The diseases that changed humanity forever - Dan Kwartler

Μετάφραση: Dimitra Avramidi Επιμέλεια: Vaia Katsarou

Since humanity's earliest days,

Από τις πρώτες της μέρες η ανθρωπότητα έχει πληγεί

we’ve been plagued by countless disease-causing pathogens.

από αμέτρητα παθογόνα που προκαλούν ασθένειες.

Invisible and persistent,

Αόρατοι και επίμονοι

these microorganisms and the illnesses they incur

αυτοί οι μικροοργανισμοί και οι ασθένειες που προκαλούν

have killed more humans than anything else in history.

έχουν σκοτώσει περισσότερους ανθρώπους από οτιδήποτε άλλο στην ιστορία.

But which disease is deadliest varies across time and place.

Αλλά ποια ασθένεια είναι πιο θανατηφόρα

ποικίλλει ανάλογα με το χρόνο και τον τόπο.

Because while the march of progress has made us safer

Παρόλο που η πρόοδος μας έχει θωρακίσει

from some infectious threats,

από ορισμένες μολυσματικές απειλές,

human innovation often exposes us to surprising new maladies.

η εξέλιξη, συχνά, μας φέρνει αντιμέτωπους με απρόσμενες νέες ασθένειες.

Our tour of history’s deadliest diseases begins

Η περιήγησή μας στις πιο θανατηφόρες ασθένειες της ιστορίας ξεκινά

when humans lived in small hunter-gatherer communities.

με την εποχή που άνθρωποι ζούσαν σε μικρές κοινότητες κυνηγών-συλλεκτών.

The illnesses these pre-agricultural nomads encountered

Οι ασθένειες που αντιμετώπιζαν αυτοί οι προ-αγροτικοί νομάδες,

most likely came from the various animals they ate,

πιθανότατα προέρχονταν από τα διάφορα ζώα που έτρωγαν

and the soil and water they interacted with.

και από το έδαφος και το νερό με τα οποία αλληλεπιδρούσαν.

There are no written records to help us identify these diseases,

Δεν υπάρχουν γραπτά αρχεία να μας βοηθήσουν να εντοπίσουμε

αυτές τις ασθένειες, ωστόσο, ορισμένες από αυτές

however, some illnesses leave distinct growths or lesions on the skeleton,

αφήνουν διακριτούς όγκους ή αλλοιώσεις στον σκελετό,

allowing bioarchaeologists to diagnose ancient remains.

επιτρέποντας στους βιοαρχαιολόγους να διαγνώσουν αρχαία λείψανα.

And researchers have found that bones from this era

Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι τα οστά εκείνης της εποχής

suggest the presence of tuberculosis and treponemal infections.

υποδηλώνουν την παρουσία φυματίωσης και τρεπονημικών λοιμώξεων.

While these conditions are life-threatening,

Παρόλο που αυτές οι ασθένειες είναι απειλητικές για τη ζωή,

the deadliest diseases are invariably part of widespread epidemics,

οι πιο θανατηφόρες είναι αυτές που εξελίσσονται σε επιδημίες

and there’s no evidence of any large-scale outbreaks

και δεν υπάρχουν ενδείξεις για εξάρσεις μεγάλης κλίμακας

in this lengthy pre-agricultural period.

σε αυτήν τη μακρά προ-γεωργική περίοδο.

However, when humans started developing agriculture around 12,000 years ago,

Ωστόσο, όταν άρχισε η ανάπτυξη της γεωργίας,

πριν από περίπου 12.000 χρόνια,

it brought a whole new crop of diseases.

μια, εντελώς, νέα σοδειά ασθενειών έκανε την εμφάνισή της.

Early farmers knew little about waste and water management,

Οι πρώτοι αγρότες γνώριζαν λίγα

για τη διαχείριση των αποβλήτων και των νερών,

setting the stage for diarrheal diseases like dysentery.

ανοίγοντας το δρόμο για ασθένειες όπως η δυσεντερία.

Much worse, the proliferation of open fields and irrigation

Πολύ χειρότερα, η επέκταση των ανοιχτών χωραφιών και η άρδευση

created standing pools of water which brought mosquitoes and in turn malaria—

δημιουργούσαν στάσιμα νερά που μάζευαν κουνούπια και έφερναν ελονοσία

one of history’s oldest and deadliest diseases.

