Stories: Legacies of who we are - Awele Makeba

Պատմություններ. մեր ով լինելու ժառանգությունները- Ավելե Մակեբա

Transcriber: Jenny Zurawell

Translator: Anna Babayan Reviewer: Kristine Sargsyan

(Երաժշտություն)

Ես Ավելեն եմ. Ալիսայի դուստրը, Ռուֆի թոռնուհին,

I am Awele.

Daughter of Alice, granddaughter of Ruth,

great-granddaughter of Big Momma Alice and Madir Corine,

մեծ տատիկ Ալիսայի և Մադիր Քորինի ծոռնուհին,

great-great-granddaughter of Anna and Zitii Benyen.

Աննա և Զիտի Բենյընի կոռնուհին:

Իմ հույսն է`

It is my hope

to find my best possible self in the service of others.

գտնել իմ լավագույն եսը ուրիշներին ծառայելու մեջ:

Իմ հայրիկը...նա սովորություն ուներ ինձ պատմություններ պատմելու:

Now, my daddy, he used to tell me stories.

Հայրիկս, նա կասեր.

My daddy, he would say,

"I want you to know who you are and where you come from.

<<Ուզում եմ, որ իմանաս` ով ես դու ու որտեղից ես գալիս:

That will guide you as you discover

Այն կառաջնորդի քեզ, երբ դու հասկանաս, թե ով պետք է լինես:

who you must be.

Այժմ լսի'ր այս պատմությունը, դու ինձ լսու՞մ ես, փոքրի'կս:

Now, you listen to this story, you hear me, baby girl?

It's not going to be in a book.

Սա չկա գրքում գրված:

Your teacher is not going to tell it,

Քո ուսուցիչները սա քեզ չեն ասի,

but you need to understand who you are."

բայց անհրաժեշտ է, որ հասկանաս, թե ով ես դու>>:

That became a guiding principle

Դա դարձավ հիմնական սկզբունք

in the stories that I wanted to tell.

այն պատմություններում, որ ես ցանկանում էի պատմել:

Stories about legacy of who we are.

Պատմություններ մեր ով լինելու ժառանգության մասին:

I used to hear all the time that children are the future,

Ես անըդհատ լսում էի, որ երեխաները ապագան են,

բայց իրականում ի՞նչ է նշանակում այդ կլիշեն,

but what does that cliché really mean

and how are we preparing them?

և ինչպե՞ս ենք մենք դրանք պատրաստում:

So I looked for narratives about young people

Այսպիսով, ես փնտրեցի պատմություններ երիտասարդների

and the legacy that they bring as agents of change.

և այն ժառանգության մասին, որ նրանք թողել են

որպես փոփոխությունների գործակալներ:

The power that you have right now.

Այն ուժը, որ դուք այժմ ունեք:

Today, March 2, 1955 --

Այսօր, 1955 թվականի մարտի 2-ը,

the story that I want to share with you

պատմությունը, որ ցանկանում եմ կիսվել ձեզ հետ,

comes from 1955, March 2.

սկսվում է 1955 թվականի մարտի 2-ից:

Դա տասնվեցամյա մի քաջ աղջկա`

It's about a courageous 16-year-old girl,

Claudette Colvin.

Կլոդետ Կոլվինի մասին է:

And it comes full circle today

Եվ այն այսօր իր ամբողջական պտույտն է կատարում,

because a week ago today, in San Francisco,

քանի որ մի շաբաթ առաջ այս օրը Սան Ֆրանցիսկոյում

my middle school students,

իմ միջին դասարանի աշակերտները,

they performed a program that I had written,

նրանք բեմադրեցին մի ներկայացում, որ ես էի գրել`

<<Փոփոխության գործակալները>>`

"Agents of Change,"

starting with the reenactment of Plessy v. Ferguson

սկսելով Պլեսսին ընդդեմ Ֆերգիսոնի հակամարտության վերականգնումից,

from 1892 to 1896,

1892-1896,

moving to Brown v. Board and a student-led strike

ապա,անցում կատարելով Բռաունն ընդդեմ Բորդ հակամարտությանը և մի ուսանողական ցույցի,

by Barbara Rose Johns,

որ Բարբառա Ռոզ Ջոնսն էր կազմակերպել,

jumping to Claudette Colvin and the Montgomery Bus Boycott

թռիչք կատարելով Կլոդետ Կոլվինին և Մոնտգոմերի ավտոբուսային ցանցի բոյկոտին

և վերջացնելով 1960 թվականի նստացույցով`

and ending in 1960 with the Sit-In Movement,

the non-violent movement led by students.

