Can steroids save your life? - Anees Bahji

365,248 views ・ 2020-06-17

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Krystian Dorożyński Korekta: Ola Królikowska
Sterydy znane są z haniebnego wykorzystywania ich w sporcie.
00:07
Steroids: they’re infamous for their use in sports.
0
7146
3690
00:10
But they’re also found in inhalers, creams to treat poison ivy and eczema,
1
10836
4911
Ale można je też znaleźć w inhalatorach, kremach na trujący bluszcz i egzemę,
00:15
and shots to ease inflammation.
2
15747
2590
a także w zastrzykach łagodzących stany zapalne.
Sterydy w tych lekarstwach różnią się od wykorzystywanych do budowania mięśni.
00:18
The steroids in these medicines aren’t the same as the ones used to build muscle.
3
18337
5063
Wszystkie bazują na innym sterydzie
00:23
In fact, they’re all based on yet another steroid—
4
23400
3790
produkowanym przez nasze ciało, bez którego nie moglibyśmy żyć.
00:27
one our body produces naturally, and we can’t live without.
5
27190
4450
00:31
Taking a step back, the reason there are so many different steroids
6
31640
3699
Istnienie tak wielu rodzajów sterydów wynika
00:35
is because the term refers to substances with a shared molecular structure,
7
35339
4602
z terminu odnoszącego się do substancji z dzieloną strukturą molekularną,
00:39
rather than shared effects on the body.
8
39941
2940
a nie do współdzielonych skutków wywieranych na ciało.
00:42
Steroids can be naturally occurring or synthetic,
9
42881
2869
Sterydy mogą być naturalne albo syntetyczne,
00:45
but what all steroids have in common is a molecular structure
10
45750
4150
ale łączy je struktura molekularna
00:49
that consists of a base of four rings made of 17 carbon atoms
11
49900
5070
składająca się z 4 głównych pierścieni stworzonych z 17 atomów węglowych
00:54
arranged in three hexagons and one pentagon.
12
54970
4080
i ułożonych w 3 sześciokąty oraz pięciokąt.
00:59
A molecule must contain this exact arrangement to be a steroid,
13
59050
4633
Molekuła musi mieć właśnie taki wzór, żeby stać się sterydem,
01:03
though most also have side chains—
14
63683
3070
ale większość sterydów ma dodatkowe łańcuchy:
01:06
additional atoms that can dramatically impact the molecule’s function.
15
66753
5326
atomy, które mogą znacząco wpłynąć na funkcję molekuły.
01:12
Steroids get their name from the fatty molecule cholesterol.
16
72079
3960
Sterydy zawdzięczają nazwę cholesterolowi.
01:16
In fact, our bodies make steroids out of cholesterol.
17
76039
3993
Nasze ciało tworzy z niego sterydy.
01:20
That fatty cholesterol base means that steroids
18
80032
3210
Tłusta budowa umożliwia sterydom przebicie się przez tłuszczowe membrany
01:23
are able to cross fatty cell membranes and enter cells.
19
83242
4360
i wniknięcie do komórki.
01:27
Within the cell, they can directly influence gene expression
20
87602
3820
A w niej mogą bezpośrednio wpłynąć na ekspresje genów
01:31
and protein synthesis.
21
91422
2367
i syntezę białek.
01:33
This is different from many other types of signaling molecules,
22
93789
3610
Odróżnia je to od innych typów molekuł sygnalizujących,
01:37
which can’t cross the cell membrane
23
97399
2070
które nie przenikają przez membranę komórki
01:39
and have to create their effects from outside the cell,
24
99469
3390
i wpływ na komórkę wywołują z zewnątrz
01:42
through more complicated pathways.
25
102859
2769
o wiele bardziej skomplikowanymi drogami.
01:45
So steroids can create their effects faster than those other molecules.
26
105628
5557
Sterydy przynoszą więc efekty znacznie szybciej niż inne molekuły.
