How quinoa can help combat hunger and malnutrition | Cedric Habiyaremye

Reviewer: Thu Ha Tran

Như nhiều người các bạn,

khi đói, tôi sẽ mở tủ lạnh

và lấy thứ gì đó để ăn vào bất kỳ lúc nào mình muốn.

Đây là điều mà hầu hết những người sống ở quốc gia phát triển như ta

Like so many of you,

when I'm hungry, I open the fridge

không phải suy nghĩ nhiều.

and get myself something to eat any time I want.

Tuy nhiên, đó là một thứ xa xỉ mà tôi chưa từng nghĩ sẽ có trong đời

This is something most of us who live in a developed country

khi còn sống ở trại tị nạn tại Tanzania 23 năm trước,

don't think much about.

However, it is a luxury that I didn't think I would ever have in my life

hay thậm chí bảy năm trước,

khi tôi sống ở quê nhà Ru-an-đa

trước khi chuyển tới Mỹ.

when I lived in a refugee camp in Tanzania 23 years ago,

Tôi chỉ mới bảy tuổi

or even seven years ago,

khi quê nhà Ru-an-đa của mình trải qua thảm kịch diệt chủng,

when I was living in my home country of Rwanda

before I moved to the USA.

đã cướp đi nhiều sinh mạng,

và họ khiến chúng tôi rời khỏi đất nước, rồi trở thành người tị nạn.

I was only seven years old

when my home country of Rwanda went through the tragedy of the genocide

Cuộc sống ở trại tị nạn – đó không phải là cuộc sống.

that took so many lives,

Đó là sự sinh tồn.

and they made us flee the country, and we became refugees.

Tôi đã thấy rất nhiều người chết vì bệnh tật, điều kiện vệ sinh kém

Life in a refugee camp -- it wasn't life.

và nạn đói.

It was survival.

Thực phẩm trở thành hàng hiếm.

I saw a lot of people dying from disease, poor sanitation,

Có những ngày thật tồi tệ.

Gia đình và tôi sống sót nhờ lá và cỏ trong rừng.

hunger.

Food became a rare commodity.

Cũng có những thời điểm tệ hơn,

There were bad days.

khi chúng tôi phải trải qua hai hoặc ba ngày không có chút gì để ăn,

My family and I would survive on the leaves and grasses from the forest.

ngoài uống nước từ đầm.

There were also worse times,

when we would go two or three days without anything to eat at all,

Sau ba năm trong trại tị nạn,

chúng tôi quyết định quay lại Ru-an-đa.

Và chúng tôi vẫn tiếp tục chật vật với vấn đề thực phẩm.

only drinking water from the swamp.

Tuy nhiên, nông nghiệp đã chứng minh nó là nguồn lương thực đáng tin duy nhất.

After three years in a refugee camp,

we decided to return back to Rwanda.

Nhưng lương thực của chúng tôi thiếu tính đa dạng về dinh dưỡng,

And our struggle with food continued.

However, farming proved to be the only reliable source of food.

và chúng tôi tiếp tục phụ thuộc vào sự hỗ trợ

từ Chương trình Lương thực Thế giới của Liên hợp quốc

But our food lacked the nutritional diversity,

để cân bằng chế độ ăn.

Cho đến ngày nay, hơn 70% người dân Ru-an-đa

and we continued to depend on food assistance

from the United Nations World Food Program

làm việc trong ngành nông nghiệp.

Nhưng tình trạng suy dinh dưỡng và thấp còi vẫn tràn lan.

to balance our diet.

Still today, more than 70 percent of Rwandans,

Tôi nhận ra mất an ninh lương thực và suy dinh dưỡng

they work in the agriculture sector.

xảy ra không phải vì mọi người không canh tác đủ;

But malnutrition and stunting remain rampant.

mà là vì họ không canh tác đúng loại cây trồng.

I came to realize that food insecurity and malnutrition

Cuối cùng, tôi rời khỏi Ru-an-đa

were not happening because people were not farming enough;

và chuyển tới Mỹ để học Đại học

it was because people were not farming the right crops.

rồi khám phá ra giải pháp khả thi cho vấn đề trên.

I eventually left Rwanda

Giải pháp đó là hạt quinoa hay diêm mạch.

and moved to the USA for graduate school

Diêm mạch có xuất xứ từ những vùng của người dân da đỏ tại Nam Phi,

and discovered the possible solution to that problem.

