Jehane Noujaim: TEDPrize wish: Unite the world on Pangea Day

Tłumaczenie: Justyna Marcinek Korekta: Anna Romańska

I can't help but this wish:

Na myśl przychodzi mi to życzenie,

to think about when you're a little kid, and all your friends ask you,

gdy w dzieciństwie przyjaciele cię pytają:

"If a genie could give you one wish in the world,

"Gdybyś mógł mieć jedno życzenie - co by to było?”

what would it be?"

And I always answered,

A ja zawsze odpowiadałam:

"Well, I'd want the wish

to have the wisdom to know exactly what to wish for."

"Chciałabym wiedzieć, czego sobie życzyć”.

Well, then you'd be screwed,

Chociaż wtedy nic mi po takiej wiedzy

because you'd know what to wish for, and you'd use up your wish,

bo zużyłabym już swoje życzenie.

and now, since we only have one wish -- unlike last year they had three wishes --

Skoro zatem mam jedno życzenie a nie trzy,

nie będę sobie tego życzyła.

I'm not going to wish for that.

So let's get to what I would like, which is world peace.

Zamiast tego chciałabym pokoju na świecie.

And I know what you're thinking:

Wiem, co sobie myślicie.

You're thinking, "The poor girl up there,

Myślicie sobie: "Biedna dziewczyna.

she thinks she's at a beauty pageant.

Myśli, że jest na wyborach Miss.

She's not. She's at the TED Prize."

A to przecież rozdanie nagród TED Prize".

(Laughter)

Ale ja naprawdę uważam, że to możliwe

But I really do think it makes sense.

And I think that the first step to world peace

i aby uzyskać pokój ludzie muszą się nawzajem poznać.

is for people to meet each other.

I've met a lot of different people over the years,

Przez lata poznałam mnóstwo ludzi,

and I've filmed some of them,

o niektórych robiłam filmy:

from a dotcom executive in New York who wanted to take over the world,

od nowojorskiego dyrektora, który chciał opanować świat

to a military press officer in Qatar,

po rzecznika prasowego w Katarze,

who would rather not take over the world.

który wolałby tego nie czynić.

If you've seen the film "Control Room" that was sent out,

Jeśli widzieliście film "Control Room”,

you'd understand a little bit why.

to wiecie dlaczego. Dziękuje bardzo.

(Applause)

(Oklaski)

Thank you.

Niektórzy z was go widzieli!

Wow! Some of you watched it. That's great. That's great.

To wspaniale.

So basically what I'd like to talk about today

Tak więc dzisiaj chciałabym opowiedzieć

is a way for people to travel,

o trochę innym sposobie w jaki można podróżować

to meet people in a different way than --

by poznawać innych ludzi.

because you can't travel all over the world at the same time.

Ponieważ nie można zwiedzić całego świata w tym samym czasie.

And a long time ago -- well, about 40 years ago --

Dawno temu, około 40 lat temu,

my mom had an exchange student.

moja mama gościła studentkę z wymiany.

And I'm going to show you slides of the exchange student.

Zaraz pokaże wam slajdy ze zdjęciami.

This is Donna.

To jest Donna.

This is Donna at the Statue of Liberty.

Donna przy Statui Wolności.

This is my mother and aunt teaching Donna how to ride a bike.

Moja mama i ciocia uczą Donnę jeździć na rowerze.

This is Donna eating ice cream.

Tutaj je lody.

And this is Donna teaching my aunt how to do a Filipino dance.

A tutaj Donna uczy moją ciocię tańca filipińskiego.

I really think as the world is getting smaller,

Świat jest coraz mniejszy i według mnie to coraz ważniejsze

it becomes more and more important

abyśmy się uczyli nawzajem naszych tańców,

that we learn each other's dance moves,

that we meet each other, we get to know each other,

abyśmy się spotykali i poznawali,

znaleźli sposób na przekraczanie granic,

we are able to figure out a way to cross borders,

to understand each other, to understand people's hopes and dreams,

aby zrozumieć siebie nawzajem, swoje nadzieje i marzenia,

what makes them laugh and cry.

wiedzieć, co nas uszczęśliwia i smuci.

And I know that we can't all do exchange programs,

Wiem, że nie wszyscy mogą wziąć udział w programach wymiany

and I can't force everybody to travel;

i że nie mogę nikogo zmusić do podróżowania.

I've already talked about that to Chris and Amy,

Rozmawiałam o tym z Chrisem i Amy

and they said that there's a problem with this:

i oni także zauważają ten problem.

You can't force people, free will.

Ludzie mają wolną wolę i nie można ich do niczego zmuszać.

And I totally support that, so we're not forcing people to travel.

Nie zmuszamy zatem ludzi do podróży.

But I'd like to talk about another way to travel

Ale chciałabym opowiedzieć o innym sposobie podróżowania,

w którym nie potrzeba statków ani samolotów,

that doesn't require a ship or an airplane,

and just requires a movie camera, a projector and a screen.

za to potrzeba kamery, projektora i ekranu.

And that's what I'm going to talk to you about today.

I o tym właśnie będę dzisiaj mówić.

