RNAi: Slicing, dicing and serving your cells - Alex Dainis

อาร์เอ็นเอไอ (RNAi) เฉือน หั่น และ บริการ เซลล์ของคุณ - อเล็กซ์ ไดนิส (Alex Dainis)

372,358 views

2013-08-12 ・ TED-Ed


New videos

RNAi: Slicing, dicing and serving your cells - Alex Dainis

อาร์เอ็นเอไอ (RNAi) เฉือน หั่น และ บริการ เซลล์ของคุณ - อเล็กซ์ ไดนิส (Alex Dainis)

372,358 views ・ 2013-08-12

TED-Ed


โปรดดับเบิลคลิกที่คำบรรยายภาษาอังกฤษด้านล่างเพื่อเล่นวิดีโอ

Translator: Kelwalin Dhanasarnsombut Reviewer: Kanawat Senanan
00:07
You can think of your cells
0
7347
1235
คุณอาจคิดถึงเซลล์คุณ
00:08
as the kitchen in a busy restaurant.
1
8582
2234
เป็นเสมือนห้องครัวในร้านอาหารสุดยุ่ง
00:10
Sometimes your body orders chicken.
2
10816
2317
บางครั้งร่างกายคุณสั่งไก่
00:13
Other times, it orders steak.
3
13133
2082
บางที ก็สั่งสเต็กเนื้อ
00:15
Your cells have to be able to crank out
4
15215
1878
เซลล์ของคุณต้องจัดการให้ได้
00:17
whatever the body needs
5
17093
1466
ไม่ว่าร่างกายจะต้องการสิ่งใด
00:18
and quickly.
6
18559
1149
และต้องให้ไวด้วย
00:19
When an order comes in,
7
19708
1230
เมื่อมีคำสั่งเข้ามา
00:20
the chef looks to the cookbook, your DNA,
8
20938
2453
คนครัวก็ดูตำราอาหาร ซึ่งก็คือดีเอ็นเอของคุณ
00:23
for the recipe.
9
23391
1380
ที่เป็นสูตรอาหาร
00:24
She then transcribes that message
10
24771
1383
จากนั้นมันจึงถอดรหัสจากข้อความ
00:26
onto a piece of paper called RNA
11
26154
2496
ไปเป็นใบสั่งที่เรียกว่า อาร์เอ็นเอ (RNA)
00:28
and brings it back to her countertop, the ribosome.
12
28650
3041
และนำมันกลับไปยังเคาเตอร์ ซึ่งก็คือ ไรโบโซม (ribosome)
00:31
There, she can translate the recipe into a meal,
13
31691
3034
ที่นั่น มันสามารถแปลตำราอาหารไปเป็นอาหาร
00:34
or for your cells, a protein,
14
34725
2215
ซึ่งสำหรับเซลล์แล้ว มันก็คือโปรตีน
00:36
by following the directions that she's copied down.
15
36940
2796
โดยทำตามคำสั่งที่คัดลอกมา
00:39
But RNA does more for the cell
16
39736
1559
แต่หน้าที่ของอาร์เอ็นเอที่มีต่อเซลล์
00:41
than just act as a messenger
17
41295
1347
เป็นมากกว่าแค่เป็นผู้ส่งสาร
00:42
between a cook and her cookbook.
18
42642
1925
ระหว่างคนครัวกับตำราอาหาร
00:44
It can move in reverse and create DNA,
19
44567
2498
มันสามารถที่จะทำงานในทางย้อนกลับและสร้างดีเอ็นเอ
00:47
it can direct amino acids to their targets,
20
47065
2731
มันสามารถกำกับกรดอะมิโนไปยังเป้าหมาย
00:49
or it can take part in RNA interference,
21
49796
2960
หรือมันสามารถที่จะเข้ามามีส่วนร่วมในกระบวนการ การเข้าแทรกแซงของอาร์เอ็นเอ (RNA interference)
00:52
or RNAi.
22
52756
1668
หรือ RNAi
00:54
But wait!
23
54424
783
แต่ ช้าก่อน!
00:55
Why would RNA want to interfere with itself?
24
55207
2528
แล้วอาร์เอ็นเอจะเข้าแทรกแซงตัวเองทำไมกัน ?
00:57
Well, sometimes a cell doesn't want to turn
25
57735
2535