ở các nước như Bolivia, Peru…

And that solution is quinoa.

Nó nổi tiếng bởi dinh dưỡng tuyệt vời

Quinoa is indigenous to the Indian regions of South America,

và cây trồng này có tất cả chín loại axit amin thiết yếu,

in countries like Bolivia, Peru ...

khiến nó trở thành một protein hoàn chỉnh.

And it's very well-known for its powerhouse nutrient,

Nhưng không may, diêm mạch không được trồng nhiều

and the crop has all the nine essential amino acids,

ở những nơi khác nhau trên thế giới.

Ví dụ, ở Ru-an-đa,

making it a complete protein.

đậu là thứ duy nhất nuôi sống nhiều người trong chúng tôi

But unfortunately, quinoa is not cultivated as much

khi xảy ra nạn đói.

in different parts of the world.

In Rwanda, for example,

Thực tế,

beans are the only thing that kept so many of us alive

Ru-an-đa là quốc gia tiêu thụ đậu nhiều nhất thế giới

theo bình quân đầu người.

during those times of hunger and starvation.

Ở khu vực này của châu Phi,

đậu là một trong số các cây trồng duy nhất cung cấp nguồn lương thực tức thì,

As a matter of fact,

Rwanda is the number one beans-consuming country

in the world per capita.

vì bạn có thể ăn đậu ở mọi giai đoạn cây phát triển.

In this part of Africa,

beans are one of the only crops that provide immediate food source,

Chúng tôi ăn đậu, lá và đậu xanh trước khi thu hoạch.

Không may, bạn không thể trồng đậu

because you can eat beans at every stage of growth.

ở cùng một cánh đồng hết mùa này đến mùa khác.

We eat beans, leaves and green beans before harvest.

Bạn cần đảm bảo có sự luân chuyển thường xuyên

để tránh bệnh tật và sâu bọ.

Unfortunately, you cannot cultivate beans

Giống như đậu, nông dân có thể tận hưởng lá diêm mạch giàu dinh dưỡng.

in the same field season after season.

You need to ensure there is regular rotation

to avoid disease and pests.

Trong khi đậu được cho là bổ dưỡng,

Like beans, farmers can enjoy the nutritious quinoa leaves.

diêm mạch còn có nhiều vi chất hơn,

và với diêm mạch, bạn có thể tạo ra nhiều sản phẩm và đồ uống

While beans are considered nutritious,

hơn hẳn đậu.

Năm 2015,

quinoa has far more micronutrients,

cùng với nhóm nghiên cứu của tôi tại Đại học Bang Washington,

and with quinoa, you can make many [more] different food products and drinks

chúng tôi đã lần đầu giới thiệu diêm mạch ở Ru-an-đa.

than beans.

In 2015,

Chúng tôi thử nghiệm 20 loại diêm mạch

alongside my research team at Washington State University,

để xem khả năng thích nghi trong ba khu sinh thái của Ru-an-đa.

we introduced quinoa in Rwanda for the first time.

Kết quả thật đáng kinh ngạc.

We tested 20 varieties of quinoa

Trong 20 loại mà chúng tôi thử nghiệm,

to see the adaptability in three ecological zones of Rwanda.

có 15 loại cho thấy tiềm năng phát triển tốt ở khí hậu Ru-an-đa.

And the results were astonishing.

Và sau đó, chúng tôi bắt đầu Chương trình Nông dân diêm mạch kiểu mẫu.

Among the 20 varieties we tested,

15 of them showed the potential to grow well in Rwanda's climate.

Chúng tôi đưa những loại có tiềm năng cho nông dân

trồng ở nông trại và cộng đồng của họ.

And later, we started Quinoa Model Farmers Program.

Chúng tôi bắt đầu với 12 người

và ba năm sau,

chúng tôi hiện làm việc với khoảng 500 nông dân,

We gave those potential varieties to farmers

to grow in their farm and community.

bao gồm cả mẹ tôi,

người được mệnh danh là “nữ hoàng diêm mạch” ở địa phương

We started with 12 farmers,

and three years later,

vì công sức của bà trong việc giúp đỡ các nông dân khác ứng dụng cây trồng này.

we are now working with around 500 farmers,

including my mother,

who is locally known as "the queen of quinoa"

Chúng tôi cho họ hạt giống,

đào tạo họ cách trồng và nấu nó.

because of her work in helping other farmers adopt this crop.

