An illustrated kingdom of real, fantastical plants | Nirupa Rao

Reviewer: Trang Do Nu Gia

Tôi có một thử thách dành cho các bạn.

Lần tới khi bạn bị kẹt xe,

hãy bỏ ra 1 phút để nhìn cả một biển xe cộ xung quanh.

Bạn nghĩ mình có thể nhận ra bao nhiêu hãng xe hơi?

I have a challenge for you.

The next time you're stuck in traffic,

Tôi không hứng thú với xe hơi,

take a minute to take a look at the sea of cars around you.

nhưng tôi nghĩ tôi có thể được việc đó.

Nhưng rồi hãy nhìn xa hơn những chiếc xe

How many car companies do you think you could recognize?

qua tới những hàng cây dọc bên đường.

I'm not even really into cars,

Có bao nhiêu loại cây mà bạn có thể nhận ra?

but I think I'd do fairly well.

Có lẽ không nhiều bằng, đúng không?

But then look beyond the cars

to the trees that line the side of the road.

Năm này qua năm kia,

chúng ta càng xa cách dần khỏi tự nhiên

How many of those could you identify?

đến độ mà ta phải đặt câu hỏi rằng:

Probably not as many, right?

Thế hệ sau sẽ có trải nghiệm gì về thiên nhiên?

Year upon year,

we grow further and further away from nature

Và nếu thế hệ đó thiếu đi sự kết nối cảm xúc

to the point where we have to question:

với những gì xung quanh chúng,

What experience of nature will the next generation have?

liệu chúng có bận tâm đến việc đấu tranh và cứu lấy nó

khi chúng ta cần nó nhất hay không?

And if that generation lacks a sort of emotional connection

Tên tôi là Nirupa Rap, và tôi là họa sĩ về thực vật học.

with their surroundings,

then will they bother to fight and save it

Nôm na là tôi vẽ cây cối,

when we need it most?

thường là với màu nước,

theo cách mà không chỉ nhằm thu hút về mặt thẩm mỹ

My name is Nirupa Rao, and I'm a botanical artist.

In short, that means I paint plants,

mà còn chính xác về mặt khoa học.

usually with watercolor,

Và tôi biết rõ rằng đây là một nghề khá kỳ quặc

in a way that aims to be not only aesthetically appealing

với một người thành thị Ấn độ trong thế kỷ 21 --

but also scientifically accurate.

vài người có thể nói nó đã lỗi thời trong thời đại của máy ảnh --

And I'm well aware that this is quite an odd profession

nhưng hành trình của tôi đã bắt đầu thế này.

Vài năm trước,

for a 21st-century urban Indian --

Tôi gặp hai nhà tự nhiên học đang làm việc cho Tổ chức Bảo Tồn Thiên Nhiên:

some might say outdated in the age of the camera --

but here's how my journey began.

Divya Mudappa và T.R. Shankar Raman.

A few years ago,

Và điều thú vị là,

I met two naturalists who work with the Nature Conservation Foundation:

sự nghiệp ban đầu của họ chỉ là làm việc với động vật,

nhưng họ sớm nhận ra rằng

Divya Mudappa and T.R. Shankar Raman.

nếu họ muốn bảo vệ các động vật đó,

họ phải bảo vệ môi trường sống của chúng --

And now interestingly,

they actually began their careers working with animals,

chính là những cái cây mà chúng ở.

Và rồi họ bắt đầu một chương trình phục hồi rừng mưa nhiệt đới nhằm giúp

but they soon came to realize

that if they were to protect those animals,

trồng các cây bản địa mà các loài chim và động vật địa phương sống dựa vào.

they'd also have to protect their habitats --

that is, the trees they live off.

Và họ đang tìm cách để ghi chép lại chúng một cách trực quan,

And so they started a rainforest restoration program

nhưng những nhiếp ảnh gia mà họ tìm đến đều không làm được gì.

aimed at growing local trees that local birds and animals rely on.

Những cái cây cao đến 140 feet (khoảng 42 m).

And they were looking to visually document them in some way,

but the photographers they approached came up empty-handed.

Gấp 26 lần chiều cao của tôi.

Hãy thử chụp những cây khổng lồ như thế trong một khung hình máy ảnh duy nhất xem.

These trees were up to 140 feet tall.

Ngoài ra, cây cỏ xung quanh quá rậm rạp

That's 26 times my height.

để có thể tách biệt rõ ràng từng cái cây một.

Try capturing giants like that in a single camera frame.

Và thế là chúng tôi quyết định cùng nhau thử chụp chúng bằng một bức tranh vẽ.