I was asked that I speak a little bit about where I personally come from,

Poproszono mnie abym opowiedziała trochę

o tym skąd pochodzę.

and Cameron, I don't know how you managed to get out of that one,

Nie wiem jak Cameron wykręcił się od odpowiedzi na to pytanie.

but I think that building bridges is important to me

Dla mnie budowanie mostów jest bardzo ważne

because of where I come from.

właśnie z powodu mojego pochodzenia.

I'm the daughter of an American mother

Moja matka jest Amerykanką

and an Egyptian-Lebanese-Syrian father.

a ojciec ma pochodzenie egipsko-libańsko-syryjskie.

So I'm the living product of two cultures coming together.

Tak więc jestem żywym produktem połączenia dwóch kultur.

No pun intended.

(Laughter)

Gra słów przypadkowa.

I ze względu na to, iż jestem

And I've also been called,

Amerykanką o pochodzeniu egipsko-libańsko-syryjskim o perskim imieniu,

as an Egyptian-Lebanese-Syrian American with a Persian name,

the "Middle East Peace Crisis."

nazywali mnie Kryzysem Bliskowschodnim.

So maybe me starting to take pictures was some kind of way

Być może zaczęłam robić zdjęcia

to bring both sides of my family together --

aby przybliżyć do siebie dwie gałęzie mojej rodziny

a way to take the worlds with me, a way to tell stories visually.

i aby pokazać te światy, opowiedzieć historie w sposób wizualny.

It all kind of started that way,

Tak to się zaczęło,

but I think that I really realized the power of the image

ale prawdziwie zrozumiałam potęgę obrazu,

when I first went to the garbage-collecting village

gdy po raz pierwszy odwiedziłam wioskę zbieraczy śmieci w Egipcie.

in Egypt, when I was about 16.

Miałam około 16 lat, zabrała mnie tam matka.

My mother took me there.

She's somebody who believes strongly in community service,

Moja matka jest gorącą zwolenniczką pracy społecznej

and decided that this was something that I needed to do.

i postanowiła, że powinnam się tym zająć.

Pojechałam zatem tam i poznałam niesamowite kobiety.

And so I went there and I met some amazing women there.

There was a center there,

Na miejscu był ośrodek

where they were teaching people how to read and write,

gdzie uczono ludzi czytać i pisać

and get vaccinations against the many diseases

i szczepić się przeciwko wielu chorobom,

you can get from sorting through garbage.

które można złapać na wysypiskach śmieci.

And I began teaching there.

Zaczęłam tam uczyć.

I taught English, and I met some incredible women there.

Uczyłam języka angielskiego i poznałam tam niesamowite kobiety.

I met people that live seven people to a room,

Poznałam ludzi mieszkających w siedem osób w jednym pokoju,

barely can afford their evening meal,

których ledwo było stać na wieczorny posiłek,

yet lived with this strength of spirit and sense of humor

a którzy mimo to nie stracili pogody ducha, poczucia humoru

and just incredible qualities.

i innych niesamowitych cech.

I got drawn into this community and I began to take pictures there.

Ta społeczność mnie wciągnęła i zaczęłam robić zdjęcia.

I took pictures of weddings and older family members --

Robiłam zdjęcia na weselach, zdjęcia starszych członków rodziny,

things that they wanted memories of.

zdjęcia rzeczy, które chcieli uwiecznić.

About two years after I started taking these pictures,

Po upływie około 2 lat

the UN Conference on Population and Development

poproszono mnie abym je pokazała

asked me to show them at the conference.

na Konferencji ONZ na rzecz Ludności i Rozwoju w Kairze.

So I was 18; I was very excited.

Miałam wtedy 18 lat, byłam bardzo podekscytowana.

It was my first exhibit of photographs and they were all put up there,

To była moja pierwsza wystawa, były na niej wszystkie zdjęcia.

and after about two days, they all came down except for three.

Po około 2 dniach zdjęto je i zostawiono tylko trzy.

People were very upset,

Ludzie byli na mnie źli.

very angry that I was showing these dirty sides of Cairo,

Mieli mi za złe, że pokazuje mroczną stronę Kairu.

and why didn't I cut the dead donkey out of the frame?

Pytali czemu nie usunęłam zdechłego osła z kadru?

And as I sat there, I got very depressed.

Siedziałam tam, bardzo przygnębiona.

I looked at this big empty wall with three lonely photographs

Patrzyłam na tą pustą ścianę

na której ostały się trzy samotne zdjęcia.

that were, you know, very pretty photographs

Bardzo ładne zdjęcia - a ja czułam, że poległam.

and I was like, "I failed at this."

But I was looking at this intense emotion and intense feeling

Ale pomyślałam o tych silnych emocjach,

that had come out of people just seeing these photographs.

które wywołały moje fotografie.

Here I was, this 18-year-old pipsqueak that nobody listened to,

Oto ja - osiemnastoletnia małolata, której nikt nie słuchał,

and all of a sudden, I put these photographs on the wall,

nagle wiesza swoje zdjęcia na ścianie

and there were arguments, and they had to be taken down.

i pod wpływem sprzeciwów muszą one zostać zdjęte.

And I saw the power of the image, and it was incredible.

Wtedy pojęłam potęgę obrazu.

To było niesamowite.