մի խաղաղ ցույց, որն առաջնորդում էին ուսանողները:

So I'm going to share the story,

Այսպիսով, ես կպատմեմ ձեզ այս պատմությունը,

ինչպես նաև կցանկանայի կիսվել ձեզ հետ այն աշխատանքով, որ ես կատարել եմ

and I would like to also share the work I do with it,

as a case study.

որպես ուսումնասիրություն:

Ես վճարեցի տոմսի համար ավտոբուսի առջևում և այնուհետև վազեցի դեպի ետևի դուռը

I paid my dime at the front of the bus,

and then I ran to the back door

with the rest of the colored kids

մնացած սևամորթ երեխաների հետ, որպեսզի վարորդը չշարժվեր,

so the driver wouldn't take off before we got on.

մինչև մենք կնստեինք:

Also, well, whites don't want us walking down the aisle next to them.

Դե, սպիտակամորթները չեն ցանկանում, որ մենք կողք կողքի գտնվենք:

When I got back on the bus,

Երբ ես ավտոբուս բարձրացա, սևամորթների համար նախատեսված տեղերը զբաղված էին,

colored section was full,

so, I sat in the middle section.

դրա համար էլ նստեցի մեջտեղի հատվածում:

I took the last row seat on the left,

Ես նստեցի վերջին շարքի ձախ մասում,

it was right by the window,

այն ուղիղ պատուհանի կողքին էր`

wasn't thinking about anything in particular.

չմտածելով որևէ կոնկրետ բանի մասին:

"Hey."

<<Հեյ>>:

I didn't know the girl next to me either, this older girl.

Ես անգամ կողքիս նստած աղջկան չէի ճանաչում, ինձնից ավելի մեծ աղջկան:

So I just looked out the window.

Դե, ես պարզապես պատուհանից դուրս էի նայում:

Driver went more stops,

Ինչքան շատ կանգառներում էր կանգնում վարորդը, այնքան շատ մարդիկ էին բարձրանում`

more people were getting on, colored and white.

սևամորթ ու սպիտակամորթ:

Pretty soon, no more seats were available.

Շատ շուտով այլևս ազատ նստարան չկար:

"Give me those seats," the driver called out.

-Ազատե'ք այդ նստարանները,-գոռաց վարորդը:

Colored folks just started getting up.

Սևամորթ ժողովուրդը պարզապես սկսեց ոտքի բարձրանալ:

White folks started taking their seats,

Սպիտակամորթ մարդիկ սկսեցին զբաղեցնել նրանց տեղերը, բայց ես մնացի նստած:

but I stayed seated.

Girl next to me and the other two across --

Կողքիս աղջիկը ու դիմացիս երկուսը մնացին նստած:

they stayed seated.

I knew it wasn't the restricted area.

Գիտեի` դա արգելված տարածք չէր:

"Make light on your feet!"

-Արագացրե'ք:

Girl next to me got up immediately.

She stood in the aisle, then the other two girls.

Կողքիս աղջիկը անմիջապես ոտքի կանգնեց:

Նա կանգնեց, հետո կանգնեցին մյուս երկուսը:

But I told myself, this isn't the restricted area.

Բայց ես ասացի ինքս ինձ, որ սա արգելված տարածք չէ:

The driver, he looked up,

Վարորդը, նա նայեց վերև,

նայեց պատուհանի հայելուն:

looked in the window,

that mirror.

Նա արգելակեց: Մի հղի կին` տիկին Հեմիլթոնը, բարձրացավ ավտոբուս:

He pulled over.

A pregnant lady, Mrs. Hamilton, got on the bus.

She ran to the back and got on,

Նա գնաց հետև ու նստեց`

not knowing he was trying to have me relinquish my seat.