Besides, the surrounding greenery was just too dense

Và nói thật với bạn là,

to clearly isolate a single tree.

thậm chí khi tôi đứng ngay trước chúng

thì cũng rất khó để nhìn được hết toàn bộ chúng.

And so together, we decided to give good old painting a shot.

Vậy nên thay vào đó, tôi tập trung nghiên cứu kỹ phần thân cây

And to tell you the truth,

even when I was standing there right in front of them,

và sau đó leo lên ngọn đồi để xem phần đỉnh của nó nhô lên trên tán cây.

it was difficult to see the entire tree.

Và với sự hỗ trợ của Divya, phụ tá của tôi,

So instead I'd study the buttress up close

chúng tôi có thể ráp những mảnh ghép này lại với nhau

and then climb up the hill to see its crown rising above the canopy.

để hoàn thành bức tranh cuối cùng.

Đối với những ai không biết về các khu rừng

And then with Divya, and she there as aide,

cũng như những nhà tự nhiên học này,

we could piece these pieces of the puzzle together

thì những bức vẽ này là cách duy nhất để họ có thể nhìn thấy

into the final painting.

toàn bộ những cái cây này.

For a lot of people who don't know the jungles

Chúng tôi đã vẽ lại được 30 loài cây mang tính đặc trưng nhất của khu vực

as well as these naturalists,

these paintings are the only way that they'll get to see these trees

cùng với quả, hoa, hạt và lá của chúng.

in their entirety.

(Vỗ tay)

We were able to document 30 of the region's most iconic species

Thông qua quá trình này,

along with their fruit, flowers, seeds and leaves.

những khu rừng trở nên thực sự sống động đối với tôi.

(Applause)

Từ một biển màu xanh lá cây không thể nào phân biệt được,

chúng biến đổi thành những cá thể riêng lẻ với những đặc tính riêng.

Through this process,

the jungles really came alive to me.

Và tôi nghĩ nhiều người có khuynh hướng chỉ xem cây cối là cảnh nền,

They morphed from this undifferentiated sea of green

cho rằng tính bất động là thứ làm cho chúng chẳng thú vị gì cả.

into individual species with individual characters.

Nhưng tôi nhận thấy chính sự bắt rễ sâu đó mới là thứ khiến chúng thật hấp dẫn,

And I think a lot of people just tend to see plants as background scenery,

cái cách khéo léo mà chúng thích nghi và ứng phó với

assuming that their immobility makes them uninteresting.

các mối đe dọa và các cơ hội

But I began to see that it is that very rootedness that makes them fascinating,

trong những quãng thời gian dài khiến cho đầu óc chúng ta khó mà hình dung được.

the ingenious ways in which they adapt and respond

Và tôi không khỏi thắc mắc rằng:

Điều gì xảy ra nếu tôi có thể kể những câu chuyện về chúng,

to threats and opportunities

cho các bạn thấy được sự phức tạp của chúng?

on timescales that make our heads hurt to imagine.

Có thể tất cả chúng ta sẽ bắt đầu nghĩ về cây cối hơi khác đi một chút.

And I couldn't help but wonder:

What if I could tell their stories,

Và thực tế là, trong gia đình tôi, cây cối luôn là nguồn khơi gợi cảm hứng.

showcase their complexity?

Ông chú của tôi, Cha Cecil Saldanha,

Perhaps we'd all start to think of plants a little differently.

là người đầu tiên ghi chép lại hệ thực vật ở quê hương chúng tôi - bang Karnataka

And in fact, in my family, plants have always been a source of fascination.

hồi những năm 60.

Và mẹ tôi có tất cả những ký ức ấy,

My grand-uncle, Father Cecil Saldanha,

khi còn là một cô bé chứng kiến toàn bộ công việc phức tạp này diễn ra.

was the first to document the flora of our home state of Karnataka

Bởi vậy nên,

back in the '60s.

tôi dần kết hợp cây cối với tính phiêu lưu, khám phá

And my mother has all of these memories

of being a little girl watching this entire enterprise unfold.

và sự phấn khích.

Nhờ vậy tôi mới biết rằng tôi không chỉ muốn vẽ hoa hồng hay hoa hướng dương.

And consequently,

I've come to associate plants with adventure and discovery

Tôi còn muốn vẽ những loài cây mà các nhà thực vật học như chú tôi nghiên cứu.

and excitement.

And so I knew I didn't just want to paint roses and sunflowers.

Và thế là tôi bắt đầu viết một quyển sách,

với sự hỗ trợ của Hội Địa Lý Quốc gia,

I wanted to paint the kinds of plants that botanists like my uncle work with.

về những loài cây lạ thường, kỳ dị nhất mà chúng tôi có thể tìm thấy

ở một trong những vùng đa dạng sinh học nhất thế giới:

And so I set out to create a book,

supported by the National Geographic Society,

on the weirdest, wackiest plants we could find

Vùng Wester Ghats rất riêng biệt ở Ấn Độ.

