What we can do about the culture of hate | Sally Kohn

142,444 views ・ 2018-04-11

TED


Vui lòng nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh bên dưới để phát video.

Translator: Dinh Lieu Vu Reviewer: Ai Van Tran
Mọi người nói tôi là một người tử tế…
tới mức đó là một phần của bản sắc cá nhân và nghề nghiệp
00:12
So people tell me I'm a nice person ...
0
12951
3001
mà tôi khá dễ dãi để có thể làm thân với bất kì ai,
kể cả những người trông đáng sợ.
00:18
to the point where it's part of my personal and professional identity
1
18020
4043
00:22
that I'm so nice and able to get along with anyone,
2
22087
4339
Như thể nó có sẵn trong tôi, thứ mà tôi nắm rõ.
(Tiếng cười)
00:26
even my most fierce opponents.
3
26450
3234
Nhưng điều ít ai biết…
00:30
It's like my "thing," it's what I'm known for.
4
30837
2210
đó là tôi đã từng là một kẻ nạt nộ.
00:33
(Laughter)
5
33071
2966
00:36
But what no one knows ...
6
36061
2936
Thành thực thì, tôi khá là vô tư.
Tôi đã chôn vùi kí ức hàng năm trời,
00:41
is that I was a bully.
7
41063
1523
và thậm chí, còn nhiều điều thật sự mơ hồ.
00:44
Honestly, I didn't think about it much myself.
8
44709
2412
Chối bỏ, nhân tiện, đó cũng là tính cách của tôi.
00:47
I buried the memories for years,
9
47145
3478
(Tiếng cười)
Nhưng mọi người càng tán dương tôi
00:50
and even still, a lot of it's really hazy.
10
50647
3532
vì là người hào phóng có thể kết thân với những người khó tính,
00:54
Denial, by the way, apparently is also one of my things.
11
54203
2643
và khi tôi càng viết nhiều bài báo
00:56
(Laughter)
12
56870
1229
và nói nhiều về việc làm thế nào để dễ gần,
00:58
But the more people started to praise me
13
58123
2556
01:00
for being a liberal who could get along with conservatives,
14
60703
2763
thì tôi lại thấy sự đạo đức giả đang dần lớn lên trong mình.
01:03
and the more I wrote articles about being nice
15
63490
2151
01:05
and gave talks about being nice,
16
65665
3024
Sẽ thế nào nếu tôi xấu tính thật sự?
01:08
the more I felt this hypocrisy creeping up inside me.
17
68713
4155
Khi tôi lên 10,
01:14
What if I was actually really mean?
18
74865
1825
lớp tôi có một bạn nữ tên là Vicky.
(Thở dài)
01:19
When I was 10 years old,
19
79877
2737
Và tôi đã dày vò cô ấy…
Một cách nhẫn tâm.
01:24
there was a girl in my class at school named Vicky.
20
84155
3020
Ý tôi là, mọi người cũng thế.
01:27
(Sigh)
21
87199
1449
01:28
And I tormented her ...
22
88672
1546
Kể cả giáo viên cũng trọc ghẹo bạn ấy.
Chẳng hay ho gì đâu, phải không?
01:32
mercilessly.
23
92330
1150
Vicky rõ là một cô gái có vấn đề.
01:35
I mean, everyone did.
24
95359
1391
01:36
Even the teachers picked on her.
25
96774
1584
Cô ấy hay bị chảy máu cam,
01:39
It doesn't make it any better, does it?
26
99769
1897
và cô ấy có rắc rối về vệ sinh --
01:42
Vicky was clearly a troubled kid.
27
102975
3343
khá nghiêm trọng.
Nhưng thay vì giúp đỡ bạn ý,
01:46
She would hit herself and give herself bloody noses
28
106342
2542
người rõ ràng đang phải chịu đựng những khó khăn trong cuộc sống…
01:48
and she had hygiene problems --
29
108908
1517
01:50
she had big hygiene problems.
30
110449
1861
thì mọi người lại trêu bạn ấy là “Vicky bầy nhầy.”
01:53
But instead of helping this girl,
31
113193
2145
01:55
who was plainly suffering from hardships in her life ...
32
115362
3133
Tôi cũng gọi “Vicky bầy nhầy.”
01:59
we called her "Sticky Vicky."
33
119889
1920
Ký ức rõ nét nhất của tôi là đang đứng đợi ở sảnh
02:03
I called her "Sticky Vicky."
34
123821
1750
bên ngoài dãy lớp học
chờ đợi Vicky đi ra từ phòng tắm,
02:08
My clearest memory is standing in the empty hallway
35
128634
4359
tay tôi cầm bảng, bút và một bảng khảo sát tôi tự làm,
thu thập thông tin về loại xà bông ưa thích,
02:13
outside the fifth grade classrooms
36
133017
1930
02:14
waiting for Vicky to come out of the bathroom,
37
134971
2800
như thể tôi đang làm một nghiên cứu khoa học
hay gì đó.
02:17
and I have a clipboard and a pen and a survey I've made up,
38
137795
3191
Và khi Vicky đi ra từ phòng tắm,
tôi sấn tới cô ấy và hỏi về loại xà phòng mà Vicky dùng.
