This weird trick will help you summon an army of worms - Kenny Coogan

Çeviri: Gul Karlidag Gözden geçirme: Sara Ozturk

In the middle of Florida’s Apalachicola National Forest,

Florida Apalachicola Ulusal Ormanı’nın ortasında

a bizarre, almost magical scene is unraveling.

acayip neredeyse büyülü bir sahne ortaya çıkıyor.

Sliding a metal strip over a wooden stake,

Ahşap bir kazık üzerinde metal şerit kayıyor,

a master summoner is sending deep croaking noises reverberating through the area.

uzman çağırıcı, bölgede yankılanan derin bir vızıltı sesi gönderiyor.

And, as if in a trance,

Sanki transa geçmiş gibi yüzlerce solucan topraktan yüzeye çıkıyor.

hundreds of earthworms begin emerging from the soil.

This is worm grunting, also called worm charming or fiddling.

Bu solucan çağırma, aynı zamanda solucan büyüleme ya da oynama da denir,

It’s a tradition that’s been practiced for more than a century,

100 yıldan fazladır sürdürülen bir gelenek

but its inner workings were a mystery until only recently.

ama nasıl çalıştığı yakın zamana kadar bir gizemdi.

Worms collectively undertaking an underground exodus

Solucanlar toplu bir şekilde yer altı göçü gerçekleştiriyor.

seems especially unbelievable when you consider how vulnerable this makes them.

Özellikle bunun onları savunmasız hale

getirdiğini düşündüğümüzde inanılmaz görünüyor.

So why is surfacing worth the risk?

Peki, yüzeye çıkmak neden riske değiyor?

Over the years, people have proposed a number of imaginative hypotheses.

Yıllar boyunca insanlar bir dizi yaratıcı hipotezler sundu.

One was that worms were somehow charmed by the noise,

Bir tanesi, solucanların bir şekilde sesten etkilendikleri yönündeydi.

like the rats from the medieval Pied Piper legend.

Fareli Köyün Kavalcısı’nda farelere olduğu gibi.

Okay, sounds fun, but how would the worms actually become bewitched?

Komik görünüyor ama solucanlar gerçekten nasıl büyülendi?

Another hypothesis was that worm grunting tickled their bodies,

Diğer bir hipoteze göre solucan çağırma onların vücutlarını gıdıklıyor,

so they emerged to end the aggravation.

buna son vermek için ortaya çıkıyorlar.

Whimsical!

Tuhaf, değil mi?

But worm grunting vibrates the ground’s surface.

Ama solucan çağırma, yüzeyi titretiyor.

If worms were evading the vibrations, wouldn't they burrow deeper instead?

Eğer solucanlar titreşimlerden kaçıyor olsaydı daha derine inmezler miydi?

Perhaps the most popular hypothesis was that worm grunting mimicked falling rain

En popüler hipotez, solucan çağırmanın yağmur yağışını taklit etmesi olabilir.

and the worms fled to avoid drowning.

ve solucanlar boğulmaktan kaçıyor.

In 2008, biologist Kenneth Catania tested this hypothesis,

2008 yılında biyolog Kenneth Catania, bu hipotezi test etti.

setting up three arenas filled with soil

Toprakla dolu 3 bölge oluşturdu,

and 300 individuals of the large species of earthworm

Florida Panhandle’da bulunan 3000 tür solucanı ekledi.

found in the Florida Panhandle.

After an hour of rain, water had pooled at the surface,

Bir saatlik yağmurdan sonra yüzeyde su birikti ama sadece 2 solucan yüzeye çıktı.

but only two earthworms emerged.

The rest remained buried and healthy.

Gerisi, gömülü ve sağlıklı bir şekilde kaldı.

So, unlike those containers, this hypothesis just didn’t hold water.

Yani kapların suyu tutmasının aksine bu hipotezin tutulacak bir tarafı yoktu.

Catania decided to explore another route of inquiry.

Catania başka bir araştırma yoluna karar verdi.

In 1881, Charles Darwin published his final work,

1881′de Charles Darwin’in en son çalışması

a bestseller that rivaled his most well-known books at the time:

zamanın en çok bilinen çok satan kitabı,

“The Formation of Vegetable Mould, Through the Action of Worms,

“Bitkisel Humus Oluşumunda Solucanların Etkileri

with Observations on their Habits.”

ve Solucan Alışkanlıklarına Dair Gözlemler” yayımlandı.

