History vs. Tamerlane the Conqueror - Stephanie Honchell Smith

Translator: sadegh vn Reviewer: Masoud Motamedifar

He was born in the 1330s in the Chaghatayid Khanate

او در دهه ۱۳۳۰، در خانات جغتای که در گذشته تحت امپراتوری

formerly the Mongol Empire in Central Asia.

حکومت مغول در آسیای میانه بود به دنیا آمد.

On the unforgiving steppe, he rose from a lowly sheep thief

او از یک دزد گوسفند دون‌پایه در جلگه‌ای با شرایط طاقت‌فرسا،

to become one of history’s greatest conquerors,

به یکی از بزرگترین کشورگشایان تاریخ تبدیل شد

uniting nearly all of Central Asia, Afghanistan, and Iran under his rule.

که تقریباً تمام آسیای میانه، افغانستان و ایران(❤️) را تحت سلطه خودش در‌آورد.

But was he a great state builder or a bloodthirsty tyrant?

اما حالا، او یک دولت‌ساز بزرگ بود یا یک ظالم خونخوار؟

نظم را رعایت کنید! ما به خاطر چه کسی اینجا جمع شده‌ایم؟

Order! Order! Who do we have on the stand today?

Tamer...lane?

تیمور...لنگ؟

That wasn’t his name, your Honor.

عالیجناب، اسمش آن نیست.

The great Timur— meaning iron— was nicknamed “Timur the lame”

تیمور بزرگ (تیمور: آهن) به خاطر جراحات دائمی دست و پایش

by enemies who mocked permanent injuries to his leg and arm.

توسط دشمنانش که مسخره‌اش می‌کردند اسم مستعار “تیمور لنگ” رویش گذاشته شد.

Injuries he sustained raiding a rival tribe’s sheep herd—

جراحاتی که متحمل شده به خاطر سرقت گله گوسفند از قبیله رقیب بوده است --

he was a thief and a scoundrel from the start!

چون از اول دزد و ادم پست‌فطرتی بود!

Maybe— we actually don’t know for sure— but even if that’s true,

شاید که ما از این داستان مطمئن نباشیم اما اگر هم حقیقت داشته باشد،

raiding rivals was just part of nomadic life at the time.

دزدی از رقبا در آن زمان بخشی از زندگی عشایری بوده است.

Timur was not born into a ruling family,

تیمور در خانواده سلطنتی به دنیا نیامده بود

so he had to prove his worth through daring and horsemanship.

پس باید شایستگی‌اش را با شهامت و سوارکاری اثبات می‌کرد.

He was hardly a commoner.

او کاملاً یک روستایی معمولی بود.

Timur’s family was minor nobility.

خانواده تیمور هم چندان اصالتی نداشتند.

His uncle and brother-in-law were high-ranking officials.

دایی و برادر زنش از مقامات عالی‌رتبه بودند

And when they trusted Timur on a diplomatic mission,

و وقتی به تیمور در یک ماموریت‌ دیپلماتیک اعتماد کردند،

he defected to a rival khan!

به آن‌ها پشت کرد و پناهنده قبیله چنگیزخان شد!

Strategic maneuvering!

یک ترفند حساب شده!

He reconciled with his uncle and brother-in-law soon after.

اندکی بعد با دایی و برادر زنش آشتی کرد.

Only for long enough to consolidate his own power.

آن هم فقط تا زمانی که بتواند قدرتش را تثبیت کند.

Then he went to battle against his brother-in-law—

سپس به جنگ با برادر زنش رفت ---

supposedly his closest ally.

که به ظاهر نزدیکترین هم‌پیمانش بود.

He was assassinated, and Timur seized power!

او ترور شد و تیمور قدرت را به دست گرفت!

They may have been friends,

آنها ممکن است دوست هم بوده باشند،

but he was a corrupt man who alienated a lot of people.

اما او مرد فاسدی بود که مردم زیادی را از خود بیزار کرده بود.

Timur was right to oust him.

تیمور حق داشت که جایش را بگیرد.

Afterward, he managed to reunite most of the khanate’s territories

پس از آن، او بیشتر مناطق خانات را متحد کرد

and put an end to decades of bloody infighting.

و توانست به چندین دهه جنگ داخلی خونین پایان دهد.