չիմանալով, որ վարորդը փորձում է ինձ իմ տեղից հանել:

And she sat right next to me.

Եվ նա նստեց հենց իմ կողքին:

"The two of you need to get up so I can drive on."

-Դուք` երկուսդ, կանգնեք, որպեսզի ես շարունակեմ ճանապարհը:

"Sir, I paid my dime, I paid my fare.

-Պարո'ն, ես վճարել եմ, ես վճարել եմ տոմսի համար:

It's my right, you know, my constitutional --"

Դա իմ իրավունքն է, գիտեք, իմ սահմանադրական...

"Constitutional? Ha-ha, let me get the police."

-Սահմանադրակա՞ն.. հա, հա, հա...սպասեք` ոստիկաններին կանչեմ:

Well he got off and he flagged down two motormen, and they came.

Դե, նա իջավ ավտոբուսից ու կանչեց երկու մոտոցիկլետավարների,

և նրանք եկան:

And those motormen, they came onto the bus.

Եվ այս մոտոցիկլետավարները բարձրացան ավտոբուս:

Looked at Mrs. Hamilton.

Նայելով տիկին Հեմիլթոնին` ասացին.

"Now the two of you need to get up so the driver can drive on."

-Այժմ, երկուսդ էլ ոտքի կանգնեք, որպեսզի վարորդը շարունակի:

"Sir, I paid my dime. I'm pregnant.

-Պարո'ն, ես վճարել եմ: Ես հղի եմ:

If I were to move right now, I'd be very sick, sir."

Եթե այժմ ոտքի կանգնեմ, շատ վատ կզգամ ինձ, պարո'ն:

"Sir, I paid my dime too, you know, and it's my right,

-Պարո'ն, ես նույնպես վճարել եմ, գիտեք, և իմ իրավունքն է,

իմ սահմանադրական իրավունքը:

my constitutional right.

I'm a citizen of the United States.

Ես Միացյալ նահանգների քաղաքացի եմ:

You just read the 13th and 14th Amendment, it'll tell you so.

Դուք ուղղակի կարդացեք տասներեքերորդ ու տասնչորսերորդ բարեփոխումները..

այն նույնը կասի ձեզ:

I know the law. My teacher, she taught it at school."

Ես գիտեմ օրենքը: Ուսուցչուհիս դպրոցում սովորեցրել է այն:

You see, my teacher, she taught the Constitution,

Գիտեք, ուսուցչուհիս սովորեցնում էր Սահմանադրությունը,

the Bill of Rights, the Declaration of Independence,

օրենսգիրքը, Անկախության հռչակագիրը,

Պատրիք Հենրիի ելույթը, ես դա անգամ անգիր եմ սովորել:

Patrick Henry's speech -- I even memorized it.

Իմ ուսուցչուհին...նա կթափանցեր մեր մտքերի մեջ`

My teacher, she would prick our minds,

trying to see what we thinking about.

փորձելով տեսնել` ինչ ենք մենք մտածում:

She would say, "Who are you? Hmm?

Նա կասեր.-Ո՞վ ես դու: Հը՞ն:

Who are you, sitting right here right now?

Ո՞վ եք դուք այս պահին այստեղ նստած:

The person that people think they see from your outside?

Այն անձը, որ մարդիկ կարծում են տեսնում են`

արտաքինից դատելով:

Who are you on the inside? How you think?

Իսկ ներսում ո՞վ եք դուք: Ի՞նչ եք մտածում:

How you feel? What you believe?

Ի՞նչ եք զգում: Ինչի՞ն եք հավատում:

Would you be willing to stand up for what you believe in

Կցանկանայի՞ք պայքարել այն բանի համար, ինչին հավատում եք,

even if someone wants to hold you back because you're different?

նույնիսկ եթե ինչ-որ մեկը ցանկանար ձեզ ետ պահել,

այն բանի համար, որ դուք տարբեր եք:

Do you love your beautiful brown skin, children? Hmm?

Սիրու՞մ եք ձեր գեղեցիկ, մուգ մաշկը, երեխանե'ր: Հը՞ն:

Դուք ամերիկացի՞ եք:

Are you American?

What does it mean to be an American? Huh?

