Willard Wigan: Hold your breath for micro-sculpture | TED

Translator: Huyền Trần Reviewer: Minh Nhật Trịnh

There's an old saying, "Just because you can't see something,

Có một câu nói: "Thứ bạn không nhìn thấy

doesn't mean it's not there."

không có nghĩa là nó không tồn tại."

My work is -- it's a reflection of myself.

Công việc của tôi -- là sự phản ánh của chính con người tôi.

What I wanted to do is to

Điều tôi muốn làm đó chính là

show the world that the little things

cho thế giới thấy được những thứ nhỏ bé

can be the biggest things.

có thể trở thành những thứ to lớn nhất.

We all seem to think that,

Chúng ta thường hay nghĩ rằng,

you know, if we look down on the ground, there's nothing there.

nếu chúng ta nhìn xuống dưới mặt đất, không có thứ gì cả.

And we use the word "nothing."

Và chúng ta dùng từ: "Không có gì."

Nothing doesn't exist, because there is always something.

Không có gì là không tồn tại; vì sẽ luôn luôn có một thứ gì đó.

My mother told me that, when I was a child,

Khi tôi còn bé, mẹ tôi nói rằng,

that I should always respect the little things.

tôi phải nên chú ý đến những thứ nhỏ bé.

What made me do this work? I shall go into my story.

Điều gì đã khiến tôi làm công việc này?

This all started when I was age five.

Tôi sẽ kể câu chuyện của mình. Việc này xảy ra khi tôi 5 tuổi.

What made me do it? At school, I will admit this:

Tại sao tôi làm vậy? Ở trường, tôi phải thừa nhận rằng

academically, I couldn't express myself.

về học tập, tôi không thể hiện được gì.

So I was, more or less, classed as "nothing."

Vậy nên tôi gần như được xếp vào loại "kẻ bất tài."

My world was seen as less.

Thế giới của tôi nhỏ bé hơn.

So I decided I didn't really want to be a part of that world.

Vậy nên tôi quyết định không muốn trở thành 1 phần của thế giới đó.

I thought, I need to retreat

Tôi đã nghĩ rằng, tôi cần lùi lại

into something else.

và bắt đầu một thứ gì khác.

So when my mother used to take me to school,

Vậy nên khi mẹ tôi từng đưa tôi đến trường

she thought I was at school,

bà nghĩ rằng tôi đang ở trường,

and I used to do a U-turn, when her back was turned,

nhưng lúc đó tôi thường đổi ý khi bà quay đi,

and run off and hide in the shed at the back of the garden.

chạy và trốn vào kho ở trong vườn.

Now, the one time I was in the shed,

Có một lần tôi ở trong kho

and my mother suspected something,

và mẹ tôi nghi ngờ

thinking I was at school.

nghĩ rằng tôi đang ở trường.

My mother was like the woman in Tom and Jerry.

Mẹ tôi lúc đó giống như người đàn bà trong Tom và Jerry.

So you'd just see her feet.

nên bạn chỉ thấy được mỗi chân của bà.

(Laughter)

(Tiếng cười)

So I was hiding in the shed, like that.

Vậy nên khi tôi đang trốn ở trong kho như thế

And all of a sudden ...

Bỗng nhiên...

And then I saw her legs.

tôi nhìn thấy chân của mẹ.

And then she said -- grabbed me like that, because my mother was quite big --

Và bà túm lấy tôi như thế này, vì người mẹ tôi khá là lớn

and she lifted me up and she says,

nhấc bổng tôi lên và nói,

"How come you're not at school?"

"Tại sao con lại không ở trường?"

I told her I couldn't face it because the way

Tôi kể với bà rằng tôi không thể chịu được

the teacher was treating me, ridiculing me,

cái cách mà giáo viên đối xử với tôi, nhạo báng chế giễu tôi,

and using me as an example of failure.

và đưa tôi ra làm ví dụ cho sự thất bại.

So I told her.

Và tôi đã kể hết cho bà nghe.

