Jehane Noujaim: TEDPrize wish: Unite the world on Pangea Day

Jehane Noujaim truyền cảm hứng về ngày phim quốc tế

Translator: Trang Le Reviewer: Tam Bui

I can't help but this wish:

Tôi không thể ngăn mình nghĩ về điều ước này, cái điều mà khi chúng ta còn là những đứa trẻ

to think about when you're a little kid, and all your friends ask you,

và ban -- bạn bè của bạn hỏi bạn rằng nếu có một vị thần

"If a genie could give you one wish in the world,

có thể ban cho bạn một điều ước duy nhất trên thế giới, bạn sẽ muốn điều gì?

what would it be?"

And I always answered,

Và tôi luốn trả lời, "Tôi ước muốn

"Well, I'd want the wish

to have the wisdom to know exactly what to wish for."

có trí tuệ để biết chính xác mình nên ước điều gì."

Well, then you'd be screwed,

Vậy đó, thế rồi bạn sẽ đi đời bởi bạn biết cần ước điều gì

because you'd know what to wish for, and you'd use up your wish,

và bạn đã dùng hết điều ước của mình mất rồi.

and now, since we only have one wish -- unlike last year they had three wishes --

Và bây giờ, bởi vì chúng ta chỉ có một điều ước -- không giống như năm ngoái khi họ có ba --

Tôi sẽ không ước điều đó.

I'm not going to wish for that.

So let's get to what I would like, which is world peace.

Hãy đi thẳng vào điều tôi muốn, đó chính là hòa bình thế giới.

And I know what you're thinking:

Và tôi biết các bạn đang nghĩ gì.

You're thinking, "The poor girl up there,

Các bạn đang nghĩ, cô gái tội nghiệp đứng trên kia --

she thinks she's at a beauty pageant.

cô ta nghĩ mình đang tham dự một cuộc thi sắc đẹp.

She's not. She's at the TED Prize."

Không. Cô ta đang tham dự Lễ trao giải Ted. (Cười vang)

(Laughter)

Nhưng tôi thực sự nghĩ điều đó có ý nghĩa,

But I really do think it makes sense.

And I think that the first step to world peace

và tôi nghĩ bước đầu tiên tiến tới hòa bình thế giới là giúp cho mọi người gặp gỡ.

is for people to meet each other.

I've met a lot of different people over the years,

Tôi đã gặp rất nhiều người khác nhau trong nhiều năm quá

and I've filmed some of them,

và tôi đã quay phim một vài người trong số họ --

from a dotcom executive in New York who wanted to take over the world,

từ một giám đốc điều hành một công ty công nghệ cao ở New York với ước mơ làm chủ thế giới

to a military press officer in Qatar,

tới một quan chức báo chí quân đội ở Qatar

who would rather not take over the world.

không có ý định làm chủ thế giới.

If you've seen the film "Control Room" that was sent out,

Nếu bạn đã xem bộ phim "Phòng điều khiển" đã được phân phát,

you'd understand a little bit why.

bạn sẽ hiểu một chút. Xin cảm ơn.

(Applause)

(Vỗ tay)

Thank you.

Wow! Một vài người trong các bạn đã xem bộ phim.

Wow! Some of you watched it. That's great. That's great.

Thật tuyệt. Thật tuyệt.

So basically what I'd like to talk about today

Về cơ bản điều mà tôi muốn nói hôm nay

is a way for people to travel,

là cách giúp cho mọi người đi du lịch,

to meet people in a different way than --

để gặp gỡ những người khác theo một cách khác --

because you can't travel all over the world at the same time.

bởi vì bạn không thể du lịch khắp thế giới cùng một lúc.

And a long time ago -- well, about 40 years ago --

Cách đây rất lâu -- khoảng 40 năm trước --

my mom had an exchange student.

mẹ tôi là một sinh viên trong chương trình trao đổi.

And I'm going to show you slides of the exchange student.

Và tôi sẽ cho các bạn xem những slides về sinh viên trao đổi.

This is Donna.

Đây là Donna.

This is Donna at the Statue of Liberty.

Đây là Donna đứng cạnh tượng Nữ thần Tự Do.

This is my mother and aunt teaching Donna how to ride a bike.

Đây là mẹ tôi và dì tôi đang dạy cho Donna cách lái xe đạp.

This is Donna eating ice cream.

Đây là Donna đang ăn kem.

And this is Donna teaching my aunt how to do a Filipino dance.

Và đây là Donna dạy dì tôi một điệu nhảy Phillippines.

I really think as the world is getting smaller,

Lúc này tôi thực sự nghĩ rằng thế giới đang trở nên nhỏ bé hơn,

it becomes more and more important

việc chúng ta học hỏi những điệu nhảy của nhau trở nên ngày một quan trọng hơn,

that we learn each other's dance moves,

that we meet each other, we get to know each other,

khi chúng ta gặp gỡ, khi chúng ta tìm hiểu nhau,

chúng ta có thể tìm ra cách vượt biên giới,

we are able to figure out a way to cross borders,

to understand each other, to understand people's hopes and dreams,

để hiểu nhau, hiểu những hi vọng và mơ ước của người khác,

what makes them laugh and cry.

cái gì đã làm họ cười và khóc.

And I know that we can't all do exchange programs,

Và tôi biết rằng tất cả chúng ta không thể cùng tham gia những chương trình trao đổi,

and I can't force everybody to travel;

và tôi không thể bắt mọi người du lịch.

I've already talked about that to Chris and Amy,

Tôi đã bàn về vấn đề đó với Chris và Amy,

and they said that there's a problem with this:

và họ nói rằng suy nghĩ đó có vấn đề.

You can't force people, free will.

Bạn không thể bắt ép những con người tự do, và tôi hoàn toàn ủng hộ điều đó. (Cười vang)

And I totally support that, so we're not forcing people to travel.

Cho nên chúng tôi không bắt mọi người phải du lịch.

But I'd like to talk about another way to travel

Nhưng tôi muốn bàn về một cách du lịch khác

không cần tàu thủy hoặc máy bay,

that doesn't require a ship or an airplane,

and just requires a movie camera, a projector and a screen.

và chỉ cần một cái máy quay phim, một máy chiếu và một màn hình.