And I think the most important reaction that I saw there was actually from people

Według mnie najważniejsza była reakcja ludzi,

którzy sami nigdy by nie pojechali do takiej wioski

that would never have gone to the garbage village themselves,

i którzy nigdy nie zdołaliby zobaczyć, że duch ludzki

that would never have seen that the human spirit could thrive

in such difficult circumstances.

może przetrwać nawet w takich ciężkich warunkach.

And I think it was at that point

I to wtedy zdecydowałam,

that I decided I wanted to use photography and film

że chce przy pomocy fotografii i filmu

to somehow bridge gaps, to bridge cultures,

przybliżać do siebie kultury, łączyć ludzi i przekraczać granice.

bring people together, cross borders.

Te cele zmotywowały mnie do działania.

And so that's what really kind of started me off.

Did a stint at MTV, made a film called "Startup.com,"

Pracowałam w MTV, nakręciłam film "Startup.com",

and I've done a couple of music films.

a potem około roku 2000 nakręciłam parę filmów muzycznych.

But in 2003, when the war in Iraq was about to start,

W 2003 roku, gdy Irak był u progu wojny,

poczułam coś bardzo surrealistycznego.

it was a very surreal feeling for me,

because before the war started,

Przed rozpoczęciem wojny media toczyły swoją własną wojnę.

there was kind of this media war that was going on.

And I was watching television in New York,

I oglądałam wtedy telewizję w Nowym Jorku

and there seemed to be just one point of view that was coming across,

i zdawało się, że ukazują tylko jeden punkt widzenia.

Relacja skierowana do oddziałów

and the coverage went from the US State Department

pochodziła od Departamentu Stanu USA.

to embedded troops.

Pokazywano ją w wiadomościach i można było usłyszeć,

And what was coming across on the news

was that there was going to be this clean war and precision bombings,

że ta wojna będzie przyzwoita, w grę wchodzą precyzyjne bombardowania,

and the Iraqis would be greeting the Americans as liberators,

Irakijczycy będą witać Amerykanów jako wybawicieli

and throwing flowers at their feet in the streets of Baghdad.

rzucając im kwiaty pod nogi, gdy ci wkroczą na ulice Bagdadu.

And I knew that there was a completely other story

Wiedziałam, że istnieje inna strona tej historii,

that was taking place in the Middle East, where my parents were.

która miała miejsce na Bliskim Wschodzie, gdzie mieszkali moi rodzice.

I knew that there was a completely other story being told,

Wiedziałam, że opowiadają zupełnie inną historię

and I was thinking, "How are people supposed to communicate with each other

i myślałam o tym jak ludzie mają się porozumieć,

when they're getting completely different messages,

skoro otrzymują zupełnie odmienne informacje

i nie wiedzą tego, co wie druga strona.

and nobody knows what the other's being told?

How are people supposed to have any kind of common understanding

Jak mają znaleźć porozumienie

or know how to move together into the future?

albo stworzyć wspólną przyszłość?

So I knew that I had to go there.

Wiedziałam, że muszę tam pojechać.

I just wanted to be in the center.

Chciałam być w centrum wydarzeń.

I had no plan. I had no funding.

Nie miałam żadnego planu ani funduszy.

I didn't even have a camera at the time -- I had somebody bring it there,

Nie miałam nawet jeszcze kamery.

Musiałam ją sobie załatwić,

because I wanted to get access to Al Jazeera,

bo chciałam dostać się do Al Jazeery,

George Bush's favorite channel,

ulubionej stacji George'a Busha,

and a place which I was very curious about because it's disliked

a także miejsca, którym byłam zainteresowana,

ponieważ nie podobało się ono rządom krajów arabskich

by many governments across the Arab world,

and also called the mouthpiece of Osama Bin Laden

i było nazywane rzecznikiem Osamy Bin Ladena

by some people in the US government.

przez niektórych w rządzie amerykańskim.

So I was thinking, this station that's hated by so many people

Pomyślałam więc, że taka znienawidzona przez wielu stacja

has to be doing something right.

pewnie musi robić coś we właściwy sposób.

I've got to go see what this is all about.

Musiałam zobaczyć o co chodzi.

And I also wanted to go see Central Command,

Chciałam także udać się do Dowództwa Centralnego,

which was 10 minutes away.

które znajdowało się niedaleko,

And that way, I could get access to how this news was being created --

i w ten sposób dowiedzieć się jak tworzy się wiadomości

on the Arab side, reaching the Arab world,

po arabskiej stronie dla arabskich widzów

and on the US and Western side, reaching the US.

i po amerykańskiej i zachodniej stronie dla amerykańskich widzów.

And when I went there and sat there,

Kiedy tam poszłam,

and met these people that were in the center of it,

poznałam ludzi będących w centrum tych wydarzeń.

and sat with these characters,

Rozmawiałam z nimi

I met some surprising, very complex people.

i okazali się zadziwiającymi, bardzo złożonymi ludźmi.

And I'd like to share with you a little bit of that experience

Chciałabym podzielić się z wami moim doswiadczeniem

of when you sit with somebody

kiedy to siedzi się z kimś i rozmawia, filmując go,

and you film them, and you listen to them,

and you allow them more than a five-second sound bite.

i kiedy pozwala się mu mówić przez więcej niż 5 sekund,

The amazing complexity of people emerges.

i wtedy zaczyna być widać tą ludzką złożoność.

