Conserving our spectacular, vulnerable coral reefs - Joshua Drew

Ochrona pięknych i wrażliwych raf koralowych - Joshua Drew

Transcriber: Andrea McDonough Reviewer: Bedirhan Cinar

Tłumaczenie: Daniel Wróblewski Korekta: Krystian Aparta

Coral reefs are some of the most spectacular ecosystems

Rafy koralowe stanowią

spektakularne ekosystemy.

on the planet.

Są także bardzo wrażliwe.

They're also some of the most vulnerable.

Jak możemy chronić rafy,

But how can we protect the reefs

and the animals and plants who rely on them?

i zamieszkujące je zwierzęta i rośliny?

I jak sprawić, żeby ochrona tych obszarów nie zagrażała

And how can we make sure

our protected areas aren't hurting those who use reefs to survive?

ludziom wykorzystującym rafy dla przetrwania?

Takie pytania zadają sobie

These are some of the big questions

biolodzy zajmujący się ochroną oceanów.

facing marine conservation biologists today.

Za przykład posłuży nam Fidżi.

Let's take Fiji, for example.

Fiji is series of islands in the South Pacific Ocean.

Fidżi to archipelag w południowej części Oceanu Spokojnego.

By zrównoważyć potrzebę ochrony z potrzebą zarobkowania,

To help balance the need for conservation and making a living,

scientists had suggested that instead of one big park

naukowcy zasugerowali, żeby zamiast jednego dużego rezerwatu

which provides a lot of coverage for one reef system

zapewniającego ochronę jednej dużej rafie,

while leaving the rest unprotected,

inne pozostawiając bez zabezpieczenia,

a better way is to create a system of protected areas

lepiej stworzyć system obszarów chronionych

zebranych razem jak perły na sznurze.

nested together like pearls on a string.

This idea is called connectivity.

Pomysł nazywa się "dołączalnością".

In this way, scientists can protect lots of different habitats

Dzięki niemu naukowcy mogą chronić wiele różnych siedlisk,

while not excluding people from their traditional fishing grounds.

nie zakazując ludziom korzystania z tradycyjnych łowisk.

Now, the only way this string-of-pearls kind of reserve network is going to work

Jedynym sposobem na skuteczne funkcjonowanie "sznurowych" rezerwatów

jest ich łączenie.

is if each park is connected to other parks.

There are two main benefits to this.

Daje to dwie główne korzyści.

First of all, insurance.

Po pierwsze, zabezpieczenie.

If something bad happens to one park,

Jeśli jeden rezerwat spotka coś złego,

say, an oil spill or coral bleaching,

jak wyciek oleju czy blaknięcie koralowców,

jak wyciek oleju czy blaknięcie koralowców,

then because that park is part of a system,

to gdy rezerwat jest częścią systemu,

it can be reseeded from other parks that escaped the event.

może odnowić się dzięki częściom, które katastrofy uniknęły.

The second benefit is representation.

Inną korzyścią jest reprezentacja.

By conserving many different areas,

Ukierunkowanie konserwacji tak,

scientists ensure that lots of different habitats get protected.

by zapewnić ochronę różnych środowisk.

This way, they can make sure all the different marine habitats in Fiji,

Tym sposobem upewniamy się, że siedliska Fidżi,

jak rafy koralowe,

such as coral reefs, mangroves, and sea-grass beds,

łowiska

czy trawniki morskie

są wszystkie uwzględnione.

are all represented.

This way, we don't unduly settle any particular village or group of people

Tym sposobem nie nakładamy ekonomicznego brzemienia

na żadną grupę ludzi czy wioskę

with the economic burden of having their fishing grounds off-limits.

poprzez odebranie im łowisk.

By sharing the cost around the communities,

Dzieląc koszty między różne społeczności,

they can also share the benefits.

można też dzielić korzyści.

Jeśli zamiast jednego dużego rezerwatu

So if we agree that rather than one big park,

mamy ich wiele, o różnej wielkości

we should have lots of parks

of different sizes and covering different habitats,

i obejmujących różne siedliska,

to naukowcy muszą mieć pewność,

then scientists need to make sure those smaller parks are connected,

że te mniejsze są połączone.

Gdyby tak nie było,

because if they're not, they probably won't be self-sustaining.

prawdopodobnie nie byłyby samowystarczalne.

But how do we know that?

Skąd to wiemy?

That's where genetics and DNA come in.

Tłumaczy to genetyka i DNA.

By looking at how closely related

Patrząc na bliskie pokrewieństwo ryb

the fish in each one of these small reserves in Fiji

małych rezerwatów Fidżi,

are to each other,

scientists can figure out

naukowcy mogą zbadać poziom migracji

how much migration is going on among the reserves within the system.

pomiędzy rezerwatami.

Ważne jest obserwowanie różnych gatunków,

Now it's important to look at a variety of different species

because there's no guarantee that what's going on with these guys

ponieważ nie ma gwarancji,

że sytuacja tego gatunku

jest taka sama, jak tego gatunku.

is what's going on with these guys.

Jeśli zbadamy wiele gatunków,

But if we look closely and at enough species,

możemy sprawdzić, czy ten "naszyjnik" naprawdę działa.

we can see whether or not the necklace is working.

Naukowcy dowiedli, że jak dotąd,

What scientists have found so far is that, in general,

między rezerwatami Fidżi

there's a fair amount of connectivity amongst the parks within Fiji.

łączność działa dość sprawnie.

But it's not just a big free-for-all;

Ale nie wszędzie jest tak samo.

rather, it seems that, for some species,

Młodym niektórych gatunków,

które rozpoczęły życie w odległej części zachodniej,

babies born in the far west are having a hard time

making it to the islands in the far east.

ciężko dostać się na wschód.

To help deal with that, conservation biologists are suggesting

By w tym pomóc,

biolodzy chcą stworzyć

that there be enough parks in both the east and the west

wystarczająca liczbę rezerwatów po obu stronach,

żeby populacja była zdrowa.

to keep the populations healthy.

This isn't just in Fiji, either.

Nie chodzi tylko o Fidżi.

Lessons about reserve connectivity can help across the world.

Pomysł łączenia rezerwatów może pomóc na całym świecie,

In places like Indonesia, Papua New Guinea

w miejscach jak Indonezja,

Nowa Gwinea,

czy Bahamy.

and the Bahamas,

scientists are using a variety of tools to help understand

Naukowcy szukają coraz lepszych rozwiązań,

Naukowcy szukają coraz lepszych rozwiązań,

how individual parks can function together,

które pomogą rezerwatom współdziałać i razem dawać lepsze wyniki.

so that their sum is greater than their whole.

które pomogą rezerwatom współdziałać i razem dawać lepsze wyniki.

And this way, we can keep the beautiful necklace

Tym sposobem uchronimy piękne sznury raf przed zniszczeniem.

Tym sposobem uchronimy piękne sznury raf przed zniszczeniem.

that is our coral reefs, intact.