Mysteries of vernacular: Fizzle - Jessica Oreck and Rachael Teel

Transcriber: Andrea McDonough Reviewer: Jessica Ruby

Translator: Aga Ismael Reviewer: Ayan Organization

Mysteries of vernacular:

سەیری زمان:

Fizzle,

fizzle واتا

to end weakly

بەرە بەرە کۆتایی هێنان

or to fail,

یان شکست هێنان

to die out.

یان مردن

The definition of fizzle

پێناسەی وشەی fizzle

likely links back to the Old English word fist,

دەگەڕێتەوە بۆ وشەی کۆنی ئینگلیزی fist،

which meant stink.

کە بە مانایی بۆگەنی دەهات.

In the mid-fifteenth century,

لە ناوەڕاستی سەدەی پازدەهەم،

fist developed into the verb fisten,

fist گۆڕا بۆ فەرمان کە دەبێتە fisten

to break wind,

واتا ڕێگەدانی بڵاو بوونەوەی غاز،

which eventually lead to the modern word feisty,

کە وردە وردە بوو بە تازە وشەی feisty،

but that's another story.

بەڵام ئەمە چیرۆکێکی ترە.

In its earliest form,

لە شێوە سەرەتاییەکەیدا،

as a variant of fisten,

کە جیاوازە لە مانایی fisten،

fizzle had a very specific meaning:

fizzle مانایەکی زۆر تایبەتی هەبووە:

to break wind without noise.

ئەویش بڵاوکردنەوەی غازە بەبێ دەنگ.

Surprisingly, considering this initial definition,

بە شێوەیەکی سەرسوڕهێنەر، ئەگەر ئەم پێناسە سەرەتاییە وەربگرین،

by the 1800s, the word fizzle referred instead

لە ساڵی ١٨٠٠ەکان، وشەی fizzle ناگەڕێتەوە

to a specific sound,

بۆ دەنگێکی زۆر تایبەت،

rather graphically,

بەڵکو بەشێوەیەکی دیار،

to the sputtering or hissing of a gas or liquid

بە واتای ئەو دەنگە دێت کە پەیدا دەبێت ئەنجامی دەرچوونی غاز یان شلە

being forced out of a narrow opening.

بە هەبوونی پەستان لە سەری لە دەرچەکەی کراوەی تەسک.

The figurative sense of the word,

مانایی خوازراویی ئەم وشەیە،

a weak ending,

بەرە بەرە کۆتایی هێنان

is thus understandable within the context

ڕون نییە و تێی ناگەین لە نووسینی

of a flame consuming the last drops of oil in a lantern

ئاگرێک کۆتا دڵۆپەکانی نەوت لە لالەدا بەکار دەهێنێت

or a valve drawing out the contents

یان وەلفی بەلوعەیەکی

of the bottom of a cask.

کەمۆڵەیەک لێی دەچێت.

Though perhaps not derived directly

ڕەنگە ئەم وشەیە ڕاستەوخۆ وەر نەگیرابێت

from this subsiding verb,

لەم فەرمانە وێرانکەرە

our modern meaning of fizzle

مانای ئەمڕۆی fizzle

developed as slang in the 1800s.

وەکو سلانگ گەشەی کردووە لە ساڵی ١٨٠٠ەکان.

Originally used on college campuses

سەرەتا لە کەمپەسی کۆلێژەکان بەکار هاتووە

to describe failure,

بۆ دەربڕینی شکست،

specifically on an exam,

بە تایبەت لە سەر تاقیکردنەوەیەک،

it wasn't long before the word came to mean

دواتر وشەکە مانەیەکی ڕێکی وەرگرت،

exactly what it does today

کە ئەمڕۆ هەیەتی

and was quickly and widely adopted.

و بە شێوەیەکی خێرا و فران بڵاو بۆوە.