Ի՞նչ է նշանակում լինել ամերիկացի: Ի՞նչ:

Homework tonight, write me an essay: "What does it mean to be an American?"

Այսօրվա տնային աշխատանքը` գրեք մի էսսե <<Ի՞նչ է նշանակում լինել ամերիկացի>> վերնագրով:

You need to know who you are, children!"

Դուք պետք է իմանաք` ով եք դուք, երեխանե'ր:

My teacher, she would teach us history and current events.

Ուսուցչուհիս, նա ուսուցանում էր մեզ պատմություն և պատմում ընթացիկ իրադարձությունների մասին:

Նա ասում էր, թե ինչպես մենք կարող ենք հասկանալ այն ամենն, ինչ կատարվում է մեր շուրջը,

She said that's how we can understand everything that's going on

and we can do something about it.

և մենք կարող ենք ինչ-որ բան անել:

"Sir, all I know is I hate Jim Crow.

-Պարո'ն, ես մի բան գիտեմ, որ ատում եմ Ջիմ Քրոուին:

I also know if I ain't got nothing worth living for,

Ես նաև գիտեմ, որ եթե ապրելու համար արժանի ոչինչ չունեմ,

I ain't got nothing worth dying for. So give me liberty or give me death!

ապա չունեմ ոչինչ նաև մեռնելու համար:

Ուրեմն կամ ինձ տվե'ք ազատություն, կամ տվե'ք մահ:

Օ~հ, ինձ չի հետաքրքրում: Բանտարկեք ինձ:

Ouch! I don't care! Take me to jail."

They dragged her off the bus.

Նրանք նրան ավտոբուսից քաշքշելով իջեցրին:

Next thing, Claudette Colvin was in a car seat,

Այնուհետև Կլոդետ Կոլվինը մեքենայում էր`

ոստիկանական մեքենայի ետևի նստարանին`

backseat of the police car,

handcuffed through the windows.

ձեռնաշղթայված պատուհաններից:

Հաջորդ տարի` 1956 թվականի մայիսի 11-ին,

The following year,

May 11, 1956,

Claudette Colvin was the star witness

Կլոդետ Կոլվինը առանցքային վկա էր պետական դատական գործում`

in the federal court case Browder v. Gayle.

Բրաուդերն ընդդեմ Գեյլի:

Her, an 18-year-old teenager

Նրա` տասնութամյա մի դեռահասի,

and two others, women, Mrs. Browder.

և երկու այլ կանանց, տիկին Բրաուդերի:

Their case, Browder v. Gayle, went up to the supreme court.

Նրանց գործը` Բրաուդերն ընդդեմ Գեյլի, հասավ գերագույն դատարան:

On the heels of Brown v. Board of Education,

Բրաունի` կրթական խորհրդի հետ հակամարտությունից հետո տասնչորսերորդ բարեփոխումը

the 14th Amendment and her powerful testimony that day,

և այդ օրվա նրա ազդեցիկ վկայությունը, մնացած այլ բաները պատմություն է:

the rest is history.

Այժմ, այդ ինչու՞ մենք չգիտենք այս պատմությունը:

Now, why is it we don't know this story?

The Montgomery Bus Boycott --

Մոնտգոմերի ավտոբուսային ցանցի բոյկոտը..

we hear Rosa Parks, Martin Luther King,

մենք լսում ենք Ռոզա Պարկս, Մարտին Լյութեր Քինգ,

they will forever be lifted up.

նրանք հավիտյան կմեծարվեն:

But the role women played in that movement,

Բայց այդ շարժմանը մասնակցած կանանց դերը,

the role of Claudette, as an up-stander,

Կլոդետի դերը` որպես ընդվզող,

մեզ կարևոր դասեր է տալիս, որոնք այսօր մարտահրավեր են նետում մեզ:

it teaches us important lessons that challenge us today.

What does it mean to be a participant?

Ի՞նչ է նշանակում ակտիվիստ լինել:

Ժողովրդավար երկրում պատասխանատու քաղաքացի՞:

A responsible citizen in a democracy?

And lessons of courage and of faith?