Samir Khader: Business as usual.

Sameer Khander: Dzień jak co dzień.

Iraq, and then Iraq, and then Iraq.

Irak, Irak, potem znowu Irak.

A tak między nami to mam propozycję pracy u Foxa i ją przyjmę.

But between us, if I'm offered a job with Fox, I'll take it.

To change the Arab nightmare into the American dream.

Aby zamienić arabski koszmar w amerykański sen.

Wciąż liczę na ten sen.

I still have that dream.

Być może nigdy nie będę w stanie tego osiągnąć.

Maybe I will never be able to do it,

but I have plans for my children.

Ale mam plany związane z moimi dziećmi.

When they finish high school,

Kiedy skończą szkołę średnią wyślę ich do Ameryki na studia.

I will send them to America to study there.

I will pay for their study.

Zapłacę za ich naukę

And they will stay there.

i zostaną tam.

Josh Rushing: The night they showed the POWs and the dead soldiers --

Josh Rushing: Gdy pokazali jeńców wojennych i zabitych żołnierzy

Al Jazeera showed them --

na stacji Al Jazeera

it was powerful, because America doesn't show those kinds of images.

to było przejmujące, ponieważ w Ameryce zwykle nie pokazuje się takich obrazów.

Most of the news in America won't show really gory images

W większości reportaży nie pokazuje się drastycznych widoków,

a oni pokazali amerykańskich żołnierzy leżących na podłodze,

and this showed American soldiers in uniform, strewn about a floor,

a cold tile floor.

na zimnych płytach.

And it was revolting.

To było przerażające.

It was absolutely revolting.

Niewyobrażalnie przerażające.

It made me sick at my stomach.

Zrobiło mi się niedobrze.

And then what hit me was, the night before,

Potem do mnie dotarło, że w poprzedzającą noc

there had been some kind of bombing in Basra,

Basra została zbombardowana

i Al Jazeera pokazała zdjęcia ofiar.

and Al Jazeera had shown images of the people.

And they were equally, if not more, horrifying -- the images were.

I były one tak samo, o ile nie bardziej przerażające.

And I remember having seen it in the Al Jazeera office,

Pamiętam, że oglądałem je w biurze w Al Jazeerze

and thought to myself, "Wow, that's gross.

i pomyślałem sobie: "To okropne.

That's bad."

Naprawdę straszne".

And then going away, and probably eating dinner or something.

A potem poszedłem zjeść obiad czy coś.

And it didn't affect me as much.

So, the impact that had on me --

Nie poruszyło mnie to tak bardzo.

me realizing that I just saw people on the other side,

Dotarło do mnie potem,

że to są ci ludzie po drugiej stronie,

and those people in the Al Jazeera office

i ludzie z Al Jazeery

must have felt the way I was feeling that night,

musieli czuć to, co ja czułem tej nocy.

and it upset me on a profound level

Poczułem głębokie przygnębienie,

that I wasn't as bothered as much the night before.

że nie przejąłem się tak w tą poprzednią noc.

It makes me hate war.

To sprawia, że nienawidzę wojny.

But it doesn't make me believe that we're in a world

Jednak nie sprawia, że wierzę, że świat potrafi istnieć bez wojen.

that can live without war yet.

Jehane Noujaim: I was overwhelmed by the response of the film.

Byłam poruszona reakcjami na ten film,

We didn't know whether it would be able to get out there.

tym bardziej, że nie byliśmy pewni czy w ogóle ktoś go zobaczy.

We had no funding for it.

Nie mieliśmy żadnego wsparcia finansowego.

We were incredibly lucky that it got picked up.

Mieliśmy szczęście, że w ogóle został dostrzeżony

And when we showed the film

i kiedy pokazaliśmy go w Stanach i krajach arabskich

in both the United States and the Arab world,

we had such incredible reactions.

wywołał niesamowite reakcje.

It was amazing to see how people were moved by this film.

Ludzie byli poruszeni - to było niesamowite.

In the Arab world --

Nie sprawił tego sam film,

and it's not really by the film, it's by the characters --

ale bohaterowie.

I mean, Josh Rushing was this incredibly complex person

Josh Rushing jest bardzo złożoną osobowością

who was thinking about things.

i ma przemyślenia na temat wielu spraw.

And when I showed the film in the Middle East,

I kiedy pokazałam film na Bliskim Wschodzie,

people wanted to meet Josh.

ludzie chcieli poznać Josha.

He kind of redefined us as an American population.

Udało mu się w jakiś sposób zmienić postrzeganie nas Amerykanów.

People started to ask me, "Where is this guy now?"

Ludzie pytali mnie: "Gdzie jest teraz ten facet?"

Al Jazeera offered him a job.

Al Jazeera zatrudniła go.

(Laughter)

And Samir, on the other hand,

A Sameer, z drugiej strony,

was also quite an interesting character for the Arab world to see,

był ciekawą postacią dla świata arabskiego,

because it brought out the complexities of this love-hate relationship

gdyż pokazał złożoność tej relacji miłości/nienawiści

that the Arab world has with the West.

panującej między światem arabskim a Zachodem.