Okay, so where are we? I can hardly keep up.

خب، ما به کجا رسیدیم؟ من به سختی می‌توانم ادامه دهم.

1370, your honor.

سال ۱۳۷۰، عالیجناب.

And he’s khan now?

و او الان خان شده است؟

Well, not quite.

خب، نه کاملاً.

Timur was not a direct descendant of Genghis Khan,

تیمور از نوادگان اصلی چنگیز خان نبود،

so he couldn’t claim the title.

پس، نمی‌توانست این لقب را تصاحب کند.

Instead, he appointed figurehead khans and referred to himself as amir,

به جای آن او چند خوان دست‌نشانده را منصوب کرد و خودش را امیر

or commander, and later as güregen, or son-in-law,

یا فرمانده، و اندکی بعد گورکان یا داماد نامید،

after he married a woman who was descended from Genghis Khan.

درست بعد از اینکه با زنی از نوادگان چنگیز خان ازدواج کرد.

He claimed to be a divinely ordained protector of the Mongol and Muslim worlds,

او ادعا می‌کرد که از طرف خدا فرستاده شده تا محافظ مغولی‌ها و مسلمانان جهان باشد،

yet he undermined both Mongol and Muslim power

البته که داشت با برپایی جنگ با همسایگان،

by relentlessly waging war against his neighbors,

هنوز هم به قدرت مغولی‌ها و مسلمانان آسیب میزد، به حدی آن‌ها را

weakening them so much that Christian Europe romanticized him as an ally.

ضعیف کرد که اروپاییان مسیحی در داستان‌ها اسمش را به عنوان دوست و هم‌پیمان نوشتند.

His campaigns killed as many as 17 million people!

لشکرکشی‌های او ۱۷ میلیون نفر را به کام مرگ کشاند!

Propaganda.

شلوغ بازی سیاسی نکن.

Timur’s official biographies deliberately exaggerated the number of deaths

بیوگرافی رسمی تیمور عمداً در تعداد کشته‌ها اغراق می‌کند

to deter rebellions.

تا شورشی‌ها را بترساند.

Like the Mongols, Timur offered cities the chance to surrender

تیمور هم مانند مغول‌ها، به شهر‌ها شانس تسلیم شدن می‌داد

and only ordered massacres if they revolted.

و فقط در صورت سرپیچی آن‌ها دستور کشتار داده می‌شد.

He rebuilt irrigation canals to support agriculture,

او برای حمایت از صنعت کشاورزی کانال‌های آبیاری را بازسازی کرد،

and regularly distributed food to the poor.

و بین فقیران هم مرتبا غذا توزیع می‌کرد.

Just in his hometown of Kesh,

فقط در زادگاهش، شهر کش،

he paid for the meat of 20 sheep to be given to the poor every day.

روزانه ۲۰ راس گوسفند می‌خرید و گوشتشان را به فقرا می‌بخشید.

His campaigns were brutal,

نبرد‌های او وحشیانه بود،

but by unifying Central Asia, Afghanistan, and Iran,

اما با متحد کردن آسیای میانه، افغانستان و ایران،

he was also able to reinvigorate the Silk Road.

توانست تا جاده ابریشم را هم احیا کند.

Much of Eurasia benefited from the revival of long-distance trade,

بخش اعظم اوراسیا از احیای تجارت از راه دور بهره‌مند شد

and Central Asian cities, such as Samarkand and Herat,

و شهر‌های آسیای میانه، مانند سمرقند و هرات،

became thriving commercial hubs under his rule.

تحت حکومت او به کانون‌های اقتصادی پر رونقی تبدیل شدند.

And meanwhile, other cities like Baghdad, Aleppo, and Delhi

و در همین حال، شهر‌هایی نظیر بغداد، حلب و دهلی

were plundered and burned and took decades to recover.

به غارت رفتند و سوزانده شدند که بازسازیشان ده‌ها سال زمان برد.

This illiterate warlord destroyed centuries’ worth of cultural heritage,

این جنگ‌سالار بی‌سواد میراث فرهنگی غنی چند صد ساله را نابود کرد،

leaving nothing but pyramids of skulls in his wake.

در زمان حیاتش چیزی جز هرم‌هایی از جمجمه باقی نگذاشت.