02:21
asking about shampoo preferences,
39
141010
1766
02:22
like I'm doing a study for science class or something.
40
142800
3115
Giờ nghĩ lại,
tôi chẳng nhớ gì về các giáo viên,
02:25
And when Vicky comes out of the bathroom,
41
145939
2401
không thể gợi lại những cuốn sách tôi đã đọc năm đó,
02:28
I pounce on her and I ask her what shampoo she uses.
42
148364
2810
tôi cũng chẳng mảy may nhớ tới bất kì điều gì từ hồi lớp năm,
02:31
Now, to put this in perspective,
43
151198
2206
nhưng tôi nhớ rất rõ rằng
02:33
I can't remember the names of my teachers,
44
153428
2043
Vicky nói với tôi là cô ấy dùng xà bông White Rain.
02:35
I can't remember the names of any of the books I read that year,
45
155495
3017
Rõ như ngày hôm qua,
02:38
I pretty much can't remember anything from fifth grade,
46
158536
2572
như thể vừa mới sảy ra.
Và khi lớp học tan,
02:41
but I remember that Vicky told me she used White Rain shampoo.
47
161132
2947
Tôi đã chạy xuống sảnh la hét với tất cả bạn bè,
“Vicky bầy nhầy dùng xà bông White Rain.
02:45
Clear as yesterday,
48
165285
1181
02:46
like it just happened.
49
166490
1150
Đừng dùng xà bông White Rain
02:48
And as classes let out,
50
168775
1150
nếu không người bạn sẽ có mùi như Vicky bầy nhầy.”
02:49
I ran down the hall shouting at all the other kids,
51
169949
2779
02:52
"Sticky Vicky uses White Rain shampoo.
52
172752
2357
Tôi đã lãng quên ký ức này từ lâu.
02:55
Don't use White Rain shampoo
53
175133
1871
Sau cùng thì, khi bắt đầu nhớ lại,
02:57
or you'll smell like Sticky Vicky."
54
177028
3157
Tôi ngay lập tức muốn biết.
Tôi đã hỏi han bạn bè và cuối cùng thì tìm đến mạng xã hội,
03:02
I forgot about this memory for a long time.
55
182641
2001
và tôi làm mọi thứ để cố tìm ra Vicky.
03:04
When I finally started remembering it,
56
184666
1840
Tôi cần phải biết là cô ấy vẫn ổn,
03:06
I immediately needed to know more.
57
186530
1621
và tôi đã không làm tan nát đời cô ấy.
03:08
I reached out to friends and eventually social media,
58
188175
2492
03:10
and I did everything I could to try to find Vicky.
59
190691
2335
(Thở dài)
Nhưng điều tôi nhanh chóng nhận ra
03:13
I needed to know that she was OK,
60
193050
2802
là tôi không chỉ cố gắng hình dung Vicky giờ ra sao.
03:15
and that I hadn't ruined her life.
61
195876
1670
Mà còn cố hình dùng điều mình đã từng làm.
03:19
(Sigh)
62
199471
1039
03:20
But what I quickly realized
63
200534
1520
Khi tôi 10 tuổi,
03:22
was I wasn't just trying to figure out what happened to Vicky.
64
202078
2952
tôi đối xử với người khác như thể họ chẳng ra gì…
03:25
I was trying to figure out what happened to me.
65
205369
2287
kiểu như tôi là người tốt hơn Vicky,
03:29
When I was 10 years old,
66
209802
1294
còn cô ấy là đồ rác rưởi.
03:31
I treated another human being like some worthless other ...
67
211120
4769
Người tử tế kiểu gì mà lại đi làm thế?
03:36
like I was better than her,
68
216820
1476
Tôi biết mình trẻ con,
nhưng không phải ai cũng thế.
03:39
and she was garbage.
69
219349
1219
Hầu hết bọn nhóc không làm vậy, phải không?
03:42
What kind of a nice person does that?
70
222076
1830
Vậy sẽ thế nào nếu tôi không tốt đẹp như mọi người thấy?
03:44
I mean, I know I was only a kid,
71
224578
1611
Khi tôi thực sự chỉ là một con quỷ mang đầy thù hận.
03:46
but not all kids do that.
72
226213
1482
03:47
Most kids don't do that, right?
73
227719
2249
Rồi thì tôi bắt đầu nhận thấy mình có tính bốc đồng,
03:51
So, what if I wasn't nice after all?
74
231168
2369
03:53
I was really just a hateful monster.
75
233561
2817
suy nghĩ xấu và
muốn nói chúng ra.
03:57
Then I started to notice myself having these mean impulses,
76
237914
4892
Phải thừa nhận, hầu hết hầu hết những suy nghĩ xấu của tôi
đều từ những người cố chấp.
04:02
thinking mean thoughts
77
242830
1846
(Tiếng cười)
04:04
and wanting to say them.
78
244700
1216
Nhưng không chỉ có họ.
04:08
Admittedly, most of my mean thoughts were about conservatives.
79
248026
3169
Tôi cũng hay nghĩ tiêu cực về những người
theo chủ nghĩa tự do ủy mị, ôn hòa,
04:11
(Laughter)
80
251219
4790
những gã nhà băng tham lam ở phố Wall,
những người bài Hồi Giáo
04:16
But not just conservatives.
