The spear-wielding stork who revolutionized science - Lucy Cooke

Tłumaczenie: Ola Królikowska Korekta: Agnieszka Fijałkowska

In May of 1822, Count Christian Ludwig von Bothmer

W maju 1822 roku hrabia Christian Ludwig von Bothmer

shot down a stork over his castle grounds in North Germany.

zestrzelił bociana nad jego terenami zamkowymi w północnych Niemczech.

However, he wasn’t the first person to hunt that specific bird.

Nie był jednak pierwszą osobą, która polowała na tego konkretnego ptaka.

Upon recovering the stork,

Po dotarciu do bociana

von Bothmer found it impaled by a yard long wooden spear.

von Bothmer znalazł go przebitego długą na metr drewnianą włócznią.

A local professor determined the weapon was African in origin,

Miejscowy profesor ustalił, że broń była pochodzenia afrykańskiego,

suggesting that somehow, this stork was speared in Africa

co sugerowało, że jakimś cudem bocian został przebity włócznią w Afryce,

and then flew over 2,500 kilometers to the count’s castle.

a następnie przeleciał ponad 2500 kilometrów do zamku hrabiego.

Ten zdumiewający lot był nie tylko dowodem odporności bociana.

This astonishing flight wasn’t just evidence of the stork’s resilience.

It was an essential clue in a mystery that plagued scientists for centuries:

Była to też ważna wskazówka do rozwiązania tajemnicy nękającej naukowców od wieków,

the seasonal disappearance of birds.

sezonowego znikania ptaków.

Ancient naturalists had various theories to explain the annual vanishing act

Starożytni przyrodnicy mieli różne teorie wyjaśniające coroczny akt znikania,

we now know as migration.

dziś znany jako migracja.

Aristotle himself proposed three particularly popular ideas.

Sam Arystoteles zaproponował trzy szczególnie popularne teorie.

One theory was that birds transformed into different bodies that suited the season.

Według jednej ​​ptaki zmieniały ciała, dostosowując się do pory roku.

For example, summer time garden warblers

Na przykład gajówki w okresie letnim

were believed to transform into black caps every winter.

miały zimą zamieniać się w kapturki.

In reality these are two distinct species— similar in shape and size,

W rzeczywistości są to dwa różne gatunki, podobne pod względem kształtu i wielkości,

but never appearing at the same time.

ale nigdy nie pojawiające się w tym samym czasie.

Over the following centuries, birds were said to morph into humans,

W następnych wiekach mówiono, że ptaki przekształcały się w ludzi,

plants, and even the timbers of ships.

rośliny, a nawet belki statków.

This last transmutation was especially popular with many Christian clergy.

Ta ostatnia transmutacja była szczególnie popularna wśród chrześcijańskiego kleru.

If barnacle geese were truly made of wood,

Gdyby bernikle białolice naprawdę były z drewna,

they could be deemed vegetarian and enjoyed during meatless fasts.

można by je uznać za wegetariańskie i jeść podczas bezmięsnych postów.

Aristotle’s second and even more enduring hypothesis was that birds hibernate.

Druga i jeszcze trwalsza hipoteza Arystotelesa głosiła,

że ptaki zapadają w stan hibernacji.

This isn’t so far-fetched.

To nie jest takie naciągane.

Some species do enter short,

Niektóre gatunki naprawdę zapadają w krótki, głęboki sen,

deep sleeps which lower their heart rates and metabolisms.

który obniża tętno i zwalnia metabolizm.

And there’s at least one truly hibernating bird:

Istnieje co najmniej jeden naprawdę zimujący ptak.

the common poorwill sleeps out winters in the deserts of North America.

Lelkowiec zimowy przesypia zimy na pustyniach Ameryki Północnej.

But researchers were proposing much more outlandish forms of hibernation

Ale naukowcy proponowali znacznie bardziej dziwaczne formy hibernacji

well into the 19th century.

aż do XIX wieku.

Barn swallows were said to remove their feathers and hibernate in holes,

Mówiono, że jaskółki dymówki gubią pióra i zimują w dziurach

albo przesypiają zimę na dnie jezior i rzek.

or sleep through the winter at the bottom of lakes and rivers.

Aristotle’s final theory was much more reasonable,

Ostatnia teoria Arystotelesa była znacznie rozsądniejsza

and resembled something like realistic migration.

i przypominała prawdziwą migrację.

