What killed all the bison? - Andrew C. Isenberg

304,702 views ・ 2023-11-21

TED-Ed


Dubbelklik op de Engelse ondertitels hieronder om de video af te spelen.

Vertaald door: Dick Stada Nagekeken door: Tahlia Flora
00:07
It was 1861, and Lone Bear was leading Eagle Plume on his first-ever hunt.
0
7128
5714
Het was 1861
en Eenzame Beer nam Arendsveer mee op zijn allereerste jacht.
00:12
He paused and told Eagle Plume the rules:
1
12967
2586
Hij stopte even en legde Arendsveer de regels uit:
00:15
once he saw the bison herd, he needed to wait until someone older signaled;
2
15678
4838
als hij de bizonkudde zag, moest hij wachten tot een oudere het sein gaf;
00:20
and when it came time, to kill only what his horse could carry.
3
20600
4004
en als het zover was, mocht hij alleen doden wat zijn paard kon dragen.
00:25
Lone Bear advanced, then beckoned, and suddenly they were off.
4
25271
4588
Eenzame Beer kwam naar voren, wenkte, en opeens gingen ze.
00:30
Eagle Plume and Lone Bear were Kiowa,
5
30985
2461
Arendsveer en Eenzame Beer waren van de Kiowa,
00:33
which was one of several Indigenous groups that lived on the Great Plains.
6
33446
4129
een van de vele inheemse stammen die op de Great Plains leefden.
00:37
By the mid-1700s, many Plains nations were using horses
7
37950
4296
Tegen het midden van de 18e eeuw gebruikten veel Plains-stammen paarden
00:42
to hunt the area’s plentiful bison, North America’s largest land mammals.
8
42246
5256
om te jagen op de talloze bizons,
de grootste landzoogdieren in Noord-Amerika.
00:47
They survived on bison meat,
9
47877
1960
Ze leefden van het bizonvlees,
00:49
made the bison’s summer hides into lodges, and winter coats into blankets,
10
49837
4838
maakten hutten van de zomerhuiden en dekens van de winterhuiden,
00:54
and used bison bones and horns for tools and sinew as thread.
11
54675
5005
en gebruikten de botten en hoorns voor gereedschap
en maakten draad van de pezen.
01:00
But in the decades to come, millions of bison will be slaughtered,
12
60264
3796
Maar in de decennia erna zouden miljoenen bizons worden afgeslacht
01:04
and the Plains societies’ survival and cultures fundamentally—
13
64060
4171
en werden de stammen van de Plains fundamenteel - en opzettelijk -
01:08
and deliberately— threatened.
14
68231
1960
bedreigd in hun voortbestaan.
01:11
After the American Civil War,
15
71109
1918
Na de Amerikaanse Burgeroorlog
01:13
thousands of US settlers began occupying the Plains,
16
73027
3462
gingen duizenden Amerikaanse kolonisten de Plains innemen
01:16
intent on exploiting its natural resources.
17
76489
2586
om de natuurlijke hulpbronnen te exploiteren.
01:19
During the 1860s, Plains nations pushed back against the US military.
18
79242
4838
In de jaren 1860 gingen de Plains-staten zich verzetten tegen het leger.
01:24
William Sherman resented the army’s defeats.
19
84705
2795
William Sherman vond de nederlagen van het leger niet leuk.
01:27
His ruthless military tactics had recently helped end the American Civil War.
20
87625
4963
Zijn meedogenloze militaire tactieken
hielpen eerder al om de Burgeroorlog te stoppen.
01:32
And, in 1869, he was appointed the US Army’s Commanding General.
21
92672
4504
En in 1869 werd hij benoemd tot bevelhebber van het Amerikaanse leger.
01:37
Now, his focus was on what he called “the Indian problem.”
22
97593
4046
Hij ging zich richten op wat hij “het indianenprobleem” noemde.
01:42
US government officials were determined to force Native American people
23
102265
3920
Amerikaanse overheidsfunctionarissen waren vastbesloten om indianen
01:46
into designated areas they called reservations.
24
106185
3337
naar aangewezen gebieden te sturen die ze reservaten noemden.
01:49
This way, they could control Indigenous people
25
109897
2503
Zo kregen ze grip op de inheemse bevolking,
01:52
while US settlers and companies profited off their land.
26
112400
3545
terwijl Amerikaanse kolonisten en bedrijven hun land konden gebruiken.
01:56
Sherman pledged to stay out west, in his words,
27
116237
3378
Sherman beloofde in het westen te blijven, “tot alle indianen dood zijn
01:59
“till the Indians are all killed or taken to a country where they can be watched.”
28
119615
5214
of naar een streek zijn gebracht waar we ze in de gaten kunnen houden”.
02:05
Meanwhile, the demand for leather,
29
125580
2168
Ondertussen nam de vraag naar leer,
02:07
like the kind used for belting to connect industrial machinery, boomed.
30
127748
4547
zoals voor industriële riemen gebruikt werd, enorm toe.
02:12
To meet the demand, US hunters armed with rifles
31
132545
3295
Om aan de vraag te voldoen, doodden Amerikaanse jagers met geweren
02:15
killed bison all across the Plains.
32
135840
2669
overal op de Plains bizons.
02:18
Sherman and other military officials
33
138801
2294
Sherman en andere militaire functionarissen
02:21
realized they could meet their goal passively,
34
141095
2920
beseften dat ze hun doel passief konden bereiken
02:24
by letting this lurching industrial economy run unchecked.
35
144015
4212
door deze zwalkende industriële economie ongecontroleerd te laten draaien.
02:28
Their idea was that, if hunters depleted the bison,