μια από τις παλαιότερες, ιστορικά, και πιο θανατηφόρες ασθένειες.

We don’t know exactly how many early farmers malaria killed,

Δεν γνωρίζουμε πόσοι πρώτοι αγρότες πέθαναν από ελονοσία

or how many it left vulnerable to other lethal infections.

ή πόσους άφησε ευάλωτους σε άλλες θανατηφόρες λοιμώξεις.

But we do know this mosquito-borne illness continued to spread

Γνωρίζουμε, όμως, ότι αυτή η ασθένεια που μεταδίδεται από τα κουνούπια

συνέχισε να εξαπλώνεται μέσω της επόμενης σημαντικής εξέλιξης της ανθρωπότητας:

through humanity’s next major development: urbanization.

την αστικοποίηση.

In small communities,

Σε μικρές κοινότητες, οι μολυσματικές ασθένειες,

infectious diseases like measles and smallpox can only circulate so long

όπως η ιλαρά και η ευλογιά, κυκλοφορούν τόσο χρόνο

before running out of hosts.

όσο να εξαντληθούν οι ξενιστές.

But in densely populated regions with high birth rates,

Αλλά σε πυκνοκατοικημένες περιοχές με υψηλά ποσοστά γεννήσεων,

fast-evolving viruses like the flu can continually infect new individuals

οι ταχέως εξελισσόμενοι ιοί, όπως η γρίπη μπορούν, συνεχώς, να μολύνουν νέα άτομα

και να μεταλλάσσονται σε παραλλαγές.

and morph into various strains.

When large settlements became common,

Όταν οι μεγάλοι οικισμοί έγιναν πια κανονικότητα,

medical science hadn't advanced enough to effectively treat

η ιατρική επιστήμη δεν είχε προχωρήσει αρκετά για να θεραπεύσει αποτελεσματικά

or even distinguish these variants.

ή ακόμη και να διακρίνει αυτές τις παραλλαγές.

Nor was it prepared to deal with one of the deadliest pandemics of all time:

Ούτε ήταν έτοιμη να αντιμετωπίσει μια από τις πιο θανατηφόρες πανδημίες

όλων των εποχών: τον Μαύρο Θάνατο.

the Black Death.

From the 1330s to the 1350s,

Από τη δεκαετία του 1330 έως τη δεκαετία του 1350,

the bubonic plague swept Asia, Africa and Europe,

η βουβωνική πανώλη σάρωσε την Ασία, την Αφρική και την Ευρώπη,

reducing the global population from 475 million to roughly 350 million.

μειώνοντας τον παγκόσμιο πληθυσμό από 475 σε, περίπου, 350 εκατομμύρια.

Like most Afro-Eurasian diseases,

Όπως οι περισσότερες αφρο-ευρασιατικές ασθένειες,

the plague didn’t cross the Atlantic until Europeans did in the late 1400s.

η πανούκλα δεν διέσχισε τον Ατλαντικό,

μέχρι που το έκαναν οι Ευρωπαίοι, στα τέλη της δεκαετίας του 1400.

But at the height of the plague in Europe, Asia, and North Africa,

Στο αποκορύφωμα της πανούκλας στην Ευρώπη, την Ασία και τη Βόρεια Αφρική

infection was almost guaranteed,

η μόλυνση ήταν σχεδόν εγγυημένη

and the plague’s fatality rate ranged from 30 to 75%.

και τα ποσοστά θνησιμότητας κυμαινόταν από 30 έως 75%.

However, the illness wasn't equally distributed among the population.

Ωστόσο, η ασθένεια δεν κατανεμήθηκε εξίσου μεταξύ του πληθυσμού.

Many wealthy lords and landowners were able to stay safe

Πολλοί πλούσιοι άρχοντες και γαιοκτήμονες μπόρεσαν να παραμείνουν ασφαλείς

by hiding away in their spacious homes.

κρυμμένοι στα ευρύχωρα σπίτια τους.

As medical knowledge became more robust,

Καθώς οι ιατρικές γνώσεις προχωρούσαν, αυτό το είδος ταξικής ανισότητας

this kind of class disparity began reflecting who had access to medical care.