However, this idea was also taken to extremes.

Jednak ten pomysł również przybrał ekstremalną formę.

In 1666, the leading migration advocate was convinced that each winter,

W 1666 roku czołowy orędownik migracji był przekonany, że co zimę

birds flew to the moon.

ptaki lecą na Księżyc.

It might seem strange that prominent researchers considered such bizarre ideas.

Może dziwić, że wybitni badacze rozważali tak dziwaczne pomysły.

But to be fair, the true story of migration

Ale właściwie prawdziwa historia migracji

may be even harder to believe than their wildest theories.

mogła brzmieć bardziej niewiarygodnie niż najbardziej szalone teorie.

Roughly 20% of all bird species migrate each year,

Co rok około 20% wszystkich gatunków ptaków migruje,

following warm weather and fresh food around the planet.

podążając za ciepłą pogodą i świeżą żywnością po całym świecie.

For birds who spend their summers in the northern hemisphere,

Dla ptaków spędzających lato na półkuli północnej

this journey can span from 700 to over 17,000 kilometers,

ta podróż może trwać od 700 do ponad 17 tysięcy kilometrów,

with some flights lasting as long as four months.

a niektóre loty trwają nawet cztery miesiące.

Birds who migrate across oceans may soar without stopping for over 100 hours.

Ptaki migrujące przez oceany mogą lecieć bez przerwy ponad 100 godzin.

Sleeping and eating on the fly, they navigate the endless ocean

Śpią i jedzą w locie, nawigując się po bezkresnym oceanie

by the stars, wind currents, and Earth’s magnetic field.

dzięki gwiazdom, prądom wiatrowym i ziemskiemu polu magnetycznemu.

Tracking the specifics of these epic expeditions is notoriously difficult.

Śledzenie specyfiki tych epickich wypraw jest niezwykle trudne.

And while birds often take the most direct route possible,

I chociaż ptaki często wybierają możliwie najbardziej bezpośrednie trasy,

storms and human development can alter their paths,

burze i rozwój cywilizacji człowieka mogą wpływać na ich drogę,

further complicating our attempts to chart migration.

co jeszcze bardziej komplikuje próby wykonania wykresu migracji.

Fortunately, Count von Bothmer’s stork offered physical proof

Na szczęście bocian hrabiego von Bothmera przedstawił fizyczny dowód

not only that European storks were migrating south for the winter,

nie tylko wędrówek europejskich bocianów podczas zimy na południe,

but also where they were migrating to.

ale też miejsca ich celu.

Ornithologists across the continent

Ornitolodzy na całym kontynencie

were eager to map the trajectory of this flight,

chętnie przenieśli na mapę trajektorię tego lotu.

including Johannes Thienemann.

Wśród nich był Johannes Thienemann.

Owner of the world’s first permanent bird observatory,

Jako właściciel pierwszego na świecie stałego obserwatorium ptaków

Thienemann was a major public advocate for the study of birds.

Thienemann był głównym rzecznikiem badań nad ptakami.

And to solve the field’s biggest mystery,

Żeby rozwiązać największą zagadkę z tej dziedziny,

he wrangled an army of volunteers from across Germany.

zebrał armię ochotników z całych Niemiec.

His team used aluminum rings to tag the legs of two thousand storks

Jego zespół użył aluminiowych pierścieni do oznaczenia nóg dwóch tysięcy bocianów

with unique numbers and the address of his offices.

unikalnymi numerami i adresami jego biur.

Then he advertised the initiative as widely as possible.

Następnie jak najszerzej zareklamował inicjatywę.

His hope was that word of the experiment would find its way to Africa,

Miał nadzieję, że wieść o eksperymencie dotrze do Afryki,

so people finding the tags would know to mail them back with more information.

i osoby, które znajdą tagi, odeślą je z większą ilością informacji.

Sure enough, from 1908 to 1913,

Faktycznie w latach 1908-1913

Thienemann received 178 rings, 48 of which had been found in Africa.

Thienemann otrzymał 178 pierścieni, z czego 48 znaleziono w Afryce.

Using this data, he plotted the first migration route ever discovered,

Korzystając z tych danych, nakreślił pierwszą znaną trasę migracji

i ostatecznie dowiódł, że bociany wcale nie lecą na Księżyc.

and definitively established that storks were not, in fact, flying to the moon.