olarak su seviyesinin düşmesine izin verir

which keeps methanogen growth in check.

böylece metanojen üremesi kontrol altında tutulur.

Alternate wetting and drying can cut water use by 30%

Değişimli sulama ve kurutma, verimi etkilemeden su kullanımını %30

and methane emissions by 30 to 70% without impacting yield.

ve metan salınımını %30 ila %70 oranında azaltabilir.

Greenhouse gases come from many— sometimes unexpected— places.

Sera gazları -bazen beklenmedik- çok farklı yerlerden çıkar.

Pirinç yetiştiriciliğini daha sürdürülebilir hale getirmek,

Making rice growing more sustainable is just one of the many challenges

katastrofik ısınmadan kaçınabilmemiz için

we'll need to face to avoid catastrophic warming.

üstesinden gelmemiz gereken sorunlardan sadece biri.

Today, many rice growers still flood fields all season long.

Bugün, çoğu pirinç yetiştiricisi tüm sezon boyu tarlaları su altında tutuyor.

Changing millennia-old practices requires a major mindset shift.

Bin yıllık uygulamaları değiştirmek, büyük bir zihniyet değişikliği gerektiriyor.

But going against the grain could be just what we need

Belki de geleneklere aykırı davranmak, gezegenimizi sağlıklı

to keep our planet healthy and our bowls full.

ve kâselerimizi dolu tutmak için ihtiyacımız olan şeydir.