The case of the missing fractals - Alex Rosenthal and George Zaidan

725,872 views ・ 2014-04-29

TED-Ed


Vui lòng nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh bên dưới để phát video.

Translator: Bach Viet Ta Reviewer: Thế Anh Vũ Lê
00:18
It was a night like any other night,
0
18925
1970
Đó là một buổi đêm như bao buổi đêm khác,
00:20
except here I was climbing the platonic peaks
1
20895
2416
trừ việc tôi đang phải leo lên cái đỉnh núi vô vọng này,
00:23
like Romeo on a second date.
2
23311
1952
như Romeo trong buổi hò hẹn thứ hai.
00:27
(ugh)
3
27206
1000
(ugh)
00:29
I was there for the dame.
4
29453
2657
Tôi đã ở đó vì người phụ nữ ấy.
00:32
She had eyes like imaginary numbers
5
32110
1487
Với đôi mắt lạ kỳ tựa những số ảo
00:33
and curves that went on forever.
6
33597
2673
và những đường cong kéo dài tới vô tận.
00:36
Said she wanted to go home.
7
36270
1916
Nói rằng nàng muốn về nhà.
00:38
Said I could help.
8
38186
1436
Nói rằng chỉ tôi có thể giúp.
00:39
Said the pay was good.
9
39622
2166
Nói rằng tiền công rất hậu hĩ.
00:41
Didn't say anything about climbing a...
10
41788
1335
Đâu có nói gì tới việc phải leo...
00:43
Voice: "Who's there?"
11
43123
1693
Có tiếng hỏi: "Ai ở đó?"
00:44
Manny Brot: "Manny Brot, private eye."
12
44816
2779
Manny Brot: "Manny Brot, thám tử tư."
00:47
Voice: "What are you doing here?"
13
47595
2030
Giọng nói kia: "Anh làm gì ở đây?"
00:49
"A pretty number sent me to find a stolen dingus."
14
49625
2857
"Một con số xinh đẹp nhờ tôi tới đây để tìm lại một vật thể bị đánh cắp."
00:52
Voice: "Well, to enter the cave,
15
52482
1658
Giọng nói: "Vậy sao, để vào hang,
00:54
you must answer my riddles three."
16
54140
2638
anh phải trả lời cho tôi ba câu đố."
00:56
What was it with riddles,
17
56778
1251
Lại một tên cuồng đố vui,
00:58
and why do they always come in threes?
18
58029
2179
mà tại sao lúc nào cũng là ba câu vậy chứ?
01:00
"Is it an egg?"
19
60208
1265
"Phải một quả trứng không?"
01:01
"No. Why would it be an egg?"
20
61473
1751
"Không. Sao lại là trứng?"
01:03
"It's usually an egg."
21
63224
1646
"Thì thường là trứng mà."
01:06
"What can I hold in my hand, but has zero area?"
22
66296
2170
"Vật gì tôi có thể cầm, nhưng lại không có diện tích?"
01:11
"Is it a dodo egg?"
23
71223
1291
"Vậy thì trứng dodo hả?"
01:12
"It's not an egg!"
24
72514
1167
"Không phải là trứng!"
01:13
I took out the rock that had nearly brained me before
25
73681
1837
Tôi lấy ra khối đá suýt đập vào đầu tôi lúc nãy
01:15
and gave it a hard ponder.
26
75518
1811
và suy nghĩ thật kỹ lưỡng.
01:17
The size of the rising bump on my conk
27
77329
1608
Cục u to đùng sưng vù trên đầu
01:18
said to me that this thing had area,
28
78937
2335
đã nói rõ rằng nó có diện tích xác định,
01:21
and a lot of it.
29
81272
1806
thậm chí còn khá đáng kể.
01:23
But what if I carved out a triangle from this side here?
30
83078
2917
Nhưng nếu tôi lấy ra một miếng tam giác ngay chỗ này thì sao?
01:25
As any mook could see,
31
85995
1250
Đứa ngốc nào cũng nhận ra,
01:27
this triangle had a quarter of the area of the full triangle.
32
87245
3749
miếng tam giác này có diện tích bằng một phần tư hình tam giác ban đầu.
01:30
I did the same thing again with each of the smaller triangles.
33
90994
2501
Tôi làm điều tương tự với mỗi hình tam giác nhỏ hơn.
01:33
Again, a quarter of the remaining area -- gone.
34
93495
3416
Lại một lần nữa, một phần tư phần diện tích còn lại - mất đi.
01:36
And I just kept going.
35
96911
1881
Và cứ như thế.
01:38
After an infinite number of cuts,
36
98792
1702
