The Nazis recruited to win the Cold War - Brian Crim

Çeviri: Ceren Calici Gözden geçirme: Eren Gokce

In May of 1945, the Third Reich was in chaos.

Mayıs 1945'te Üçüncü Reich kaos içindeydi.

Adolf Hitler was dead, German surrender was imminent,

Adolf Hitler ölmüştü, Alman teslimi yakındı

and Allied troops had already begun divvying up German territory.

ve Müttefik birlikler Alman topraklarını bölmeye çoktan başlamıştı.

But high-ranking Nazi engineer Wernher von Braun wasn’t worried.

Ancak yüksek rütbeli Nazi mühendisi Wernher von Braun endişelenmedi.

In fact, he approached the US government directly—

Aslında, doğrudan ABD hükûmetine yaklaştı, onlara

informing them of his location and waiting calmly for their arrival.

yerini bildirdi ve varışlarını sakince bekledi.

As the brain behind the world’s first long-range ballistic missile,

Dünyanın ilk uzun menzilli balistik füzesinin arkasındaki beyin olarak

von Braun knew his expertise made him a highly valuable military asset.

von Braun, uzmanlığının onu son derece değerli yaptığını biliyordu.

And sure enough, his so-called captors gave him a decidedly warm welcome.

Ve tabii ki sözde esir edenler onu kesinlikle sıcak bir şekilde karşıladılar.

Von Braun wasn't the only Nazi scientist receiving this treatment.

Von Braun bu muameleyi gören tek Nazi bilim adamı değildi.

While World War II was almost over, a new war was brewing.

İkinci Dünya Savaşı bitmek üzereyken yeni bir savaş hazırlanıyordu.

And the US was eager to recruit the smartest minds in Germany

Ve ABD, Sovyetler daha şans bulmadan

before the Soviets got the chance.

Almanya’daki en zeki beyinleri işe almaya hevesliydi.

This became known as Operation Paperclip—

Bu, 1945 ve 1962 yılları

a clandestine campaign that brought over 1,500 German scientists to the US

arasında 1.500′den fazla Alman bilim insanını ABD’ye getiren gizli

between 1945 and 1962.

bir kampanya olan Paperclip Operasyonu olarak tanındı.

The program was named for the paperclips attached to the files of early recruits—

Program, Nazi bağlantıları

indicating that incriminating information like Nazi affiliations

veya şüpheli savaş suçu gibi suçlayıcı bilgilerin göz ardı

or suspected war crimes could be disregarded.

edilebileceğini gösteren, işe alınanların dosyalarına ekli ataşlardan almıştır.

Von Braun, for example, had overseen an SS project

Örneğin Von Braun, binlerce toplama kampı mahkûmunun

that relied on forced labor from thousands of concentration camp prisoners.

zorla çalıştırılmasına dayanan bir SS projesini denetlemişti.

While von Braun approached the US directly,

Von Braun doğrudan ABD’ye yaklaşırken

other scientists had to be identified and located.

diğer bilim adamlarının tanımlanması ve bulunması gerekiyordu.

One important asset in this effort

Bu çabadaki önemli bir nokta da

was a Nazi-compiled list of Germany’s top scientists,

birisinin başarısız bir şekilde üstüne sifon çekerek imha etmeye çalıştığı

which someone had unsuccessfully tried to dispose of by flushing down a toilet.

Almanya’nın en iyi bilim adamlarının Nazi tarafından derlenmiş bir listesiydi.

But the US was just one player in this scramble.

Ancak ABD bu mücadelede sadece bir oyuncuydu.

The Soviets were also competing to seize German brainpower,

Sovyetler ayrıca Alman beyin gücünü ele geçirmeye çalışıyor, rüşvete ve

resorting to bribery and forced relocation.

zorla yer değiştirmeye başvuruyorlardı.

The French and British lacked the money to lure the best German brains,

Fransızlar ve İngilizler, en iyi Alman beyinlerini cezbetecek paradan yoksundu,

but that didn't stop them from kidnapping the occasional scientist.

ancak bu durum, onların ara sıra bilim insanlarını kaçırmalarını engellemedi.

They also stole patents and dismantled factories to learn what they could.

Ayrıca öğrenebileceklerini öğrenmek için patentleri çaldılar ve fabrikaları

The US approach, however, featured a different and particularly tempting

boşalttılar. Bununla birlikte, ABD yaklaşımı farklı ve özellikle cazip

brand of coercion:

bir tür zorlayıcı güç içeriyordu:

the promise to relocate entire German families and grant them citizenship.

Tüm Alman ailelerini yeniden yerleştirme ve onlara vatandaşlık verme sözü.

This controversial offer was one of the reasons

Bu tartışmalı teklif,

Paperclip was initially shrouded in secrecy.

Paperclip’in başlangıçta gizlilikle örtülmesinin nedenlerinden biriydi.

But the project became difficult to hide when Germans started popping up

Ancak Almanlar ABD’nin her yerinde ortaya çıkmaya başladığında projenin

all over the US.

saklanması zorlaştı.