And that's what I'm going to talk to you about today.

Và đó là điều tôi muốn nói với các bạn ngày hôm nay.

I was asked that I speak a little bit about where I personally come from,

Tôi được yêu cầu nói một chút

về nguồn gốc của mình,

and Cameron, I don't know how you managed to get out of that one,

và Cameron, tôi không biết làm sao bạn ra khỏi được thứ đó

but I think that building bridges is important to me

nhưng tôi cho rằng việc xây dựng cầu nối rất quan trọng với tôi

because of where I come from.

do nguồn gốc của tôi.

I'm the daughter of an American mother

Tôi là con gái của một người mẹ người Mỹ

and an Egyptian-Lebanese-Syrian father.

và một người cha lai Ai Cập-Li Băng-Syrie.

So I'm the living product of two cultures coming together.

Cho nên tôi là sản phẩm sống của hai nền văn hóa.

No pun intended.

(Laughter)

Tôi không định chơi chữ ở đây.

Và tôi cũng từng được gọi --

And I've also been called,

với tư cách là một người Mỹ lai Ai Cập - Li Băng - Syrie có một cái tên Ba Tư --

as an Egyptian-Lebanese-Syrian American with a Persian name,

the "Middle East Peace Crisis."

là "Cơn khủng hoảng hòa bình Trung Đông."

So maybe me starting to take pictures was some kind of way

Cho nên việc tôi bắt đầu chụp ảnh giống như một cách

to bring both sides of my family together --

kết nối hai bên gia đình,

a way to take the worlds with me, a way to tell stories visually.

một cách để đem thế giới cùng tôi, một cách kể chuyện bằng hình ảnh.

It all kind of started that way,

Tất cả đại loại là bắt đầu theo cách đó,

but I think that I really realized the power of the image

nhưng tôi cho rằng tôi thực sự nhận ra sức mạnh của hình ảnh

when I first went to the garbage-collecting village

khi tôi lần đầu tiên đặt chân đến một ngôi làng nhặc rác ở Ai Cập,

in Egypt, when I was about 16.

khi tôi khoảng 16 tuổi. Mẹ tôi đã đưa tối đến đó.

My mother took me there.

She's somebody who believes strongly in community service,

Bà thuộc tuýp người tin tưởng mạnh mẽ vào những hoạt động cộng đồng

and decided that this was something that I needed to do.

và quyết định đó là điều tôi cần làm

và thế là tôi đến đó và gặp những người phụ nữ tuyệt vời.

And so I went there and I met some amazing women there.

There was a center there,

Có một trung tâm ở đó

where they were teaching people how to read and write,

dạy mọi người cách đọc và viết

and get vaccinations against the many diseases

và tiêm chủng phòng ngừa nhiều bệnh

you can get from sorting through garbage.

mà bạn có thể mắc phải từ rác.

And I began teaching there.

Và tôi bắt đầu dạy học ở đó.

I taught English, and I met some incredible women there.

Tôi dạy tiếng Anh, và tôi gặp những người phụ nữ phi thường.

I met people that live seven people to a room,

Tôi gặp những con người sống trong một căn phòng 7 người,

barely can afford their evening meal,

vừa kiếm đủ bữa tối,

yet lived with this strength of spirit and sense of humor

nhưng vẫn sống với sức mạnh tinh thần và sự hài hước

and just incredible qualities.

và những phẩm chất tuyệt diệu.

I got drawn into this community and I began to take pictures there.

Tôi bị thu hút bởi cộng đồng này và tôi bắt đầu chụp ảnh tại đó.

I took pictures of weddings and older family members --

Tôi chụp ảnh những đám cưới và những thành viên gia đình lớn tuổi,

things that they wanted memories of.

những điều họ muốn lưu giữ làm kỷ niệm.

About two years after I started taking these pictures,

Khoảng hai năm sau khi tôi bắt đầu chụp những bức ảnh đó,

the UN Conference on Population and Development

Hội nghị Liên Hợp Quốc về Dân Số và Phát Triển

asked me to show them at the conference.

muốn tôi đem những bức ảnh đó đến hội nghị.

So I was 18; I was very excited.

Lúc đó tôi 18 tuổi; Tôi rất phấn khích.

It was my first exhibit of photographs and they were all put up there,

Đó là triển lãm ảnh đầu tiên của tôi và những bức ảnh được trưng bày ở đó,

and after about two days, they all came down except for three.

và sau khoảng hai ngày, tất cả những bức ảnh đều bị dỡ xuống, ngoại trừ ba tấm.

People were very upset,

Mọi người rất bức xúc, rất tức giận

very angry that I was showing these dirty sides of Cairo,

rằng tôi đã trưng bầy những mảng bẩn thỉu của Cairo,

and why didn't I cut the dead donkey out of the frame?

và tại sao tôi không cắt bỏ hình ảnh con lừa chết ra khỏi khung ảnh?

And as I sat there, I got very depressed.

Khi tôi ngồi đó, tôi vô cùng chán nản.

I looked at this big empty wall with three lonely photographs

Tôi nhìn vào bức tường lớn trống rỗng với

ba tấm hình đơn độc vốn là, như các bạn đã biết,

that were, you know, very pretty photographs

những tấm ảnh rất đẹp và tôi thấy mình đã thất bại.

and I was like, "I failed at this."

But I was looking at this intense emotion and intense feeling

Nhưng tôi đang nhìn vào những cảm xúc mãnh liệt

that had come out of people just seeing these photographs.

từ những con người mới chỉ nhìn thấy những tấm ảnh đó.

Here I was, this 18-year-old pipsqueak that nobody listened to,

Tôi muốn nói là, tôi ở đó, một thanh niên 18 tuổi vô danh tiểu tốt mà không ai thèm nghe,

and all of a sudden, I put these photographs on the wall,

và tự nhiên tôi trưng bày những tấm ảnh đó trên tường

and there were arguments, and they had to be taken down.

và những tranh cãi nổ ra, và họ yêu cầu dỡ những tấm ảnh xuống

And I saw the power of the image, and it was incredible.

