Picture a perfect society. What does it look like? - Joseph Lacey

Translator: Trần Thái Hưng Reviewer: My Den

You and a group of strangers have been gathered to design a just society.

Bạn và một nhóm người lạ đã được tập hợp để thiết kế một xã hội công bằng.

And to ensure none of you rig the system to benefit yourself,

Và để đảm bảo không ai trong các bạn gian lận hệ thống để trục lợi cho bản thân,

you’ve all been placed under a “veil of ignorance.”

tất cả các bạn đã bị đặt dưới một “bức màn của sự thiếu hiểu biết”.

Under this veil, you’re blind to certain information about each other

Dưới bức màn này, bạn không thấy những thông tin nhất định về nhau

and yourselves.

và bản thân bạn.

You don’t know your age or sex,

Bạn không biết tuổi hoặc giới tính của mình,

your profession or natural talents, how much wealth you have,

nghề nghiệp hay tài năng bẩm sinh của bạn, lượng của cải mà bạn có,

or your religious or philosophical beliefs.

hoặc tôn giáo tín ngưỡng hay triết lý sống của bạn.

So, according to political philosopher John Rawls,

Vì vậy, theo nhà triết học chính trị John Rawls,

you should be motivated to consider what’s most fair

bạn sẽ có động lực để xem xét điều gì là công bằng nhất

for all your society's citizens.

cho tất cả công dân trong xã hội của bạn.

When Rawls published this thought experiment—

Khi Rawls công bố thí nghiệm tư tưởng này-

known as “the original position”— in his 1971 opus “A Theory of Justice,”

được gọi là “vị trí ban đầu”- trong tác phẩm “Một lý thuyết về công lý” năm 1971,

he was trying to identify principles to support a realistic utopia.

ông đã cố gắng xác định các nguyên tắc để hỗ trợ xã hội không tưởng thực tế.

This visionary society would ensure everyone had the resources

Xã hội có tầm nhìn xa trông rộng này sẽ đảm bảo mọi người đều có các nguồn lực

and opportunities required to freely pursue their goals.

và cơ hội cần thiết để tự do theo đuổi mục tiêu của họ.

Rawls was confident these principles could only be realized in a democracy.

Rawls tự tin rằng nguyên tắc này chỉ có thể được thực hiện trong một nền dân chủ.

But he felt existing social structures weren’t the right path forward.

Nhưng ông cảm thấy các cấu trúc xã hội hiện có không phải là con đường đúng đắn.

He believed free market philosophies and welfare capitalism

Ông tin rằng các triết lý thị trường tự do và chủ nghĩa tư bản phúc lợi

led to unjust accumulations of wealth and power.

dẫn đến sự tích lũy bất công của cải và quyền lực.

And he saw models inspired by Marxism

Và ông coi các mô hình lấy cảm hứng từ chủ nghĩa Mác

as extreme reactions to capitalism’s flaws,

là những phản ứng cực đoan đối với những sai sót của chủ nghĩa tư bản,

with unrealistic assumptions about economies and human nature.

với những giả định không thực tế về nền kinh tế và bản chất con người.

So Rawls proposed a new kind of democracy.

Vì vậy, Rawls đề xuất một loại hình dân chủ mới.

One where no person was considered less valuable than another

Một nơi không ai được coi là kém giá trị hơn người khác

and all citizens could live according to their own wills.

và tất cả công dân có thể sống theo ý muốn của chính họ.

And while the details of this vision can seem radical,

Và trong khi các chi tiết của tầm nhìn này có vẻ triệt để,

Rawls believed that, under the veil of ignorance,

Rawls tin rằng, dưới bức màn của sự thiếu hiểu biết,

free and equal people would unanimously agree to his fair society.

những người tự do và bình đẳng sẽ nhất trí đồng ý với xã hội công bằng của ông.

So, let’s play out this thought experiment.

Vì vậy, hãy thực hiện thí nghiệm suy nghĩ này.

The first step in designing our society is deciding how to distribute

Bước đầu tiên trong việc thiết kế xã hội của chúng ta là quyết định cách phân phối

what Rawls called primary goods.

những gì Rawls gọi là hàng hóa chính.

These include the basic liberties, opportunities, and wealth

Chúng bao gồm các quyền tự do cơ bản, cơ hội và sự giàu có

necessary for pursuing most goals.

cần thiết để theo đuổi hầu hết các mục tiêu.

Rawls believed our justice-architects would agree

Rawls tin rằng những kiến trúc sư công lý của chúng ta sẽ đồng ý

to an “equal scheme of basic liberties” for all,

với một “kế hoạch bình đẳng về các quyền tự do cơ bản” cho tất cả mọi người,

including freedom of speech

bao gồm tự do ngôn luận

and the freedom to associate with whoever they choose.

và tự do liên kết với bất cứ ai họ chọn.

After all, without the freedom to pursue one's goals,

Rốt cuộc, nếu không có quyền tự do theo đuổi mục tiêu,

resources like wealth and job opportunities lose their value.

các nguồn lực như sự giàu có và cơ hội việc làm sẽ mất đi giá trị của chúng.

Citizens would also have equal political liberties to vote and run for office.

Công dân cũng sẽ có quyền tự do chính trị bình đẳng để bỏ phiếu và tranh cử.

Next, Rawls believes the architects would establish what he calls

Tiếp theo, Rawls tin rằng các kiến trúc sư sẽ thiết lập cái mà ông gọi là

“fair equality of opportunity.”

“bình đẳng cơ hội công bằng”.

