These animals are also plants … wait, what? - Luka Seamus Wright

1,459,642 views ・ 2022-06-14

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Julia Ratajczyk Korekta: Ola Królikowska
00:07
Take a good look at this slug.
0
7712
2127
Spójrz na tego ślimaka.
00:09
No, not that— that’s a leaf.
1
9839
2044
Nie, to liść.
00:12
This slug.
2
12050
1459
Tu jest ślimak.
00:13
There we go.
3
13760
1376
Proszę bardzo.
00:15
Elysia chlorotica may not look like much—
4
15136
3754
Elysia chlorotica może nie wygląda...
00:18
okay, it looks like a bright green leaf—
5
18890
2252
dobra, wygląda jak jasnozielony liść,
00:21
but it’s one of the most extraordinary creatures around.
6
21142
3170
ale jest jedną z najbardziej niesamowitych istot.
00:24
Living in salt marshes along the east coast of North America,
7
24687
3670
Żyjąc w słonych mokradłach
wzdłuż wschodniego wybrzeża Ameryki Północnej,
00:28
it can go about a year without eating.
8
28357
2920
może przeżyć rok bez jedzenia.
00:31
During that time, it lives like a plant.
9
31736
4004
W tym czasie żyje jak roślina.
00:36
Generally speaking, animals are what are called heterotrophs,
10
36324
3920
Ogólnie mówiąc: zwierzęta nazywamy heterotrofami,
00:40
meaning they can’t produce their own food— they’re consumers of other life.
11
40244
4922
czyli nieumiejącymi wyprodukować jedzenia - to konsumenci innego życia.
00:45
Plants, meanwhile, are autotrophs, or producers:
12
45166
4296
Tymczasem rośliny są autotrofami, czyli producentami.
00:49
they can synthesize their own fuel from sunlight, CO2,
13
49462
3962
Potrafią syntezować własne paliwo ze światła słonecznego, CO2,
00:53
and other inorganic compounds.
14
53424
2503
i innych związków nieorganicznych.
00:55
Plants do this by using organelles called chloroplasts,
15
55927
4004
Rośliny robią to za pomocą organelli zwanych chloroplastami,
00:59
which give them their bright colors
16
59931
1710
które dają im jasne kolory
01:01
and convert sunlight into food through photosynthesis.
17
61641
3378
i zmieniają światło słoneczne w jedzenie w procesie fotosyntezy.
01:05
Elysia is what’s called a mixotroph:
18
65478
3670
Elysia jest miksotrofem.
01:09
it can both consume food, like animals,
19
69190
2586
Może jak zwierzęta konsumować jedzenie
01:11
and produce its own through photosynthesis, like plants.
20
71776
4129
i produkować własne w procesie fotosyntezy jak rośliny.
01:15
In fact, Elysia steals its ability to photosynthesize
21
75905
3670
Tak naprawdę Elysia kradnie zdolność do fotosyntezy z algi,
01:19
from the algae it eats by piercing the algal cells
22
79575
3546
którą zjada przez przebijanie komórek algi
01:23
with specialized pointy teeth, called radula.
23
83121
3378
specjalnymi ostrymi zębami zwanymi tarką.
01:26
It sucks the cell empty and digests most of its contents,
24
86958
3837
Wysysa wszystko z komórki i trawi większość jej zawartości,
01:30
but the chloroplasts remain intact.
25
90795
2502
jednak chloroplasty zostają nienaruszone.
01:33
They’re incorporated into the epithelial cells lining Elysia’s digestive system
26
93756
4797
Są one włączane do komórek nabłonka wyścielających układ trawienny Elysii,
01:38
that branches throughout its flat body.
27
98553
2252
który rozchodzi się przez płaskie ciało.
01:41
This makes the slug look even more leaflike,
28
101347
2836
To sprawia, że ten ślimak wygląda jeszcze bardziej jak liść,
01:44
providing camouflage as well as food.
29
104183
2920
zapewniając kamuflaż i jedzenie.
01:47
As incredible as this adaptation is,
30
107854
2377
Jakkolwiek niewiarygodna jest ta adaptacja,
01:50
there are more than 70 species of slug that steal chloroplasts from their food.
31
110231
5923
istnieje ponad 70 gatunków ślimaka, które kradną chloroplasty z pożywienia.
01:56
What makes Elysia and a few closely related species
32
116154
3420
To, co zapewnia wyjątkowość Elysii i kilku podobnych gatunkom
01:59
in the Mediterranean and Pacific unique
33
119574
2627
z Morza Śródziemnego i Pacyfiku,
02:02
is how long they can hold onto chloroplasts—
34
122201
2920
to czas, przez jaki potrafią przechowywać chloroplasty.
02:05
most other slugs keep them for a few weeks at most.
35
125121
3295
Większość innych ślimaków przechowuje je maksymalnie kilka tygodni.
02:08
This longevity seems to be due to the survival abilities
36
128708
3503
Długowieczność wydaje się zależna od możliwości przetrwania
02:12
of both plastids and slugs.
37
132211
2670
zarówno plastydów, jak i ślimaków.
02:15
Specifically, the chloroplasts of certain algae
38
135089
3212
Szczególnie chloroplasty z pewnej algi
02:18
can repair their own light-harvesting systems,
39
138301
3169
mogą odbudować systemy absorbujące światło,
02:21
while most chloroplasts are thought to rely on their host cell
40
141470
3462
jednak większość chloroplastów prawdopodobnie zależy
02:24
and its genes for repairs.
41
144932
2086
od komórki żywiciela i ich genów naprawczych.