In the United States, I was blown away by the motivations,

Jeśli chodzi o Stany Zjednoczone to zadziwiła mnie postawa ludzi,

the positive motivations of the American people

pozytywna postawa Amerykanów

when they'd see this film.

po obejrzeniu tego filmu.

You know, we're criticized abroad

Jak wiadomo bywamy krytykowani zagranicą jako naród

for believing we're the saviors of the world in some way,

za to, że czujemy się jak wybawcy świata.

but the flip side of it is that, actually,

Ale z drugiej strony

when people do see what is happening abroad

kiedy ludzie mają szansę zobaczyć co się dzieje zagranicą

and people's reactions to some of our policy abroad,

i jakie są reakcje na naszą politykę zagraniczną

we feel this power, that we need to --

zaczynają czuć, że powinni,

we feel like we have to get the power to change things.

a nawet muszą coś zrobić by to zmienić.

And I saw this with audiences.

Widziałam to gdy obserwowałam moich widzów.

This woman came up to me after the screening and said,

Pewna kobieta powiedziała mi kiedyś po seansie:

"You know, I know this is crazy.

I saw the bombs being loaded on the planes,

"Wiem, że to głupie, ale widziałam jak ładują bomby,

I saw the military going out to war,

jak żołnierze wyruszali na wojnę.

but you don't understand people's anger towards us

Jednak ciężko zrozumieć wściekłość na nas

until you see the people in the hospitals and the victims of the war,

dopóki nie zobaczy się ludzi w szpitalach i ofiar wojennych.

and how do we get out of this bubble?

I jak wydostać się z tej bańki?

How do we understand what the other person is thinking?"

Jak zrozumieć co myśli druga osoba?"

Now, I don't know whether a film can change the world.

Nie wiem, czy film może zmienić świat,

But I know the power of it,

ale za to wiem, że pomaga on ludziom

I know that it starts people thinking about how to change the world.

zacząć myśleć o tym, jak zmienić świat.

Now, I'm not a philosopher,

Nie jestem filozofem, dlatego zamiast

so I feel like I shouldn't go into great depth on this,

zagłębiać się w to zagadnienie

but let film speak for itself and take you to this other world.

pozwolę aby film przemówił i zabrał was do tego innego świata,

Because I believe that film has the ability to take you across borders,

ponieważ wierzę, że ten film może zabrać was przez granice.

I'd like you to just sit back and experience for a couple of minutes

Usiądźcie wygodnie i przez kolejne parę minut

being taken into another world.

przenieście się do tego innego świata.

And these couple clips take you inside of two of the most difficult conflicts

Tych parę klipów zabierze was do miejsc

dotkniętych dwoma najtrudniejszymi konfliktami dzisiejszego świata.

that we're faced with today.

[The last 48 hours of two Palestinian suicide bombers.]

[Paradise Now]

[Man: As long as there is injustice, someone must make a sacrifice!]

Gdzie niesprawiedliwość, tam ktoś musi ponieść ofiarę!

[Woman: That's no sacrifice, that's revenge!]

To nie ofiara, a zemsta!

Gdy zabijasz, nie ma różnicy między ofiarą a okupantem.

[If you kill, there's no difference between victim and occupier.]

[Man: If we had airplanes, we wouldn't need martyrs, that's the difference.]

Gdybyśmy mieli samoloty nie potrzebowalibyśmy męczenników - taka jest różnica.

[Woman: The difference is that the Israeli military is still stronger.]

Różnica polega na tym, że armia izraelska jest wciąż silniejsza.

[Man: Then let us be equal in death.]

Bądźmy zatem równi wobec śmierci.

[We still have Paradise.]

Mamy wciąż nasz Raj.

[Woman: There is no Paradise! It only exists in your head!]

Nie ma Raju! On istnieje tylko w twojej głowie!

[Man: God forbid!]

Niech Bóg broni!

[May God forgive you.]

Niech Bóg ci wybaczy.

[If you were not Abu Azzam's daughter ...]

Gdybyś nie była córką Aby Azzama...

[Anyway, I'd rather have Paradise in my head than live in this hell!]

Wolę mieć swój Raj w głowie niż żyć w tym piekle.

[In this life, we're dead anyway.]

W tym życiu i tak jesteśmy już martwi.

[One only chooses bitterness when the alternative is even bitterer.]

Człowiek wybiera gorycz gdy do wyboru ma tylko większą gorycz.

[Woman: And what about us? The ones who remain?]

A co z nami? Tymi, którzy zostają?

[Will we win that way?]

Wygramy w ten sposób?

[Don't you see what you're doing is destroying us?]

Nie widzisz, że w ten sposób nas niszczysz?

[And that you give Israel an alibi to carry on?]

I że dajesz Izraelowi alibi aby ciągnąć tę wojnę?

[Man: So with no alibi, Israel will stop?]

Czyli bez alibi Izrael ją zakończy?

[Woman: Perhaps. We have to turn it into a moral war.]

Być może. Musimy zamienić ją na wojnę moralną.

[Man: How, if Israel has no morals?]

Jak jeśli Izrael nie ma moralności?

[Woman: Be careful!]

Bądź ostrożny!