At that age, obviously, I couldn't express it that way,

Vào cái tuổi ấy rõ ràng rằng tôi sẽ không thể diễn tả hết được như vậy

but I told her I didn't feel right.

nhưng tôi nói rằng tôi không được vui. Và mẹ tôi nói:

And then she just said, "You're going back to school tomorrow."

"Con sẽ phải quay lại trường vào ngày mai"

And walked off. And I didn't expect that,

Và bà bỏ đi.Tôi không nghĩ rằng sẽ như vậy

because I expected one of these ...

bởi vì tôi mong chờ một điều gì khác hơn..

But I didn't get it.

Nhưng tôi không hiểu.

So I'm sitting there thinking.

Vậy nên tôi cứ ngồi đấy và suy nghĩ.

And as I looked down on the ground,

Và khi tôi nhìn xuống dưới đất,

I noticed there was some ants running around.

tôi nhìn thấy có một vài chú kiến bò xung quanh.

And I went into this little fantasy world.

Tôi đi vào thế giới tưởng tượng nhỏ bé ấy.

And I thought,

Và tôi nghĩ,

"These ants, are they looking for the queen ant?

"Những chú kiến này có phải đang tìm kiến chúa không nhỉ,

Or do they need somewhere to live?"

hay chúng đang cần nơi nào để làm tổ?"

So I thought "Perhaps,

Rồi tôi nghĩ "Có lẽ,

if I made these ants some apartments,

nếu tôi làm cho các con kiến một vài căn hộ

they'll move in."

chúng nó sẽ đến sống."

(Laughter)

(Tiếng cười)

So I did.

Thế là tôi thực hiện.

And how I set about that, I got some splinters of wood.

Và tôi bắt đầu làm nó thế này, tôi đã lấy một vài mảnh vụn gỗ.

And I sliced the little splinters of wood with a broken shard of glass,

Sau đó chia những miếng gỗ đó bằng một mảnh vỡ thủy tinh,

constructed this little apartment.

và dựng lên thành 1 căn phòng nhỏ.

Well it looked like a little shanty shed when I'd finished.

Khi tôi hoàn thành, nó trông như một cái chòi lụp xụp vậy.

But I thought, perhaps the ant won't know, it'll probably move in.

Nhưng tôi nghĩ, có lẽ những con kiến sẽ

And so they did.

không biết, có thể chúng sẽ chui vào.

That was a bit crude, at the time. And I made all these little apartments

Và chúng đã vào. Lúc đó, nó hơi thô sơ.

and little merry-go-rounds, seesaws and swings, little ladders.

Tôi tiếp tục làm những căn phòng nhỏ này, những cái đu quay, bập bênh, thang nhỏ xíu

And then I encouraged the ants to come 'round by putting sugar and things like that.

Rồi tôi nhử đàn kiến đến bằng cách rải đường xung quanh.

And then I sat down and all the ants came along.

Sau đó tôi ngồi xuống và cả đàn kiến kéo đến.

And all I could hear was "Is this for us?"

Và tất cả những gì tôi nghe được "Cái này là cho chúng tôi sao?"

(Laughter)

(Tiếng cười)

And I say, "Yes, they're all for you."

Và tôi trả lời, "Đúng, tất cả."

And they moved in, and decided not to pay me any rent.

Chúng lần lượt bò vào và quyết định không trả cho tôi chút tiền thuê nào.

(Laughter)

(Tiếng cười)

And from there I was watching this little world.

Và từ đó tôi quan sát thế giới nhỏ này.

It became part of me.

Nó đã trở thành một phần cuộc sống của tôi

When I discovered that I had this gift,

Khi tôi nhận ra mình có năng khiếu này,

I wanted to experiment with this world

tôi muốn tạo ra một thế giới

that we can't see.

mà chúng ta không thể nhìn thấy.

So I realized that there was more to life

Và rồi tôi nhận ra rằng có rất nhiều thứ trong cuộc sống này

than just everything that we see around us that's huge.

hơn là những gì to lớn xung quanh chúng ta thường nhìn thấy .

