Picture a perfect society. What does it look like? - Joseph Lacey

Translator: Sanntint Tint Reviewer: Kanhaiya Verma

You and a group of strangers have been gathered to design a just society.

သင်နဲ့ သူစိမ်းအုပ်စုတစ်စုဟာ တရားမျှတတဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းကိုပုံဖော်ဆွဲဖို့စုဝေးခဲ့တယ်။

And to ensure none of you rig the system to benefit yourself,

ကိုယ်ကျိုးခံစားဖို့ သင်တို့ထဲက တစ်ယောက်မှ စနစ်ကို အကြံအဖန်မလုပ်တာနိုင်အောင်

you’ve all been placed under a “veil of ignorance.”

သင်တို့ကို မသိနားမလည်မှုရဲ့ မျက်နှာဖုံးအောက်မှာ ဖုံးအုပ်ထားတယ်။

Under this veil, you’re blind to certain information about each other

ဒီမျက်နှာဖုံးအောက်မှာ အချင်းချင်းနဲ့ သင်ကိုယ်တိုင်ရဲ့သတင်းအချက်အလက်တတွေကို

and yourselves.

သင် မသိနိုင်ဘူး။

You don’t know your age or sex,

အသက်အရွယ်၊ လိင်၊ အလုပ်အကိုင် ဒါမှမဟုတ်

your profession or natural talents, how much wealth you have,

ပင်စွမ်းရည်တွေ၊ ဘယ်လောက် ချမ်းသာတာ၊ ဘာသာရေး ဒါမှမဟုတ်

or your religious or philosophical beliefs.

အတွေးအခေါ်ဆိုင်ရာ ယုံကြည်ချက်တွေကို သင်တို့ မသိဘူး။

So, according to political philosopher John Rawls,

ဒီတော့ နိုင်ငံရေးအတွေးအခေါ်ပညာရှင် John Rawls ရဲ့အဆိုအရ၊

you should be motivated to consider what’s most fair

သင်တို့ဟာ လူ့အဖွဲ့အစည်းရဲ့ နိုင်ငံသား အားလုံးအတွက် တရားမျှတမှုအရှိဆုံးက

for all your society's citizens.

ဘာဆိုတာကို စဉ်းစားဖို့ လှုံ့ဆော်ခံရမှာပါ။

သူ့ရဲ့ ၁၉၇၁ ခုနှစ် လက်ရာ “A Theory of Justice”မှာ “the original position” လို့

When Rawls published this thought experiment—

known as “the original position”— in his 1971 opus “A Theory of Justice,”

လူသိများတဲ့ ဒီအတွေးအခေါ် စမ်းသပ်မှုကို Rawls က ထုတ်ဝေခဲ့တဲ့အခါ၊

he was trying to identify principles to support a realistic utopia.

လက်တွေ့ကျတဲ့ ယူတိုးပီးယားကို ထောက်ပံ့ဖို့ အခြေခံမူတွေ ဖော်ထုတ်ဖို့ ကြိုးစားခဲ့တာပါ။

This visionary society would ensure everyone had the resources

ဒီစိတ်ကူးကောင်းတဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းက လူတိုင်း ပန်းတိုင်တွေနောက်ကို လွတ်လပ်စွာ လိုက်ဖို့

and opportunities required to freely pursue their goals.

လိုအပ်တဲ့ အရင်းအမြစ်တွေနဲ့ အခွင့်အလမ်းတွေရှိတာကို သေချာစေမှာပါ။

Rawls was confident these principles could only be realized in a democracy.

ဒီအခြေခံမူတွေက ဒီမိုကရေစီတစ်ခုမှာပဲ အကောင် အထည်ဖော် နိုင်မယ်လို့ သူ ယုံကြည်ခဲ့တယ်။

But he felt existing social structures weren’t the right path forward.

ဒါပေမဲ့ လက်ရှိလူမှုဖွဲ့စည်းပုံတွေက ရှေ့ဆက် လမ်းကြောင်းမှန် မဟုတ်ဘူးလို့ သူခံစားရတယ်။

He believed free market philosophies and welfare capitalism

သူက လွတ်လပ်တဲ့ ဈေးကွက် အတွေးအခေါ်တွေနဲ့ လူမှုဖူလုံရေး အရင်းရှင်ဝါဒက

led to unjust accumulations of wealth and power.

မတရားတဲ့ ဓနဥစ္စာနဲ့ အာဏာ စုပုံလာမှုတွေကို ဦးတည်စေတယ်လို့ ယုံကြည်ခဲ့တယ်။

And he saw models inspired by Marxism

ဒါ့အပြင် မာ့ခ်စ်ဝါဒကနေ လှုံ့ဆော်တဲ့ ပုံစံတွေကို စီးပွားရေးနဲ့

as extreme reactions to capitalism’s flaws,

လူ့ သဘာဝနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ လက်တွေ့မကျတဲ့ ယူဆချက်တွေနဲ့အတူ၊ အရင်းရှင်ဝါဒရဲ့

with unrealistic assumptions about economies and human nature.