(Vỗ tay)

in one of the most biodiverse regions in the world:

Hãy nhìn những cây gọng vó trông như những viên ngọc tuyệt vời này.

India's very own Western Ghats.

Chúng sinh trưởng trong những vùng có hàm lượng dinh dưỡng trong đất kém,

(Applause)

nên chúng có mẹo riêng để làm màu mỡ hơn cho bữa ăn của mình.

Take a look at these fantastic jewel-like sundews.

Chúng dụ dỗ, bẫy và ăn côn trùng bằng cách sử dụng các tuyến nhầy trên lá.

They grow in regions where nutrient content in the soil is poor,

and so they have a little way of supplementing their diets.

Những côn trùng bé tí ti bị thu hút bởi chất nhựa ngọt,

They lure, trap and ingest insects using mucilaginous glands on their leaves.

nhưng ngay khi vừa chạm vào,

chúng sẽ bị sập bẫy và trò chơi kết thúc.

Và bạn có thể để ý là cây gọng vó rất khôn khéo trong việc

The little insects are attracted to the sweet secretions,

đặt những bông hoa của chúng trên những thân cây cao và mỏng

but once they come in contact,

they are ensnared and the game is up.

nằm phía trên những chiếc lá ăn thịt

để tránh bẫy trúng những loài thụ phấn tiềm năng.

And you might notice

that the sundews very cleverly hold their flowers on tall, thin stems

Vào sâu hơn bên trong khu rừng,

high above their murderous leaves

bạn có thể gặp cây Sung "Thắt cổ" (strangler fig).

to avoid trapping potential pollinators.

Nó sinh trưởng trong những khu vực thiếu ánh sáng mặt trời

Further inside the jungle,

và có độ cạnh tranh cực kỳ khốc liệt.

you might meet the strangler fig.

Và do đó, nó có một chiến lược để chen hàng và tiến lên phía trước.

It grows in areas where sunlight is scant

Bạn thấy đấy, hạt của nó được những con chim phát tán

and competition is intense.

bằng cách thả chúng ở trên cành của những cây khác.

And so it has a strategy to sort of cut in line and get ahead.

Và hạt giống nhỏ ấy sẽ nảy mầm ở đó,

You see, its seeds are dispersed by birds

chồi cây đâm thẳng hướng lên trời,

that drop them atop the branches of existing trees.

còn rễ của nó đâm thẳng xuống đất,

đồng thời bao phủ và bóp nghẹt thân cây chủ, cho đến khi nó chết.

And that little seed will start to germinate from there,

sending its shoots upward to the sky

Thậm chí khi cây chủ chết và thối rữa,

and its roots all the way down to the ground,

"kẻ thắt cổ" vẫn sẽ sống

all the while strangling the host tree, often to death.

trông như một cái cột có rễ và cành bị rỗng bên trong.

Và nếu nó không làm bạn ấn tượng cho lắm,

And even if that host tree dies and rots away,

thì tôi sẽ cho bạn xem một trong những loài cây tôi yêu thích:

the strangler will persist

cây Neelakurinji.

as a hollowed-out column of roots and branches.

Khi loài cây này nở hoa,

nó sẽ nở đồng loạt,

And if that didn't impress you,

bao phủ toàn bộ sườn đồi bằng một thảm màu xanh biếc.

let me show you one of my personal favorites:

the Neelakurinji.

Đây là chiến lược thụ phấn của nó với tên gọi là "sự nở hoa tập thể",

When it blossoms,

it does so in unison,

covering entire hillsides in carpets of blue.

một chiến lược mà nó sẽ đầu tư toàn bộ nguồn lực của mình

vào một sự kiện ngoạn mục duy nhất

This is its pollination strategy known as "gregarious flowering,"

nhằm thu hút những loài thụ phấn đến tham gia bữa đại tiệc --

điều này có thể dễ dàng thực hiện,

in which it invests all of its resources into a single, spectacular event

vì Neelakurinji là tất cả những gì có thể nhìn thấy từ xa hàng dặm xung quanh.

Nhưng điểm nhấn ở đây là:

aimed at attracting pollinators to the feast --

nó chỉ xảy ra duy nhất mỗi 12 năm một lần.

which is easily done,

(Vỗ tay)

considering the Neelakurinji is all that can be seen for miles around.

Và ngay sau khi tạo hạt,

những bông hoa này sẽ chết,

But here's the catch:

và chỉ được nhìn thấy lại sau 12 năm nữa.

it happens only once every 12 years.