[And the real people building peace through non-violence]

[Encounter Point]

Video: (Ambulance siren) [Tel Aviv, Israel 1996]

Moja żona Ayelet zadzwoniła do mnie i powiedziała:

[Tzvika: My wife Ayelet called me and said, ]

["There was a suicide bombing in Tel Aviv."]

"W Tel Avivie był zamach samobójczy".

[Ayelet: What do you know about the casualties?]

Co wiesz o ofiarach?

[Tzvika off-screen: We're looking for three girls.]

Szukamy trzech dziewcząt.

[We have no information.]

Nie mamy żadnych informacji.

[Ayelet: One is wounded here, but we haven't heard from the other three.]

Mamy jedną ranną, ale nie wiemy co z tą trójką.

[Tzvika: I said, "OK, that's Bat-Chen, that's my daughter.]

Powiedziałem: "Tak, to Bat-Chen, moja córka".

[Are you sure she is dead?"]

"Jesteście pewni, że nie żyje?"

[They said yes.]

Powiedzieli, że tak.

Video: (Police siren and shouting over megaphone)

[Bethlehem, Occupied Palestinian Territories, 2003]

[George: On that day, at around 6:30]

Tego dnia około 6:30

[I was driving with my wife and daughters to the supermarket.]

jechałem z żoną i dziećmi do supermarketu.

[When we got to here ...]

Kiedy dotarliśmy tam...

zobaczyliśmy trzy izraelskie żołnierskie jeepy na zboczu drogi.

[we saw three Israeli military jeeps parked on the side of the road.]

Kiedy minęliśmy pierwszego jeepa...

[When we passed by the first jeep ...]

[they opened fire on us.]

otworzyli do nas ogień.

[And my 12-year-old daughter Christine]

Moja 12-letnia córka Christine

[was killed in the shooting.]

została zabita w strzelaninie.

[Bereaved Families Forum, Jerusalem]

[Tzvika: I'm the headmaster for all parts.]

Jestem dyrektorem wszystkich wydziałów.

[George: But there is a teacher that is in charge?]

Ale jest też nauczyciel nadzorujący?

[Tzvika: Yes, I have assistants.]

Tak, mam asystentów.

[I deal with children all the time.]

Wciąż otaczam się dziećmi.

[One year after their daughters' deaths both Tzvika and George join the forum]

[George: At first, I thought it was a strange idea.]

Na początku myślałem, że to dziwny pomysł.

Ale po logicznym namyśle stwierdziłem,

[But after thinking logically about it, ]

[I didn't find any reason why not to meet them]

że nie widzę powodu aby ich unikać

[and let them know of our suffering.]

i nie pokazać im naszego cierpienia.

[Tzvika: There were many things that touched me.]

Wiele rzeczy mnie poruszyło.

[We see that there are Palestinians who suffered a lot, who lost children,]

Wiemy, że są Palestyńczycy, którzy wiele wycierpieli, stracili dzieci,

[and still believe in the peace process and in reconciliation.]

i którzy wciąż wierzą w rozmowy pokojowe i pojednanie.

[If we who lost what is most precious can talk to each other,]

Jeśli my, ludzie, którzy stracili to, co najcenniejsze

[and look forward to a better future,]

wciąż możemy ze sobą rozmawiać i liczyć na lepszą przyszłość

[then everyone else must do so, too.]

to wszyscy powinni to także zrobić.

[From South Africa: A Revolution Through Music]

[Amandla]

(Music)

(Video) Man: Song is something that we communicated with people

Komunikujemy się z ludźmi poprzez muzykę

who otherwise would not have understood where we're coming from.

inaczej nie zrozumieliby tego, skąd pochodzimy.

You could give them a long political speech,

Można by im wygłosić długą polityczną przemowę

they would still not understand.

a oni wciąż by nie rozumieli.

But I tell you, when you finish that song,

Lecz gdy kończę piosenkę ludzie mówią:

people will be like, "Damn, I know where you niggas are coming from.

"Kurde, już wiem skąd wy czarni pochodzicie.

I know where you guys are coming from.

Wiem skąd pochodzicie.

Death unto apartheid!"

Śmierć polityce apartheidu!"

Narrator: It's about the liberation struggle.

Tu chodzi o walkę o wolność...

It's about those children who took to the streets --

O dzieci, które wyszły na ulice

fighting, screaming, "Free Nelson Mandela!"

walcząc i krzycząc: "Uwolnijcie Nelsona Mandelę!"

It's about those unions who put down their tools

O związki, które zastrajkowały

and demanded freedom.

i domagały się wolności.

Yes. Yes!

Tak. Tak!

(Music and singing)

(Singing) Freedom!

Wolność!

(Applause)

Jehane Noujaim: I think everybody's had that feeling of sitting in a theater,

Myślę, że każdy poczuł się jak w kinie,

w ciemnym pomieszczeniu z obcymi ludźmi, oglądając przejmujący film

in a dark room, with other strangers, watching a very powerful film,

and they felt that feeling of transformation.

i poczuliście tą przemianę.

And what I'd like to talk about is

I o tym właśnie chce mówić,

o tym jak wykorzystać to uczucie

how can we use that feeling

to actually create a movement through film?

aby pobudzać do działania poprzez doświadczenie filmowe.