Và tôi chỉ mới thấy được sức mạnh của hình ảnh.

Và nó thật đáng kinh ngạc.

And I think the most important reaction that I saw there was actually from people

Và tôi nghĩ phản ứng hệ trọng mà tôi thấy

thực tế là từ những người chưa bao giờ tới những làng rác,

that would never have gone to the garbage village themselves,

chưa bao giờ chứng kiến tinh thần con người có thể vực dậy

that would never have seen that the human spirit could thrive

in such difficult circumstances.

trong những điều kiện khó khăn như vậy.

And I think it was at that point

Và tôi nghĩ đó là thời điểm tôi quyết đinh

that I decided I wanted to use photography and film

dùng nhiếp ảnh và phim

to somehow bridge gaps, to bridge cultures,

để phần nào kết nối những khoảng cách, kết nối các nền văn hóa, đem mọi người gần nhau, vượt ra khỏi biên giới.

bring people together, cross borders.

Và đó là điều đã khơi dậy trong tôi.

And so that's what really kind of started me off.

Did a stint at MTV, made a film called "Startup.com,"

Tôi làm việc cho MTV, làm một bộ phim có tên là "Startup.com,"

and I've done a couple of music films.

và tôi đã làm một vài bộ phim ca nhạc --

But in 2003, when the war in Iraq was about to start,

nhưng đến năm 2003, khi cuộc chiến ở Iraq chuẩn bị nổ ra,

đó là một cảm giác rất siêu thực đối với tôi

it was a very surreal feeling for me,

because before the war started,

bởi vì trước khi chiến tranh nổ ra, có một thứ như kiểu chiến tranh truyền thông đang diễn ra.

there was kind of this media war that was going on.

And I was watching television in New York,

Và lúc đó tôi đang xem truyền hình ở New York

and there seemed to be just one point of view that was coming across,

và có vẻ như chỉ có duy nhất một quan điểm

đang sôi sục khắp nơi, và

and the coverage went from the US State Department

ống kinh truyền thông chuyển từ Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ cho đến những đội quân được điều động

to embedded troops.

và điều được đưa lên các bản tin

And what was coming across on the news

was that there was going to be this clean war and precision bombings,

là đây sẽ là một cuộc chiến sạch với những trận đánh bom chính xác,

and the Iraqis would be greeting the Americans as liberators,

và những người dân Iraq sẽ chào đón lính Mỹ như những người giải phóng

and throwing flowers at their feet in the streets of Baghdad.

và rải hoa dưới chân họ trên các con phố của Baghdad.

And I knew that there was a completely other story

Và tôi biết có một câu chuyện hoàn toàn khác

that was taking place in the Middle East, where my parents were.

đang diễn ra ở Trung Đông nơi cha mẹ tôi sống.

I knew that there was a completely other story being told,

Tôi biết có một câu chuyện hoàn toàn khác được kể,

and I was thinking, "How are people supposed to communicate with each other

và tôi nghĩ, làm thế nào mà con người có thể giao tiếp

when they're getting completely different messages,

với nhau khi mà họ nhận được những thông điệp hoàn toàn khác nhau

và không một ai biết người kia đang được kể điều gì?

and nobody knows what the other's being told?

How are people supposed to have any kind of common understanding

Làm sao mọi người có bất cứ một sự đồng cảm nào với nhau

or know how to move together into the future?

hoặc biết cách đi chung con đường tới tương lai?

So I knew that I had to go there.

Cho nên tôi biết mình phải đến đó.

I just wanted to be in the center.

Tôi chỉ muốn đứng ở trung tâm.

I had no plan. I had no funding.

Tôi không có kế hoạch nào. Tôi không có tài trợ.

I didn't even have a camera at the time -- I had somebody bring it there,

Tôi thậm chí không có cả một chiếc máy ảnh ở thời điểm đó.

Tôi nhờ một người đem nó tới

because I wanted to get access to Al Jazeera,

bởi tôi muốn được vào Al Jazeera,

George Bush's favorite channel,

kênh yêu thích của George Bush

and a place which I was very curious about because it's disliked

và cũng là một nơi mà tôi rất tò mò bởi vì

chính phủ các nước Arab không thích nó

by many governments across the Arab world,

and also called the mouthpiece of Osama Bin Laden

và nó cũng được gọi là người phát ngôn của Osama Bin Laden

by some people in the US government.

bởi một số người trong chính quyền Mỹ.

So I was thinking, this station that's hated by so many people

Nên tôi đã nghĩ, bạn biết đấy, đài truyền thanh bị ghét

has to be doing something right.

bởi rất nhiều người chắc hẳn đã làm điều gì đúng đắn.

I've got to go see what this is all about.

Tôi cần phải tìm hiểu về nó.

And I also wanted to go see Central Command,

Và tôi cũng muốn xem Trạm điều hành trung ương,

which was 10 minutes away.

cách đó khoảng 10 phút, và bằng cách đó

And that way, I could get access to how this news was being created --

tôi có thể xem họ làm tin tức như thế nào

on the Arab side, reaching the Arab world,

từ phía Arab tiếp cận thế giới Arab,

and on the US and Western side, reaching the US.

và từ phía Mỹ và phương Tây tiếp cận nước Mỹ.

And when I went there and sat there,

Và khi tôi tới đó và ngồi ở đó,

and met these people that were in the center of it,

và gặp những con người là trung tâm của đài phát thanh

and sat with these characters,

và ngồi với những nhân vật này,

I met some surprising, very complex people.

tôi đã gặp những người rất phực tạp, gây ngạc nhiên.

And I'd like to share with you a little bit of that experience

Và tôi muốn chia sẻ với các bạn một ít về trải nghiệm đó

of when you sit with somebody

khi bạn ngồi với ai đó và quay phim họ, và khi bạn lắng nghe họ,

and you film them, and you listen to them,

and you allow them more than a five-second sound bite.

và bạn chỉ cho phép họ hơn 5 giây giới thiệu,

The amazing complexity of people emerges.

sự phức tạp diệu kỳ của con người diễn ra.

Samir Khader: Business as usual.

Sameer Khader: Công việc như bình thường.

Iraq, and then Iraq, and then Iraq.