Và nông dân khá sáng tạo

khi nghĩ ra các công thức của riêng họ.

We give them seeds,

Chúng tôi bắt đầu thấy những thay đổi đáng kể trong cuộc sống của họ,

train them how to grow it and how to cook it.

gồm câu chuyện thành công

And farmers are pretty creative,

mà nhiều người giờ đã có thể tiếp cận tới thực phẩm dinh dưỡng ba lần/ngày.

coming up with recipes of their own.

And we've started seeing remarkable changes in their lives,

Tôi muốn lưu ý rằng diêm mạch

including success stories

không phải là sẽ loại bỏ hoàn toàn các cây trồng khác.

that many of them can now have access to nutritious food three times a day.

Chúng tôi giới thiệu diêm mạch như một cây trồng bổ sung

I'd like to note that quinoa

để tạo ra dinh dưỡng và sức khỏe toàn diện,

is not meant to entirely [push out] other crops.

hoàn thiện chế độ ăn uống để chống suy dinh dưỡng mạn tính.

We introduced quinoa as a supplement

Chúng tôi bắt đầu mô hình diêm mạch này ở Ru-an-đa,

to create overall health and nutrition,

nhưng nó có thể được nhân rộng ở nhiều quốc gia khác nhau

rounding out diet to combat chronic malnutrition.

đang trải qua nạn đói và suy dinh dưỡng.

We have started this model with quinoa in Rwanda,

Khoảng một phần chín người trên thế giới bị suy dinh dưỡng mạn tính.

but it can be replicated in different countries

experiencing hunger and malnutrition.

Chúng tôi đã bắt đầu hợp tác nghiên cứu

với các học viện ở nhiều quốc gia như Kenya, Malawi, Uganda

About one in nine people in the world suffer from chronic malnutrition.

và các nước khác đang trải qua nạn đói và suy dinh dưỡng.

We have started research collaboration

Diêm mạch không phải là cây trồng kỳ diệu duy nhất.

with institutions in countries like Kenya, Malawi, Uganda

Có một số cây trồng khác với khả năng thích nghi

and other countries experiencing hunger and malnutrition.

và giá trị dinh dưỡng cao,

And quinoa isn't the only magic crop.

chẳng hạn như kê, bo bo, fonio, lúa mạch, yến mạch, v.v.

There are several crops with high adaptability

and nutritional value,

Những cây trồng này có khả năng thích nghi cao và ứng phó tốt với biến đổi khí hậu.

crops like millet, sorghum, fonio, barley, oat, to name a few.

Bạn có thể trồng các loại cây kỳ diệu này ở những nơi khác nhau trên thế giới,

These crops have high adaptability and respond well to climate change.

thu hẹp khoảng cách, để ai cũng có thể tiếp cận thực phẩm dinh dưỡng.

You can grow these magic crops in different parts of the world,

Tôi biết cảm giác đói là thế nào.

bridging the gap, so that there is accessible nutritious food for everyone.

Tôi đã từng trải qua.

Và tôi biết cảm giác suy dinh dưỡng,

vì tôi cũng từng như vậy.

I know how it feels to be hungry.

Giới thiệu cây có tính đa dạng sinh học, thích nghi và giá trị dinh dưỡng cao

I've been there.

And I know how it feels to be malnourished,

because I've been there, too.

sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an ninh lương thực,

Introducing crops with high biodiversity, adaptability and nutritional value

chủ quyền về hạt giống và sản xuất bền vững

ở các cộng đồng và quốc gia đang trải qua nạn đói và suy dinh dưỡng.

will play an important role in creating food security,

seed sovereignty and sustainable production

Thực phẩm bổ dưỡng không nên là điều xa xỉ.

in communities and countries that are experiencing hunger and malnutrition.

Cần phải đảm bảo có thực phẩm bổ dưỡng dễ tiếp cận với giá cả phải chăng

Having nutritious food should not be a luxury.

cho tất cả mọi người.

Và đây là một bước tiến để biến điều đó thành sự thật.

There is a need to ensure that there is accessible and affordable nutritious food

Xin cảm ơn.

for everyone.

And this is a step towards making it a reality.

Thank you.