So I started to educate myself on this molecular level.

Vây nên tôi bắt đầu rèn luyện mình ở cấp độ phân tử.

And as I got older, I continued. I showed my mother.

Và khi tôi lớn hơn chút nữa, tôi vẫn tiếp tục. Tôi đưa cho mẹ xem.

My mother told me to take it smaller.

Mẹ tôi nói rằng cần làm nó nhỏ hơn.

Now I shall show you something here.

Bây giờ tôi sẽ cho các bạn xem.

And I'll explain.

Tôi sẽ giải thích.

As you can see,

Như các bạn thấy,

that's a pinhead.

đó là cái đầu đinh.

(Laughter)

(Tiếng cười)

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)

Now that is called the Huf Haus.

Và nó được gọi là "Ngôi nhà Huf".

The gentleman who commissioned me to do this

Một người đàn ông đã nhờ tôi làm

was a gentleman called Peter Huf.

và người đó tên là Peter Huf.

And he says to me "Willard, can you put my house on a pinhead?"

Và anh ta nói tôi "Willard, anh có thể đặt ngôi nhà của tôi trên cái đầu đinh không?"

(Laughter)

(Tiếng cười)

So I say, "How are you going to fit in there?"

Tôi nói, "Vậy làm sao anh có thể sống vừa ở trên đó?"

(Laughter)

(Tiếng cười)

And then he said to me,

Và anh ta nói tôi,

"I don't believe you can do it. Can you really do it?"

"Tôi không tin. Anh có thể làm được chứ?"

And I says, "Well, try me."

Rồi tôi nói, "Vậy thách tôi đi"

And then he said, "But I don't believe that you can do this." So I said, "OK."

Và anh ta nói "Nhưng tôi không tin anh có thể". Thế là tôi nói "Thôi được"

So, to cut a long story short,

để cắt ngắn đoạn đối thoại.

I went home, went underneath the microscope,

Tôi trở về nhà, dưới lớp kính hiển vi,

and I crushed up a piece of glass,

tôi bắt đầu

crushed it up.

nghiền một miếng thủy tinh.

And underneath the microscope

Và dưới kính hiển vi

there were splinters of glass.

có những mảnh vụn thủy tinh.

Some of them were quite jagged.

Một số trong chúng khá lởm chởm.

So I was crushing up these pieces of glass,

Thế nên tôi nhấn những miếng thủy tinh,

which, as you can see,

như bạn có thể nhìn thấy,

that's the actual frame of the house.

đó chính là khung của ngôi nhà.

And the actual roof is made up of a fiber,

Và cái mái của nó thì được làm thớ sợi

which I found in my sister's old teddy bear.

tôi tìm thấy từ con gấu bông cũ của em gái

(Laughter)

(Tiếng cười)

So I got the teddy bear and I said,

Thế là tôi lấy con gấu bông và nói

"Do you mind if I pull out one of your fibers?"

"Cho tao lấy một sợI vải nhé? "

So I did.

Và tôi lấy.

And I looked at it beneath the microscope. And some of it was flat.

Tôi nhìn lại nó ở dưới lớp hiển vi. Và một vài chỗ hơi phẳng bẹt

So I decided to slice these up

Thế là tôi quyết định lát mỏng chúng

with the tool that I make

với dụng cụ mà tôi chế tạo ra

by -- I sharpen the end of a needle into a blade.

-- tôi mài mũi kim thành một lưỡi dao nhỏ.

And then I actually

Và rồi

slow down my whole nervous system.

hệ thần kinh của tôi chùng xuống.

And then I work between my heartbeat,

Tôi làm việc trong lo lắng,

I have one-and-a-half seconds

tôi chỉ có 1,5 giây

to actually move.

để thực sự di chuyển. Và ngay lúc đó

And at the same time I have to watch I don't inhale

tôi vừa phải quan sát

my own work, at the same time.

và vừa không hít vào tác phẩm của mình.