Iraq, và sau đó là Iraq, và rồi lại Iraq.

Nhưng giữa hai chúng ta, nếu tôi nhận được một công việc ở Fox, tôi sẽ đồng ý.

But between us, if I'm offered a job with Fox, I'll take it.

To change the Arab nightmare into the American dream.

Để biến cơn ác mộng Arab thành giấc mơ Mỹ.

Tôi vẫn giữ ước mơ đó.

I still have that dream.

Có thể tôi sẽ không bao giờ làm được điều đó.

Maybe I will never be able to do it,

but I have plans for my children.

Nhưng tôi có dự định cho những đứa con của mình.

When they finish high school,

Khi chúng học xong trung học, tôi sẽ gửi chúng đến Mỹ du học.

I will send them to America to study there.

I will pay for their study.

Tôi sẽ trả tiền học cho chúng.

And they will stay there.

Và chúng sẽ ở lại đó.

Josh Rushing: The night they showed the POWs and the dead soldiers --

Josh Rushing: Vào cái đêm họ chiếu hình ảnh những tù nhân chiến tranh và binh lính thiệt mạng --

Al Jazeera showed them --

Al Jazeera đã cho chiếu những hình ảnh đó --

it was powerful, because America doesn't show those kinds of images.

nó rất mạnh mẽ bởi người Mỹ không bao giờ chiếu những hình ảnh đó.

Most of the news in America won't show really gory images

Hầu hết các tin tức ở Mỹ sẽ không chiếu những hình ảnh máu me đó

và hình ảnh đó cho thấy những người lĩnh Mỹ trong đồng phục bị kéo lê khắp sàn,

and this showed American soldiers in uniform, strewn about a floor,

a cold tile floor.

một cái sàn vuông lạnh lẽo.

And it was revolting.

Và nó đã gây phẫn nộ.

It was absolutely revolting.

Nó cực kỳ đáng phẫn nộ.

It made me sick at my stomach.

Nó khiến tôi ghê tởm đến tận ruột gan.

And then what hit me was, the night before,

Và rồi điều diễn ra với tôi, đêm trước đó,

there had been some kind of bombing in Basra,

có vài vụ đánh bom diễn ra ở Basra,

và Al Jazeera đã cho chiếu những hình ảnh mọi người.

and Al Jazeera had shown images of the people.

And they were equally, if not more, horrifying -- the images were.

Và chúng không kém phần rùng rợn.

And I remember having seen it in the Al Jazeera office,

Và tôi nhớ đã nhìn thấy những hình ảnh đó ở văn phòng Al Jazeera

and thought to myself, "Wow, that's gross.

và tự nhủ với mình, "Ồ, trông thật ghê tởm."

That's bad."

Tệ thật."

And then going away, and probably eating dinner or something.

Và tôi rời khỏi đó, và hình như đi ăn tối hoặc làm gì đó

And it didn't affect me as much.

So, the impact that had on me --

Và nó không ảnh hưởng đến tôi nhiều lắm.

me realizing that I just saw people on the other side,

Vậy đó -- tác động của những hình ảnh đó với tôi, tôi nhận ra rằng

Tôi vừa mới chứng kiến những con người ở phía bên kia.

and those people in the Al Jazeera office

và những người trong phòng Al Jazeera

must have felt the way I was feeling that night,

chắc hẳn cũng có cảm nhận như tôi vào đêm hôm đó.

and it upset me on a profound level

Và nó khiến tôi lo ngại sâu sắc

that I wasn't as bothered as much the night before.

khi tôi không hề suy nghĩ nhiều thế vào đêm trước.

It makes me hate war.

Nó khiến tôi căm ghét chiến tranh.

But it doesn't make me believe that we're in a world

Nhưng nó chưa thuyết phục được tôi rằng chúng ta đang sống trong một thế giới có thể sống không cần chiến tranh.

that can live without war yet.

Jehane Noujaim: I was overwhelmed by the response of the film.

Jehane Noujaim: Tôi vô cùng bất ngờ trước phản ứng về bộ phim,

We didn't know whether it would be able to get out there.

bởi chúng tôi không biết liệu nó có được phát hành hay không.

We had no funding for it.

Chúng tôi không có tiền.

We were incredibly lucky that it got picked up.

Chúng tôi may mắn bất ngờ khi bộ phim được chọn,

And when we showed the film

và khi chúng tôi cho chiếu phim ở Mỹ và thế giới Arab

in both the United States and the Arab world,

we had such incredible reactions.

chúng tôi nhận được những phản ứng tuyệt vời.

It was amazing to see how people were moved by this film.

Thật kinh ngạc khi nhìn thấy mọi người bị xúc động bởi bộ phim.

In the Arab world --

Tại thế giới Arab -- nó không hẳn là vì bộ phim;

and it's not really by the film, it's by the characters --

mà là nhờ những nhân vật.

I mean, Josh Rushing was this incredibly complex person

Tôi muốn nói, Josh Rushing là một người phực tạp lạ kỳ

who was thinking about things.

người luôn suy nghĩ về nhiều thứ.

And when I showed the film in the Middle East,

Và khi tôi chiếu phim tại Trung Đông,

people wanted to meet Josh.

mọi người muốn được gặp Josh.

He kind of redefined us as an American population.

Anh âý gần như định nghĩa lại hình ảnh người Mỹ chúng ta.

People started to ask me, "Where is this guy now?"

Mọi người bắt đầu, các bạn biết đấy, hỏi tôi xem anh ấy hiện ở đâu?

Al Jazeera offered him a job.

Al Jazeera đề nghị với tôi một công việc.

(Laughter)

And Samir, on the other hand,

Và mặt khác thì Sameer

was also quite an interesting character for the Arab world to see,

cũng là một nhân vật thú vị để cho thế giới Ả Rập gặp gỡ,

because it brought out the complexities of this love-hate relationship

bởi nó sẽ gợi lại sự phức tạp của mối quan hệ vừa yêu vừa ghét

that the Arab world has with the West.

mà thế giới Arab dành cho phương Tây.

