The case of the missing fractals - Alex Rosenthal and George Zaidan

727,005 views ・ 2014-04-29

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Senanur Çetgin Gözden geçirme: Gözde Alpçetin
00:18
It was a night like any other night,
0
18925
1970
Oldukça sıradan bir geceydi,
00:20
except here I was climbing the platonic peaks
1
20895
2416
ikinci buluşmasında platonikliğinin doruğuna çıkmaya çalışan
00:23
like Romeo on a second date.
2
23311
1952
Romeo gibi tırmanmam dışında.
00:27
(ugh)
3
27206
1000
(Ah!)
00:29
I was there for the dame.
4
29453
2657
Bir kadın için oradaydım.
Gözleri sanal sayılar gibiydi
00:32
She had eyes like imaginary numbers
5
32110
1487
00:33
and curves that went on forever.
6
33597
2673
ve sonsuz kıvrımları vardı.
Eve gitmek istediğini söyledi.
00:36
Said she wanted to go home.
7
36270
1916
Yardım edebileceğimi,
00:38
Said I could help.
8
38186
1436
00:39
Said the pay was good.
9
39622
2166
ücretin iyi olduğunu söyledi.
00:41
Didn't say anything about climbing a...
10
41788
1335
Tırmanmakla ilgili bir şey dememişti...
00:43
Voice: "Who's there?"
11
43123
1693
Ses: "Kim var orada?"
00:44
Manny Brot: "Manny Brot, private eye."
12
44816
2779
Manny Brot: ''Many Brot, özel dedektif.''
00:47
Voice: "What are you doing here?"
13
47595
2030
Ses: ''Ne yapıyorsun burada?''
00:49
"A pretty number sent me to find a stolen dingus."
14
49625
2857
''Güzel bir sayı çalınmış bir şeyi bulmam için gönderdi beni.
00:52
Voice: "Well, to enter the cave,
15
52482
1658
Ses: ''Pekala, mağaraya girmek için üç bilmecemi cevaplamalısın.''
00:54
you must answer my riddles three."
16
54140
2638
00:56
What was it with riddles,
17
56778
1251
Bilmecelerle derdi ne,
00:58
and why do they always come in threes?
18
58029
2179
hem neden hep 3 bilmece sorulur ki?
01:00
"Is it an egg?"
19
60208
1265
''O bir yumurta mı?''
01:01
"No. Why would it be an egg?"
20
61473
1751
''Hayır, neden bir yumurta olsun ki?''
01:03
"It's usually an egg."
21
63224
1646
''Genelde yumurta olur da.''
01:06
"What can I hold in my hand, but has zero area?"
22
66296
2170
''Alanı olmadığı halde elle tutabileceğim şey nedir?''
01:11
"Is it a dodo egg?"
23
71223
1291
''Dodo yumurtası mı?''
01:12
"It's not an egg!"
24
72514
1167
''Yumurta değil dedim!''
01:13
I took out the rock that had nearly brained me before
25
73681
1837
Daha önce neredeyse beynime kadar giren taşı çıkardım ve kafa yormaya başladım.
01:15
and gave it a hard ponder.
26
75518
1811
01:17
The size of the rising bump on my conk
27
77329
1608
Alnımın üzerinde büyüyen şişlik, bu şeyin büyük bir alanı;
01:18
said to me that this thing had area,
28
78937
2335
01:21
and a lot of it.
29
81272
1806
hatta daha fazlasının olduğunu söyledi.
01:23
But what if I carved out a triangle from this side here?
30
83078
2917
Peki ya tam şuradan bir üçgen şekli oyarsam?
01:25
As any mook could see,
31
85995
1250
Herhangi bir aptalın bile görebileceği gibi bu üçgenin alanı
01:27
this triangle had a quarter of the area of the full triangle.
32
87245
3749
normal bir üçgenin bir bölü dördü kadardır.
01:30
I did the same thing again with each of the smaller triangles.
33
90994
2501
Aynı şeyi tekrardan daha küçük üçgenlerle yaptım.
01:33
Again, a quarter of the remaining area -- gone.