81
256033
1328
và những người lái xe chậm,
04:17
I also caught myself thinking mean things about mushy, centrist liberals
82
257385
4101
tôi thực sự khó chịu với các bác tài lái xe chậm.
(Tiếng cười)
04:21
and greedy Wall Street bankers
83
261510
1878
Và tôi cũng thấy chính mình từ những khoảnh khắc giả tạo này,
04:23
and Islamophobes
84
263412
1458
04:24
and slow drivers,
85
264894
1474
tôi hay để ý đến chúng hoặc chúng ngày càng tồi tệ hơn,
04:26
because I really hate slow drivers.
86
266392
2285
04:28
(Laughter)
87
268701
2519
đặc biệt là vài năm trở lại đây.
04:31
And as I'd catch myself in these moments of hypocrisy,
88
271244
3000
Và khi tôi cảm thấy tức tối --
hậm hực --
04:34
either I was just noticing them or they were getting worse,
89
274268
3699
Tôi thấy thế giới xung quanh mình dường như cũng trở nên đáng căm ghét hơn.
04:37
especially in the last few years.
90
277991
1583
Như kiểu có một cơn giận giữ sôi sục
04:40
And as I felt more hateful --
91
280149
2125
04:42
rageful, really --
92
282298
2288
âm thầm xung quanh chúng ta
04:44
I noticed the world around me seemed to be getting more hateful, too.
93
284610
3240
và ngày càng căng thẳng hơn.
04:47
Like there was this steady undercurrent of hate
94
287874
2554
Vì thế tôi nghĩ, mặt tích cực là,
04:50
bubbling up all around us
95
290452
2105
tôi nhận ra rằng ghét bỏ không chỉ là vấn đề của riêng tôi,
04:52
and increasingly overflowing.
96
292581
1707
04:55
So the plus side, I guess,
97
295973
2488
nó giống như sự lạc quan ích kỉ --
04:58
is that I realized that hate was not just my problem,
98
298485
5218
(Tiếng cười)
bởi vì giờ đây thay vì cố hình dung sự căm ghét và độc ác của riêng mình,
05:03
which is like, the most selfish plus side ever --
99
303727
3095
tôi có cả thế giới thù hận và tôi muốn hiểu,
05:06
(Laughter)
100
306846
1527
05:08
because now instead of just my own hate and cruelty to try to figure out,
101
308813
5516
tháo gỡ và sửa chữa.
05:14
I had a whole world of hate I wanted to unravel
102
314353
3981
Vậy nên tôi đã làm điều mà tất cả những người trí thức rất hay làm
05:18
and understand and fix.
103
318358
2055
khi họ có vấn đề mà họ muốn hiểu,
và tôi đã viết sách.
(Tiếng cười)
05:22
So I did what all overly intellectual people do when they have a problem
104
322506
4977
Tôi đã viết một cuốn sách về lòng thù hận.
Bật mí nhé:
05:27
that they want to understand,
105
327507
1547
tôi ngăn chặn sự ganh ghét.
05:29
and I wrote a book.
106
329078
1151
05:30
(Laughter)
107
330253
2181
(Tiếng cười)
Giờ đây, có thể bạn sẽ tự thắc mắc,
05:33
I wrote a book about hate.
108
333026
1893
“Sao mọi người lại phải bận tâm về điều này?
05:35
Spoiler alert:
109
335407
1150
05:37
I'm against it.
110
337443
1151
Mình chẳng hề ghét Vicky.
05:38
(Laughter)
111
338618
2777
Bắt nạt cũng không hẳn là ghét bỏ nhau.”
05:41
Now at this point, you might be thinking to yourself,
112
341419
2582
Có phải vậy không?
05:44
"Why are y'all worried about hate?
113
344025
1800
Gordon Allport,
05:45
You didn't hate Vicky.
114
345849
1151
nhà tâm lý học tiên phong trong việc nghiên cứu lòng thù hận
05:47
Bullying isn't hate."
115
347024
1776
vào đầu những năm 1900,
05:50
Isn't it?
116
350474
1150
đã phát triển thứ gọi là “mức độ thành kiến.”
Ở một phía là những thứ như diệt chủng và bạo lực do thù hận.
05:53
Gordon Allport,
117
353267
1309
05:54
the psychologist who pioneered the study of hate in the early 1900s,
118
354600
4222
05:58
developed what he called a "scale of prejudice."
119
358846
2493
Nhưng ở phía khác
là việc kiểu như tin rằng người trong nhóm
06:01
At one end are things like genocide and other bias-motivated violence.
120
361363
5722
vốn đã đẳng cấp hơn so với bên ngoài,
hoặc tránh giao tiếp xã hội với người khác.
06:07
But at the other end
121
367109
1532
06:08
are things like believing that your in-group
122
368665
3165
06:11
is inherently superior to some out-group,
123
371854
3596
Tất cả điều đó chẳng phải là ghét bỏ sao?
06:15
or avoiding social interaction with those others.
124
375474
4763
Ý tôi là, việc đó không hề tình cờ
khi mà tôi là con nhà giàu lại đi trêu trọc một đứa trẻ tội nghiệp,
06:21
Isn't that all hate?
