What happens when you have a concussion? - Clifford Robbins

Tłumaczenie: Agnieszka Cabanes Korekta: Ola Królikowska

Each year in the United States,

Co roku w Stanach Zjednoczonych

players of sports and recreational activities

sport i inne zajęcia rekreacyjne są przyczyną

receive between 2.5 and 4 million concussions.

od 2,5 do 4 milionów wstrząśnień mózgu.

How dangerous are all those concussions?

Jak bardzo są one niebezpieczne?

The answer is complicated,

Odpowiedź nie jest prosta

and lies in how the brain responds when something strikes it.

i wynika z reakcji mózgu na uraz.

The brain is made of soft fatty tissue, with a consistency something like jello.

Mózg to miękka tkanka tłuszczowa o konsystencji galaretki.

Inside its protective membranes and the skull's hard casing,

Dzięki chroniącym go oponom i twardej osłonie czaszki,

this delicate organ is usually well-shielded.

ten delikatny organ jest zwykle dobrze zabezpieczony.

But a sudden jolt can make the brain shift

Ale przy nagłym szarpnięciu może się przesunąć

and bump against the skull's hard interior,

i uderzyć o twarde wnętrze czaszki.

and unlike jello, the brain's tissue isn't uniform.

W przeciwieństwie do galaretki tkanka mózgowa nie jest jednorodna.

It's made of a vast network of 90 billion neurons,

Składa się z potężnej sieci 90 miliardów neuronów,

which relay signals through their long axons to communicate throughout the brain

które przekazują aksonami sygnały do wszystkich obszarów mózgu

and control our bodies.

i kontrolują nasze ciała.

This spindly structure makes them very fragile

Ta wiotka struktura jest bardzo delikatna,

so that when impacted, neurons will stretch and even tear.

więc przy uderzeniu neurony rozciągają się lub nawet pękają.

That not only disrupts their ability to communicate

To nie tylko zaburza przekazywanie sygnałów.

but as destroyed axons begin to degenerate,

Kiedy zniszczone aksony zaczynają obumierać,

they also release toxins causing the death of other neurons, too.

wydzielają toksyny powodujące śmierć innych neuronów.

This combination of events causes a concussion.

Takie połączenie zdarzeń wywołuje wstrząśnienie mózgu.

The damage can manifest in many different ways

Może się ono objawiać na kilka sposobów,

including blackout,

takich jak utrata przytomności,

headache,

ból głowy,

blurry vision,

niewyraźne widzenie,

balance problems,

problemy z równowagą,

altered mood and behavior,

zmiana nastroju i zachowania,

problems with memory, thinking, and sleeping,

zaburzenia pamięci, myślenia i snu

and the onset of anxiety and depression.

oraz lęk i depresja.

Every brain is different,

Każdy mózg jest inny,

which explains why people's experiences of concussions vary so widely.

więc u poszczególnych osób objawy mogą znacznie się różnić.

Luckily, the majority of concussions fully heal

Na szczęście większość pacjentów całkowicie wraca do zdrowia,

and symptoms disappear within a matter of days or weeks.

a objawy mijają w ciągu kilku dni lub tygodni.

Lots of rest and a gradual return to activity

Wypoczynek i stopniowy powrót do aktywności

allows the brain to heal itself.

pozwalają mózgowi zregenerować się.

On the subject of rest,

Jeśli chodzi o wypoczynek,

many people have heard that you're not supposed to sleep

czasem słyszymy, że nie powinno się spać

shortly after receiving a concussion because you might slip into a coma.

tuż po wstrząśnieniu mózgu, bo można zapaść w śpiączkę.

That's a myth.

To mit.

So long as doctors aren't concerned there may also be a more severe brain injury,

Jeśli lekarze nie podejrzewają poważniejszego urazu mózgu,

like a brain bleed,

jak krwotok wewnątrzczaszkowy,

there's no documented problem with going to sleep after a concussion.

nie ma powodu, żeby nie spać.

Sometimes, victims of concussion can experience something

Czasem ofiary wstrząśnienia mózgu

called post-concussion syndrome, or PCS.

cierpią na zespół powstrząśnieniowy.

People with PCS may experience constant headaches,

Może objawiać się ciągłym bólem głowy,

learning difficulties,

trudnościami w nauce

and behavioral symptoms that even affect their personal relationships

i zmianami w zachowaniu, które mogą wpływać na relacje z innymi

for months or years after the injury.

nawet kilka miesięcy lub lat po wypadku.

Trying to play through a concussion, even for only a few minutes,

Jeśli po wstrząśnieniu mózgu zawodnik gra dalej choćby przez kilka minut

or returning to sports too soon after a concussion,

albo zbyt szybko wraca do aktywności fizycznej,

makes it more likely to develop PCS.

zwiększa ryzyko wystąpienia zespołu powstrząśnieniowego.

In some cases, a concussion can be hard to diagnose

Czasem trudno zdiagnozować wstrząśnienie mózgu,

because the symptoms unfold slowly over time.

bo objawy pojawiają się stopniowo z czasem.