The military tried to get ahead of any controversy

Ordu, operasyonu 1946′nın sonlarında

by revealing the operation to the press in late 1946.

basına ifşa ederek herhangi bir tartışmanın önüne geçmeye çalıştı.

But the news immediately attracted criticism from many prominent voices,

Ancak haber, Albert Einstein,

including Albert Einstein, Eleanor Roosevelt, and the NAACP,

Eleanor Roosevelt ve NAACP gibi birçok önde gelen sesin yanı sıra

as well as many veteran’s organizations.

birçok gazi örgütü tarafından da hemen eleştirildi.

These parties opposed granting German scientists citizenship

Bu partiler Alman bilim adamlarına vatandaşlık verilmesine karşı çıkarken,

while millions of displaced persons, including survivors of Nazi atrocities,

Nazi vahşetlerinden kurtulanlar da dahil olmak üzere milyonlarca yerinden edilmiş

had no chance of coming to America.

kişinin Amerika’ya gelme şansı yoktu.

Most Americans were also against employing former Nazis

Amerikalıların çoğu, eski Nazileri hassas ulusal güvenlik

in sensitive national security positions.

pozisyonlarında çalıştırmaya da karşıydı.

But as the Cold War ramped up,

Ancak Soğuk Savaş arttıkça, bu bilim adamlarını Sovyetlerin elinden

the military argument for keeping these scientists out of Soviet hands

uzak tutmaya yönelik askeri argüman, popüler itirazların

overpowered popular objections.

üstesinden geldi.

With his Nazi past largely hidden from the public,

Nazi geçmişi halktan büyük ölçüde gizlenmiş olan

von Braun became one of the US’s most important engineers

von Braun, Uzay Yarışı’nın zirvesinde

at the height of the Space Race.

ABD’nin en önemli mühendislerinden biri oldu.

In 1958, his team responded to the Soviet launch of Sputnik

1958′de ekibi, Sovyetlerin Sputnik’in fırlatılmasına

with the US’s own successful satellite launch.

ABD’nin kendi başarılı uydu fırlatmasıyla yanıt verdi.

And in the 60s, he was the chief architect of Saturn V,

Ve 60′larda, Amerikalıları Ay’a götüren roket olan

the rocket that brought Americans to the moon.

Satürn V’in baş mimarıydı.

Other Paperclip recruits contributed to the development of chemical weapons

Diğer Paperclip çalışanları, Ajan Orange

such as Agent Orange, pharmaceutical research,

gibi kimyasal silahların geliştirilmesine, farmasötik araştırmalara

and the development of modern airplanes.

ve modern uçakların geliştirilmesine katkıda bulundu.

These contributions helped the US government present Paperclip as a success.

Bu katkılar, ABD hükûmetinin Paperclip’i bir başarı olarak sunmasına yardımcı oldu.

But, in hindsight, it’s hard to gauge how helpful the program really was.

Ancak, geriye dönüp bakıldığında, programın gerçekte ne kadar yararlı

While von Braun saved the US years of rocketry experimentation,

olduğunu ölçmek zor. Von Braun, ABD’yi yıllarca süren roket deneylerinden

there's no reason to think American scientists couldn't have developed

kurtarırken, Amerikalı bilim adamlarının onsuz aynı teknolojiyi geliştiremeyeceğini

the same technology without him.

düşünmek için hiçbir neden yok.

Furthermore, very few Paperclippers were as exceptional as von Braun.

Dahası, çok az Paperclip mensubu von Braun kadar istisnaydı.

Many were average scientists who either completed their contracts

Birçoğu ya sözleşmelerini tamamlayıp

and returned to Germany,

Almanya’ya dönen ya da eşdeğer uzmanlığa

or took jobs alongside Americans with equivalent expertise.

sahip Amerikalıların yanında çalışan ortalama bilim insanlarıydı.

But ultimately, the issue of Paperclip’s success

Ancak nihayetinde, Paperclip’in başarısı konusu;

is just one of many questions raised by its contentious approach

bilim, etik ve ulusal güvenliğe tartışmalı yaklaşımının gündeme

to science, ethics, and national security.

getirdiği birçok sorudan sadece biridir.

Can scientists working on military technology be apolitical,

Askeri teknoloji üzerinde çalışan bilim insanları apolitik olabilir mi,

or are they responsible for their creations?

yoksa yaratımlarından onlar mı sorumlu?

Can pressing political and military concerns justify overlooking war crimes?

Siyasi ve askeri endişeler savaş suçlarını göz ardı etmeyi haklı çıkarabilir mi?

In many ways, von Braun’s obituary sums up the operation’s murkiness:

Birçok açıdan, von Braun’un ölüm ilanı operasyonun karanlık yönlerini özetliyor:

“A kind of Faustian shadow may be discerned in [...] the fascinating career

“Wernher von Braun’un büyüleyici kariyerinde

of Wernher von Braun:

bir tür Faustvari gölge görülebilir:

a man so possessed of [...] intellectual hunger,

Öylesine [...] entelektüel açlığa sahip biri ki,

that any accommodation may be justified.”

her türlü uzlaşma haklı görülebilir.”