Why did Megalodon go extinct? - Jack Cooper and Catalina Pimiento

1,007,000 views ・ 2023-07-03

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Sara Ozturk Gözden geçirme: esra kurul
00:06
In 1667, a Danish scientist finally concluded that certain mysterious stones
0
6753
6298
1667 yılında Danimarkalı bir bilim insanı sonunda sözde tıbbi güçleri için
00:13
prized for their supposed medicinal powers,
1
13051
2836
ödüllendirilen bazı gizemli taşların
00:15
hadn’t fallen from the sky during lunar eclipses
2
15887
3170
ay tutulması sırasında gökyüzünden düşmediği
00:19
and weren’t serpent tongues.
3
19057
2419
ve çatal dili olmadığı sonucuna vardı.
00:21
In fact, they were fossilized teeth—
4
21726
2586
Aslında tarih öncesi bir tür olan ve Megalodon adı verilen
00:24
many belonging to a prehistoric species that would come to be called megalodon,
5
24520
5297
bu zamana kadar yaşamış en büyük köpek balığına ait
00:29
the biggest shark to ever live.
6
29942
2878
fosilleşmiş diş olduğunu fark etti.
00:33
So what was it like when megalodon ruled the seas?
7
33446
4296
Peki Megalodon denizlere hükmederken durumlar nasıldı?
00:37
And what brought this formidable predator to extinction?
8
37867
3629
Bu ürkütücü avcının neslinin tükenmesine ne sebep oldu?
00:42
Because their skeletons were cartilaginous,
9
42080
2460
İskeletleri kıkırdaklı olduğu için
00:44
what remains of megalodons are mostly scattered clues,
10
44540
3671
Megalodonlardan geriye kalanlar izole omurlar
ve diş mineleri korunan dişler gibi
00:48
like some isolated vertebrae and lots of their enamel-protected teeth.
11
48211
4963
çoğunlukla dağınık ipuçları.
00:53
Like many sharks, megalodons could shed and replace thousands of teeth
12
53466
4421
Birçok köpek balıkları gibi Megalodonlar hayatları boyunca
00:57
over the course of their lives.
13
57887
1627
binlerce diş döküp tekrar çıkarabilirler.
00:59
Interestingly, some fossil sites harbor especially high numbers
14
59722
4088
İlginç bir şekilde bazı fosil alanları özellikle yüksek sayıda
01:03
of small megalodon teeth.
15
63810
2585
küçük Megalodon dişleri barındırıyor.
01:06
Experts believe these were nurseries that supported countless generations
16
66479
4755
Uzmanlar bunların pek çok gelişen Megalodon nesillerini
01:11
of budding megalodons.
17
71234
2043
destekleyen yuvalar olduğuna inanıyor.
01:13
They grew up in sheltered and food-packed shallow waters
18
73402
3421
Yetişkin rakipsiz bir deniz avcısı olmadan önce
01:16
before becoming unrivaled adult marine hunters.
19
76823
3503
gıda dolu ve korunaklı bir şekilde sığ sularda büyüdüler.
01:20
Looking at the similarities with great white shark teeth,
20
80827
3295
Büyük beyaz köpek balığıyla olan benzerliklere bakarak
01:24
scientists estimate that megalodons might have stretched up to 20 meters—
21
84122
5213
bilim insanları Megalodonların boyunun 20 metreye yakın olduğunu tahmin ediyor
01:29
three times longer than great whites.
22
89335
2961
ki bu da onları beyaz köpek balıklarından 3 kat daha uzun yapar.
01:32
And during their reign, which began around 20 million years ago,
23
92505
3754
20 milyon yıl önce başlayan hüküm sürdükleri dönem boyunca
01:36
megalodons lived just about everywhere,
24
96259
2919
Megalodonlar neredeyse her yerde aynı zamanda potensiyel olarak
01:39
with individuals also potentially undertaking transoceanic migrations.
25
99262
5463
okyanus ötesi göçler gerçekleştiren bireylerle yaşadılar.