Եվ քաջության ու հավատարմության դասե՞ր:

So I find freedom movement history that includes young people

Այսպիսով, ես գտնում եմ ազատության համար շարժման պատմություն երիտասարդների մասնակցությամբ,

so that they can explore these big ideas

որպեսզի նրանք ուսումնասիրեն ինքնության այս մեծ գաղափարները,

of identity, your chosen identity,

ձեր ընտրած ինքնության

and the imposed identity.

և հարկադրված ինքնության:

What does membership in society mean?

Ի՞նչ է նշանակում հասարակության մեջ անդամությունը:

Who has it? How do we make amends?

Ո՞վ ունի դա: Ինչպե՞ս ենք մենք բարեփոխումներ անում:

Race and violence in America,

Ռասան և բռնությունը Ամերիկայում,

as well as participatory citizenship.

ինչպես նաև քաղաքացիական ակտիվիստությունը:

So these stories allow me to have conversations,

Այսպիսով, այս պատմությունները ինձ թույլ են տալիս խոսել,

to speak the unspeakable,

ասել անասելին, որ շատերը վախենում են անել:

that many are afraid to have.

Once in Eugene, Oregon,

Մի անգամ Օրեգոնա նահանգի Յուջին քաղաքում մի շիկահեր կապուտաչյա միջին տարիքի դպրոցական

a young, blond-haired, blue-eyed boy, middle schooler,

at the end of a performance in the dialogue said,

ներկայացման վերջում երկխոսության մեջ ասաց.

-Բայց միս Ավելե, ռասիզմ այլևս չկա, այպես չէ՞:

"But Ms. Awele, racism's over, right?"

And not wanting to answer for him, I said,

Եվ չցանկանալով պատասխանել այդ հարցին` ես ասացի.

"Turn to the person sitting next to you. See if you can come up with evidence."

-Խոսի'ր կողքիդ նստողի հետ:

Տեսնենք` կարող եք հիշել նման դեպք:

And I gave them four minutes to talk.

Եվ ես նրանց զրուցելու համար չորս րոպե տվեցի:

Soon, they began to tell stories,

Շուտով նրանք սկսեցին պատմություններ պատմել, պատմություններ իրենց համայնքում առկա ռասիզմի մասին:

evidence of racism in their community.

Մի աղջիկ` Սան Ֆրանցիսկոյում ավագ դպրոցում մի աշակերտուհի գրեց ինձ.

A girl wrote to me, a high school student in San Francisco:

"I was going to skip school

<<Ես պատրաստվում էի փախչել դպրոցից, բայց հետո իմացա, որ հավաքույթ ունենք ու եկա:

but then I heard we had an assembly, so I came.

And after listening to the students talk

Եվ աշակերտների խոսքերը լսելուց ու ձեր բեմադրությունը դիտելուց հետո

and seeing your performance,

I thought I should organize my friends

ես մտածեցի` պետք է հավաքեմ ընկերներիս,

and we should go down to a board meeting

և մենք պետք է գնանք խորհրդի նիստին

and tell them that want to have advanced classes

ու ասենք նրանց, որ ցանկանում ենք ունենալ խորացված դասընթացներ

for A through G requirements."

A-G գնահատման սիստեմի պահանջներին համապատասխանելու համար>>:

So, I tell you this story today

Եվ այսպիսով, ես պատմում եմ այս պատմությունն այսօր

in honor of the legacy of young people that have come before,

ի պատիվ նախկինում ապրած երիդասարդների թողած ժառանգության,

so that they will have guideposts and signs

որպեսզի նրանք ունենան ուղեցույցներ ու ուղենիշներ

լինելու այն փոփոխությունը, որ նրանք ցանկանում են տեսնել,

to be the change that they want to see in this world,

as Claudette Colvin was.

ինչպես Կլոդետ Կոլվինն էր:

Because she struck down the constitutionality

Քանի որ նա տապալեց խտրականության պատճառով առանձնացված նստարանների սահմանադրականությունը

of segregated seats

Մոնտգոմերում (Ալաբամա):

in Montgomery, Alabama.

Շնորհակալություն:

Thank you.

(Applause)

(Ծափահարություն)

Thank you.

Շնորհակալություն:

(Applause)