ก็ บางทีเซลล์ไม่ได้ต้องการ
01:00
all of the messenger RNA it creates into protein,
26
60270
3232
ที่จะเปลี่ยน เอ็มอาร์เอ็นเอ (messenger RNA; mRNA) ที่มันสร้างไปเป็นโปรตีน
01:03
or it may need to destroy RNA injected into the cell
27
63502
3144
หรือมันอาจต้องการที่จะทำลายอาร์เอ็นเอ ที่ถูกส่งเข้ามาในเซลล์
01:06
by an attacking virus.
28
66646
1867
โดยไวรัสผู้บุกรุก
01:08
Say, for example, in our cellular kitchen,
29
68513
2463
ลองคิดเป็นตัวอย่างว่า ในครัวระดับเซลล์ของเรา
01:10
that someone wanted to cancel their order
30
70976
1950
ถ้ามีใครสักคนต้องการที่จะยกเลิกคำสั่ง
01:12
or decided they wanted chips instead of fries.
31
72926
2881
หรือเปลี่ยนใจแล้วว่า พวกเขาต้องการมันฝรั่งแผ่นทอด แทนที่จะเป็นเฟรนช์ฟรายส์
01:15
That's where RNAi comes in.
32
75807
2383
นี่แหละที่ RNAi จะเข้ามามีบทบาท
01:18
Thankfully, your cells have the perfect knives
33
78190
1790
ต้องขอขอบคุณ เซลล์ของคุณมีมีดสุดเจ๋ง
01:19
for just this kind of job.
34
79980
1805
สำหรับงานในแนวนี้
01:21
When the cell finds or produces
35
81785
1510
เมื่อเซลล์พบหรือผลิต
01:23
long, double-stranded RNA molecules,
36
83295
2405
โมเลกุลอาร์เอ็นเอสายคู่ยาวๆ
01:25
it chops these molecules up
37
85700
1499
มันหั่นโมโลกุลเหล่านี้
01:27
with a protein actually named dicer.
38
87199
3112
ด้วยโปรตีนที่ถูกตั้งชื่อไว้อย่างเหมาะสมว่า นักหั่น (dicer)
01:30
Now, these short snippets of RNA
39
90311
1683
ทีนี้ เจ้าอาร์เอ็นเอท่อนเล็กๆ
01:31
are floating around in the cell,
40
91994
1660
ก็ลอยไปมาในเซลล์
01:33
and they're picked up by something called RISC,
41
93654
2183
และพวกมันจะถูกดึงเข้าไปโดย อะไรบางอย่างที่เรียกว่า RISC
01:35
the RNA Silencing Complex.
42
95837
2739
ซึ่งย่อมาจาก RNA Silencing Complex
01:38
It's composed of a few different proteins,
43
98576
1999
มันประกอบด้วยโปรตีนสองสามชนิด
01:40
the most important being slicer.
44
100575
2325
ที่สำคัญที่สุดก็คือ นักสับ (slicer)
01:42
This is another aptly named protein,
45
102900
1946
โปรตีนอีกตัวหนึ่งที่มีชื่อสมตัว
01:44
and we'll get to why in just a second.
46
104846
2418
และเราจะเข้าใจว่าทำไมในอีกไม่กี่วินาที
01:47
RISC strips these small chunks
47
107264
1611
RISC ถอดชิ้นส่วนเล็กๆ
01:48
of double-stranded RNA in half,
48
108875
1942
ของอาร์เอ็นเอสายคู่นี้ออกครึ่งหนึ่ง
01:50
using the single strand to target matching mRNA,
49
110817
3204
แล้วใช้อาร์เอ็นเอสายเดี่ยวนี้ หาคู่เอ็มอาร์เอ็นเอเป้าหมาย
01:54
looking for pieces that fit together
50
114021
1427
ที่เข้ากันได้พอดิบพอดี
01:55
like two halves of a sandwich.
51
115448
2243
เหมือนกับซีกท้้งสองของแซนวิช
01:57
When it finds the matching piece of mRNA,
52
117691
2299
เมื่อมันพบเอ็มอาร์เอ็นเอที่เข้ากันได้
01:59
RISC's slicer protein slices it up.
53
119990
2993
โปรตีน RISC's slicer จะสับมัน
02:02
The cell then realizes
54
122983