άρχισε να αντικατοπτρίζει το ποιος είχε πρόσβαση στην ιατρική περίθαλψη.

And that divide became particularly apparent during the reign

Αυτό το χάσμα έγινε ιδιαίτερα εμφανές κατά τη διάρκεια της επικράτησης

of our next deadly disease.

της επόμενης θανατηφόρας ασθένειας.

By the beginning of the 19th century,

Στις αρχές του 19ου αιώνα,

tuberculosis was already one of the most common causes of death

η φυματίωση ήταν, ήδη, μια από τις πιο κοινές αιτίες θανάτου

in Europe and the Americas.

στην Ευρώπη και την Αμερική,

But the Industrial Revolution led to working and living conditions

η Βιομηχανική Επανάσταση, όμως, με συνθήκες εργασίας και διαβίωσης

that were overcrowded and poorly ventilated,

ασφυκτικά γεμάτες και ανεπαρκώς αεριζόμενες,

turning TB into an epidemic that killed a quarter of Europe’s adult population.

μετέτρεψε τη φυματίωση σε επιδημία που σκότωσε

το ένα τέταρτο του ενήλικου πληθυσμού της Ευρώπης.

The unhealthiest environments were largely populated by impoverished individuals

Στα πιο ανθυγιεινά περιβάλλοντα κατοικούσε, σε μεγάλο βαθμό,

φτωχός πληθυσμός που συχνά έμεναν χωρίς θεραπεία,

who often went untreated,

while doctors provided wealthier victims with the era’s most cutting-edge care.

ενώ οι γιατροί παρείχαν στα πλουσιότερα θύματα

τις πιο προηγμένες θεραπείες της εποχής.

Throughout the 20th century, vaccines became common in many countries,

Κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα, τα εμβόλια διαδόθηκαν σε πολλές χώρες,

even eradicating the centuries-old viral threat of smallpox.

εξαλείφοντας, ακόμα, και την αιωνόβια ιογενή απειλή της ευλογιάς.

The advent of vaccination,

Η έλευση του εμβολιασμού,

alongside improvements in nutrition and hygiene,

παράλληλα με τις βελτιώσεις στη διατροφή και την υγιεινή,

have helped people live longer lives on average.

βοήθησαν τον κόσμο να ζήσει περισσότερο, κατά μέσο όρο.

And today, medical advances in rapid testing and mRNA vaccines

Σήμερα τα γρήγορα τεστ και τα εμβόλια mRNA μπορούν να μας βοηθήσουν

can help us tackle new outbreaks in record time.

να αντιμετωπίσουμε τις νέες εστίες σε χρόνο ρεκόρ.

However, countless regions around the world

Ωστόσο, αμέτρητες περιοχές σε όλο τον κόσμο

remain unable to access vaccines,

δεν είναι ακόμα σε θέση να έχουν πρόσβαση σε εμβόλια,

leaving them vulnerable to older threats.

αφήνοντάς τες ευάλωτες σε παλαιές απειλές.

Malaria still takes the lives of over 600,000 people every year,

Η ελονοσία εξακολουθεί να σκοτώνει πάνω από 600.000 ανθρώπους κάθε χρόνο,

with 96% of deaths occurring in communities across Africa.

με το 96% των θανάτων να συμβαίνει σε κοινότητες σε όλη την Αφρική.

Tuberculosis continues to infect millions,

Η φυματίωση συνεχίζει να μολύνει εκατομμύρια

almost half of whom live in Southeast Asia.

οι μισοί, σχεδόν, εκ των οποίων ζουν στη Νοτιοανατολική Ασία.

Addressing these ailments and those yet to emerge

Η αντιμετώπιση αυτών των ασθενειών και όσων δεν έχουν ακόμη εμφανισθεί

will require scientists to develop new and more effective medicines.

θα απαιτήσει την ανάπτυξη

νέων και πιο αποτελεσματικών φαρμάκων.

But something governments and health care systems can do today

Αυτό, όμως, που οι κυβερνήσεις και τα συστήματα Υγείας

is working to make the treatments we have already accessible to all.

είναι να εργαστούν για να καταστήσουν τις θεραπείες που έχουμε ήδη,

προσβάσιμες σε όλους.