I've been listening to the talks in the conference,

Słuchałam różnych przemów na konferencjach

i Robert Wright powiedział wczoraj,

and Robert Wright said yesterday

that if we have an appreciation for another person's humanity,

że gdybyśmy cenili u innych ludzi ich człowieczeństwo

then they will have an appreciation for ours.

oni bardziej cenili by nasze.

And that's what this is about.

I o to właśnie chodzi.

It's about connecting people through film,

O przybliżanie do siebie ludzi poprzez film,

getting these independent voices out there.

aby niezależne głosy miały szansę się przebić.

Now, Josh Rushing actually ended up leaving the military

Jeśli chodzi o Josha Rushinga, ostatecznie odszedł z armii

and taking a job with Al Jazeera.

i przyjął pracę w Al Jazeerze.

(Laughter)

Poczuł, że dzięki jego pracy dla międzynarodowej stacji Al Jazeera

So his feeling is that he's at Al Jazeera International

because he feels like he can actually use media

może wykorzystać media,

to bridge the gap between East and West.

aby zmniejszyć przepaść między Wschodem a Zachodem.

And that's an amazing thing.

To jest niezwykłe.

But I've been trying to think about ways

Myślałam od dawna nad sposobami, za pomocą których

to give power to these independent voices,

można by dać szansę tym niezależnym głosom,

to give power to the filmmakers,

szansę filmowcom,

to give power to people who are trying to use film for change.

szansę ludziom, którzy chcą coś zmienić poprzez film.

And there are incredible organizations

Istnieją fantastyczne organizacje,

that are out there doing this already.

które już się tym zajmują.

There's Witness, that you heard from earlier.

Jest organizacja Witness, o której słyszeliście wcześniej.

There's Just Vision, that are working with Palestinians and Israelis

Jest Just Vision, gdzie Palestyńczycy i Izraelici

who are working together for peace, and documenting that process

pracują razem w służbie pokoju, dokumentują cały proces,

and getting interviews out there and using this film

przeprowadzają wywiady i wykorzystują film

to take to Congress to show that it's a powerful tool,

by uświadomić Kongresowi potęgę tego narzędzia.

to show that this is a woman who's had her daughter killed in an attack,

Pokazać im kobietę, której córka została zabita w ataku,

and she believes that there are peaceful ways to solve this.

a która nadal wierzy w pokojowe rozwiązanie konfliktu.

There's Working Films and there's Current TV,

Istnieją także organizacje takie jak Working Film i Current TV

which is an incredible platform for people around the world

służące za platformę komunikacji dla ludzi na całym świecie.

to be able to put their --

Tak, to naprawdę niezwykłe.

(Applause)

Yeah, it's amazing.

I've watched it and I'm blown away by it

Obejrzałam je i jestem pod wrażeniem

and its potential to bring voices from around the world --

także jeśli chodzi o ich potencjał.

independent voices from around the world --

Dzięki nim niezależne głosy z całego świata mogą zostać usłyszane

and create a truly democratic, global television.

tworząc prawdziwie demokratyczną, globalną telewizję.

So what can we do to create a platform for these organizations,

Co możemy zatem zrobić aby stworzyć taką platformę,

to create some momentum,

aby nabrać rozmachu,

to get everybody in the world involved in this movement?

sprawić aby wszyscy ludzie na świecie przyłączyli się do tego ruchu?

I'd like for us to imagine for a second.

Wyobraźcie sobie przez sekundę dzień,

Imagine a day when you have everyone coming together from around the world.

w którym ludzie z całego świata łączą się.

You have towns and villages and theaters --

Miasta i wsie i kina na całym świecie

all from around the world,

getting together, and sitting in the dark,

łączą się i siedząc w ciemności

and sharing a communal experience of watching a film,

dzielą doświadczenie

or a couple of films, together.

jakim jest wspólne oglądanie filmu, albo kilku filmów.

Watching a film which maybe highlights a character that is fighting to live,

Filmu, który być może przedstawia

bohatera walczącego o życie,

or just a character that defies stereotypes,

albo obalającego stereotypy,

makes a joke, sings a song.

albo żartującego czy śpiewającego.

Comedies, documentaries, shorts.

Komedie, dokumenty, filmy krótkometrażowe.

This amazing power can be used to change people

Ta niezwykła siła może zostać użyta by zmienić ludzi,

and to bond people together; to cross borders,

zbliżyć ich do siebie, przekraczać granice

and have people feel like they're having a communal experience.

i dać ludziom odczuć, że przeżywają coś wspólnie.

So if you imagine this day when all around the world,

Jeśli więc wyobrazicie sobie taki dzień

you have theaters and places where we project films.

gdy na całym świecie otwarte będą kina i sale projekcyjne

If you imagine projecting from Times Square

i wyobrazicie sobie projekcję filmu

od Times Square do Tahir Square w Kairze,

to Tahrir Square in Cairo,

the same film in Ramallah, the same film in Jerusalem.

projekcję tego samego filmu w Ramallah i Jeruzalem.

You know, we've been talking to a friend of mine

Można by także użyć, tak jak zaproponował mój przyjaciel,

about using the side of the Great Pyramid

można być użyć Wielką Piramidę

and the Great Wall of China.

i Wielki Mur Chiński.