This means society must be arranged so no one is unfairly deprived

Điều này nghĩa là xã hội phải được sắp xếp để không ai bị tước đoạt một cách bất công

of the resources necessary to compete for valued jobs and other positions.

các nguồn lực cần thiết để cạnh tranh các công việc có giá trị và các vị trí khác.

However, after agreeing upon equality of liberty and opportunity,

Tuy nhiên, sau khi đồng ý về sự bình đẳng về tự do và cơ hội,

Rawls believes our justice-architects would see the benefits

Rawls tin rằng các kiến trúc sư công lý của chúng ta sẽ thấy lợi ích

of allowing for some wealth inequalities.

của việc cho phép một số bất bình đẳng về giàu có.

For example, greater profits can incentivize innovation,

Ví dụ, lợi nhuận lớn hơn có thể khuyến khích đổi mới,

productivity, and investment.

năng suất và đầu tư.

But Rawls also believes our designers would want to limit differences in wealth

Nhưng Rawls cũng tin rằng các nhà thiết kế sẽ muốn hạn chế sự phân hóa về sự giàu có

with what he calls “the difference principle.”

bằng cái mà ông gọi là “nguyên tắc khác biệt”.

This states that wealth inequalities are only acceptable

Điều này nói rằng sự bất bình đẳng về giàu có chỉ được chấp nhận

when they benefit the least advantaged citizens,

khi chúng mang lại lợi ích cho những công dân thiệt thòi nhất,

making them better off than they’d be under conditions of strict equality.

khiến họ trở nên tốt hơn so với những điều kiện bình đẳng nghiêm ngặt.

These tenets form the foundation of Rawls’ just society,

Những nguyên lý này tạo thành nền tảng cho xã hội công bằng của Rawls,

and he believed they could be achieved through what he called

và ông tin rằng chúng có thể đạt được thông qua cái mà ông gọi là

“property owning democracy.”

“dân chủ sở hữu tài sản”.

This model would guarantee equal access to education and healthcare

Mô hình này sẽ đảm bảo quyền tiếp cận bình đẳng với giáo dục và chăm sóc sức khỏe

and rely on government regulation to ensure a just distribution

và dựa vào quy định của chính phủ để đảm bảo phân phối

of property and wealth.

tài sản và tài sản công bằng.

Rawls knew fully adopting this approach would require major changes

Rawls biết việc áp dụng đầy đủ cách tiếp cận này sẽ đòi hỏi những thay đổi lớn

for existing democracies.

đối với các nền dân chủ hiện có.

But he believed his principles could at least inspire

Nhưng ông tin các nguyên tắc đó ít nhất có thể truyền cảm hứng

some immediate improvements.

cho một số cải tiến ngay lập tức.

For example, Rawls advocated for limits on campaign spending

Ví dụ, Rawls ủng hộ giới hạn chi tiêu trong các chiến dịch

and political contributions

và đóng góp chính trị

to reduce the influence of wealth on politics.

để giảm ảnh hưởng của tiền bạc đối với chính trị.

He also endorsed policies fighting discrimination

Ông cũng tán thành các chính sách chống phân biệt

and generous social safety nets like unemployment benefits

đối xử và mạng lưới an toàn xã hội hào phóng như trợ cấp thất nghiệp

to ensure a good situation for the worst-off.

để đảm bảo tình hình tốt cho những người nghèo nhất.

Some philosophers have critiqued Rawls’ work.

Một số triết gia đã chỉ trích công trình của Rawls.

Ronald Dworkin argues that the difference principle

Ronald Dworkin lập luận rằng nguyên tắc khác biệt

unfairly tethers society’s progress to the status of the worst-off,

buộc sự tiến bộ của xã hội vào tình trạng tồi tệ nhất một cách không công bằng,

even if they’re in that position because of their own choices.

ngay cả khi họ ở trong vị trí đó vì sự lựa chọn của riêng họ.

Meanwhile, Martha Nussbaum believes Rawls’ thought experiment

Trong khi đó, Martha Nussbaum tin rằng thí nghiệm tư tưởng của Rawls

overlooks real-life particulars.

bỏ qua các chi tiết thực tế.

For example, the special needs of a person with disabilities

Ví dụ, nhu cầu đặc biệt của một người khuyết tật

might not be satisfied by the standard distribution of primary goods.

có thể không được thỏa mãn bởi việc phân phối tiêu chuẩn hàng hóa chính.

And more generally,

Và nói chung hơn,

some argue the architects in Rawls’ harmonious thought experiment

một số người cho rằng các kiến trúc sư trong thí nghiệm tư duy hài hòa của Rawls

are simply too different from the competing interests

đơn giản là quá khác với các ham muốn cạnh tranh

building real societies.

xây dựng nên xã hội thực sự.

But since its publication,

Nhưng kể từ khi xuất bản,

this thought experiment has inspired some very real consequences.

thí nghiệm tư tưởng này đã truyền cảm hứng cho một số kết quả rất thực tế.

Rawls’ rallying cry for social and political equality

Tiếng kêu của Rawls về bình đẳng xã hội và chính trị

and a more justly regulated form of capitalism

và một hình thức chủ nghĩa tư bản được quy định công bằng hơn

has impacted countless political philosophers, activists, and policymakers.

đã tác động đến vô số triết gia chính trị, nhà hoạt động và các nhà lập pháp.

And this new school of thought about justice continues to challenge people

Và trường phái tư tưởng mới về công lý này tiếp tục thách thức mọi người

to look past their biases and consider what a fair society might truly look like.

bỏ qua thành kiến của họ và xem xét một xã hội công bằng thực sự trông như thế nào.