01:51
Back to the steroids in anti-inflammatory medications:
27
111185
3880
Ale wróćmy do sterydów w lekach przeciwzapalnych.
01:55
all of these are based on a naturally occurring steroid called cortisol.
28
115065
4960
Wszystkie te leki bazują na kortyzolu, naturalnie występującym sterydzie.
02:00
Cortisol is the body’s primary stress signal,
29
120025
3240
Kortyzol to główny sygnalizator stresu odgrywający szereg ról.
02:03
and it has a huge range of functions.
30
123265
2544
02:05
When we experience a stressor—
31
125809
2150
Gdy doświadczamy czegoś stresującego,
02:07
anything from a fight with a friend, to spotting a bear,
32
127959
3250
od sprzeczki z przyjacielem po spotkanie z niedźwiedziem,
02:11
to an infection or low blood sugar—
33
131209
2733
od infekcji po niski poziom cukru,
02:13
the brain reacts by sending a signal from the hypothalamus to the pituitary gland.
34
133942
5993
mózg reaguje poprzez wysłanie sygnału z podwzgórza do przysadki mózgowej.
02:19
The pituitary gland then sends a signal to the adrenal glands.
35
139935
4542
Następnie przysadka mózgowa przekazuje sygnał dalej do nadnerczy.
02:24
The adrenal glands produce cortisol, and release some constantly.
36
144477
4474
Nadnercza produkują kortyzol i cały czas uwalniają pewną jego ilość.
02:28
But when they receive the signal from the pituitary gland,
37
148951
3570
Ale gdy otrzymają sygnał z przysadki mózgowej,
02:32
they release a burst of cortisol,
38
152521
2321
poziom kortyzolu wystrzela,
02:34
which spurs the body to generate more glucose for energy,
39
154842
3620
a to zmusza ciało do produkcji glukozy niezbędnej do wygenerowania energii,
02:38
decrease functions not immediately related to survival, like digestion,
40
158462
4420
spowalnia procesy mniej istotne do przetrwania, jak trawienie,
02:42
and can activate a fight-flight-or-freeze response.
41
162882
3881
i może wyzwolić reakcje “walcz, nie ruszaj się albo uciekaj”.
02:46
This is helpful in the short term, but can cause undesirable side effects
42
166763
4269
Na krótką metę jest to pomocne, ale powoduje też pewne skutki uboczne,
02:51
like insomnia and lowered mood if they last too long.
43
171032
4267
jak bezsenność lub obniżenie nastroju w przypadku ich dłuższego działania.
02:55
Cortisol also interacts with the immune system in complex ways—
44
175299
4376
Kortyzol w złożony sposób wchodzi w reakcje z systemem odpornościowym.
02:59
depending on the situation,
45
179675
1337
Zależnie od sytuacji
może wzmocnić lub obniżyć funkcje obronne.
03:01
it can increase or decrease certain immune functions.
46
181012
3767
03:04
In the process of fighting infection,
47
184779
1990
W procesie zwalczania infekcji
03:06
the immune system often creates inflammation.
48
186769
3160
system odpornościowy powoduje stan zapalny.
03:09
Cortisol suppresses the immune system’s ability to produce inflammation,
49
189929
4250
Kortyzol powoduje, że system odpornościowy nie może wywołać stanu zapalnego,
03:14
which, again, can be useful in the short term.
50
194179
3156
co po raz kolejny może być pomocne na krótki czas.
03:17
But too much cortisol can have negative impacts,
51
197335
3014
Ale zbyt wiele kortyzolu może być fatalne w skutkach,
03:20
like reducing the immune system’s ability to regenerate bone marrow and lymph nodes.
52
200349
5639
bo ogranicza zdolność do regeneracji szpiku kostnego i węzłów chłonnych.