ချွတ်ယွင်းချက်တွေကို အစွန်းရောက် တုံ့ပြန်မှုတွေအဖြစ်အဖြစ် မြင်ခဲ့တယ်။

So Rawls proposed a new kind of democracy.

ဒီတော့ Rawls က ဒီမိုကရေစီ အသစ်တစ်မျိုးကို အဆိုပြုခဲ့တယ်။

One where no person was considered less valuable than another

ဘယ်သူကမှ အခြားသူထက် တန်ဖိုးပိုနည်းတယ်လို့ မယူဆဘဲ၊

and all citizens could live according to their own wills.

နိုင်ငံသားအားလုံးဟာ ကိုယ့်ဆန္ဒအတိုင်း နေထိုင်နိုင်တဲ့ တစ်ခုပါ။

And while the details of this vision can seem radical,

ဒီအမြင်ရဲ့ အသေးစိတ်တွေက အစွန်းရောက်ပုံရပေမဲ့၊

Rawls believed that, under the veil of ignorance,

Rawls က မသိနားမလည်မှု မျက်နှာဖုံးအောက်မှာ၊ လွတ်လပ်ပြီး တန်းတူညီတဲ့

free and equal people would unanimously agree to his fair society.

လူတွေဟာ မိမိရဲ့ မျှတဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းကို တညီတညွတ်တည်း သဘောတူကြမယ်လို့ယုံကြည်ခဲ့တယ်။

So, let’s play out this thought experiment.

ဒီတော့ ဒီအတွေး စမ်းသပ်မှုကို ကြည့်လိုက်ရအောင်။

The first step in designing our society is deciding how to distribute

လူ့အဖွဲ့အစည်းကို ပုံဖော်ရာမှာ ပထမဆုံး အဆင့်ကအဓိက ကုန်ပစ္စည်းတွေလို့

what Rawls called primary goods.

Rowls ခေါ်တဲ့အရာကို ဖြန့်ဝေပုံကို ဆုံးဖြတ်တာပါ။

These include the basic liberties, opportunities, and wealth

ဒါတွေမှာ ပန်းတိုင်အများစုနောက်ကို လိုက်ဖို့ လိုအပ်တဲ့ အခြေခံလွတ်လပ်မှုတွေ၊

necessary for pursuing most goals.

အခွင့်အလမ်းတွေနဲ့ ဓနဥစ္စာ ပါဝင်တယ်။

Rawls believed our justice-architects would agree

တရားမျှတမှု-ဗိသုကာတွေက လွတ်လပ်စွာ ပြောဆိုခွင့်နဲ့

to an “equal scheme of basic liberties” for all,

သူတို့ ရွေးချယ်တာမှန်သမျှနဲ့ ဆက်စပ်ဖို့ လွတ်လပ်ခွင့် အပါအဝင်၊ အားလုံးအတွက်

including freedom of speech

“အခြေခံ လွတ်လပ်မှုတွေရဲ့တန်းတူ

and the freedom to associate with whoever they choose.

အစီအစဉ်” တစ်ခုကို သဘောတူကြမယ်လို့ Rawls က ယုံကြည်ခဲ့တယ်။

နောက်ဆုံး လူတစ်ယောက်ရဲ့ပန်းတိုင်တွေ နောက်ကို လွတ်လပ်စွာလိုက်ခွင့်မရှိရင်၊

After all, without the freedom to pursue one's goals,

resources like wealth and job opportunities lose their value.

ဓနဥစ္စာနဲ့ အလုပ် အခွင့်အလမ်းတွေလို အရင်းအမြစ်တွေက တန်ဖိုးလျော့သွားတာပါ။

Citizens would also have equal political liberties to vote and run for office.

နိုင်ငံသားတွေကလည်း မဲပေးဖို့၊ရွေးကောက်ပွဲ ဝင်ဖို့တန်းတူနိုင်ငံရေးလွတ်လပ်မှုတွေရှိမယ်

Next, Rawls believes the architects would establish what he calls

ဒီနောက်၊ ဗိသုကာတွေက “မျှတတဲ့ အခွင့်အရေး တန်းတူညီမှု”လို့ သူ ခေါ်တဲ့အရာကို

“fair equality of opportunity.”

အခြေခိုင်စေမယ်လို့ Rawls က ယုံကြည်တယ်။

This means society must be arranged so no one is unfairly deprived

ဒါက တန်ဖိုးထားတဲ့အလုပ်တွေနဲ့ အခြားရာထူးတွေ အတွက်ယှဉ်ပြိုင်ဖို့ လိုအပ်တဲ့ အမြစ်တွေကို

of the resources necessary to compete for valued jobs and other positions.