125
381583
1206
hay là Vicky, hóa ra cuối cùng lại là người đồng tính.
06:24
I mean, it wasn't an accident
126
384186
1811
06:26
that I was a rich kid picking on a poor kid,
127
386021
3166
Bon trẻ nhà nghèo và đồng tính rất dễ bị bắt nạt,
06:30
or that Vicky, it turns out, would eventually end up being gay.
128
390982
4230
ngay cả những đứa về sau này mới bị gay.
06:36
Poor kids and gay kids are more likely to be bullied,
129
396861
4093
Tôi biết hãy còn nhiều điều trong tâm trí 10 tuổi bé nhỏ của tôi.
06:40
even by kids who also end up being gay.
130
400978
3285
Ý tôi là ghét không phải lý do duy nhất mà tôi trọc ghẹo Vicky,
hay thậm chí tôi đã có ý thức căm thù hay bất cứ điều gì,
06:45
I know there was a lot going on in my little 10-year-old mind.
131
405988
2906
nhưng thực tế là,
những người mà chúng ta phân biệt đối xử
06:48
I'm not saying hate was the only reason I picked on Vicky
132
408918
2668
trong các chính sách công cộng và trong văn hóa
06:51
or even that I was consciously hateful or anything,
133
411610
2974
cũng là những nhóm người dễ bị bắt nạt tại trường học.
06:54
but the fact is,
134
414608
1828
06:56
the people we discriminate against in our public policies and in our culture
135
416460
4945
Đó không chỉ là sự trùng hợp.
07:01
are also the groups of people most likely to be bullied in school.
136
421429
4579
Đó là sự thù ghét.
07:07
That is not just a coincidence.
137
427984
1682
Tôi đang định hình sự ghét bỏ một cách rõ ràng
vì tôi nghĩ đó là vấn đề lớn của chúng ta.
07:11
That's hate.
138
431799
1391
Và chúng ta cần giải quyết nó, không chỉ là hầu hết phần đông.
07:15
I am defining hate in a broad way
139
435554
2371
Ví như,
07:19
because I think we have a big problem.
140
439451
2889
chúng ta đều đồng ý rằng xuống đường diễu hành,
hô hào tước bỏ quyền lợi của một số nhóm người
07:23
And we need to solve all of it, not just the most extremes.
141
443214
3659
vì màu da hoặc giới tính của họ,
chúng ta đều tán thành rằng đó là lòng căm ghét, phải không?
07:26
So for instance,
142
446897
1251
07:28
we probably all agree that marching down the street,
143
448172
2564
Được rồi.
07:30
chanting about you should take away rights from some group of people
144
450760
3278
Sẽ thế nào nếu bạn nhận ra một nhóm người kém cỏi,
07:34
because of their skin color or their gender,
145
454062
2050
07:36
we'd all agree that's hate, right? OK.
146
456136
1949
nhưng bạn không nói ra?
07:39
What if you believe that group of people is inferior,
147
459594
3793
Đó có phải là ghét bỏ?
hay nếu tin rằng họ kém cỏi
07:44
but you don't say it?
148
464771
1210
nhưng bạn không biết rằng bạn đang tin vào điều đó --
07:47
Is that hate?
149
467546
1150
đấy được gọi là thành kiến ngầm.
07:49
Or what if you believe that group of people is inferior
150
469780
3620
Đấy có phải là ghét?
Ý tôi là họ đều có chung nguồn gốc, phải không?
07:53
but you aren't aware that you believe it --
151
473424
2270
Quá khứ về phân biệt chủng tộc và giới tính
07:55
what's known as implicit bias.
152
475718
1586
đã làm nên sử sách và còn tác động tới xã hội chúng ta ngày nay.
07:57
Is that hate?
153
477990
1150
07:59
I mean they all have the same roots, don't they?
154
479918
2239
Chẳng phải tất cả đều là lòng thù hận sao?
08:02
In the historic patterns of racism and sexism
155
482181
3014
Không phải ai cũng thế,
không phải kẻ bắt nạt nào
08:05
that have shaped our history and still infect our society today.
156
485219
3084
cũng tồi tệ như một đảng viên Đức Quốc Xã,
08:08
Isn't it all hate?
157
488327
1481
và là đảng viên Đức Quốc xã cũng khác với việc đấm vào mặt một lính Đức…
08:10
I'm not saying they're the same thing,
158
490573
2493
08:13
just like I am not saying
159
493090
2326
(Tiếng cười)
08:15
that being a bully is as bad as being a Nazi,
160
495440
2754
08:18
just like I'm not saying that being a Nazi is the same thing as punching a Nazi ...
161
498218
3944
Nhưng ghét lính Đức thì vẫn là ghét nhỉ?
08:22
(Laughter)
162
502636
5699
Còn việc ghét một người kém nhận thức hơn bạn thì sao?
08:28
But hating a Nazi is still hate, right?
163
508359
3994
Này mọi người, điều mà tôi ngộ ra là
chúng ta đều không mong muốn sự hận thù.
08:33
What about hating someone who isn't as enlightened as you?
164
513294
2716
Chúng ta coi nó là một vấn đề.