992
เซลล์ก็จะรับรู้ว่า
02:03
there are odd, strangely sized pieces
55
123975
2093
มันมีชิ้นส่วนอาร์เอ็นเอขนาดไม่ปกติ
02:06
of RNA floating around
56
126068
1141
ลอยไปลอยมา
02:07
and destroys them,
57
127209
1341
และทำการทำลายพวกมันซะ
02:08
preventing the mRNA from being turned into protein.
58
128550
3095
เพื่อเป็นการป้องกันการเปลี่ยนเอ็มอาร์เอ็นเอไปเป็นโปรตีน
02:11
So, you have double-stranded RNA,
59
131645
1932
ดังนั้น คุณมีอาร์เอ็นเอสายคู่
02:13
you dice it up,
60
133577
1170
คุณหั่นมัน
02:14
it targets mRNA,
61
134747
1483
มันเข้าคู่กับเอ็มอาร์เอ็นเอ
02:16
and then that gets sliced up, too.
62
136230
2396
และจากนั้น มันก็ถูกสับมันเช่นกัน
02:18
Voila!
63
138626
871
เย้!
02:19
You've prevented expression
64
139497
1155
คุณได้ทำการป้องกันการผลิตโปรตีนแล้ว
02:20
and saved yourself some unhappy diners.
65
140652
2661
และทำให้ตัวเองรอดปลอดภัยจากมื้อเย็นอันไม่พึงประสงค์
02:23
So, how did anybody ever figure this out?
66
143313
3242
ดังนั้น เขาค้นพบสิ่งนี้กันได้อย่างไรนะ?
02:26
Well, the process was first discovered in petunias
67
146555
3298
กระบวนการนี้ถูกค้นพบเป็นครั้งแรก ในดอกพิทูเนีย (petunia)
02:29
when botanists trying to create deep purple blooms
68
149853
2610
เมื่อนักพฤกษศาสตร์พยายามที่จะสร้างดอกไม้สีม่วงเข้ม
02:32
introduced a pigment-producing gene into the flowers.
69
152463
3327
โดยนำยีนควบคุมการสร้างเม็ดสีเข้าไปในดอกไม้
02:35
But instead of darker flowers,
70
155790
1529
แต่แทนที่จะได้ดอกไม้สีเข้มขึ้น
02:37
they found flowers with white patches
71
157319
1627
พวกเขาได้ดอกไม้ที่มีรอยด่างขาวๆ
02:38
and no pigment at all.
72
158946
1612
และไม่มีเม็ดสีใดๆเลย
02:40
Instead of using the RNA produced by the new gene
73
160558
2638
แทนที่จะใช้อาร์เอ็นเอที่ถูกสร้างโดยยีนใหม่
02:43
to create more pigment,
74
163196
1032
เพื่อที่จะสร้างเม็ดสีให้มากขึ้น
02:44
the flowers were actually using it
75
164228
1681
ดอกไม้กลับใช้มัน
02:45
to knock down the pigment-producing pathway,
76
165909
2151
เพื่อที่จะจัดการล้มกระบวนการสร้างเม็ดสี
02:48
destroying RNA
77
168060
1032
ทำลายอาร์เอ็นเอ
02:49
from the plant's original genes with RNAi,
78
169092
2510
จากยีนดั้งเดิมของต้นไม้ด้วยกระบวนการ RNAi
02:51
and leaving them with pigment-free white flowers.
79
171602
3295
และทำให้พวกมันกลายเป็นดอกไม้สีขาวไร้เม็ดสี
02:54
Scientists saw a similar phenomena
80
174897
1750
นักวิทยาศาสตร์พบปรากฏการณ์ที่คล้ายๆกันนี้
02:56
in tiny worms called C. elegans,
81
176647
2181
ในหนอนตัวเล็กๆที่เรียกว่า C. elegans
02:58
and once they figured out what was happening,
82
178828
1754
และเมื่อพวกเขาเข้าใจว่าเกิดอะไรขึ้น
03:00
they realized they could use RNAi
83
180582
1783
พวกเขารู้ว่า พวกเขาสามารถใช้ อาร์เอ็นเอไอ
03:02
to their advantage.
84
182365
1557
เพื่อประโยชน์ของพวกเขาได้
03:03
