The strange case of the cyclops sheep - Tien Nguyen

Çeviri: Eda Alparslan Gözden geçirme: Nevaz Mescioğlu

1950'lerde, Idaho'da bir grup çiftçi

In the 1950s, a group of ranchers in Idaho

were baffled when their sheep gave birth to lambs with a singular deformity.

koyunları sakat kuzular doğurduğunda şaşırdılar.

Mystified by these cyclops sheep,

Bu şaşırtıcı "tek göz koyun"ları incelemeleri için

they called in scientists from the U.S. Department of Agriculture to investigate.

Amerikan Tarım Departmanı'ndan bilim insanlarını çağırdılar.

The researchers hypothesized that the pregnant ewes

Araştırmacılar, gebe koyunların

had snacked on poisonous birth defect-causing plants.

sakatlığa sebep olan bitkilerden otlandığını ileri sürdüler.

They collected the local flora and fed samples to lab rats,

Laboratuvar farelerini yerel bitki örtüsü örnekleriyle beslediler

but struggled to replicate the effect.

ama fareler tek gözlü yavrular doğurmadı.

So they decided to directly observe the sheep

Böylece direkt koyunu incelemeye karar verdiler.

with one scientist even living with the herd for three summers.

Bir bilim insanı 3 yaz boyuca sürüyü güttü.

After a decade of trial and error, the scientists finally found the culprit,

10 yıllık deneme ve yanılmalardan sonra suçluyu buldular: yabani mısır zambağı.

wild corn lilies.

Zambaklar, tek göz koyunların doğumuna sebep olan

The lilies contained an active molecule with six connected rings

6 bağlı bir molekül, Siklopamin içeriyordu.

that they named cyclopamine in reference to the cyclops sheep.

They didn't know exactly how cyclopamine caused the defect

Siklopamin'in bu olaya etkisini tam olarak bilmiyorlardı.

Yine de çiftçilere bu ottan uzak durmalarını söylediler.

but told ranchers to steer clear.

Profesör Philip Beacy tarafından yönetilen birtakım biyolog

It took about four decades before a team of biologists,

led by Professor Philip Beachy,

araştırmadaki hatayı fark edinceye kadar neredeyse 40 yıl geçti.

stumbled upon the answer.

His lab was studying a specific gene found in many species,

Labratuvarlarında fareden insana birçok türde görülen

from mice to humans,

Kirpi adı verilen bir gen üstünde çalışıyorlardı.

called the hedgehog gene.

Gen, sonradan Nobel Ödülü kazanan, meyve sineklerindeki bu genin

It was named by two scientists, who later shared the Noble Prize for their work,

who found that mutating this gene in fruit flies

mutasyonu sonucunda kirpi gibi dikenlerin oluştuğunu keşfeden

produced pointy spikes like a hedgehog.

iki bilim insanı tarafından isimlendirilmişti.

Beachy ve meslektaşları farelerdeki Kirpi Geni'nin

Beachy and his colleagues performed genetic modifications

to turn off the hedgehog genes in mice.

işlevini durdurmak amacıyla bazı genetik modifikasyonlar denediler.

This resulted in severe defects in the development

Bu durum, beyin, organlar, gözlerin veya gözün

of their brains, organs, and eyes

gelişim sürecinde aksaklıklara yol açtı.

or, rather, eye.

Then while perusing a textbook, Beachy came across photos of the cyclops sheep

Sonrasında Beachy, bir kitap okurken tek göz koyunların fotoğraflarına rastladı

ve bilimcilerin 40 yıldır göremediklerini gördü.

and realized what had eluded scientists for four decades.

Something must have gone awry involving the hedgehog gene.

Kirpi Geni ile ilgili bir şeyler ters gitmiş olmalıydı.

Let's take a step back.

Hadi küçük bir hatırlatma yapalım.

Genes contain instructions that tell cells what to do and when to do it,

Genler, hücrelere neyi ne zaman yapmaları gerektiğini söyleyen talimatlar verirler.

and they communicate their directives using proteins.