In the United States, I was blown away by the motivations,

Tại Mỹ, tôi bị choáng ngợp bởi những động lực,

the positive motivations of the American people

những động lực tích cực của người Mỹ

when they'd see this film.

khi họ xem bộ phim.

You know, we're criticized abroad

Bạn biết đấy, chúng tôi bị chỉ trích ở nước ngoài vì

for believing we're the saviors of the world in some way,

tin rằng chúng tôi là vị cứu tinh của thế giới theo một cách nào đó,

but the flip side of it is that, actually,

nhưng mặt trái của sự việc thực sự là như vậy,

when people do see what is happening abroad

khi mọi người chứng kiến điều gì đang diễn ra ở nước ngoài

and people's reactions to some of our policy abroad,

và những phản ứng của mọi người trước một vài chính sách ngoại giao của chúng ta,

we feel this power, that we need to --

chúng ta cảm nhận được quyền lực mà chúng ta cần phải có --

we feel like we have to get the power to change things.

chúng ta cảm thấy cần phải có quyền lực để thay đổi.

And I saw this with audiences.

Và tôi chứng kiến điều đó với các khán giả.

This woman came up to me after the screening and said,

Một người phụ nữ tiến đến chỗ tôi sau buổi chiếu phim và nói, "Cô biết đấy,

"You know, I know this is crazy.

I saw the bombs being loaded on the planes,

Tôi biết điều này thật điên rồ. Tôi nhìn thấy những quả bom chất đầy trên các máy bay;

I saw the military going out to war,

Tôi nhìn thấy những đội quân tiến ra chiến trường.

but you don't understand people's anger towards us

Nhưng cô không thể hiểu được sự phẫn nộ của mọi người đối với chúng ta

until you see the people in the hospitals and the victims of the war,

cho đến khi cô nhìn thấy những người trong bệnh viên và những nạn nhân của chiến tranh,

and how do we get out of this bubble?

và làm thế nào để chúng ta thoát ra khỏi mớ bòng bong này?

How do we understand what the other person is thinking?"

Làm sao chúng ta hiểu được người khác đang nghĩ gì?"

Now, I don't know whether a film can change the world.

Lúc này, tôi không biết liệu một bộ phim có thể thay đổi thế giới,

But I know the power of it,

nhưng tôi biết nó đang bắt đầu -- tôi biết sức mạnh của nó --

I know that it starts people thinking about how to change the world.

Tôi biết nó khiến mọi người phải nghĩ làm thế nào để thay đổi thế giới.

Now, I'm not a philosopher,

Hiện tại, tôi không phải là một nhà triết học,

so I feel like I shouldn't go into great depth on this,

cho nên tôi thấy mình không cần đi sâu vào vấn đề này nhưng

but let film speak for itself and take you to this other world.

hãy để bộ phim tự nói về nó và đem bạn đến thế giới khác.

Because I believe that film has the ability to take you across borders,

Bởi tôi tin rằng phim có khả năng đem bạn vượt ra khỏi biên giới.

I'd like you to just sit back and experience for a couple of minutes

Tôi muốn các bạn hãy ngồi đó và cảm nhận một vài phút

being taken into another world.

cảm giác được đưa tới thế giới khác.

And these couple clips take you inside of two of the most difficult conflicts

Và những clip này cho bạn thấy

hai trong số những xung đột phực tạp nhất mà chúng ta phải đối mặt ngày nay.

that we're faced with today.

[The last 48 hours of two Palestinian suicide bombers.]

[Paradise Now]

[Man: As long as there is injustice, someone must make a sacrifice!]

Người đàn ông: Chỉ cần bất công còn tồn tại, ai đó cần phải hi sinh!

[Woman: That's no sacrifice, that's revenge!]

Người phụ nữa: Đó không phải là sự hi sinh, đó là trả thù!

Khi bạn giết người thì không có sự phân biệt giữa nạn nhân và kẻ chiếm đóng.

[If you kill, there's no difference between victim and occupier.]

[Man: If we had airplanes, we wouldn't need martyrs, that's the difference.]

Người đàn ông: Nếu chúng ta có máy bay, chúng ta sẽ không cần tới cảm tử quân, đó là sự khác biệt.

[Woman: The difference is that the Israeli military is still stronger.]

Người phụ nữ: Sự khác biệt là quân đội Israel đang ngày càng mạnh hơn.

[Man: Then let us be equal in death.]

Ngươi đàn ông: Vậy thì hãy để chúng ta bình đẳng trong cái chết.

[We still have Paradise.]

Chúng ta vẫn còn thiên đường.

[Woman: There is no Paradise! It only exists in your head!]

Người phụ nữ: Không có thiên đường nào hết! Nó chỉ tồn tại trong đầu anh!

[Man: God forbid!]

Người đàn ông: Chúa cấm điều đó!

[May God forgive you.]

Cầu Chúa tha thứ cho em.

[If you were not Abu Azzam's daughter ...]

Nếu em không phải là con gái của Abu Azzam ...

[Anyway, I'd rather have Paradise in my head than live in this hell!]

Dù sao đi nữa, anh thà có thiên đường trong đầu còn hơn là sống trong địa ngục này!

[In this life, we're dead anyway.]

Trong cuộc đời này, chúng ta cuối cùng sẽ phải chết.

[One only chooses bitterness when the alternative is even bitterer.]

Một người chỉ lựa chọn sư cay đắng khi những sự lựa chọn khác còn cay đắng hơn.

[Woman: And what about us? The ones who remain?]

Người phụ nữa: Vậy còn chúng ta? Những người ở lại?

[Will we win that way?]

Chúng ta sẽ chiến thằng theo cách đó ư?

[Don't you see what you're doing is destroying us?]

Anh không thấy là những thứ chúng ta làm đang hủy hoại chúng ta sao?

[And that you give Israel an alibi to carry on?]

Và rằng anh đã cho Israel một chứng cứ ngoại phạm để tiếp tục?

[Man: So with no alibi, Israel will stop?]

Người đàn ông: Vậy nếu không có chứng cứ ngoại phạm, Israel sẽ dừng lại sao?

[Woman: Perhaps. We have to turn it into a moral war.]

Người phụ nữ: Có lẽ vậy. Chúng ta cần phải biến nó thành một cuộc chiến đạo đức.