02:27
This makes the chloroplasts able to sustain themselves
42
147393
2961
To sprawia, że chloroplasty potrafią przetrwać
02:30
for longer inside the slug.
43
150354
2378
dłużej w ciele ślimaka.
02:33
Meanwhile, the slug adjusts its gene expression
44
153274
2878
W tym czasie ślimak dostosowuje ekspresję genów,
02:36
to improve its relationship with the chloroplasts
45
156152
2878
aby ulepszyć relację z chloroplastami,
02:39
and removes damaged plastids
46
159030
2377
i usuwa zniszczone plastydy,
02:41
to avoid accumulation of potentially damaging chemicals.
47
161407
3128
aby zapobiec gromadzeniu potencjalnie szkodliwych substancji.
02:44
Though few species can steal organelles from another species’ cell,
48
164952
4380
Choć niewiele gatunków umie kraść organelle z komórek innego gatunku,
02:49
these slugs are far from alone in getting an assist from plants.
49
169332
4254
te ślimaki są daleko od samodzielności, gdy uzyskują pomoc od roślin.
02:53
Organisms as diverse as corals,
50
173711
2753
Organizmy tak zróżnicowane jak koralowce,
02:56
giant clams and sponges have symbiotic algae living inside their cells,
51
176464
5672
gigantyczne małże czy gąbki mają symbiotyczne algi żyjące w ich komórkach,
03:02
supplying them with organic compounds through photosynthesis.
52
182136
4129
które dostarczają im związki organiczne wskutek fotosyntezy.
03:06
In turn, they supply their little helpers with shelter and inorganic compounds.
53
186807
5339
Z kolei one dostarczają pomocnikom schronienie i związki nieorganiczne.
03:12
Some of these mixotrophs even transmit the algae to their offspring.
54
192146
4171
Niektóre z miksotrofów nawet przenoszą algi do ich potomstwa.
03:16
Without the aid of these algae,
55
196734
1960
Bez pomocy tych alg filtrujące koralowce, małże i gąbki
03:18
filter-feeding corals, clams, and sponges would not gain enough nutrition
56
198694
4672
nie zdobyłyby dość pożywienia
03:23
in the nutrient-poor tropical ocean,
57
203366
2460
w ubogim pod względem odżywczym oceanie,
03:25
and the dazzling coral reefs they build simply would not exist.
58
205826
4338
przez co olśniewające rafy koralowe, które budują, po prostu by nie istniały.
03:30
Mixotrophy even cuts both ways:
59
210665
2669
Miksotrofizm działa w obie strony.
03:33
an alga called Tripos furca can consume several microscopic animals a day,
60
213334
6089
Alga o nazwie Tripos furca może zjadać kilka mikroskopijnych zwierząt dziennie,
03:39
allowing it to survive in darkness for weeks.
61
219423
3212
co pozwala jej przeżyć w ciemnościach tygodniami.
03:42
Tripos is in turn eaten by other mixotrophic algae,
62
222885
3754
Tripos jest za to zjadany przez inną miksotroficzną algę,
03:46
providing frequent opportunity for exchange of organelles
63
226639
3420
zapewniając ciągłe możliwości do wymiany organelli,
03:50
such as chloroplasts.
64
230059
1752
takich jak chloroplasty.
Zdaje się, że to pozwala niektórym algom przeżyć w ciemnych częściach oceanów,
03:52
This seems to allow some algae to survive in parts of the dark ocean
65
232061
4296
03:56
such as the Mariana Trench,
66
236357
1960
takich jak Rów Mariański,
03:58
which plants otherwise wouldn't be able to inhabit.
67
238317
3003
w których rośliny nie mogłyby mieszkać.
04:02
The processes by which Elysia becomes photosynthetic
68
242071
3378
Procesy, dzięki którym Elysia staje się fotosyntetyczna,
04:05
and Tripos switches between feeding modes
69
245449
2878
a Tripos zmienia tryby żywieniowe,
04:08
are reminiscent of what scientists believe led to the origin of all plants.
70
248327
5130
przypominają to, co zdaniem naukowców było źródłem powstania wszystkich roślin.
04:13
Single-celled animals preyed on cyanobacteria.
71
253457
3921
Jednokomórkowe zwierzęta polowały na sinice.
04:17
Some of these tiny plants were not digested and lived on in the animal cells,
72
257378
5088
Niektóre z tych małych roślin nie były trawione i żyły w komórce zwierzęcej,
04:22
eventually giving rise to chloroplasts.
73
262466
3796
ostatecznie dając początek chloroplastom.
04:26
But these first eukaryotic plants were soon consumed by other animals,
74
266262
4671
Jednak te pierwsze eukariotyczne rośliny były później zjadane przez inne zwierzęta,
04:30
which hijacked the precious chloroplast, just like Elysia.
75
270933
3921
które porywały cenne chloroplasty, tak jak Elysia.
04:35
And following the example of eating and being eaten,
76
275688
3045
Opierająca się na zasadzie jedzenia i bycia jedzonym,
04:38
we’ve seen in the case of Tripos,
77
278733
2043
którą widzieliśmy na przykładzie Triposa,
04:40
this chloroplast heist happened up to three times,
78
280776
3295
ta kradzież chloroplastów zdarzyła się nawet trzy razy,
04:44
giving rise to plastids with four membranes
79
284071
2878
dając początek plastydom z czteroma błonami
04:46
and the ocean’s most productive plants and forests.
80
286949
4004
oraz najbardziej produktywnym roślinom i lasom oceanu.
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7