(Laughter)

(Tiếng cười)

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)

Because that has happened to me.

Bởi vì nó đã xảy ra với tôi rồi.

(Laughter)

(Tiếng cười)

So what I did, like I said, come back to the glass.

Đó là những gì tôi làm, quay trở lại với miếng thủy tinh.

I found these little bits of glass.

Tôi tìm ra vài mẩu thủy tinh

And I had to make them square.

và phải làm nó thành hình vuông.

So I'm thinking "How can I do this?"

Rồi tôi nghĩ "Sao có thể làm đây?"

So what I did, I got an oilstone. Broke the edge of an oilstone off.

Rồi tôi lấy cục đá mài dao. Bẻ một góc của nó.

And what I did, I took pieces of glass. And I started to rub them.

Tôi lấy mẩu thủy tinh và bắt đầu chà nó

I used a little tweezer which I made from a hair clip.

Tôi dùng một cái gắp nhỏ mà tôi đã chế tạo từ một cái kẹp tóc.

And I built rubber around the end of the tweezer so it wouldn't crush the glass.

Tôi quấn miếng cao su cuối cái nhíp để nó không đè bẹp miếng kính.

And then I started rubbing, very very gently,

Và tôi bắt đầu chà nó, từ từ chầm chậm,

till some of the edges were quite square. And then I constructed it.

cho đến khi các cạnh của nó vuông vắn. Tôi bắt đầu xây dựng.

And how I constructed it,

Và tôi dựng nó lên

is by making grooves in the top of the pinhead.

bằng cách làm một cách rãnh trên đầu đinh

And then pushing the glass in with its own friction.

Và đẩy miếng kính vào với chút ma sát.

And as I was doing it, what happened?

Trong khi tôi làm, chuyện gì đã xảy ra?

The instrument that I used turned into a catapult.

Cái công cụ tôi dùng trở thành cái ná.

And it went like this ...

Và nó như thế này...

And then that was it.

Như thế.

(Laughter)

(Tiếng cười)

Gone.

Hỏng.

So I'm thinking, "Mr. Huf isn't going to be very happy

Tôi nghĩ rằng, "Ông Huf sẽ không vui

when I told him his house has gone to another,

khi tôi nói rằng ngôi nhà của anh ấy đã

into the atmosphere somewhere."

biến mất đi vào một không gian nào khác."

So to cut the story short,

Để cắt ngắn câu chuyện,

I decided that I had to go back and do it.

tôi quyết định quay trở lại hoàn thành nó.

So I found some more. And I decided to, sort of,

Tôi tìm ra được vài điều mới. Tôi quyết định

construct it very, very slowly,

dựng nó thật chậm,

holding my breath, working between my heartbeat,

nín thở, làm việc bằng cả trái tim

and making sure everything is leveled.

và chắc chắn rằng mọi thứ đều nhau.

Because it's such a small sculpture,

Bởi vì nó là một tác phẩm điêu khắc nhỏ,

nothing can go wrong.

mọi thứ phải thật chính xác.

And I decided to build it up.

Và tôi quyết định dựng nó lên.

Then I used fibers out of my jumper,

Sau đó tôi dùng sợi len ở áo len của tôi,

which I held and stretched.

rồi giữ và kéo căng nó.

And made the beams going around the house.

Sau đó làm những cái xà xung quanh nhà.

And the actual windows and the balcony

Và những cửa sổ ở ban công

had to be sort of constructed.

cần phải được xây dựng.

I used a money spider's web

Tôi dùng một cái mạng nhện

to actually attach certain things,

để nối các thứ lại với nhau,

which sent me insane.

điều mà làm tôi phát điên.

But I managed to do it.

Nhưng tôi kiềm chế và làm nó.

And when I finished it, I came back the next day.

Sau khi hoàn thành, tôi quay trở lại vào ngày hôm sau.

I noticed that the house was occupied.

Tôi thấy rằng ngôi nhà đang được sử dụng.

Have we ever heard of a dust mite?