That's often true of subconcussive impacts

Częściej ma to miejsce w przypadku łagodniejszych urazów

which result from lower impact jolts to the head

wywołanych szarpnięciem o mniejszej sile

than those that cause concussions.

niż tych, które powodują wstrząśnienie.

This category of injury doesn't cause noticable symptoms right away,

Nie od razu dają one wyraźne objawy,

but can lead to severe degenerative brain diseases over time

ale mogą z czasem doprowadzić do chorób degeneracyjnych mózgu,

if it happens repeatedly.

jeśli będą się powtarzać.

Take soccer players, who are known for repeatedly heading soccer balls.

Weźmy piłkarzy uderzających piłkę głową.

Using a technique called Diffusion Tensor Imaging,

Dzięki technice zwanej obrazowaniem tensora dyfuzji

we're beginning to find out what effect that has on the brain.

zaczynamy odkrywać zmiany zachodzące w ich mózgach.

This method allows scientists to find large axon bundles

Metoda ta pozwala naukowcom odnaleźć duże wiązki aksonów

and see how milder blows might alter them structurally.

i obserwować, jak mniejsze uderzenia wpływają na ich strukturę.

In 2013, researchers using this technique discovered

W 2013 roku dzięki tej technice naukowcy odkryli,

that athletes who had headed the ball most,

że sportowcy, którzy odbijają najwięcej piłek głową,

about 1,800 times a year,

około 1800 razy rocznie,

had damaged the structural integrity of their axon bundles.

mają naruszoną strukturę wiązek aksonów.

The damage was similar to how a rope will fail

Przypomina to uszkodzoną linę,

when the individual fibers start to fray.

w której zaczynają się strzępić poszczególne włókna.

Those players also performed worse on short-term memory tests,

Ci sami piłkarze uzyskali gorsze wyniki w testach pamięci krótkotrwałej

i choć żaden z nich nie doznał pełnoobjawowego wstrząśnienia mózgu,

so even though no one suffered full-blown concussions,

these subconcussive hits added up to measurable damage over time.

powtarzające się uderzenia z czasem doprowadziły do wymiernych uszkodzeń.

In fact, researchers know that an overload of subconcussive hits

Naukowcy stwierdzili, że duża liczba łagodniejszych urazów

is linked to a degenerative brain disease known as Chronic Traumatic Encephalopathy,

ma związek z degeneracyjną chorobą mózgu zwaną chroniczną encefalopatią pourazową,

or CTE.

czyli CTE.

People with CTE suffer from changes in their mood and behavior

U osób z CTE w trzeciej lub czwartej dekadzie życia

that begin appearing in their 30s or 40s

pojawiają się zmiany nastroju i zachowania,

followed by problems with thinking and memory

a następnie problemy z myśleniem i pamięcią,

that can, in some cases, even result in dementia.

które mogą doprowadzić nawet do demencji.

The culprit is a protein called tau.

Winne jest białko tau.

Usually, tau proteins support tiny tubes inside our axons called microtubules.

Zwykle stabilizuje ono mikrotubule, maleńkie rurki wewnątrz aksonów.

It's thought that repeated subconcussive hits damage the microtubules,

Uważa się, że powtarzające się uderzenia uszkadzają mikrotubule,

causing the tau proteins to dislodge and clump together.

w wyniku czego białko tau przemieszcza się i tworzy agregaty.

The clumps disrupt transport and communication along the neuron

Zaburzają one transport i komunikację w komórce nerwowej

and drive the breakdown of connections within the brain.

i powodują zerwanie połączeń wewnątrzmózgowych.

Once the tau proteins start clumping together,

Kiedy białka tau zaczynają się łączyć,

they cause more clumps to form

proces tworzenia agregatów nasila się

and continue to spread throughout the brain,

i rozprzestrzenia na cały mózg,

even after head impacts have stopped.

nawet kiedy na głowę nie działają już żadne siły.

The data show that at least among football players,

Wiadomo, że w przypadku piłkarzy

between 50 and 80% of concussions go unreported and untreated.

od 50 do 80% wstrząśnień mózgu nie zostaje odnotowanych ani leczonych.

Sometimes that's because it's hard to tell

Czasem dlatego,

a concussion has occurred in the first place.

że trudno stwierdzić, czy miało miejsce.

But it's also often due to pressure or a desire to keep going

Często jednak wynika to z presji czy chęci, żeby kontynuować grę,

despite the fact that something's wrong.

mimo że coś jest nie tak.

This doesn't just undermine recovery.

To nie tylko spowalnia powrót do zdrowia.

It's also dangerous.

To niebezpieczne.

Our brains aren't invincible.

Nasze mózgi nie są niezwyciężone.

They still need us to shield them from harm

Musimy chronić je przed uszkodzeniem

and help them undo damage once it's been done.

i pomagać im naprawić już wyrządzone szkody.