[Man: How, if Israel has no morals?]

Người đàn ông: Làm thế nào, nếu Israel không có đạo đức?

[Woman: Be careful!]

Người phụ nữ: Hãy coi chừng!

[And the real people building peace through non-violence]

[Encounter Point]

Video: (Ambulance siren) [Tel Aviv, Israel 1996]

Zvika: Vợ tôi, Ayelet gọi điện cho tôi và nói,

[Tzvika: My wife Ayelet called me and said, ]

["There was a suicide bombing in Tel Aviv."]

"Có một vụ đánh bom tự sát ở Tel Aviv."

[Ayelet: What do you know about the casualties?]

Ayelet: Anh biết gì về số thương vong không?

[Tzvika off-screen: We're looking for three girls.]

Chúng tôi đang tìm kiếm ba cô gái.

[We have no information.]

Zvika: Chúng tôi không có thông tin gì.

[Ayelet: One is wounded here, but we haven't heard from the other three.]

Ayelet; Một người bị thương ở đây, nhưng chúng tôi chưa biết gì về ba người còn lại.

[Tzvika: I said, "OK, that's Bat-Chen, that's my daughter.]

Zvika: Tôi đã nói, "Ok, đó là Bat-Chen, con gái của tôi.

[Are you sure she is dead?"]

Anh có chắc là nó đã chết không?"

[They said yes.]

Họ bảo có.

Video: (Police siren and shouting over megaphone)

[Bethlehem, Occupied Palestinian Territories, 2003]

[George: On that day, at around 6:30]

George: Vào ngày đó, hoảng 6:30

[I was driving with my wife and daughters to the supermarket.]

tôi đang lái xe cùng vợ và các con gái tới siêu thị.

[When we got to here ...]

Khi chúng tôi đến đó,

Chúng tôi thấy ba chiếc xe jeep của quân đôi Israel đỗ ở bên lề đường.

[we saw three Israeli military jeeps parked on the side of the road.]

Khi chúng tôi đi qua chiêc jeep thứ nhất,

[When we passed by the first jeep ...]

[they opened fire on us.]

họ xả súng vào chúng tôi.

[And my 12-year-old daughter Christine]

Và đứa con gái 12 tuổi của tôi Christine

[was killed in the shooting.]

đã bị giết trong loạt đạn đó.

[Bereaved Families Forum, Jerusalem]

[Tzvika: I'm the headmaster for all parts.]

Tôi là hiệu trưởng về mọi lĩnh vực.

[George: But there is a teacher that is in charge?]

George: Nhưng có giáo viên nào chịu trách nhiệm không?

[Tzvika: Yes, I have assistants.]

Tzvika: Có, tôi có những người trợ lý.

[I deal with children all the time.]

Tôi làm việc với trẻ em thường xuyên.

[One year after their daughters' deaths both Tzvika and George join the forum]

[George: At first, I thought it was a strange idea.]

George: Ban đầu, tôi nghĩ đó là một ý nghĩ khác thường.

Nhưng sau khi suy nghĩ logic về việc đó,

[But after thinking logically about it, ]

[I didn't find any reason why not to meet them]

tôi thấy không có lý do gì để không gặp gỡ họ.

[and let them know of our suffering.]

và cho họ thấy sự thống khổ của chúng ta.

[Tzvika: There were many things that touched me.]

George: Có rất nhiều thứ gây xúc động cho tôi.

[We see that there are Palestinians who suffered a lot, who lost children,]

Chúng tôi đã thấy nhiều người Palestine phải chịu đựng nhiều đau khổ, mất con,

[and still believe in the peace process and in reconciliation.]

và vẫn tin vào hành trình hòa bình và hòa giải.

[If we who lost what is most precious can talk to each other,]

Nếu chúng ta, những người đã đánh mất điều quý giá nhất, vẫn có thể nói chuyện với nhau,

[and look forward to a better future,]

và hướng tới một tương lai tốt đẹp hơn,

[then everyone else must do so, too.]

thì tất cả mọi người khác cũng phải như vậy.

[From South Africa: A Revolution Through Music]

[Amandla]

(Music)

(Video) Man: Song is something that we communicated with people

Người đàn ông: Bài hát là công cụ để chúng tôi giao tiếp với mọi người

who otherwise would not have understood where we're coming from.

những người mà không có nó thì sẽ không hiểu được chúng tôi từ đâu tới.

You could give them a long political speech,

Bạn có thể cho họ một bài nói chuyện chính trị dài dòng

they would still not understand.

và họ vẫn sẽ không hiểu được.

But I tell you, when you finish that song,

Nhưng để tôi nói với bạn, khi bạn kết thúc bài hát,

people will be like, "Damn, I know where you niggas are coming from.

mọi người sẽ, "Quỷ thần ơi, tôi biết những người da đen các anh từ đâu tới.

I know where you guys are coming from.

Tôi biết các anh đến từ đâu.

Death unto apartheid!"

Chủ nghĩa apartheid hãy chết đi!"

Narrator: It's about the liberation struggle.

Người kể chuyện: Đó là vấn đề về cuộc đấu tranh tự dọ.

It's about those children who took to the streets --

Đó là về những đứa trẻ phải ra đường,

fighting, screaming, "Free Nelson Mandela!"

đánh nhau, gào thét: "Hãy trả tự do cho Nelson Mandela!"

It's about those unions who put down their tools

Đó là về những hiệp hội vứt bỏ công cụ xuống

and demanded freedom.

và đòi tự do.

Yes. Yes!

Vâng. Vâng!

(Music and singing)

(Singing) Freedom!

Tự do!

(Applause)

Jehane Noujaim: I think everybody's had that feeling of sitting in a theater,

Jehane Noujaim: Tôi nghĩ mọi người đều đã trải qua cảm giác ngồi trong rạp chiếu bóng,

trong một căn phòng tối, với những người lạ, xem một bộ phim mạnh mẽ,

in a dark room, with other strangers, watching a very powerful film,

and they felt that feeling of transformation.

và họ cảm thấy một sự thay đổi.