Các bạn đã nghe về mạt nhà bao giờ chưa?

Darren dust mite and his family moved in.

Mạt nhà Darren và gia đình đã chuyển vào.

(Laughter)

(Tiếng cười)

So basically I'd completed the house.

Về cơ bản tôi đã hoàn thành xong ngôi nhà.

And there you are.

Và nó đây.

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)

(Laughter)

(Tiếng cười)

Right. As you can see,

Đúng vậy. Như các bạn đã thấy,

Bart Simpson is having a little argument.

Bart Simpson có một số tranh luận.

I think they're arguing about the space on the pin.

Tôi nghĩ rằng họ đang tranh luận về không gian trên cái đinh.

There's not enough room for the two of them.

Nó không đủ chỗ cho 2 người.

So I didn't think he was going to throw Bart off.

Tôi không nghĩ rằng anh ta sẽ đuổi Bart đi.

I think he was just warning him actually.

Tôi nghĩ anh ta sẽ chỉ cảnh báo.

But this one was made out of a nylon tag

Nhưng cái này được làm từ

out of my shirt.

dây buộc nylon trong cái áo của tôi.

What I did, I plucked the tag out

Tôi giật sợi dây đó ra

and put it underneath the microscope.

và đặt xuống dưới kính hiển vi.

I used the needle which has got a slight blade on the end.

Tôi dùng cây kim có lưỡi dao mỏng. Có ai có thể nhìn được

Can anybody see the blade on the end of that needle?

lưỡi dao mỏng ở cuối cây kim này không?

Audience: No.

Khán giả: Không.

WW: So what I did is the same process where I

WW: Tôi làm những quy trình giống như vậy

just kind of hold my breath

tôi nín thở hồi hộp

and just work away very, very slowly,

và cứ làm việc như vậy thật chậm rãi,

manipulating the plastic, cutting it, because it behaves different.

thành thạo dùng chất dẻo plastic, cắt nó, bởi nó rất khác nhau.

Whenever you work on that level, things behave different.

Khi mà bạn làm việc đến mức độ đó, mọi chuyện trở nên khác đi.

Because it's on this molecular level things change

Bởi vì ở cấp độ phân tử đó, mọi vật

and they act different.

đều thay đổi và chúng vận hành khác nhau.

And sometimes they turn into little catapults and things go up in the air.

Đôi khi chúng trở thành những cái máy phóng nhỏ

And, you know, all different things happen.

và mọi thứ bay vào không khí. Mọi thứ đều thay đổi.

But I had to make a little barrier, going around it, out of cellophane,

Nhưng tôi cần làm một cái hàng rào xung quanh, qua tấm bóng kính

to stop it moving.

để nó không còn di chuyển.

Then static electricity set in.

Và dòng điện tĩnh học chạy vào.

And it went ...

Và nó như thế này...

And I'm trying to remove it. And the static is interfering with everything.

Và tôi cố gắng tháo nó ra. Nhưng nó cản trở tất cả mọi thứ.

So there is sweat dripping off my head,

Và mồ hôi nhỏ từng giọt trên trán tôi,

because I have to carve Homer Simpson like that, in that position.

bởi vì tôi cần phải khắc Homer Simpson ở ngay vị trí đó.

And after I've cut out the shape,

Và khi tôi cắt xong hình dáng,

then I have to make sure that there is room for Bart's neck.

tôi cần phải chắc rằng có đủ chỗ cho cổ của Bart.

So after I've done the same thing,

Nên khi tôi làm những thứ như vậy,

then I have to paint it.

tôi phải sơn nó.

And after I've actually sculpted them,

Và khi tôi hoàn thành điêu khắc chúng,

I have to paint them.

tôi phải sơn chúng.

I experimented with a --

Tôi thử nghiệm với một ---

I found a dead fly.

Tôi tìm thấy một con ruồi chết.

And I plucked the hair off the fly's head.

Và tôi giật cọng lông trên đầu con ruồi ra

Decided to make a paintbrush.

