Rethinking thinking - Trevor Maber

Przemyślmy myślenie - Trevor Maber

Translator: tom carter Reviewer: Bedirhan Cinar

Tłumaczenie: Aleksander Iljaszewicz Korekta: Capa Girl

Imagine a microscopic-sized ladder contained in the part of our brain

Wyobraź sobie miniaturową drabinę w mózgu. Nazwijmy ją podświadomością.

that we'll label our subconscious.

The Ladder of Inference,

Drabina wnioskowania, którą zaprezentował jako pierwszy profesor Harvardu, Chris Argyris,

which was first proposed by Harvard professor Chris Argyris,

is the basis of this model.

pomoże zilustrować nasz model.

Za każdym razem, kiedy mamy kontakt z drugą osobą,

Every time we interact with someone,

that experience enters the ladder at the bottom.

to doświadczenie "wchodzi na drabinę".

That same experience zips up the ladder in the blink of an eye,

To samo doświadczenie w mgnieniu oka wspina się po drabinie

exiting at the top.

i wychodzi na jej szczycie.

This process happens thousands of times a day

Ten proces zachodzi tysiące razy w ciągu dnia bez naszej wiedzy.

without us knowing it.

Let's focus on what happens on each rung of the ladder.

Zobaczmy, co dzieje się na każdym szczeblu drabiny.

On the first rung, we have the raw data and observations of our experience.

Na pierwszym szczeblu mamy surowe dane i spostrzeżenia dotyczące naszego doświadczenia.

This is very similar to what someone watching a video recording

Można to porównać do oglądania filmu video pokazującego nasze doświadczenie.

of our experience would see.

Moving up to the second rung,

Na drugim szczeblu

we filter in specific information and details from our experience.

odfiltrowujemy pewne informacje i szczegóły tego doświadczenia.

We unknowingly filter based on our preferences, tendencies,

Nieświadomie pomijamy pewne sprawy zależnie od naszych preferencji i zwyczajów,

and many other aspects that we believe are important.

a także od spraw, które są dla nas ważne.

On to the third rung.

Wchodzimy na trzeci szczebel.

We assign meaning to the information we have filtered through.

Odfiltrowanej informacji nadajemy znaczenie.

This is where we start to interpret what our information is telling us.

Tutaj zaczynamy interpretować, co dana informacja chce nam powiedzieć.

On our fourth rung, a very crucial thing happens.

Na czwartym szczeblu zachodzi bardzo ważna reakcja.

We develop assumptions

Nabieramy przekonań w oparciu o znaczenie stworzone na poprzednim szczeblu

based on the meaning we created on the previous rung,

and we start to blur the distinction between what is fact and what is story.

i zaczynamy tracić rozeznanie, co dzieje się naprawdę, a co sobie dorabiamy.

On the fifth rung,

Na piątym szczeblu przechodzimy do wniosków opartych o nasze założenia.

we develop conclusions based on our assumptions.

This is also where our emotional reactions are created.

Tutaj też powstają reakcje emocjonalne.

On the sixth rung,

Na szóstym szczeblu dostosowujemy przekonania, co do otaczającego świata,

we adjust our beliefs about the world around us,

including the person or people involved

włączając w to ludzi, których spotkaliśmy w tym doświadczeniu.

in our experience of the moment.

On the seventh and final rung,

Na siódmym i ostatnim szczeblu

we take action based on our adjusted beliefs.

podejmujemy działanie, bazując na przekonaniach, które właśnie sformułowaliśmy.

Still with me? Great!

Nadążasz za mną? Super!

Let's take a real-life example

Zobaczmy, jak to wygląda w rzeczywistości. Oto prawdziwe zdarzenie na drabinie wnioskowania.

and run it up the ladder to see how this all works.

Have you ever been cut off in a parking lot, signal light on

Czy zdarzyło ci się kiedyś upatrzyć sobie wolne miejsce na parkingu

as you steer toward your coveted spot,

i kiedy już do niego dojeżdżałeś, musiałeś nagle zahamować,

only to slam on your brakes at the last minute

as someone pulls in front of you and steals your spot away?

bo ktoś zajechał ci drogę i zajął upatrzone miejsce?

Imagine that experience and notice all of the data

Wyobraź sobie tą sytuację i zobacz jakie dane znajdą się na pierwszym szczeblu drabiny.

and observations landing on the first rung of your ladder.

Now let's watch what we pay attention to on the second rung.

Teraz przyjrzyjmy się sytuacji na drugim szczeblu.

Who cares that it's sunny out and the birds are chirping?

Kogo obchodzi słoneczny dzień i śpiew ptaków?

The 50% off sign outside of your favorite store is meaningless.

Informacja o 50% przecenie w twoim ulubionym sklepie nie ma już znaczenia.

You filter in the sensation of your grip tightening on the wheel,

Czujesz tylko, jak twoje dłonie zaciskają się na kierownicy,

you feel your blood pressure rise,

podnosi ci się ciśnienie krwi,

you hear the squeal of your brakes,

słyszysz pisk hamulców,

and you notice the expression on the face of the other driver

i widzisz wyraz twarzy kierowcy, jak wjeżdża przed ciebie, unikając twojego wzroku.

as he pulls in front of you and quickly looks away.