36
148436
3378
Hun idee was dat als jagers de bizons zouden decimeren,
02:31
Plains Indigenous peoples would be starved into submission.
37
151814
4046
de inheemse stammen van de Plains onderwerpen werden aan hongersnood.
02:36
One US colonel told a visiting British lieutenant,
38
156444
3211
Een Amerikaanse kolonel zei ooit tegen een Britse luitenant:
02:39
“Kill every buffalo you can! Every buffalo dead is an Indian gone.”
39
159655
5923
“Dood elke bizon die je kunt; met elke gedode bizon verdwijnt een indiaan.”
02:46
The US military refused to enforce treaties that barred civilian hunters
40
166537
4380
Het Amerikaanse leger weigerde zich te houden aan het jachtverbod
02:50
from tribal territory,
41
170917
1501
in het gebied van de stammen,
02:52
and it sometimes provided hunters with protection and ammunition.
42
172418
4630
en het bood jagers soms bescherming en munitie.
02:57
Many hide hunters killed 50 bison a day.
43
177715
3212
Veel huidjagers schoten 50 bizons per dag.
03:00
During a two-month span in 1876,
44
180968
3045
In 1876 doodde een jager eens
03:04
one hunter killed 5,855 bison,
45
184013
4546
in twee maanden tijd 5.855 bizons.
03:08
the near-constant firing of his rifle leaving him deaf in one ear.
46
188809
4505
Door het continue geknal van zijn geweer werd hij aan één oor doof.
03:13
Some of the bison the hunters shot wandered away and died.
47
193814
3003
Sommige aangeschoten bizons dwaalden af en stierven vervolgens.
03:16
Commonly, the hunters would only retrieve the bison's hides and tongues,
48
196901
4254
De jagers verwijderden gewoonlijk alleen de huid en de tong van de bizon,
03:21
leaving the rest to rot.
49
201155
1752
en lieten de rest rotten.
03:23
Inexperienced skinners destroyed hides as they flayed them.
50
203241
3670
Onervaren villers maakten de huiden kapot tijdens het villen.
03:27
And bison carcasses that were left were torn to pieces by other animals.
51
207036
4463
En de overgebleven bizonkadavers, werden door andere dieren verscheurd.
03:31
So hunters began lacing bison meat with poison
52
211749
3378
Dus begonnen jagers bizonvlees van gif te voorzien,
03:35
so they could also collect wolf pelts.
53
215127
2461
zodat ze ook wolvenhuiden konden verzamelen.
03:38
Native American people protested,
54
218339
1919
Inheemse Amerikanen protesteerden
03:40
and humanitarian and animal rights groups tried to intervene
55
220258
3628
en humanitaire en dierenrechten- organisaties probeerden in te grijpen
03:43
as the bison population plummeted.
56
223886
2169
toen de bizonpopulatie kelderde.
03:46
Legislation that would make bison hunting illegal in federal territories
57
226472
3962
Een wet die de bizonjacht in federale gebieden verbood,
03:50
even passed Congress in 1874— but the US President vetoed it.
58
230434
4964
werd in 1874 zelfs door het Congres aangenomen,
maar de president van de VS sprak zijn veto uit.
03:55
After all, the sordid strategy was working:
59
235648
2753
De smerige strategie werkte immers.
03:58
many Plains nations faced starvation and were being forced onto reservations.
60
238401
5213
Veel stammen in de Plains leden honger en moesten wel naar de reservaten gaan.
04:04
Back in 1800, tens of millions of bison swept the Great Plains.
61
244156
4380
Eerder in 1800, zagen de Great Plains zwart van de tientallen miljoenen bizons.
04:08
By 1900, there were fewer than 1,000 in existence.
62
248786
3670
Tegen 1900 waren er nog maar 1.000 over.
04:12
Some wealthy US citizens created bison preserves which helped save the species.
63
252623
5130
Sommige rijke Amerikanen stichtten reservaten
die bijdroegen aan de redding van de soort.
04:17
But the preserves functioned mainly as tourist attractions,
64
257878
3254
Maar de reservaten fungeerden vooral als toeristische attractie,
04:21
and some of them carved even more land off Native American reservations.
65
261132
4337
en sommige pikten zelfs nog meer land van de indianenreservaten.
04:26
As of 2021, the bison population had grown to around 500,000.
66
266262
5505
Tegen 2021 was de bizonpopulatie gegroeid tot ongeveer een half miljoen.
04:31
A vast majority live on private ranches.
67
271976
2794
De overgrote meerderheid leeft op privé-ranches.
04:34
In recent years, Plains nations have reintroduced some 20,000 bison
68
274770
4672
In de laatste jaren hebben de Plains-staten
zo’n 20.000 bizons geherintroduceerd in land van stammen.
04:39
to tribal lands.
69
279442
1334
04:40
They aim to heal and restore the relationship
70
280943
2586
Ze hebben tot doel de relatie te herstellen
04:43
that was so flagrantly attacked during the bison slaughter.
71
283529
3337
die zo ruw werd verstoord tijdens de bizonslachting.
Over deze website

Deze site laat u kennismaken met YouTube-video's die nuttig zijn om Engels te leren. U ziet Engelse lessen gegeven door topdocenten uit de hele wereld. Dubbelklik op de Engelse ondertitels op elke videopagina om de video af te spelen. De ondertitels scrollen synchroon met het afspelen van de video. Heeft u opmerkingen of verzoeken, neem dan contact met ons op via dit contactformulier.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7