And what I'd like to talk about is

Và

điều tôi muốn nói là làm sao ta có thể sử dụng cảm xúc đó

how can we use that feeling

to actually create a movement through film?

để thực sự tạo ra một phong trào thông qua phim ảnh?

I've been listening to the talks in the conference,

Tôi đã nghe nhiều bài nói chuyện

ở một vài hội nghị, và Robert Wright hôm qua đã nói

and Robert Wright said yesterday

that if we have an appreciation for another person's humanity,

rằng nếu chúng ta biết cảm kích lòng nhân đạo của người khác,

then they will have an appreciation for ours.

thì chúng ta sẽ biết cảm kích chính lòng nhân đạo của bản thân.

And that's what this is about.

Và đó là những gì tôi muốn nói.

It's about connecting people through film,

Đó là về kết nết mọi người thông qua phim ảnh,

getting these independent voices out there.

góp lại những tiếng nói độc lập ngoài kia.

Now, Josh Rushing actually ended up leaving the military

Hiện nay Josh Rushing cuối cùng đã rời quân ngũ

and taking a job with Al Jazeera.

và làm việc với Al Jazeera,

(Laughter)

cho nên ông cảm thấy rằng mình cần phải ở trong đội ngũ của Al Jazeera quốc tế bởi

So his feeling is that he's at Al Jazeera International

because he feels like he can actually use media

ông thấy mình có thể sử dụng thuyền thông

to bridge the gap between East and West.

để kết nối khoảng cách giữa Đông và Tây.

And that's an amazing thing.

Và đó là một điều tuyệt vời.

But I've been trying to think about ways

Nhưng tôi đã cỗ nghĩ về những cách

to give power to these independent voices,

để đem lại sức mạnh cho những tiếng nói độc lập,

to give power to the filmmakers,

đem lại sức mạnh cho những nhà làm phim,

to give power to people who are trying to use film for change.

đem lại sức mạnh cho những người đang cố dùng điện ảnh để thay đổi.

And there are incredible organizations

Và có những tổ chức ý nghĩa

that are out there doing this already.

đã làm việc đó ngoài kia.

There's Witness, that you heard from earlier.

Có tổ chức Nhân Chứng mà bạn đã nghe trước đây.

There's Just Vision, that are working with Palestinians and Israelis

Có tổ chức Tầm Nhìn Chính Trực, đang làm việc với những người dân Palestine và Israel

who are working together for peace, and documenting that process

tất cả đang làm việc cùng nhau vì hòa bình, và ghi lại quá trình đó

and getting interviews out there and using this film

và thực hiện các cuộc phỏng vấn và sử dụng bộ phim này

to take to Congress to show that it's a powerful tool,

để đem tới Quốc Hội để cho thấy đó là một công cụ quyền lực

to show that this is a woman who's had her daughter killed in an attack,

cho thấy một người phụ nữ có đứa con gái bị giết trong một cuộc tấn công

and she believes that there are peaceful ways to solve this.

vẫn tin rằng có những phương pháp hòa bình để giải quyết vấn đề này.

There's Working Films and there's Current TV,

Có tổ chức Những bộ phim đang thực hiện và có tổ chức TV Ngày Nay,

which is an incredible platform for people around the world

một diễn đàn hay cho mọi người khắp thế giới

to be able to put their --

để góp sức - vâng, nó thật tuyệt.

(Applause)

Yeah, it's amazing.

I've watched it and I'm blown away by it

Tôi đã xem nó và tôi bị choáng ngợp

and its potential to bring voices from around the world --

bởi nó và tiềm năng tập hợp tiếng nói khắp nơi trên thế giới,

independent voices from around the world --

những tiếng nói độc lập khắp mọi nơi,

and create a truly democratic, global television.

và tạo ra một truyền hình thực sự dân chủ và quốc tế.

So what can we do to create a platform for these organizations,

Vậy chúng ta có thể làm gì để tạo ra một diễn đàn cho những tổ chức này,

to create some momentum,

tạo động lực,

to get everybody in the world involved in this movement?

kêu gọi mọi người trên thế giới tham gia vào phong trào?

I'd like for us to imagine for a second.

Tôi muốn chúng ta hãy hình dung một giây -- tưởng tượng một ngày

Imagine a day when you have everyone coming together from around the world.

khi bạn có tất cả mọi người từ mọi nơi trên thế giới tụ họp lại.

You have towns and villages and theaters --

Bạn có những thị trấn và những ngôi làng và những rạp chiếu bóng từ khắp mọi nơi trên thế giới

all from around the world,

getting together, and sitting in the dark,

tụ họp lại, và ngồi trong bóng tối,

and sharing a communal experience of watching a film,

và chia sẻ một trải nghiệm chung khi xem một bộ phim,

or a couple of films, together.

hoặc một vài bộ phim, cùng nhau.

Watching a film which maybe highlights a character that is fighting to live,

Xem một bộ phim gồm những tiêu điểm

một nhân vật đang đấu tranh để sống, hoặc chỉ

or just a character that defies stereotypes,

là một nhân vật chống lại những định kiến,

makes a joke, sings a song.

đùa, hát .

Comedies, documentaries, shorts.

Phim hài, tài liệu, phim ngắn.

This amazing power can be used to change people

Sức mạnh kinh ngạc có thể được dùng để thay đổi con người

and to bond people together; to cross borders,

và kết nói mọi người với nhau, vượt qua biên giới

and have people feel like they're having a communal experience.

và làm cho mọi người cảm thấy như họ đang có một trải nghiệm chung.

So if you imagine this day when all around the world,

Cho nên nếu bạn tưởng tượng ngày này khi khắp thế giới

you have theaters and places where we project films.

đều có rạp chiếu bóng từ khắp thế giới và những nơi chúng tôi chiếu phim.

If you imagine projecting from Times Square

Nếu bạn tưởng tượng --

chiếu từ Quảng trường Thời đại cho đến Quảng trường Tahir ở Cairo,

to Tahrir Square in Cairo,

the same film in Ramallah, the same film in Jerusalem.

cùng một bộ phim ở Ramallah, cùng một bộ phim ở Jerusalem.