34
93495
3416
Yeniden, kalan alanın dörtte biri gitti
01:36
And I just kept going.
35
96911
1881
ve yapmaya devam ettim.
01:38
After an infinite number of cuts,
36
98792
1702
Sonsuz sayıdaki kesitlerden sonra,
01:40
I was satisfied that my triangle had zero area.
37
100494
3219
üçgenimin içinde boş alan kalmamasından dolayı memnun olmuştum.
01:43
A bounded shape with zero area.
38
103713
3344
Sıfır boşluğa sahip bir geometrik şekil.
01:47
Now, it's not often that I surprise myself,
39
107057
2167
Şimdi ise yalnızca kendimi şaşırtmıyordum;
01:49
but my own two mitts had created something crazy,
40
109224
3165
aynı zamanda odaklanma eldivenlerim çılgın ve yeni bir şey üretmişti.
01:52
and new.
41
112389
1875
01:54
"Very good. (ahem)
42
114264
1502
''Çok iyi. (Öhm)
01:55
Now, show me a shape with finite area,
43
115766
2836
Şimdi, bana alanı sınırlı fakat çevresi sonsuz uzunlukta olan bir şekil göster.''
01:58
but an infinitely long perimeter."
44
118602
3337
02:01
"Let me get this straight.
45
121939
1556
''Şunu açıklığa kavuşturalım.
02:03
If I want to make a snip in the border of this shape,
46
123495
2083
Eğer bu şeklin kenarından kırpmak istersem,
02:05
smooth it out, and lay it on the ground ... "
47
125578
1741
düzleştirir ve yere koyarsam...''
02:07
"It would go on for ... "
48
127319
841
''Bu şekil..."
02:08
"Wait 'til I'm through, and then you can talk.
49
128160
3038
''Ben cevabımı bitirene kadar bekle, sonra konuşabilirsin
02:11
It would go on forever."
50
131198
2251
Bu sonsuza kadar gider.''
02:13
"Are you through?"
51
133449
2121
''Cevabın bu kadar mı?''
02:16
"Yeah."
52
136924
864
''Evet.''
02:17
"So show me that shape then."
53
137788
2041
''O zaman bana şekli göster.''
02:19
Mmm ... I hadn't been this stuck
54
139829
2165
Hmm.. 58'deki Rubik küp fiyaskosundan beri böylesine zorlanmamıştım.
02:21
since the Rubik's Cube fiasco of '58.
55
141994
3136
02:25
All the shapes I knew had perimeters.
56
145130
1589
Bildiğim tüm şekillerin çevresi vardı.
02:26
Circles: 2πr. Triangles: sum of their sides.
57
146719
3882
Çemberler: 2πr. Üçgenler: Tüm kenarların toplamı.
02:30
What's this?
58
150601
1227
O da nedir?
02:31
An angle.
59
151828
1417
Bir açı.
02:33
An angle from heaven.
60
153245
2353
Cennetten bir açı.
02:35
What if I were to pinch each side, like so.
61
155598
2925
Her kenarı şu şekilde çimdiklersem
02:38
A third of the way through, just so.
62
158523
2556
3 te 1'ini, aynı bu şekilde
02:41
And do it again,
63
161079
1500
ve bunu tekrar yaparsam
02:42
and again,
64
162579
1332
tekrar,
02:43
and again.
65
163911
1750
ve tekrardan.
02:45
After each pinch, the perimeter got a third longer
66
165661
2834
Her çimdikten sonra çevresi 3 kat uzuyordu
02:48
because where there had been three line segments,
67
168495
2534
çünkü 3 çizgi parçası olan yerlerde,
02:51
now there were four.
68
171029
2466
şu anda 4 tane vardı.
02:53
As for the area,
69
173495
1332
Alana gelince her çimdik daha fazla üçgen ortaya çıkarıyordu, doğru.
02:54
every pinch made more triangles, that's true.
70
174827
2334
02:57
But those triangles were getting smaller and smaller.
71
177161
3795
Fakat bu üçgenler gitgide küçülüyordu.