Możliwości jest nieskończenie wiele

It's endless what you can imagine,

in terms of where you can project films

jeśli chodzi o miejsca projekcji filmów

and where you can have this communal experience.

gdzie można by wziąć udział w tym wspólnym doświadczeniu.

And I believe that this one day, if we can create it,

I wierzę, że ten jeden dzień, jeśli uda nam się go stworzyć,

this one day can create momentum for all of these independent voices.

ten jeden dzień pomoże nabrać siły tym niezależnym głosom.

There isn't an organization which is connecting the independent voices

Nie istnieje miejsce

ani organizacja, która pomaga łączyć się

tym niezależnym głosom by zostać usłyszanym,

of the world to get out there,

and yet I'm hearing throughout this conference

a jednak wciąż słyszę na tej konferencji,

that the biggest challenge in our future

że największym zagrożeniem dla naszej przyszłości jest brak zrozumienia

is understanding the other,

and having mutual respect for the other and crossing borders.

i wzajemnego szacunku i przekraczania granic.

And if film can do that,

Film potrafi to zmienić,

and if we can get all of these different locations in the world

a my możemy zorganizować te miejsca na całym świecie

to watch these films together --

aby oglądać wspólnie filmy - to byłby niezwykły dzień.

this could be an incredible day.

So we've already made a partnership,

Udało nam się już nawiązać współpracę - wszystko za sprawą TED,

set up through somebody from the TED community,

ktoś ze społeczności TED

John Camen, who introduced me to Steven Apkon,

mianowicie John Camen

poznał mnie ze Stevenem Apkonem z organizacji Jacob Burns Film Center.

from the Jacob Burns Film Center.

And we started calling up everybody.

I zaczęliśmy dzwonić po ludziach.

And in the last week,

W zeszłym tygodniu dostaliśmy mnóstwo odpowiedzi

there have been so many people that have responded to us,

from as close as Palo Alto, to Mongolia and to India.

od Palo Alto, przez Mongolię po Indie.

There are people that want to be a part of this global day of film;

To są ludzie, którzy chcą być częścią tego światowego dnia filmu,

to be able to provide a platform for independent voices

pomóc w tworzeniu platformy dla niezależnych głosów,

and independent films to get out there.

by dać rozgłos niezależnym filmom.

Now, we've thought about a name for this day,

Myśleliśmy, jak nazwać ten dzień

and I'd like to share this with you.

i chce się z wami tym podzielić.

Now, the most amazing part of this whole process

Najwspanialszą częścią tego procesu

has been sharing ideas and wishes,

była wymiana pomysłów i pragnień

and so I invite you to give brainstorms onto

dlatego zapraszam was do burzy mózgów:

how does this day echo into the future?

Jak ten dzień zmieni przyszłość?

How do we use technology to make this day echo into the future,

Jak użyć technologii aby ten dzień zmienił przyszłość,

so that we can build community

abyśmy mogli budować wspólnotę

and have these communities working together, through the Internet?

i aby ludzie pracowali razem za pośrednictwem Internetu?

There was a time, many, many years ago,

Był dzień - był taki okres wiele, wiele lat temu,

when all of the continents were stuck together.

kiedy wszystkie kontynenty były razem.

And we call that landmass Pangea.

Nazywamy ten ląd Pangeą.

So what we'd like to call this day of film is Pangea Cinema Day.

Tak więc nazwaliśmy ten dzień filmu Dniem Kina Pangea.

And if you just imagine

Wyobraźcie sobie

that all of these people in these towns would be watching,

tych wszystkich ludzi w miastach oglądających filmy.

then I think that we can actually really make a movement

Uważam, że jesteśmy w stanie w ten sposób sprawić,

towards people understanding each other better.

aby ludzie się lepiej rozumieli.

I know that it's very intangible, touching people's hearts and souls,

Wiem, że poruszenie serc i dusz ludzi jest nieuchwytne,

but the only way that I know how to do it,

ale jedyny sposób w jaki potrafię to zrobić,

the only way that I know how to reach out to somebody's heart and soul

jedyny sposób jaki znam aby poruszyć czyjeś serce i duszę

na drugim końcu świata - to właśnie pokazanie mu filmu.

all across the world, is by showing them a film.

And I know that there are independent filmmakers and films out there

Wiem, że istnieją niezależni filmowcy,

that can really make this happen.

którzy naprawdę mogą to osiągnąć.

Oto moje życzenie.

And that's my wish.

Teraz chyba powinnam wypowiedzieć moje życzenie w jednym zdaniu,

I guess I'm supposed to give you my one-sentence wish,

but we're way out of time.

ale nie mamy już czasu.

Chris Anderson: That is an incredible wish.

To było niezwykłe życzenie.

Pangea Cinema: The day the world comes together.

Kino Pangea - dzień, w którym świat się jednoczy.

JN: It's more tangible than world peace, and it's certainly more immediate.

To bardziej osiągalne niż pokój na świecie, a na pewno szybsze.

But it would be the day that the world comes together through film,

To byłby dzień, w którym świat jednoczy się poprzez film,

the power of film.

potęgę filmu.

CA: Ladies and gentlemen, Jehane Noujaim.

Panie i Panowie - Jehane Noujaim.