Quyết định lấy nó làm cây cọ.

(Laughter)

(Tiếng cười)

But I would never do it to a living fly.

Nhưng tôi sẽ không làm như vậy nếu như nó là một con ruồi còn đang sống.

(Laughter)

(Tiếng cười)

Because I've heard a fly in pain.

Bởi vì tôi nghe thấy tiếng ruồi trong đau đớn.

And they go "Meow! Ow!"

Nó như vầy "Meow!Ow!"

Even though they get on our nerves,

Mặc dù nó làm chúng ta cảm thấy khó chịu

I would never kill an insect

nhưng tôi không bao giờ giết côn trùng.

because, "All creatures great and small" --

bởi vì "Mọi loại và kích thước sinh vật"

there is a hymn that says that.

-- một bài thánh ca đã dạy thế.

So what I decided to do

Thế là tôi quyết định làm

is to pluck fine hair out of my face.

là bứt một sợi lông trên mặt mình.

And I looked at it underneath the microscope.

Và tôi nhìn vào kính hiển vi

That was the paintbrush.

đó chính là cây cọ.

And whilst I'm painting I have to be very careful,

và trong khi sơn, tôi phải rất cẩn thận,

because the paint starts to turn into little blobs.

bởi vì màu sơn có thể trở thành những đốm màu nhỏ.

And it starts to dry very quickly.

Và nó khô rất nhanh.

So I have to be very quick.

Nên tôi cần phải làm thật nhanh.

If I'm not, it will end up looking

Nếu không, tôi sẽ phải kết thúc bằng việc

not like what it's supposed to look like.

nhìn nó không như mong đợi.

It could end up looking like Humpty Dumpty or somebody else.

Nó có thể nhìn như Humpty Dumpty hoặc một người nào khác.

So I have to be very very careful.

Nên tôi phải rất cẩn thận.

This one took me approximately,

Tôi phải nói rằng việc này tốn khoảng

I would say, six to seven weeks.

6 đến 7 tuần thời gian của tôi.

My work, rough estimate,

Công việc của tôi, gần như ước tính

sometimes five, six to seven weeks;

đôi lúc 5, 6 đến 7 tuần;

you can't always anticipate.

bạn không thể cứ gấp rút làm cho nhanh.

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)

As you can see,

Như bạn đã thấy,

that's Charlton Heston brought down to size.

đó là mô hình Charlton Heston thu nhỏ.

(Laughter)

(Tiếng cười)

He says to me, "Willard" --

Anh ấy nói với tôi, "Willard" --

You can see him saying, "Why me?"

Bạn có thể nhìn thấy anh ta nói, "Sao lại là tôi?"

I says, "I enjoyed your film. That's why."

Tôi nói, "Vì tôi yêu thích bộ phim này."

As you can see, there's an aphid fly there.

Như bạn đã thấy, có một con bọ chét bay đến.

That's just to show the scale

Nó như là một thang đo

and the actual size of the sculpture.

cho các bạn thấy kích thước thật của mẫu điêu khắc này.

I would say it probably measures ...

Tôi phải nói rằng nó gần như được đo

a quarter of a millimeter.

... một phần tư của milimet.

In America they say a period stop.

Ở Mỹ họ gọi nó là một khoảng dừng.

So say if you cut a period stop in half,

Vậy nên nếu bạn bỏ đi một phần hai của khoảng dừng đó,

a full stop, that's about the size of the whole thing.

một phần đó chính là kích thước thực của tác phẩm này.

It's made -- the chariot is made of gold.

Cỗ xe ngựa được làm từ vàng.

And Charlton Heston is made of a floating fiber,

Và Charlton Heston được làm từ sợi nổi

which I took out of the air.

mà tôi lấy từ không khí.

When the sunlight comes through the window you see these little fibers.

Khi mặt trời chiếu qua cửa sổ bạn sẽ thấy những sợi nhỏ này.