Yes, it was literally called that—

Tam olarak adı buydu

and it was the culmination of 40 years of earthworm investigations.

ve 40 yıllık solucan araştırmalarının doruk noktasıydı.

Within it, Darwin noted that worms sometimes left their burrows

Kitapta Darwin, solucanların bazen yer titrediğinde yuvalarını

when the ground trembled and mentioned an interesting hypothesis:

terk ettiklerini ve şu ilginç hipotezi not etti:

maybe they flee because they believe they’re being pursued by moles.

Kaçıyorlar çünkü köstebeklerin kendilerini takip ettiklerine inanıyorlar.

Catania got to work testing this hypothesis himself.

Catania, bu hipotezi bizzat test etmek için çalışmaya başladı.

He found that Eastern moles had astounding tracking abilities,

Doğu köstebeklerinin inanılmaz takip yetenekleri olduğunu,

could eat their weight in worms every day,

kendi kiloları kadar solucan yiyebildiklerini

and were abundant in the Florida Panhandle.

ve Florida Panhandle’da çok fazla olduklarını buldu.

When Catania released a single mole into worm- and soil-filled arenas,

Catania, solucan ve toprak dolu alana tek bir köstebek bıraktığında

about 30% of the worms crawled to the surface in the first hour—

solucanların yaklaşık %30′u ilk bir saatte yüzeye doğru süründüler.

a markedly different result from the control and rain trials.

Yağmur ve kontrol denemelerinden belirgin şekilde sonuç farklıydı.

And when he recorded the vibrations produced

Solucan çağıranların ve köstebeğin kazma sesinin titreşimi kaydettiğinde

by worm grunters and moles digging,

their frequencies overlapped substantially.

frekansları önemli ölçüde örtüşüyordu.

This was it.

İşte buydu.

Over hundreds of thousands of years,

Yüzyıllar boyunca

these earthworms evolved a behavior that helped them escape a top predator.

bu solucanlar en tepedeki yırtıcıdan kaçmaya yardımcı davranış geliştirdiler.

Aboveground, they were immune to the moles,

Yeryüzünde, yer altındaki köstebeklere karşı dokunulmazlığa sahiptiler.

which usually stayed subterranean.

But then humans came along.

Ama sonra insanlar geldi

And, funnily enough, we aren’t even the only ones

ve komik olan bu davranıştan yararlanan tek biz değiliz.

that take advantage of this behavior.

Herring gulls and wood turtles also sometimes drum their feet on the earth

Gümüş martı ve ağaç kaplumbağası bazen ayaklarını yere vurarak solucan çağırır.

to summon worms.

So then why does this behavior persist?

Peki, bu davranış neden sürüyor?

Scientists think it’s beneficial for a prey species

Bilim insanlarına göre av türleri için

to maintain its adaptations against a more frequent predator,

bu adaptasyonu sürdürmek daha nadir görülen avcıya karşı daha

even if it makes it more vulnerable to a rarer one.

savunmasızlaştırsa bile daha sık karşılaşılan avcıya karşı faydalı.

Many insects, for example, use flight to avoid predation.

Örneğin, çoğu böcek avlanmamak için uçarlar.

But painted redstarts take advantage of this:

Ama boyalı ötleğen bu fırsattan yararlanıyor:

they boldly flash their colorful tail and wing feathers to elicit this response,

Bu tepkiyi oluşturmak için renkli tüylerini ve kanatlarını

cesurca parlatıyorlar sonra da böcekleri kaçmaya çalışırken yakalıyorlar.

then catch the insects as they try to fly away.

It seems the prey species’ response remains

Görünen o ki av türlerinin tepkisi aynı kalıyor

simply because it’s beneficial most of the time.

çünkü onlar için bu çoğu zaman yararlı.

For over a century, humans in the southern US, the UK, and elsewhere

Yüzyılı aşkın süredir Güney Amerika’da ve Birleşik Krallık’ta ve başka yerlerde

have been unknowingly exploiting the worm’s escape response.

insanlar farkında olmadan solucanların kaçma tepkisini kullanıyorlar.

The current world record for “most worms charmed”

Şu anki ”En çok solucanı çağırma” dünya rekoru

was set by a 10-year-old British girl in 2009.

2009 yılında 10 Yaşında İngiliz bir kız tarafından kırıldı.

Wiggling a fork in the ground and hitting it with a stick,

Yerde yaba sallayarak ve bir sopa ile vurarak

she made 567 worms surface in just 30 minutes.

30 dakikada yüzeye 567 solucan çağırdı.

Charming, really.

Gerçekten etkileyici.