ဘယ်သူမှ မတရား မဆုံးရှုံးဖို့ လူ့အဖွဲ့အစည်း ကို အစီအစဉ်ချရမယ်လို ဆိုလိုတာပါ။

However, after agreeing upon equality of liberty and opportunity,

ဒါပေမဲ့၊ လွတ်လပ်မှုနဲ့ အခွင့်အလမ်း တန်းတူညီမျှမှုအပေါ် သဘောတူပြီးနောက်မှာ၊

Rawls believes our justice-architects would see the benefits

တရားမျှတမှု- ဗိသုကာတွေက ဓနဥစ္စာ မညီမျှမှုတချို့ကို ခွင့်ပြုတာရဲ့

of allowing for some wealth inequalities.

အကျိုးတွေကို မြင်ကြမယ်လို့ Rawls က ယုံကြည်တယ်။

For example, greater profits can incentivize innovation,

ဥပမာ၊ ပိုများတဲ့ အကျိုးအမြတ်တွေက ဆန်းသစ်မှု၊ ထုတ်လုပ်မှုနဲ့

productivity, and investment.

ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုကို လှုံ့ဆော်ပေးနိုင်တာပါ။

But Rawls also believes our designers would want to limit differences in wealth

ဒါပေမဲ့၊ ပုံဖော်နေသူတွေက ” ခြားနားချက် မူဝါဒ ”လို့ သူ ခေါ် တာနဲ့ ဓနဥစ္စာမှာ

ကွာခြားမှုတွေကို ကန့်သတ်ချင်မယ်လို့လည်း Rawls က ယုံကြည်တယ်။

with what he calls “the difference principle.”

This states that wealth inequalities are only acceptable

ဒါက ဓနဥစ္စာ မညီမျှမှုတွေက အကျိုးအမြတ် အနည်းဆုံးနိုင်ငံသားတွေကို

when they benefit the least advantaged citizens,

အကျိုးပြုတဲ့အခါ၊ တင်းကျပ်တဲ့ တန်းတူမှုရဲ့ အခြေအနေတွေအောက်မှာ

making them better off than they’d be under conditions of strict equality.

ပိုကောင်းအောင် လုပ်ပေးတဲ့အခါမှသာ ဒါတွေကို လက်ခံနိုင်တယ်လို့ဖော်ပြတာပါ။

These tenets form the foundation of Rawls’ just society,

ဒီအယူဝါဒတွေက Rawls ရဲ့ မျှတဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းရဲ့ အုတ်မြစ်ကို ဖွဲ့စည်းပြီး၊

and he believed they could be achieved through what he called

သူ က “ဥစ္စာပစ္စည်း ပိုင်ဆိုင်မှု ဒီမိုကရေစီ“လို့ သူ ခေါ် တာကနေ

“property owning democracy.”

ဒါတွေကို ရရှိနိုင်တယ်လို့ သူ ယုံကြည်ခဲ့တယ်။

This model would guarantee equal access to education and healthcare

ဒီပုံစံက ပညာရေးနဲ့ ကျန်းမာရေး စောင့်ရှောက် မှုအတွက် တန်းတူ အခွင့်အလမ်းကို အာမခံပြီး

and rely on government regulation to ensure a just distribution

ပိုင်ဆိုင်မှုနဲ့ ဓနဥစ္စာနဲ့ပတ်သက်ပြီး မျှတတဲ့ ဖြန့်ဝေမှုတစ်ခုကို သေချာစေဖို့

of property and wealth.

အစိုးရ စည်းမျဉ်းတွေကို အားထားမှာပါ။

Rawls knew fully adopting this approach would require major changes

ဒီချဉ်းကပ်မှု အပြည့်အဝကျင့်သုံးတာက လက်ရှိ ဒီမိုကရေစီတွေအတွက် အဓိက အပြောင်းအလဲတွေကို

for existing democracies.

လိုအပ်မယ်ဆိုတာကို Rawls က သိခဲ့တယ်။

But he believed his principles could at least inspire

ဒါပေမဲ့ သူ့အခြေခံမူတွေက အနည်းဆုံး လက်ငင်း တိုးတက်မှုတချို့ကို

some immediate improvements.

လှုံ့ဆော်ပေးနိုင်တယ်လို့ ယုံကြည်ခဲ့တယ်။

For example, Rawls advocated for limits on campaign spending

ဥပမာ၊ Rawls က နိုင်ငံရေးအပေါ် ဓနဥစ္စာ လွှမ်းမိုးမှုကို လျှော့ချဖို့

and political contributions

လှုံ့ဆော်ရေး သုံးစွဲမှုနဲ့ နိုင်ငံရေး

to reduce the influence of wealth on politics.