08:37
See, what I learned
165
517231
2071
Và chúng ta luôn nghĩ đấy là vấn đề của họ,
08:40
is that we all are against hate
166
520533
2540
không phải lỗi của tôi.
Họ thật đáng trách.
08:43
and we all think hate is a problem.
167
523097
2007
Ý tôi là, nếu tôi nghĩ những ai không bầu cho tôi
08:45
We think it's their problem,
168
525929
1739
là hạng phân biệt ngu ngốc họ không xứng để tự gọi mình là người Mỹ,
08:48
not our problem.
169
528550
1443
được rồi, tốt thôi, đừng mong tôi tử tế lại,
08:50
They're hateful.
170
530824
1302
08:52
I mean, if I think the people who didn't vote like me
171
532690
2529
thế đó.
(Tiếng cười)
Tôi có ghét ai đâu, đúng vậy mà, phải không?
08:55
are stupid racist monsters who don't deserve to call themselves Americans,
172
535243
3477
(Tiếng cười)
08:58
alright, fine, I'm not being nice,
173
538744
1679
Hoàn toàn sai.
09:00
I get it.
174
540447
1247
09:01
(Laughter)
175
541718
1397
Chúng ta đều có tính ghét như nhau nhé.
09:03
I'm not hateful, I'm just right, right?
176
543139
3270
09:06
(Laughter)
177
546433
1683
Ý tôi không hề khó hiểu hay nói một cách chung chung.
09:08
Wrong.
178
548140
1150
Tôi muốn nói tất cả chúng ta …
09:11
We all hate.
179
551346
2349
09:14
And I do not mean that in some abstract, generic sense.
180
554568
4250
tôi và mọi người.
Chính cái bệ tôn nghiêm của sự đẳng cấp mà chúng ta tự đặt mình lên,
09:18
I mean all of us ...
181
558842
2201
09:22
me and you.
182
562571
1540
và nghĩ rằng người ta đáng ghét còn mình thì không,
09:25
That sanctimonious pedestal of superiority on which we all place ourselves,
183
565684
5245
là một sự biểu hiện cho thấy nguồn gốc của lòng căm thù:
về cơ bản chỉ có mình là tốt thôi còn người khác thì chưa chắc,
09:30
that they are hateful and we are not,
184
570953
3327
09:34
is a manifestation of the essential root of hate:
185
574304
3874
đó là điều cần thay đổi.
Vậy nên để cố hiểu và khắc phục,
09:38
that we are fundamentally good and they are not,
186
578202
3529
Tôi đọc mọi cuốn sách và những bài nghiên cứu có thể,
09:43
which is what needs to change.
187
583106
1589
tôi cũng tới gặp và nói chuyện với các lính Đức Quốc Xã ngày xưa
09:45
So in trying to understand and solve hate,
188
585968
3757
hay những cựu thành viên khủng bố
09:49
I read every book and every research study I could find,
189
589749
2918
và một vài tù nhân bị kết án diệt chủng,
09:52
but I also went and talked to some former Nazis
190
592691
4166
vì tôi muốn hiểu cách mà họ thoát hỏi lòng căm phẫn,
09:56
and some former terrorists
191
596881
1509
điều mà mọi người cũng có thể làm.
09:58
and some former genocidal killers,
192
598414
2612
Hãy để tôi đưa ra dẫn chứng về
10:01
because I figured if they could figure out how to escape hate,
193
601050
4184
một cựu thành viên khủng bố ở Bờ Tây mà tôi đã hàn huyên.
10:05
surely the rest of us could.
194
605258
1430
Khi Bassam Aramin 16 tuổi,
10:07
Let me give you just one example of the former terrorist I spent time with
195
607617
4187
anh đã cố tấn công một đoàn hộ tống quân sự Israel
10:11
in the West Bank.
196
611828
1248
bằng một quả lựu đạn.
10:13
When Bassam Aramin was 16 years old,
197
613719
2850
May mắn thay, anh ấy đã thất bại,
10:17
he tried to blow up an Israeli military convoy with a grenade.
198
617692
4325
nhưng bị tuyên án 7 năm tù.
Lúc ở trong tù,
người ta chiếu phim về nạn tàn sát người Do Thái.
10:23
He failed, fortunately,
199
623828
2374
Tới lúc đó,
Bassam chỉ nghĩ đó là chuyện hoang đường.
10:26
but he was still sentenced to seven years in prison.
200
626226
2430
Anh ấy quyết định tham gia
10:28
When he was in prison, they showed a film about the Holocaust.
201
628680
2937
vì nghĩ mình sẽ được tận hưởng khung cảnh người Do Thái bị hành quyết.
10:31
Up until that point,
202
631641
1151
10:32
Bassam had thought the Holocaust was mostly a myth.
203
632816
2869
Nhưng khi thấy được sự thật tàn khốc, anh đã bật khóc.
10:35
He went to go watch the film
204
635709
1800
10:37
because he thought he would enjoy seeing Jews get killed.
205
637533
3086
Sau này, khi mãn hạn tù,
Bassam đã lấy bằng thạc sĩ về những nghiên cứu thảm sát người Do Thái
10:42
But when he saw what really happened, he broke down crying.