03:00
You could say that the area was converging,
72
180956
2001
Çevrenin kontrolsüzce aşırı hoşgörülü bir doğum günü palyaçosu gibi büyürken
03:02
approaching a fixed number,
73
182957
1537
03:04
while the perimeter was just getting bigger and bigger,
74
184494
2335
alanın gitgide daraldığını,
03:06
uncontrollably ballooning like an overindulgent birthday clown.
75
186829
4499
sabit bir sayıya yakınlaştığını söylemek mümkündü.
03:11
After infinity pinches, flimflam, there it was:
76
191328
3974
Sonsuz çimdikten sonra, saçmalık işte oradaydı:
03:15
Finite area, but infinite perimeter.
77
195302
3858
Sınırlı alan fakat sonsuz çevre.
03:19
Now that is a piece of work.
78
199160
2002
İşte bu da bu işin bir parçası.
03:21
"Oh, you're good. (ahem) Riddle three:
79
201162
3609
''Oo, sen gayet iyisin. (Öhm). Bilmece 3:
03:24
Show me a picture that if I magnify it under my microscope,
80
204771
2807
''Bana mikroskobumun altında, ne kadar yakınlaştırsam da
03:27
I'll keep seeing the original picture,
81
207578
2367
orijinal halini görmeye devam edeceğim bir resim göster.''
03:29
no matter how much I zoom in."
82
209945
2383
03:32
"You're a strange little man."
83
212328
1871
''Sen tuhaf küçük bir adamsın.''
03:34
"Thank you."
84
214199
1668
''Teşekkür ederim.''
03:35
I was out of ideas,
85
215867
1211
Fikirlerim tükenmişti,
03:37
so I looked at my muse, my complex Dora.
86
217078
2794
sonra ilham perim, karmaşık Dora'ma baktım.
03:39
Voice: "Who's the dame?"
87
219872
1333
''Bu kadın da kim?'' dedi ve sonra bana çarptı.
03:41
And then it hit me.
88
221205
1455
03:42
"She's a heart breaker, my fractal femme fatale.
89
222660
3131
''O kalp kıran biri; benim fraktal baştan çıkarıcı kadınım.
03:45
Will she do?"
90
225791
1119
''İyi olacak mı?''
03:46
"Yes, she'll do just fine."
91
226910
3134
''Elbette, o gayet iyi olacak''
03:50
(lightning)
92
230044
2184
(Şimşek)
03:53
It was dark, and at first I thought the cave was empty,
93
233178
3134
Karanlıktı ve ilk olarak mağaranın boş olduğunu düşündüm
03:56
but then I noticed: the box.
94
236312
3999
fakat sonradan varlığını fark ettim: Kutu.
04:00
The dame had played me like a triangle.
95
240311
1875
Kadın benimle bir üçgen gibi oynamıştı.
04:02
She had told me she wanted to go home.
96
242186
2748
Bana eve gitmek istediğini söylemişti.
04:04
(Lightning)
97
244934
2018
(Şimşek)
04:06
What she really wanted was to bring her home here.
98
246952
3478
Asıl istediği şey ise beni evine, yani buraya getirmekti.
04:10
The fractals spread everywhere.
99
250430
1448
Fraktallar her yere yayıldı.
04:11
Most of them the same
100
251878
935
Onlara ne kadar derin bakarsanız bakın, hepsi aynıydı;
04:12
no matter how deep you looked at them,
101
252813
1897
04:14
like Dora's mugshot.
102
254710
1773
aynı Dora'nın sabıka fotoğrafı gibi.
04:16
Some had infinitely long perimeters,
103
256483
2187
Bazıları sonsuz uzunlukta çevreye sahipti, bazıları alansız ve hacimsiz objelerdi;
04:18
others were objects with no area or volume,
104
258670
1900
04:20
all of them created through infinite repetition.
105
260570
3809
hepsi ise sonsuz tekrarla yaratıldı.
04:24
So, you wanted to know what fractals are?
106
264379
1928
Fraktalların ne olduğunu öğrenmek mi istemiştin?
Pekala ufaklık, onlar rüyaları yaratan şeylerdir.
04:28
Well, kid, they're the stuff that dreams are made of.
107
268235
1929
04:30
(Music)
108
270164
8560
(Müzik)
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7