Hücrelere emirler verirken proteinlerden yardım alırlar.

The hedgehog gene itself tells cells to release a so-called hedgehog protein,

Kirpi Geni, hücrelere Kirpi Proteini üretmelerini söyler.

which kicks off a complex series of cellular signals.

Bu protein, birtakım karmaşık hücresel sinyaller oluşmasına sebep olur.

Here's how it works in normal healthy development.

Normaldeyse işler şöyle yürür:

Hedgehog protein latches on to a protein called patched.

Kirpi Proteini başka bir proteine bağlanır.

That inhibits, or holds, patched back,

Bu durum proteinin hücrelere nereye gideceğini

allowing another protein called smoothened to freely signal the cells,

veya ne tür dokular oluşturacağının söylemesini sağlar.

telling them where to go and what kind of tissues to become.

Cyclopamine, say in the form of a delicious corn lily,

Örneğin leziz mısır zambağında bulunan siklopamin,

interrupts this pathway by binding onto smoothened.

proteine tutunarak Kirpi'nin yerini işgal eder.

That locks smoothened up so that it's unable to send the signals

Bu durum, proteinin beynin iki loba bölünmesini, parmakların şekillenmesini

needed to mold the brain into two hemispheres,

veya gözlerin ayrılmasını sağlayan sinyallerin iletimine engel olur.

and form fingers or separate eyes.

So even though the hedgehog protein is still doing its job

Yani Kirpi Proteini görevini yerine getirip yolu açık tutsa da

of keeping the way clear for smoothened,

cyclopamine blocks smoothened from passing along its chemical message.

siklopamin, kimyasal mesajın iletimine engel olur.

That settled the science behind the one-eyed sheep,

Bu, tek gözlü koyunların bilimsel açıklamasını yaptı.

but Beachy and his team caught the glimmer

Üstelik Beachy ve takımı

of another more beneficial connection.

daha yararlı bir bağlantının ışığını da yakaladılar.

They noted that uncontrolled activation of the smoothened protein

Yumuşatılmış proteinin kontrolsüz aktivasyonunun

insanda görülen bir sendromla bağlantılı olduğu fark edildi.

was associated with a human syndrome.

It's known as Basal Cell Nevus Syndrome, and it predisposes people to certain cancers.

Bu sendrom "Bazal hücreli nevüs sendromu" olarak bilinir, bazı kanserlere öncüdür.

The scientists proposed

Bilim insanları,

putting cyclopamine's smoothened binding powers to good use

gebe olmayan hastalarda bu kanserlerin tedavisi için

as a treatment for these cancers,

siklopaminin proteinlere bağlanma özelliğinin kullanılmasını önerdiler.

as long as the patient wasn't pregnant.

Unfortunately, researchers eventually found that cyclopamine

Ne yazık ki sonradan araştırmacılar, siklopaminin negatif yan etkileri olduğunu

causes negative side effects,

and its chemical properties make it difficult to work with.

ve kimyasal özellikleri nedeniyle üzerinde çalışmanın zorluğunu fark ettiler.

But they did discover that closely related molecules are safe and effective,

Ancak aynı zamanda, benzer moleküllerin güvenli ve etkin olduğunu gördüler.

and two of these drugs were approved in 2012 and 2015 as skin cancer medicines.

Bunlardan ikisi 2012 ve 2015'te cilt kanseri ilacı olarak piyasaya çıktı.

When those farmers first saw the cyclops sheep,

Çiftçiler tek göz koyunları ilk gördüklerinde

they could have chalked it up to a freak genetic mutation and walked away.

durumu, garip bir mutasyona bağlayıp önemsemeyebilirlerdi.

Instead, their decision to investigate turned a mystery into medicine

Bunun yerine araştırmaya karar vermeleri, bir gizemi ilaca dönüştürdü

showing that sometimes there's more than meets the eye.

ve bazen görünenden fazlasının da olduğunu gösteren bir gizemi ortaya çıkardı.