Sau vô hạn số lần lấy ra như thế,
01:40
I was satisfied that my triangle had zero area.
37
100494
3219
tôi đã có được một hình tam giác với diện tích bằng không.
01:43
A bounded shape with zero area.
38
103713
3344
Một hình phẳng giới hạn không có diện tích.
01:47
Now, it's not often that I surprise myself,
39
107057
2167
Giờ thì, tôi không thường làm chính mình ngạc nhiên,
01:49
but my own two mitts had created something crazy,
40
109224
3165
nhưng chính đôi tay này đã tạo ra thứ gì đó thiệt điên rồ,
01:52
and new.
41
112389
1875
và mới mẻ.
01:54
"Very good. (ahem)
42
114264
1502
"Tốt lắm. (ahem)
01:55
Now, show me a shape with finite area,
43
115766
2836
Giờ thì, tìm cho tôi một hình phẳng với diện tích hữu hạn,
01:58
but an infinitely long perimeter."
44
118602
3337
nhưng lại có chu vi vô hạn."
02:01
"Let me get this straight.
45
121939
1556
"Phải xác minh vấn đề này đã.
02:03
If I want to make a snip in the border of this shape,
46
123495
2083
Nếu tôi cắt khung của hình đó ở một điểm,
02:05
smooth it out, and lay it on the ground ... "
47
125578
1741
trải nó ra, và đặt nó xuống sàn..."
02:07
"It would go on for ... "
48
127319
841
"Thì nó sẽ kéo dài tới..."
02:08
"Wait 'til I'm through, and then you can talk.
49
128160
3038
"Chờ tới khi nào tôi nói xong, sau đó thì ông có thể nói.
02:11
It would go on forever."
50
131198
2251
Thì nó sẽ kéo dài vĩnh viễn."
02:13
"Are you through?"
51
133449
2121
"Anh nói xong chưa?"
02:16
"Yeah."
52
136924
864
"Rồi."
02:17
"So show me that shape then."
53
137788
2041
"Vậy thì chỉ ra cho tôi hình phẳng đó."
02:19
Mmm ... I hadn't been this stuck
54
139829
2165
Mmm... Tôi chưa bao giờ bế tắc như vậy
02:21
since the Rubik's Cube fiasco of '58.
55
141994
3136
từ đợt thất bại thảm hại trước khối Rubik năm '58.
02:25
All the shapes I knew had perimeters.
56
145130
1589
Mọi hình phẳng tôi biết đều có chu vi.
02:26
Circles: 2πr. Triangles: sum of their sides.
57
146719
3882
Hình tròn: 2πr. Tam giác: tổng các cạnh.
02:30
What's this?
58
150601
1227
Gì đây nhỉ?
02:31
An angle.
59
151828
1417
Một góc nhìn.
02:33
An angle from heaven.
60
153245
2353
Một góc nhìn từ thiên đường.
02:35
What if I were to pinch each side, like so.
61
155598
2925
Chuyện gì sẽ xảy ra nếu tôi "nhéo" mỗi cạnh, như thế này.
02:38
A third of the way through, just so.
62
158523
2556
Ra một khoảng bằng một phần ba, chỉ thế thôi.
02:41
And do it again,
63
161079
1500
Và làm thế một lần nữa,
02:42
and again,
64
162579
1332
và một lần nữa,
02:43
and again.
65
163911
1750
và một lần nữa.
02:45
After each pinch, the perimeter got a third longer
66
165661
2834
Mỗi lần như vậy, chu vi lại tăng thêm một phần ba,
02:48
because where there had been three line segments,
67
168495
2534
bởi vì ở những chỗ khi trước chỉ có ba đoạn thẳng,
02:51
now there were four.
68
171029
2466
thì giờ lại có bốn.
02:53
As for the area,
69
173495
1332
Còn về phần diện tích,
02:54
every pinch made more triangles, that's true.
70
174827
2334
mỗi lần kéo lại tạo thêm nhiều tam giác, đúng.
02:57
But those triangles were getting smaller and smaller.
71
177161
3795
Nhưng những tam giác đó sẽ càng lúc càng nhỏ dần và nhỏ dần.
03:00
You could say that the area was converging,
72
180956
2001
Diện tích của nó đang hội tụ,
03:02
approaching a fixed number,
73
182957
1537
tiệm cận một con số xác đinh,
03:04
while the perimeter was just getting bigger and bigger,
74
184494
2335
trong khi chu vi sẽ luôn đạt tới một số lớn hơn,
03:06
uncontrollably ballooning like an overindulgent birthday clown.
75
186829
4499
bành trướng tới vô hạn như một chú hề càn rỡ trong buổi sinh nhật.