01:45
The world was warmer and the ocean was brimming with life.
26
105101
3962
Dünya daha sıcaktı ve okyanus yaşamla dolup taşıyordu.
01:49
Otters and dugongs thrived in newly formed kelp forests,
27
109063
4004
Su samurları ve dugonlar yeni oluşan yosun ormanlarında büyüdüler
01:53
and baleen whales were at their most diverse.
28
113067
3128
ve çubuklu balinalar en çeşitli oldukları haldelerdi.
01:56
Megalodons had no shortage of high-energy, edible options.
29
116404
3754
Megalodonların yüksek enerjili yenilebilir seçenek kıtlığı yoktu
02:00
And it seems they were ambitious eaters.
30
120158
3044
ve görünüşe göre tutkulu yiyicilerdi.
02:03
Generally, as carnivores consume protein-rich meat,
31
123244
3462
Genellikle etçiller protein açısından zengin et tükettikleri için
02:06
certain nitrogen isotopes accumulate in their tissues—
32
126706
3753
diş mineleri de dahil olmak üzere bazı azot izotopları
02:10
including the enamel of their teeth.
33
130459
2837
dokularında birikir.
02:13
Analyzing megalodon teeth, scientists confirmed they were apex predators
34
133838
5088
Bilim insanları Megalodon dişini inceleyerek
02:18
that not only ate large prey species—
35
138926
3003
onların sadece büyük av türlerini değil aynı zamanda diğer avcıları
02:22
but also other predators, perhaps even each other.
36
142180
5171
hatta belki de birbirlerini bile yiyen uç yırtıcılar olduklarını onayladı.
02:27
In addition to megalodon’s teeth,
37
147518
2044
Megalodon dişine ek olarak
02:29
researchers have access to one exceptionally well-preserved spinal column
38
149562
5047
araştırmacılar 46 yaşındaki bir Megalodon’un
02:34
that comprises 141 vertebrae of a 46-year-old megalodon.
39
154609
5714
141 omurgayı içeren son derece iyi korunmuş bel kemiğine ulaştı.
02:40
A 3D model of the megalodon’s body suggests that its stomach
40
160823
4380
Megalodon vücudunun üç boyutlu bir modeli midesinin neredeyse
02:45
could reach volumes of almost 10,000 liters—
41
165203
3670
10.000 litrelik hacme ulaşabildiğini söylüyor
02:48
big enough to fit an entire orca.
42
168873
3003
ki bu da bütün bir katil balinanın boyutuna eş değer.
02:52
Reconstructing their jaws, researchers think megalodons could eat
43
172585
3545
Araştırmacılar, ağızlarını tekrar inceleyerek
Megalodonların şu anda nesli tükenmiş olan 7 metrelik kaşalot balinasını
02:56
a now-extinct 7-meter sperm whale in as few as four bites.
44
176130
5130
4 ısırıkta yiyebileceğini düşünüyor.
03:01
And the fossilized bones of ancient cetaceans do indeed show evidence
45
181510
4213
Antik memeli deniz hayvanlarının fosilleşmiş kemikleri
03:05
of megalodon bite marks— including some that healed over,
46
185723
3921
bazılarının iyileşmiş olması dahil
Megalodon ısırıklarının izleri hakkında kanıt sunuyor
03:09
confirming that megalodons pursued live prey.
47
189644
3920
ve Megalodonların canlı avların peşine düştüklerini onaylıyor.
03:14
But if megalodons were so powerful, why did they go extinct?
48
194232
3837
Ama eğer Megalodonlar bu kadar güçlüyse neden nesilleri tükendi?
03:18
It seems there were a few contributing factors.
49
198402
2837
Birkaç etken faktör varmış gibi gözüküyor.
03:21
By the time they disappeared around 3.5 million years ago,
50
201239
3962
3.5 milyon yıl önce Megalodonlar yok olana kadar
03:25
the global climate had cooled,
51
205201
1960
küresel iklim soğumuştu,
03:27
causing more glaciers to form and the sea level to drop.