You know, we've been talking to a friend of mine

Bạn biết đấy, chúng tôi đã nói chuyện với một người bạn của tôi

about using the side of the Great Pyramid

về việc sử dụng mặt của Kim Tự Tháp

and the Great Wall of China.

và Vạn Lý Trường Thành ở Trung Quốc.

Những gì bạn có thể tưởng tượng là vô tận,

It's endless what you can imagine,

in terms of where you can project films

xét trên yếu tố nơi bạn có thể chiếu phim

and where you can have this communal experience.

và nơi bạn có thể có được trải nghiệm tập thể.

And I believe that this one day, if we can create it,

Và tôi tin rằng một ngày kia, nếu chúng ta có thể tạo ra nó,

this one day can create momentum for all of these independent voices.

một ngày kia nó có thể tạo động lực cho tất cả những tiếng nói độc lập.

There isn't an organization which is connecting the independent voices

Chưa có

một tổ chức nào kết nối

những tiếng nói độc lập khắp thế giới,

of the world to get out there,

and yet I'm hearing throughout this conference

và tôi đang nghe từ hội nghị này

that the biggest challenge in our future

rằng điều nguy hiểm nhất trong tương lai của chúng ta là sự thiếu hiểu biết lẫn nhau

is understanding the other,

and having mutual respect for the other and crossing borders.

và thiếu sự tôn trọng người khác và thiếu sự vượt ra khỏi biên giới.

And if film can do that,

Và nếu một bộ phim có thể làm điều đó,

and if we can get all of these different locations in the world

và nếu chúng ta có thể khiến cho tất cả những vùng khác nhau trên thế giới

to watch these films together --

xem những bộ phim đó cùng nhau, đó sẽ là một ngày tuyệt vời.

this could be an incredible day.

So we've already made a partnership,

Cho nên chúng tôi thực ra đã đã có một cộng sư, thông qua

set up through somebody from the TED community,

một người từ cộng đồng TED,

John Camen, who introduced me to Steven Apkon,

John Camen, giới thiệu tôi với

Steven Apkon, từ Trung tâm phim Jacob Burns.

from the Jacob Burns Film Center.

And we started calling up everybody.

Và chúng tôi bắt đầu kêu gọi mọi người.

And in the last week,

Và trong tuần trước, có rất nhiều người hưởng ứng chúng tôi

there have been so many people that have responded to us,

from as close as Palo Alto, to Mongolia and to India.

từ những nơi gần như Palo Alto cho đến Mông Cổ rồi đến Ấn Độ.

There are people that want to be a part of this global day of film;

Có những người muốn là một phần của ngày phim toàn cầu này,

to be able to provide a platform for independent voices

muốn có thể tạo ra một diễn đàn cho những tiếng nói độc lập

and independent films to get out there.

và những bộ phim độc lập được biết tới.

Now, we've thought about a name for this day,

Chúng tôi đã nghĩ về cái tên cho ngày này

and I'd like to share this with you.

và tôi muốn chia sẻ với các banj.

Now, the most amazing part of this whole process

Phần hay nhất của toàn bộ quá trình

has been sharing ideas and wishes,

là chia sẻ ý tưởng và lời chúc,

and so I invite you to give brainstorms onto

vậy nên tôi mời các bạn đưa ra ý kiến

how does this day echo into the future?

làm thế nào để ngày này vang vọng tới tương lai?

How do we use technology to make this day echo into the future,

Làm sao để chúng ta sử dụng công nghệ để khiến cho ngày này vang dội đến tương lai,

so that we can build community

để chúng ta có thể xây dựng cộng đồng

and have these communities working together, through the Internet?

và làm cho những cộng đồng đó làm việc cùng nhau, thông qua internet?

There was a time, many, many years ago,

Có một thời điểm, rất nhiều năm về trước,

when all of the continents were stuck together.

khi tất cả các lục địa dính vào nhau.

And we call that landmass Pangea.

Và chúng ta gọi vùng đất đó là Pangea.

So what we'd like to call this day of film is Pangea Cinema Day.

Cho nên chúng tôi muốn gọi ngày phim này là Ngày phim Pangea.

And if you just imagine

Và nếu bạn chỉ hình dung

that all of these people in these towns would be watching,

rằng tất cả mọi người ở mọi thị trấn sẽ xem phim,

then I think that we can actually really make a movement

thì tôi nghĩ rằng chúng ta có thể thực sự tạo ra một phong trào

towards people understanding each other better.

giúp mọi người hiểu nhau hơn.

I know that it's very intangible, touching people's hearts and souls,

Tôi biết đó là một việc rất vô hình, để chạm đến trái tim và tâm hồn mọi người,

but the only way that I know how to do it,

nhưng cách duy nhất tôi biết làm thế nào.

the only way that I know how to reach out to somebody's heart and soul

cách duy nhất tôi biết để chạm tới

trái tim và tâm hồn mọi người khắp nơi trên thế giới là bằng cách cho họ xem một bộ phim.

all across the world, is by showing them a film.

And I know that there are independent filmmakers and films out there

Và tôi biết có những nhà làm phim độc lập và những bộ phim độc lập ngoài kia

that can really make this happen.

có khả năng biến điều đó thành sự thật.

Và đó là mơ ước của tôi.

And that's my wish.

Tôi nghĩ rằng tôi cần phải nói với các bạn điều ước một dòng của mình,

I guess I'm supposed to give you my one-sentence wish,

but we're way out of time.

nhưng chúng ta đã hết thời gian.

Chris Anderson: That is an incredible wish.

Chris Anderson: Đó là một điều ước tuyệt vời.

Pangea Cinema: The day the world comes together.

Phim Pangea - ngày thế giới xích lại gần nhau.

JN: It's more tangible than world peace, and it's certainly more immediate.

JN: Điều này vô hình hơn cả hòa bình thế giới, và chắc chắn là nó có tác động tức thời hơn.

But it would be the day that the world comes together through film,

Nhưng đó sẽ là ngày thế giới xích lại gần nhau thông qua phim ảnh,

the power of film.

sức mạn của phim.

CA: Ladies and gentlemen, Jehane Noujaim.

CA: Thưa các quý ông và quý bà, xin giới thiệu Jehane Noujaim.