206
642424
3763
và thành lập một tổ chức nơi các cựu quân nhân người Palestine
10:47
And eventually, after prison,
207
647691
1426
và Israel gắn kết với nhau,
10:49
Bassam went on to get a master's degree in Holocaust studies
208
649141
3361
làm việc cùng nhau, cố gắng hòa nhập cùng nhau.
10:52
and he founded an organization where former Palestinian combatants
209
652526
4031
Khi kể lại, Bassam nói mình đã từng căm thù người Israel,
10:56
and Israeli combatants come together,
210
656581
2381
10:59
work together, try to find common ground.
211
659963
2660
nhưng khi hiểu hơn về người Israel, học hỏi từ câu chuyện của họ
và sống hòa thuận,
11:04
By his own account, Bassam used to hate Israelis,
212
664287
3492
anh ấy đã tự giải thoát chính mình.
11:09
but through knowing Israelis and learning their stories
213
669304
3152
Anh nói mình không còn hận thù người Israel nữa,
11:12
and working together for peace,
214
672480
1785
ngay cả khi lính Israel --
11:14
he overcame his hate.
215
674289
1262
đã bắn chết đứa con gái mười tuổi của anh, bé Abir,
11:17
Bassam says he still doesn't hate Israelis,
216
677654
3535
khi cháu đang đến trường.
11:22
even after the Israeli military --
217
682183
1769
(Thở dài)
11:25
shot and killed his [10]-year-old daughter, Abir,
218
685232
2386
Bassam thậm chí đã tha thứ cho người lính mà đã giết con mình.
11:27
while she was walking to school.
219
687642
1700
Bassam nói, anh lính đó
11:32
(Sigh)
220
692021
2007
cũng chỉ là sản phẩm của tư tưởng thù hận giống như anh trước đây.
11:34
Bassam even forgave the soldier who killed his daughter.
221
694339
2763
11:38
That soldier, he taught me,
222
698339
1761
11:41
was just a product of the same hateful system as he was.
223
701998
4222
Nếu người như Bassam…
Nếu anh ấy có thể ngộ ra và khước từ lòng thù hận
11:51
If a former terrorist ...
224
711515
2212
ngay cả khi con mình bị giết,
thì mỗi chúng ta chắc chắn có thể tự mình sửa bỏ thói quen
11:56
if a terrorist can learn to stop hating
225
716169
4254
hạ thấp người khác và sự vô tâm.
12:00
and still not hate when their child is killed,
226
720447
2144
Và tôi sẽ kể bạn nghe có những câu chuyện giống như Bassam trên khắp thế giới,
12:02
surely the rest of us can stop our habits
227
722615
4006
kể cả những nghiên cứu nói rằng,
12:06
of demeaning and dehumanizing each other.
228
726645
2610
không, định mệnh không sinh chúng ta ra để thù ghét nhau,
12:09
And I will tell you there are stories like Bassam's all over the world,
229
729279
3334
mà đúng hơn là chúng ta được dạy để ghét bởi chính thế giới xung quanh mình.
12:12
plus study after study after study
230
732637
1961
12:14
that says, no, we are neither designed nor destined as human beings to hate,
231
734622
5119
Tôi dám cá với bạn rằng,
chẳng một ai từ khi sinh ra sẵn đã ghét bỏ
người da đen hay Đảng Cộng Hòa.
12:19
but rather taught to hate by the world around us.
232
739765
3620
Bộ Gen con người chẳng liên quan gì
tới việc chúng ta ghét người Hồi Giáo hay người Mexico.
12:23
I promise you,
233
743409
1175
12:24
none of us pops out of the womb hating black people or Republicans.
234
744608
3494
Dù tốt hay xấu,
chúng ta đều là sản phẩm của nền văn hóa xung quanh ta.
12:28
There is nothing in our DNA that makes us hate Muslims or Mexicans.
235
748126
4889
Và tin tốt là,
12:33
For better or for worse,
236
753513
1202
chính chúng ta kiến tạo nền văn hóa,
12:34
we are all a product of the culture around us.
237
754739
3552
cũng có nghĩa là chúng ta có thể thay đổi được.
12:39
And the good news is,
238
759870
2049
Trước hết là việc bắt đầu nhận thức lòng thù hận trong chính chúng ta.
12:41
we're also the ones who shape that culture,
239
761943
2744
Mình phải hiểu được bản thân
12:46
which means we can change it.
240
766139
1592
và những suy nghĩ ghét bỏ ở mọi hình thái
12:48
The first step is starting to recognize the hate inside ourselves.
241
768661
5400
trong con người…
và hành động để ngăn cản những suy nghĩ và sự ngạo mạn.
12:54
We need to catch ourselves
242
774085
1609
12:55
and our hateful thoughts in all their forms
243
775718
2482
Điều đó sẽ không thể sảy ra trong một đêm
mọi người ạ,
12:58
in all of us ...
244
778224
1763
đấy sẽ là một hành trình dài, nhưng là điều mà ta cần phải làm.
13:01
and work to challenge our ideas and assumptions.