52
207161
3879
daha fazla buzulun şekillenmesine
ve deniz seviyelerinin düşmesine sebep oldu.
03:31
This dried up many coastal habitats,
53
211249
2419
Bu birçok kıyı yaşam alanını kuruttu
03:33
meaning some of the world’s most resource-rich marine sites were lost.
54
213668
4254
bu da dünyada kaynak bakımından en zengin
bazı deniz alanlarının kaybolduğu anlamına geliyor.
03:37
About a third of all marine megafauna eventually went extinct,
55
217922
3628
Nihayetinde deniz dev hayvanlarının 3′te 1′inin nesli tükendi,
03:41
so fewer prey species were available.
56
221550
2712
sadece birkaç av türleri mevcuttu.
03:44
And megalodons already faced high energetic demands because of their size
57
224262
4713
Megalodonlar boyutları ve soğuk sularda gitmelerini
03:48
and the mechanism they likely used to regulate their body temperature,
58
228975
3586
ve ani bir hızla avlarına saldırmalarını sağlayan
vücut ısılarını düzenlemek için kullandıkları mekanizma yüzünden
03:52
which allowed them to navigate cold waters
59
232561
2670
03:55
and attack prey with bursts of speed.
60
235231
3003
zaten yüksek enerji ihtiyacıyla karşılaşmışlardı.
03:58
Environmental changes may have made megalodons vulnerable
61
238442
3337
Çevresel değişimler Megalodonları savunmasız hale getirmiş olabilir
04:01
and increasingly put them in competition with other predators,
62
241779
3670
ve yeni gelen büyük beyaz balina da dahil olmak üzere
04:05
including the great white shark, a relative newcomer.
63
245449
3838
onları diğer avcılarla rekabet içerisine sokmuş olabilir.
04:09
Because megalodons were highly mobile predators,
64
249704
2752
Megalodonlar genellikle seyyar avcılar oldukları için
04:12
their extinction had global consequences.
65
252456
2378
nesillerinin tükenmesi küresel sonuçlar yarattı.
04:14
The end of their long-distance travels probably disrupted nutrient transport
66
254834
4337
Uzun mesafeli yolculuklarının bitmesi muhtemelen farklı ekosistemler arasında
04:19
between different ecosystems.
67
259171
1794
besin taşınmasını kesintiye uğrattı.
04:20
And many animals were suddenly released
68
260965
2377
Birçok hayvan muazzam yırtıcı baskısından
04:23
from the immense predatory pressure of their bite.
69
263342
3253
aniden kurtulmuş oldu.
04:27
Interestingly, some marine mammals dramatically increased in size afterwards,
70
267054
4588
İlginç bir şekilde bazı deniz memelilerinin
boyutlarında büyümeler gerçekleşti
04:31
which was perhaps partially afforded
71
271642
2044
ki bu belki de kısmen dayanılabilirdi
04:33
because they were no longer dealing with such a mega-existential threat.
72
273686
4755
çünkü artık büyük bir varlığın tehdidiyle uğraşmıyorlardı.
04:38
Knowing that the decline of apex predators can destabilize entire ecosystems,
73
278607
5172
Uç yırtıcıların sayılarının azalmasının bütün bir ekosistemin
istikrarını bozacağını bildikleri için
04:43
conservationists are working to prevent today’s sharks from facing a similar fate—
74
283779
5381
çevreciler bugünkü köpek balıklarının aynı kaderle
yüzleşmelerini önlemek için çalışıyorlar
04:49
this time, because of humans.
75
289160
2210
ki bu sefer bu insanlar yüzünden olabilir.
04:51
And meanwhile, the megalodon remains a colossal testament
76
291370
3629
Bu sırada Megalodon, ekolojik bağımlılıkla
04:54
to ecological interdependence
77
294999
2210
ve milyonlarca yıllık iyi ısırılmış kemikler ve sürekli dolaşılmış sularla
04:57
and millions of years of bones well-bitten and waters well-wandered.
78
297209
5172
büyük bir vasiyet olarak kalıyor.
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7