And what I normally do is walk 'round a room --

Và những gì tôi thường làm là đi xung quanh phòng --

(Laughter) --

(Tiếng cười) --

trying to find one. And then I put it underneath the microscope.

cố gắng tìm vật liệu và sau đó đặt dưới kính hiển vi.

I remember one time I was doing it, and the window was open.

Tôi nhớ có một lần tôi đang làm như vậy, cửa sổ phòng đang mở.

And there was a lady standing by the bus stop.

Một người phụ nữ đang đứng ở trạm xe buýt.

And she saw me walking around like this.

Và bà ta nhìn tôi như vầy.

(Laughter)

(Tiếng cười)

And then she looked at me.

Và khi bà ta nhìn tôi.

And then I went ...

Tôi như thế này...

And then she went, "Hmm, OK, he's not mad."

Và bà ta "Hmm, anh ta không bị điên."

Yeah, to actually do this thing --

Vâng, để làm được thứ đó --

the actual chariot is made of gold.

chính cái cỗ xe ngựa bằng vàng đó.

I had a 24-karat gold ring.

Tôi có một cái nhẫn vàng 24 Carat.

And I cut off a little flake of gold.

Và tôi cắt ra một mảnh nhỏ vàng.

And I bent it 'round,

Tôi uốn tròn nó,

and made it into the chariot.

và làm thành cỗ xe ngựa.

And the horse is made from nylon.

Con ngựa thì được làm thì nylon.

And the spider's web is for the reins on the horse.

Và mạng nhện thì dùng làm dây cương.

To get the symmetrical shape of the horse

Để tạo hình dạng đối xứng cho con ngựa

was very difficult,

là rất khó,

because I had to get the horse to rear up

bởi vì tôi phải làm cho con ngựa ngẩng lên

and look as though it was in some kind of action.

để nhìn như thể nó đang phi.

When I did this one,

Khi tôi làm cái này,

a gentleman seen it and said to me,

một người đàn ông thấy và nói với tôi rằng

"There's no way you can do this, you must have used some kind of machine.

"Không có cách nào có thể làm được, anh cần phải dùng đến máy.

There's no way a man can do that.

Không có cách nào con người có thể làm.

It must be a machine."

Cần phải dùng đến máy móc."

So I says, "OK then, if you say it's a machine ..."

Nên tôi nói, "Được thôi, nếu anh nói cần dùng máy"

(Laughter)

(Tiếng cười)

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)

That one took me approximately six weeks.

Nó tốn của tôi khoảng 6 tuần.

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)

The most famous statue in the world.

Bức tượng nổi tiếng nhất trên thế giới.

This one, I would say,

Cái này, tôi phải nói là

was a serious challenge.

thử thách cực kỳ khó khăn.

(Laughter)

(Tiếng cười)

Because I had to put the torch on the top.

Bởi vì tôi phải đặt ngọn đuốc lên trên cùng.

That one is, more or less, the same type of process.

Cái đó cũng được làm với các bước trình tự như vậy.

The bottom of it is carved from a grain of sand,

Phần cuối được khắc từ một hạt cát, vì tôi muốn lấy một chút

because I wanted to get a bit of the stone effect.

hiệu ứng tác động của đá.

I used a microscopic shard of diamond

Tôi dùng một miếng kim cương rất nhỏ

to actually carve the actual base.

để có thể thực sự khắc cái đế như vậy.

Well, I can look at this one and I can be very proud of this,

Tôi có thể nhìn vào cái này và rất tự hào về nó

because that statue has always sort of

vì bức tượng này luôn luôn

kept an image in my head of, you know,

tồn tại hình ảnh của nó trong đầu tôi,

the beginning of people coming to America.

sự khởi đầu của người di cư đến Mỹ.

So it's sort of Ellis Island, and seeing America for the first time.

Nó là Đảo Ellis và nhìn về Mỹ lần đầu tiên.

And that's the first thing they saw.

Đó là những gì người ta nhìn thấy.

So I wanted to have that little image.

Nên tôi muốn có hình ảnh nhỏ ấy.