245
781556
2368
Thứ nữa là:
13:03
That doesn't happen overnight,
246
783948
1446
nếu muốn ngăn chặn lòng căm thù trong xã hội,
13:05
I am telling you right here,
247
785418
1355
13:06
it is a lifelong journey, but it's one we all need to take.
248
786797
2904
chúng ta cần thúc đẩy các chính sách, thể chế và thói quen
13:10
And then second:
249
790367
1175
mà kết nối chúng ta thành cộng đồng.
13:11
if we want to challenge the hate in our societies,
250
791566
3381
Thật vậy, như việc hòa nhập các khu dân cư và trường học.
13:14
we need to promote policies and institutions and practices
251
794971
3945
Đấy cũng là cách để hỗ trợ việc hội nhập.
13:18
that connect us as communities.
252
798940
2729
Không chỉ là điều đúng đắn cần làm,
mà đó là vì sự hội nhập một cách có hệ thống
13:22
Literally, like integrated neighborhoods and schools.
253
802295
3070
để ngăn chăn lòng căm thù.
13:25
That by the way is the reason to support integration.
254
805389
2478
Nghiên cứu chỉ ra rằng thanh thiếu niên tham gia
13:27
Not just because it's the right thing to do,
255
807891
2253
những lớp học và hoạt động hòa nhập chủng tộc
giúp giảm bớt sự phân biệt về màu da.
13:30
but because integration systematically combats hate.
256
810168
3425
Và khi trẻ nhỏ đi học tại các trường mẫu giáo
13:33
There are studies that teenagers who participate
257
813617
2334
13:35
in racially integrated classes and activities reduce their racial bias.
258
815975
4187
và tiểu học như vậy --
sẽ giúp chúng bớt đi rào cản.
13:40
And when little kids go to racially integrated kindergartens
259
820186
3370
Nhưng thực tế bằng nhiều cách và ở nhiều nơi trên thế giới,
13:43
and elementary schools --
260
823580
2120
chúng ta vẫn tự chia tách lẫn nhau.
13:45
they develop less bias to begin with.
261
825724
1801
13:48
But the fact is in so many ways and in so many places around our world,
262
828672
3921
Ở Mỹ, là ví dụ,
¾ người da trắng không kết thân với người da màu.
13:52
we are separated from each other.
263
832617
2771
13:56
In the United States, for instance,
264
836740
2232
Thêm vào đó để thúc đẩy những giải pháp chủ động này,
13:58
three-quarters of white people don't have any non-white friends.
265
838996
4443
điều cần làm là lật đổ lòng căm thù trong thể chế
14:04
So in addition to promoting those proactive solutions,
266
844683
4070
và các chính sách
mà nó đang duy trì sự vô nhân tính, sự bất đồng,
14:08
the other thing we need to do is upend the hate in our institutions
267
848777
3826
sự phân biệt hóa và lòng thù hận.
14:12
and our policies
268
852627
1436
Chẳng hạn như sự phản đối về việc quấy rối và tấn công tình dục
14:14
that perpetuate dehumanization and difference
269
854087
4739
tại nơi làm việc,
14:18
and otherizing and hate,
270
858850
1928
hay sự bất công bằng và thành kiến về chủng tộc sâu sắc
14:20
like systems of sexual harassment and sexual assault in the workplace,
271
860802
5739
của bộ máy công lý.
14:26
or our deeply racially imbalanced
272
866565
4165
Ta cần phải thay đổi.
Và một lần nữa mọi thứ không thể diễn ra trong một đêm.
14:30
and deeply racially biased criminal "justice" system.
273
870754
3371
Nhưng nó cần phải được thực hiện.
Và rồi…
14:34
We need to change that.
274
874814
1656
khi chúng ta kết nối với nhau
14:36
Again, it will not happen overnight.
275
876494
1866
14:38
It needs to happen.
276
878384
1950
trong những không gian kết nối,
14:41
And then ...
277
881763
1150
mở đường bằng những cơ chế gắn kết,
14:44
when we connect together
278
884123
1492
14:46
in these connection spaces,
279
886885
2722
hãy thay đổi cách ta nói chuyện
14:50
facilitated by connection systems,
280
890518
2801
và kết giao với mọi người,
cảm thông với tâm độ lượng, sự cởi mở,
14:54
we need to change the way we talk to each other
281
894591
2783
sự tử tế và lòng thương
14:58
and connect with one another
282
898992
1478
và không thù hận.
15:00
and relate with generosity and open-mindedness
283
900494
5349
Thế đấy.
chỉ vậy thôi.
(Vỗ tay)
15:05
and kindness and compassion
284
905867
1405
15:07
and not hate.
285
907296
1183
Tôi đã giải quyết tất cả phải vậy không?
15:09
And that's it.
286
909837
1415
Chỉ có vậy.
15:11
That's it.
287
911276
1151
Khá nhiều điều --
15:12
(Applause)
288
912451
4262
với những chi tiết --
nhưng ta cần phải giải quyết nó.
Nó cũng không quá phức tạp nhỉ?
15:16
I have solved it all, right?
289
916737
2095
15:18
That's it.
290
918856
1151
Nhưng thật là khó.
15:20
That is pretty much --
291
920031
1159
15:21
there's a few details --
292
921214
1167
Vì sự căm ghét mà ta hướng tới một nhóm người nào đó
15:22
but that's pretty much all we have to do.