03:25
To prevent levels from staying high for too long,
53
205988
3150
Żeby zapobiec wysokiemu poziomowi przez dłuższy czas,
03:29
cortisol suppresses the signal that causes the adrenal glands
54
209138
3797
kortyzol wstrzymuje sygnał zmuszający nadnercza
03:32
to release more cortisol.
55
212935
2200
do większej produkcji kortyzolu.
03:35
Medicinal corticosteroids channel cortisol’s effects on the immune system
56
215135
4693
Kortykosteroidy lecznicze kierują skutki kortyzolu na system odpornościowy
03:39
to fight allergic reactions, rashes, and asthma.
57
219828
4180
do zwalczania reakcji alergicznych, wysypek i astmy.
Są one formami stanu zapalnego.
03:44
All these things are forms of inflammation.
58
224008
2836
03:46
There are many synthetic steroids that share the same basic mechanism:
59
226844
4071
Jest wiele syntetycznych sterydów, które mają ten sam mechanizm działania:
03:50
they enhance the body’s cortisol supply,
60
230915
2490
zwiększają kortyzol w ciele,
03:53
which in turn shuts down the hyperactive immune responses
61
233405
3503
co skutkuje wyłączeniem hiperaktywnych reakcji immunologicznych,
03:56
that cause inflammation.
62
236908
2187
które powodują stan zapalny.
03:59
These corticosteroids sneak into cells and can turn off the “fire alarm”
63
239095
4946
Te kortykosteroidy wkradają się do komórki i wyłączają “alarm pożarowy”
04:04
by suppressing gene expression of inflammatory signals.
64
244041
4848
poprzez wyłączenie ekspresji genów odpowiedzialnych za sygnały zapalne.
04:08
The steroids in inhalers and creams impact only the affected organ—
65
248889
5025
Sterydy w inhalatorach i kremach działają tylko na konkretny organ:
04:13
the skin, or the lungs.
66
253914
2210
skórę czy płuca.
Wersje dożylne lub doustne
04:16
Intravenous or oral versions, used to treat chronic autoimmune conditions
67
256124
4761
używane przy przewlekłych stanach autoimmunologicznych,
04:20
like lupus or inflammatory bowel disease, impact the whole body.
68
260885
5432
jak toczeń albo choroba zapalna jelit, wpływają na całe ciało.
04:26
With these conditions, the body’s immune system attacks its own cells,
69
266317
4423
Przy takich dolegliwościach organizm zwalcza własne komórki.
04:30
a process analogous to a constant asthma attack or rash.
70
270740
4679
To proces analogiczny do ciągłego ataku astmy czy wysypki.
04:35
A constant low dose of steroids
71
275419
2350
Stale niska dawka sterydów
04:37
can help keep this renegade immune response under control—
72
277769
3879
może pomóc w kontrolowaniu tej reakcji immunologicznej,
04:41
but because of the negative psychological and physiological effects
73
281648
3610
ale z powodu negatywnych skutków psychologicznych i fizycznych
04:45
of longterm exposure,
74
285258
1446
długoterminowej ekspozycji
04:46
higher doses are reserved for emergencies and flare-ups.
75
286704
4784
większe dawki stosuje się w nagłych wypadkach i przy zaostrzonych objawach.
04:51
While an asthma attack, poison ivy welts, and irritable bowel syndrome
76
291488
4010
Choć atak astmy, zatrucie trującym bluszczem i zespół jelita drażliwego
04:55
might seem totally unrelated, they all have something in common:
77
295498
4084
mogą wydawać się zupełnie niepowiązane, mają jednak coś wspólnego:
04:59
an immune response that’s doing more harm than good.
78
299582
4208
reakcję immunologiczną, która wyrządza więcej złego niż dobrego.
05:03
And while corticosteroids won’t give you giant muscles,
79
303790
3301
Choć od kortykosteroidów mięśnie człowiekowi nie urosną,
05:07
they can be the body’s best defense against itself.
80
307091
3533
mogą okazać się najlepszą linią obrony przeciwko niemu.
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7