ထောက်ပံ့မှုတွေအပေါ် ကန့်သတ်ချက်တွေအတွက် ထောက်ခံခဲ့တယ်။

He also endorsed policies fighting discrimination

သူက ခွဲခြားမှု တိုက်ဖျက်ရေး မူဝါဒတွေနဲ့ အဆင်းရဲဆုံးတွေအတွက်

and generous social safety nets like unemployment benefits

ကောင်းမွန်တဲ့ အခြေအနေတစ်ခု သေချာစေဖို့ အလုပ်လက်မဲ့ အကျိုးခံစားခွင့်တွေလို

to ensure a good situation for the worst-off.

ရက်ရောတဲ့ လူမှုလုံခြုံရေး ကွန်ရက်တွေကိုလည်း ထောက်ခံခဲ့တယ်။

Some philosophers have critiqued Rawls’ work.

တချို့အတွေးအခေါ်ပညာရှင်တွေက Rawls ရဲ့လက်ရာကို ဝေဖန်ခဲ့ကြတယ်။

Ronald Dworkin argues that the difference principle

အဆင်းရဲဆုံးတွေဟာ ကိုယ်ပိုင် ရွေးချယ်မှု တွေကြောင့် ဒီအခြေအနေမှာရှိရင်တောင်၊

unfairly tethers society’s progress to the status of the worst-off,

ဒီကွဲပြားမှု အခြေခံမူက လူ့ အဖွဲ့အစည်းရဲ့ တိုးတက်မှုကို အဆင်းရဲလူတွေရဲ့ အခြေအနေနဲ့

even if they’re in that position because of their own choices.

မမျှမတ ချည်နှောင်ထားတယ်လို့ Ronald Dworkin က စောဒကတက်ခဲ့တယ်။

Meanwhile, Martha Nussbaum believes Rawls’ thought experiment

တစ်ချိန်တည်းမှာ၊ Rawls ရဲ့ အတွေးအခေါ် စမ်းသပ်မှုက လက်တွေ့ ဘဝ အကြောင်းအချက်တွေကို

overlooks real-life particulars.

လျစ်လျူရှုတယ်လို့ Martha Nussbaum က ယုံကြည်တယ်။

For example, the special needs of a person with disabilities

ဥပမာ၊ မသန်စွမ်းသူတစ်ယောက်ရဲ့ အထူးလိုအပ်ချက်တွေကို အဓိက

might not be satisfied by the standard distribution of primary goods.

ကုန်ပစ္စည်းတွေနဲ့ပတ်သက်တဲ့ စံဖြန့်ဝေမှုက ဖြည့်ဆည်းမပေးနိုင်လောက်တာပါ။

And more generally,

ပိုယေဘုယျကျကျဆို၊

some argue the architects in Rawls’ harmonious thought experiment

Rawls ရဲ့ သဟဇာတဖြစ်တဲ့ အတွေးအခေါ် စမ်းသပ်မှုအတွင်းက ဗိသုကာတွေဟာ

are simply too different from the competing interests

စစ်မှန်တဲ့လူ့အဖွဲ့အစည်းတွေကို တည်ဆောက်တဲ့ အပြိုင် အကျိုးစီးပွားတွေနဲ့

building real societies.

ကွာလွန်းတယ်လို့ တချို့က စောဒကတက်တယ်။

But since its publication,

ဒါပေမဲ့ စထုတ်ဝေကတည်းက

this thought experiment has inspired some very real consequences.

ဒီအတွေးအခေါ် စမ်းသပ်မှုက တကယ့် အကျိုးဆက်တချို့ကို စေ့ဆော်ပေးခဲ့တယ်။

Rawls’ rallying cry for social and political equality

လူမှုရေးနဲ့ နိုင်ငံရေး တန်းတူညီမျှမှုနဲ့ အရင်းရှင်ဝါဒ ပုံစံ တစ်ခုကနေ

and a more justly regulated form of capitalism

ပိုမျှတစွာ ထိန်းညှိတာအတွက် Rawls ရဲ့ လှုံ့ဆော်တဲ့ တောင်းဆိုချက်က

has impacted countless political philosophers, activists, and policymakers.

မရေနိုင်တဲ့ နိုင်ငံရေးပညာရှင်တွေ၊လှုပ်ရှား သူတွေ၊ မူဝါဒချသူတွေကို သက်ရောက်ခဲ့တယ်။

And this new school of thought about justice continues to challenge people

တရားမျှတမှုနဲ့ပတ်သက်တဲ့ အတွေးအခေါ်သစ်က လူတွေကို ဘက်လိုက်မှုတွေကို ကျော်ကြည့်ပြီး

to look past their biases and consider what a fair society might truly look like.

တရားမျှတတဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်းက ဘယ်ပုံစံလဲ ဆိုတာ စဉ်းစားဖို့ ဆက်လက် စိန်ခေါ်နေပါတယ်။