Timur may have been illiterate,

تیمور ممکن است که بیسواد بوده باشد،

but he was also an active patron of culture and the arts.

اما او هم حامی فعالی در زمینه فرهنگ و هنر بود.

During his conquests, he spared artisans and scholars,

در طول فتوحاتش، از جان صنعت‌گران و محققان می‌گذشت

sending them to work on public projects like schools and mosques.

آن‌ها را می‌فرستاد تا بر روی پروژه‌های عمومی نظیر مدارس و مساجد کار کنند.

Unlike many women in the world at the time,

برخلاف اکثر زنان جهان آن دوره،

his wives, daughters, and daughters-in-law

همسران، دختران و عروس‌هایش

were highly educated and politically active.

تحصیل کرده و فعال سیاسی بودند.

Timur also personally met with— and impressed—

تیمور همچنین شخصاً با مورخ مشهور عرب،

the famed Arab historian Ibn Khaldun in Damascus,

ابن خلدون در دمشق دیدار کرد و تحت تأثیر او قرار گرفت،

and he so thoroughly mastered chess that he is said to have enjoyed

و همچنین در شطرنج به شدت استاد شد که می‌گفت

a more complex variant that was named for him.

از نوع پیچیده‌تر آن که خودش ابداع کرده بود بیشتر لذت می‌برد.

So what happened after that?

خب، بعد از آن چه اتفاقی افتاد؟

Timur died from an illness in 1405, when he was likely in his early 70s.

تیمور در سال ۱۴۰۵، وقتی اوایل دهه هفتاد زندگی‌اش را می‌گذراند بر اثر بیماری درگذشت

The empire he founded lasted another hundred years,

امپراتوری که او تاسیس کرده بود تا صد سال دیگر هم پا‌برجا ماند

ushering in an architectural, artistic, literary and scientific renaissance

و یک رنسانس معماری، هنری، ادبی و علمی را در سرتاسر آسیای میانه

across Central Asia.

به ارمغان آورد.

In Samarkand, Timur’s grandson, Ulugh Beg,

در سمرقند، نوه تیمور، الغ‌بیگ

built the largest astronomical observatory in the world at the time.

بزرگترین رصدخانه ستاره‌شناسی جهان در آن زمان را ساخت.

Even after the fall of Timur's empire,

حتی پس از سرنگونی امپراتوری تیمور،

his descendant Babur re-established himself in India,

پنجمین پشت از نوادگان تیمور، بابر دوباره در هند مستقر شد

founding the Mughal Empire,

و امپراتوری مغول را تأسیس کرد

which would become home to nearly a quarter of the world’s population

امپراتوری که تقریباً یک‌چهارم جمعیت جهان را به خود اختصاص داد

and which built such splendors as the Red Fort and Taj Mahal.

و سازه‌های باشکوهی مانند قلعه سرخ (لال قلعه) و تاج محل را ساخت.

Timur's legacy is still celebrated in monuments across Central Asia,

یادبود تیمور هنوز هم در کوهستان‌های سراسر آسیای میانه گرامی داشته می‌شد،

where he is remembered as “Buyuk Babamiz” or “our great forefather.”

جایی که از او به عنوان“بویوک بابامیز” یا “پدربزرگ ما” یاد می‌شود.

And yet today in Europe, India, and much of the Middle East,

و اما امروزه در اروپا، هند، و بیشتر مناطق خاورمیانه،

he's remembered as a butcher.

از او به عنوان قصاب یاد می‌کنند.

That’s more reflection of the success of his own propaganda

این بیشتر بازتاب موفقیت حرف‌های پوچ پیرامون او است

than of the man himself.

نه خود واقعی آن مرد.

Hold on now, I think I’ve almost got the king cornered!

حالا دست نگه دارید، به نظرم چیز‌های زیادی از این پادشاه دستگیرم شد!

Emerging from relative obscurity, Timur’s conquests formed a legacy

با وجود ظهور از گم‌نامی نسبی، نتیجه فتوحات تیمور میراثی را تشکیل داد

lasting nearly 500 years that remains on trial even today.

که امروزه حتی با اینکه نزدیک به ۵۰۰ سال گذشته هنوز هم در حال محاکمه‌اش هستند.