Time for our third rung.

Czas na trzeci szczebel.

Ever since you were young,

Od dziecka rodzice cię uczyli, że należy czekać cierpliwie na swoją kolej.

your parents taught you the importance of waiting in line

and taking your turn.

You live and die by the rule of first come, first served.

Całe życie wierzyłeś w prawo pierwszeństwa.

And now this guy has just stolen your spot.

A teraz ten gość wepchnął się bez kolejki. Co to ma znaczyć?

What gives?

Up to the fourth rung we go.

Pora na czwarty szczebel.

Watch closely as our assumptions take over

Zobacz, jak nasze przypuszczenia biorą górę i zaczynamy tworzyć własną wersję wydarzeń.

and our story creates itself.

"That stupid jerk, didn't his parents teach him anything?

"Co za palant! Czy rodzice go niczego nie nauczyli?

How could he not see my signal light?

Nie widzi mojego kierunkowskazu? Chyba w ogóle niczego nie widzi!

He must never pay attention!

Why does he think he's more important than anyone else?"

Wyobraża sobie, że jest ważniejszy od innych".

Jumping quickly to the fifth rung,

Przeskoczmy teraz na piąty szczebel.

we conclude that this guy is heartless, inconsiderate,

Stwierdzamy, że facet nie ma serca, i przyda mu się nauczka, która pokaże mu, gdzie jego miejsce.

he needs to be taught a lesson and put in his place.

We feel angry, frustrated, vindictive, justified.

Jesteśmy wściekli, żądni zemsty, i uważamy, że racja jest po naszej stronie.

On our sixth rung,

Na szóstym szczeblu dostosowujemy przekonania w oparciu o nasze doświadczenie.

we adjust our beliefs based on the experience.

"That's the last time I give in!

"Ostatni raz ustąpiłem! Następnym razem, jeśli ktoś będzie chciał mnie wyprzedzić,

Next time someone tries to cut me off,

tires will be smoking on the pavement

wjadę przed niego tak szybko, że opony będą dymić".

as I squeal past them into my spot."

And finally our last rung: we take action.

Ostatni szczebel: podejmujemy działanie.

We back up, pull up behind his car,

Cofamy się, stajemy za jego samochodem, trąbimy, odsuwamy okno i wrzeszczymy na niego.

honk our horn, and roll down our window

to scream a few choice words as well.

Now imagine,

A teraz wyobraź sobie, że ten facet podchodzi i cię przeprasza.

he walks over quickly, apologizing.

His wife, who's almost due with their first baby,

Jego żona, która miała w tych dniach urodzić, zadzwoniła, żeby przyjechał po nią do sklepu,

called him from inside the mall to say she is in labor

bo właśnie zaczęła rodzić i musi natychmiast jechać do szpitala.

and needs to get to the hospital immediately.

We're momentarily shocked, apologize profusely,

Natychmiast zmieniamy nastawienie, przepraszamy i życzymy temu facetowi powodzenia.

and wish him luck as he rushes toward the entrance.

What just happened here?

Co się tu zdarzyło? Co się zmieniło? Dlaczego to ma takie znaczenie?

What changed? Why is this so significant?

In our parking lot example,

W naszym przykładzie,

our beliefs were short-circuited by the ladder of the other individual.

nasze przekonania zostały skonfrontowane z drabiną drugiej osoby.

"My wife is in labor, I need to get there quick,

"Moja żona zaczęła rodzić, muszę tam natychmiast jechać,

there's a parking spot. Whew!

o, tu jest miejsce do zaparkowania. Uff!

Oh, jeez, I cut someone off.

Och nie, zajechałem komuś drogę. Lepiej przeproszę, zanim mnie uzna za ostatniego chama".

I'd better apologize quickly so they don't think I'm a jerk."

But what if we were able to short-circuit our ladders ourselves?

A może moglibyśmy sami skonfrontować nasze drabiny?

Proactively, by choice?

Aktywnie, z wyboru?

Guess what? We can!

Jak myślisz? To się da zrobić!

Let's return to our unique human function of free will.

Użyjmy naszej wolnej woli.

Next time you notice yourself reacting to your experience,

Następnym razem, kiedy zauważysz, jak reagujesz na twoje doświadczenie,

pay focused attention to your ladder.

przyjrzyj się swojej drabinie.

Ask yourself what beliefs are at play,

Zadaj sobie pytanie, skąd się biorą twoje przekonania w danej sytuacji.

where do they come from?

What data and observations did you filter in

Jakie dane odfiltrowałeś z powodu swoich przekonań i dlaczego?

as a result of your beliefs,

and why?

Are your assumptions valid and supported by facts?

Czy twoje przekonania są słuszne i oparte na faktach?

Would a different set of assumptions create different feelings,

Czy inne przekonania wywołałyby inne uczucia i doprowadziły do lepszych wniosków i działań?

and result in new and better conclusions and actions?

We all have our own unique ladder.

Wszyscy mamy własne drabiny.

Be mindful of yours,

Uważaj, co się dzieje na twojej i pomóż innym zobaczyć ich własne.

and help others to see theirs.