Want to see what happens
85
183922
1156
อยากรู้ไหมว่าเกิดอะไรขึ้น
03:05
when a certain gene is knocked out of a worm
86
185078
1771
เมื่อยีนจำเพาะตัวหนึ่งในหนอนถูกระงับการทำงาน
03:06
or a fly?
87
186849
1141
หรือว่าแมลงวัน
03:07
Introduce an RNAi construct for that gene,
88
187990
2436
นำอาร์เอ็นเอไอที่มีโครงสร้างเข้ากับยีนนั้นเข้าไป
03:10
and bam!
89
190426
744
แล้วก็ ตู้ม!
03:11
No more protein expression.
90
191170
1721
ไม่มีการผลิตโปรตีน
03:12
You can even get creative
91
192891
1629
คุณสามารถที่จะมีความคิดสร้างสรรค์
03:14
and target that effect to certain systems,
92
194520
2300
และหาเป้าหมายที่มีอิทธิพลเจาะจงต่อระบบที่ต้องการ
03:16
knocking down genes in just the brain,
93
196820
1320
ระงับยีนแค่เฉพาะในสมอง
03:18
or just the liver,
94
198140
1031
หรือแค่ในตับ
03:19
or just the heart.
95
199171
1357
หรือแค่ในหัวใจ
03:20
Figuring out what happens
96
200528
1059
ความเข้าใจถึงสิ่งที่เกิดขึ้น
03:21
when you knock down a gene in a certain system
97
201587
2258
เมื่อคุณระงับการทำงานของยีนในระบบใดๆ
03:23
can be an important step
98
203845
1568
เป็นก้าวสำคัญ
03:25
in figuring out what that gene does.
99
205413
2671
ในการที่จะเข้าใจกิจกรรมของยีน
03:28
But RNAi isn't just for understanding
100
208084
2252
แต่อาร์เอ็นเอไอ ไม่ได้มีแค่ให้เราเข้าใจ
03:30
how things happen.
101
210336
1530
ว่าสิ่งต่างๆ เกิดขึ้นได้อย่างไร
03:31
It can also be a powerful, therapeutic tool
102
211866
2306
มันยังสามารถที่จะเป็นเครื่องมือในการรักษาที่ทรงพลัง
03:34
and could be a way for us to manipulate
103
214172
1870
และอาจเป็นหนทางสำหรับเรา ที่จะทำการเปลี่ยนแปลง
03:36
what is happening within own cells.
104
216042
2301
สิ่งที่เกิดขึ้นภายในเซลล์ของเรา
03:38
Researchers have been experimenting
105
218343
1408
นักวิจัยได้ทำการทดลอง
03:39
with using it to their advantage in medicine,
106
219751
2165
ใช้สิ่งนี้ให้เป็นประโยชน์ในเชิงการแพทย์
03:41
including targeting RNA and tumor cells
107
221916
1998
รวมถึงการหาเป้าหมายอาร์เอ็นเอ และเซลล์มะเร็ง
03:43
in the hopes of turning off cancer-causing genes.
108
223914
2752
ด้วยความหวังที่จะปิดการทำงานของยีนที่ทำให้เกิดมะเร็ง
03:46
In theory, our cellular kitchens
109
226666
1962
ในทางทฤษฎี ครัวระดับเซลล์ของเรา
03:48
could serve up an order of cells,
110
228628
1881
สามารถที่จะสนองความต้องการของเซลล์
03:50
hold the cancer.
111
230509
1698
และหยุดมะเร็งได้
เกี่ยวกับเว็บไซต์นี้

ไซต์นี้จะแนะนำคุณเกี่ยวกับวิดีโอ YouTube ที่เป็นประโยชน์สำหรับการเรียนรู้ภาษาอังกฤษ คุณจะได้เห็นบทเรียนภาษาอังกฤษที่สอนโดยอาจารย์ชั้นนำจากทั่วโลก ดับเบิลคลิกที่คำบรรยายภาษาอังกฤษที่แสดงในแต่ละหน้าของวิดีโอเพื่อเล่นวิดีโอจากที่นั่น คำบรรยายเลื่อนซิงค์กับการเล่นวิดีโอ หากคุณมีความคิดเห็นหรือคำขอใด ๆ โปรดติดต่อเราโดยใช้แบบฟอร์มการติดต่อนี้

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7