Đây là cách chúng tôi kể câu chuyện của Western Ghats;

(Applause)

And soon after seeding,

these flowers will die,

thông qua những loài cây và hệ sinh thái của chúng

not to be seen again for the next 12 years.

và những cách khác nhau mà chúng tương tác

This is our way of telling a story of the Western Ghats:

với những loài khác trong khu vực sống của chúng.

Thật thú vị, phải không nào?

Nhưng cái cách mà mọi việc đang diễn ra,

through plants and through their ecosystems

chúng tôi không thể chắc rằng Neelakurinji sẽ lại được trình diễn một lần nữa

and the various ways in which they interact

with players in their habitats.

trong 12 năm tới.

It's glorious, isn't it?

Càng phát triển xa rời khỏi tự nhiên,

But the way things are going,

we can't be sure that the Neelakurinji will come out to play again

chúng ta càng gần như bị mù trước nó

in the next 12 years.

và hậu quả do những hoạt động của chúng ta gây ra cho nó.

The further and further we grow from nature,

Và điều đó được gọi là "mù thực vật":

the more we are almost literally blind to it

sự bất lực ngày càng tăng trong việc thực sự ghi nhận thực vật xung quanh ta

and the effects that our activities have on it.

như là những thực thể sống.

And that's what it's called -- "plant blindness":

Hai nhà khoa học đã đặt ra thuật ngữ này,

the increasing inability to really register the plants around us

Elisabeth Schussler và James Wandersee,

cho rằng thực vật thiếu đi một số dấu hiệu thị giác nhất định.

as living beings.

The two scientists that coined this term,

Chúng không có mặt mũi,

không có khả năng di chuyển,

Elisabeth Schussler and James Wandersee,

và chúng ta không xem chúng là mối đe dọa.

contend that plants lack certain visual cues.

Với tình trạng thông tin ngày càng ồ ạt mà mắt ta phải tiếp nhận,

They don't have faces,

they don't move,

and we don't perceive them as threats.

chúng ta đã giảm ưu tiên cho việc nhận ra các loài thực vật,

And so with the increasing onslaught of information that our eyes receive,

chỉ đơn giản là lọc ra những thông tin mà chúng ta coi là không liên quan.

we just deprioritize registering plants,

Nhưng hãy dừng lại để nghĩ về điều đó.

simply filtering out information that we view as extraneous.

Có phải thực vật chỉ là loài thừa thải?

Có phải chúng chỉ là phông nền của tự nhiên?

But stop to think about that.

Hay chúng là những khối hợp nhất

Are plants really extra?

làm nền tảng cho mọi sự sống ở trên đó,

Are they just nature's backdrop?

điểm khởi đầu hệ sinh thái của chúng ta

Or are they the fundamental building blocks

là lý do trái đất vẫn duy trì được sự sống bền vững cho đến ngày nay?

upon which all life is based,

Tôi kết lại bằng những bức ảnh này từ chương trình "Wild Shaale"

the starting points of our ecosystems

mà trong tiếng Kannada có nghĩa là "trường học hoang dã".

and the reason why earth is sustainable for life to this day?

Chương trình này được điều hành bởi nhà bảo tồn Krithi Karanth.

I leave you with these images from a program called "Wild Shaale,"

Và nhóm của cô ấy đã dùng những bức vẽ của tôi

which in Kannada means "wild school."

tạo thành trò chơi mà bọn trẻ trong làng có thể vừa chơi vừa học.

It's run by a conservationist, Krithi Karanth.

Và bọn trẻ rất hào hứng khi nhìn thấy những cây mà chúng có thể nhận biết được--

And her team turned some of my illustrations

into games that village children could play with and learn from.

những loài cây mà lũ khỉ hay chơi đùa trên đó,

những loài hoa mà chúng dùng trong lễ hội thu hoạch,

And I can tell you they were so excited to see plants that they recognized --

loại quả mà chúng dùng để gội đầu.

Và sự thân thuộc đó, khi được tôn vinh,

the trees that the monkeys play on,

the flowers they use at their harvest festival,

đã hóa thành tình yêu,

the fruit they use to wash their hair.

sau đó chuyển thành cảm giác thôi thúc muốn bảo vệ.

And it's that sort of familiarity which, when celebrated,

Đã đến lúc chúng ta cần mở rộng tầm nhìn về thế giới xung quanh,

turns to love,

khi phía sau một cái nhìn tưởng đơn giản lại là cả một thế giới khác.

which then turns into an urge to protect.

Và lần tới khi bị kẹt xe,

It's really time we open our eyes to the world around us,

bạn biết phải làm gì rồi đó.

to this entire kingdom that's hidden in plain sight.

(Vỗ tay)

And so the next time you're stuck in traffic,

you know what to do.

(Applause)