And this is it.

Và nó đây.

(Laughter)

(Tiếng cười)

And we all know that is the Hulk.

Chúng ta đều biết về Hulk.

I wanted to create movement in the eye of a needle.

Tôi muốn tạo sự chuyển động trong lỗ kim.

Because we know we see needles,

Bởi vì chúng ta biết rằng khi nhìn lỗ kim,

but people aren't familiar with the eye of a needle

nhưng mọi người không quen với lỗ kim

apart from putting a thread through it.

bị tách rời khỏi sợi chỉ xuyên qua nó.

So I broke the needle.

Thế nên tôi bẻ cây kim.

And made a needle look like

Và làm nó trở nên như thể là

the Hulk's broken it.

Hulk đã bẻ gãy nó. Tôi phải làm

It's -- I had to make little holes

những cái lỗ nhỏ

in the base of the needle, to shove his feet in.

ở dưới cây kim để nhét chân của nó vào.

So most of my work, I don't use glue.

Hầu hết những tác phẩm của tôi tôi đều không dùng đến keo hồ.

They go in with their own friction.

Chúng đều dính vào do lực ma sát.

And that's how I managed to do it.

Và đó là điều tôi làm. Như các bạn thấy,

As you can see, he's looking at the moment. He's got a little grimace on his face.

trên mặt anh ta có một chút nhăn nhó.

And his mouth must be probably about

Và cái miệng phải tầm khoảng

three microns.

ba micromet.

So the eyes are probably about one micron or something.

Nên cái mắt phải tầm khoảng một micromet.

That ship there,

Con thuyền ấy,

that's made from 24-karat gold.

được làm từ vàng 24 Carat.

And I normally rig it with the web of a money spider.

Và tôi như thường lệ trang bị và lắp ráp nó với một cái mạng nhện.

But I had to rig it with strands of glue.

Nhưng tôi phải ráp nó với nhiều sợi keo.

Because the web of the spider, it was sending me insane,

Bởi vì mạng nhện nó làm tôi phát điên lên

because I couldn't get the web to move off.

do tôi không kéo được cái mạng nhện di chuyển.

And that's 24-karat gold. And it's constructed. I built it.

Và đó là vàng 24 Carat. Nó đã dựng lên. Và tôi đã làm nó.

Constructed each plank of gold.

Xây dựng từng miếng vàng.

And the whole thing is sort of symmetrical.

Và tất cả mọi vấn đề là sự đối xứng.

The flag had to be made out of little strands of gold.

Cánh buồm cần phải được làm từ những sợi vàng.

It's almost like doing a surgical operation to get this thing right.

Và nó như là hoàn thành tốt khi thực hiện một cuộc phẫu thuật vậy.

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)

As you can see, dressage.

Như bạn có thể thấy, dạy ngựa để thi đấu.

(Laughter)

(Tiếng cười) Nó là một thứ tôi muốn làm để

It's something I wanted to do just to show how I could get the symmetrical shape.

trả lời rằng làm sao tôi có thể làm được hình dáng đối xứng.

The actual rigging on the reins on the horse

Sợi dây thừng trên dây cương ngựa

are made from the same sort of thing.

được làm từ thứ tương tự như vậy.

And that was done with a particle from my shirt.

Và nó làm từ những hạt phân tử trên áo của tôi.

And the pinhead I've made green around there

Và màu xanh tôi làm trên đầu đinh

by scraping the particles off a green shirt

được làm bằng cách cạo những hạt phân tử khỏi chiếc áo xanh

and then pressed onto the needle.

và nhấn lên cái kim.

It's very painstaking work,

Đó là một việc làm nhẫn nại tỉ mỉ,

but the best things come in small packages.

nhưng những điều tuyệt vời nhất đến từ những thứ nhỏ bé.

(Laughter)

(Tiếng cười)

Bruno Giussani: Willard Wigan!

Bruno Giussani: Willard Wigan!

(Applause)

(Tiếng vỗ tay)