293
922405
1954
15:24
It's not that complicated, right?
294
924383
1723
15:27
But it's hard.
295
927556
1287
chỉ vì con người họ hay điều mà họ tin vào
15:30
The hate that we feel towards certain groups of people
296
930279
4460
nó đã đục khoét tâm trí con người
mà xã hội chúng ta tưởng chừng như khó tránh khỏi
15:35
because of who they are or what they believe
297
935814
2848
và không thể đổi thay.
15:38
is so ingrained in our minds and in our society
298
938686
3412
Nhưng chẳng có gì là không thể.
15:42
that it can feel inevitable
299
942122
1539
Hãy nhìn vào tấm gương của một tay khủng bố
15:45
and impossible to change.
300
945031
1446
người đã trở thành một nhà hoạt động vì hòa bình.
15:49
Change is possible.
301
949393
1284
Hay như một kẻ bắt nạt như tôi cũng đang học cách để xin lỗi bạn mình.
15:53
Just look at the terrorist who became a peace activist.
302
953148
4587
Suốt quãng thời gian đi khắp Trung Đông rồi Rwanda
15:59
Or look at the bully who learned to apologize to her victim.
303
959483
5032
và khắp nước Mỹ,
tôi đã được nghe những câu chuyện khó tin về mọi người ở các cộng đồng
16:07
The entire time I was traveling around the Middle East and Rwanda
304
967338
5152
những người mà họ đã bỏ lại phía sau quá khứ đầy hận thù của mình,
Và tôi cũng vẫn tìm kiếm Vicky.
16:12
and across the United States,
305
972514
1383
16:13
hearing these unbelievable stories of people in communities
306
973921
4085
Thật là khó để tìm kiếm thế nên tôi đã thuê thám tử tư
và anh ấy đã tìm ra Vicky.
16:18
who had left entire histories of hate behind,
307
978030
2683
Phải rất khó khăn mới tìm được.
16:20
I was still looking for Vicky.
308
980737
1457
Sự thật là, rõ ràng người mà tôi gọi là Vicky
16:23
It was so hard find her that I hired a private investigator
309
983024
2786
16:25
and he found her.
310
985834
1438
đã phải đi quãng đường rất xa để che dấu thân phận thật của mình.
16:27
I mean, he sort of found her.
311
987296
1898
16:29
The truth is, it became clear that the person I'm calling Vicky
312
989218
4305
Nhưng dù sao thì,
16:33
had gone to extraordinary lengths to hide her identity.
313
993547
4792
sau một năm kể từ khi tôi bắt đầu cuộc hành trình,
tôi đã gửi tới Vicky lời xin lỗi.
16:40
But anyway, a year after I began my journey,
314
1000564
3865
Và vài tháng sau đó
cô ấy đã hồi âm.
16:46
I wrote Vicky an apology.
315
1006556
1496
(Thở dài)
Tôi sẽ không nói dối,
16:50
And a few months later,
316
1010199
1262
rằng tôi muốn được tha thứ.
16:52
she wrote back.
317
1012600
1150
16:54
(Sigh)
318
1014667
2063
Nhưng không.
16:57
I'm not going to lie,
319
1017090
1868
(Thở dài)
16:58
I wanted to be forgiven.
320
1018982
1702
Cô ấy đã gửi đến tôi một sự tha thứ có điều kiện.
Điều mà cô ấy nhắn gửi…
“Những thông điệp của bạn
17:05
I wasn't.
321
1025018
1150
17:06
(Sigh)
322
1026192
1150
chẳng thể xóa nhòa những hành động mà bạn đã làm trong quá khứ.
17:07
She offered me sort of conditional forgiveness.
323
1027815
2929
17:10
What she wrote was ...
324
1030768
1253
Cách duy nhất có thể làm đó là cải thiện thế giới,
17:13
"Messages such as yours cannot absolve you of your past actions.
325
1033158
4667
ngăn chặn những người khác hành xử theo cách tương tự và
nuôi dưỡng lòng trắc ẩn.”
17:18
The only way to do that is to improve the world,
326
1038914
3343
Và Vicky nói đúng.
17:22
prevent others from behaving in similar ways
327
1042281
2315
Đó là lý do tôi đứng ở đây.
17:26
and foster compassion."
328
1046093
1509
Cảm ơn mọi người.
(Vỗ tay)
17:29
And Vicky's right.
329
1049880
1522
17:33
Which is why I'm here.
330
1053529
1350
17:35
Thank you.
331
1055601
1151
17:36
(Applause)
332
1056776
7000
Về trang web này

Trang web này sẽ giới thiệu cho bạn những video YouTube hữu ích cho việc học tiếng Anh. Bạn sẽ thấy các bài học tiếng Anh được giảng dạy bởi các giáo viên hàng đầu từ khắp nơi trên thế giới. Nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh hiển thị trên mỗi trang video để phát video từ đó. Phụ đề cuộn đồng bộ với phát lại video. Nếu bạn có bất kỳ nhận xét hoặc yêu cầu nào, vui lòng liên hệ với chúng tôi bằng biểu mẫu liên hệ này.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7