03:11
After infinity pinches, flimflam, there it was:
76
191328
3974
Và sau vô hạn số lần kéo, ta-dah, chúng ta có đây:
03:15
Finite area, but infinite perimeter.
77
195302
3858
Diện tích hữu hạn, chu vi vô hạn.
03:19
Now that is a piece of work.
78
199160
2002
Và đó chính là thành quả của tôi.
03:21
"Oh, you're good. (ahem) Riddle three:
79
201162
3609
"Oh, anh được đấy (ahem). Câu đố thứ ba:
03:24
Show me a picture that if I magnify it under my microscope,
80
204771
2807
Cho tôi thấy một bức tranh mà khi tôi phóng to dưới kính hiển vi,
03:27
I'll keep seeing the original picture,
81
207578
2367
tôi vẫn sẽ tiếp tục nhìn thấy hình ảnh ban đầu,
03:29
no matter how much I zoom in."
82
209945
2383
cho dù tôi có phóng to nó tới đâu đi nữa."
03:32
"You're a strange little man."
83
212328
1871
"Ông thật là một tên lùn kỳ lạ."
03:34
"Thank you."
84
214199
1668
"Cảm ơn."
03:35
I was out of ideas,
85
215867
1211
Tôi đã cạn ý tưởng,
03:37
so I looked at my muse, my complex Dora.
86
217078
2794
nên tôi kiếm tìm nàng thơ của mình, Dora đầy phức cảm.
03:39
Voice: "Who's the dame?"
87
219872
1333
Giọng nói: "Nàng ta là ai?"
03:41
And then it hit me.
88
221205
1455
Và sau đó tôi nhận ra.
03:42
"She's a heart breaker, my fractal femme fatale.
89
222660
3131
"Cô ấy làm mọi trái tim tan vỡ, là người tình phân dạng của tôi.
03:45
Will she do?"
90
225791
1119
Bức này được chứ?"
03:46
"Yes, she'll do just fine."
91
226910
3134
"Hẳn rồi, quá ổn."
03:50
(lightning)
92
230044
2184
(chớp giật)
03:53
It was dark, and at first I thought the cave was empty,
93
233178
3134
Ở trong rất tối, và mới đầu tôi đã nghĩ cái hang này trống không,
03:56
but then I noticed: the box.
94
236312
3999
nhưng rồi tôi nhận ra: cái hộp.
04:00
The dame had played me like a triangle.
95
240311
1875
Nàng đã xỏ tôi như một hình tam giác.
04:02
She had told me she wanted to go home.
96
242186
2748
Nàng nói với tôi rằng nàng muốn về nhà.
04:04
(Lightning)
97
244934
2018
(chớp giật)
04:06
What she really wanted was to bring her home here.
98
246952
3478
Nhưng điều nàng thật sự muốn là đưa nhà nàng về đây.
04:10
The fractals spread everywhere.
99
250430
1448
Những khối phân dạng phát tán khắp nơi.
04:11
Most of them the same
100
251878
935
Giống y hệt nhau,
04:12
no matter how deep you looked at them,
101
252813
1897
cho dù bạn nhìn sâu đến đâu,
04:14
like Dora's mugshot.
102
254710
1773
y như bức họa của Dora vậy.
04:16
Some had infinitely long perimeters,
103
256483
2187
Một số có chu vi vô hạn,
04:18
others were objects with no area or volume,
104
258670
1900
số khác là những vật thể không có diện tích, thể tích,
04:20
all of them created through infinite repetition.
105
260570
3809
tất cả đều được tạo ra bằng việc lặp lại một hành động vô hạn lần.
04:24
So, you wanted to know what fractals are?
106
264379
1928
Vậy, bạn muốn biết khối phân dạng là gì?
04:28
Well, kid, they're the stuff that dreams are made of.
107
268235
1929
Nhóc, chúng là vật liệu làm nên những giấc mơ.
04:30
(Music)
108
270164
8560
(nhạc nền)
Về trang web này

Trang web này sẽ giới thiệu cho bạn những video YouTube hữu ích cho việc học tiếng Anh. Bạn sẽ thấy các bài học tiếng Anh được giảng dạy bởi các giáo viên hàng đầu từ khắp nơi trên thế giới. Nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh hiển thị trên mỗi trang video để phát video từ đó. Phụ đề cuộn đồng bộ với phát lại video. Nếu bạn có bất kỳ nhận xét hoặc yêu cầu nào, vui lòng liên hệ với chúng tôi bằng biểu mẫu liên hệ này.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7