The mysterious microbes living deep inside the earth -- and how they could help humanity | K. Lloyd

125,118 views ・ 2019-07-12

TED


Vui lòng nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh bên dưới để phát video.

Translator: Hoàng Trung Lê Reviewer: Huan Le
00:12
It may seem like we're all standing on solid earth right now,
0
12667
3286
Có vẻ như chúng ta đều đang đứng trên đất cứng lúc này,
00:15
but we're not.
1
15977
1373
nhưng không đâu.
00:17
The rocks and the dirt underneath us are crisscrossed by tiny little fractures
2
17753
4397
Những tảng đá và lớp đất dưới chúng ta đan chéo nhau từ nhiều lớp
00:22
and empty spaces.
3
22174
1399
và khoảng trống.
00:23
And these empty spaces are filled with astronomical quantities of microbes,
4
23597
4929
Và những khoảng trống đó chứa đầy vi sinh vật với số lượng vũ trụ,
00:28
such as these ones.
5
28550
1267
như những con này.
00:30
The deepest that we found microbes so far into the earth
6
30866
3363
Nơi sâu nhất mà chúng ta tìm thấy vi sinh vật trong lòng Trái Đất
00:34
is five kilometers down.
7
34253
1888
là năm kilômét sâu.
00:36
So like, if you pointed yourself at the ground
8
36165
2156
Vậy nếu như bạn đứng trên mặt đất và bắt đầu chạy vào lòng đất,
00:38
and took off running into the ground,
9
38345
2319
00:40
you could run an entire 5K race and microbes would line your whole path.
10
40688
3671
bạn có thể chạy cả năm kilômét
và vi sinh vật xuất hiện trên cả chặng đường.
00:45
So you may not have ever thought about these microbes
11
45044
2524
Có thể bạn chưa từng nghĩ về vi sinh vật
00:47
that are deep inside earth's crust,
12
47592
1690
sống ở sâu như vậy trong lòng đất,
00:49
but you probably thought about the microbes living in our guts.
13
49306
2962
nhưng bạn chắc đã nghĩ về vi sinh vật sống trong ruột bạn.
00:52
If you add up the gut microbiomes
14
52292
1817
Nếu tính các vi sinh vật trong ruột
00:54
of all the people and all the animals on the planet,
15
54133
2841
của tất cả mọi người và động vật trên hành tinh này,
00:56
collectively, this weighs about 100,000 tons.
16
56998
3909
tổng tất cả khối lượng của chúng là 100.000 tấn.
01:00
This is a huge biome that we carry in our bellies every single day.
17
60931
4293
Đó là một quần xã sinh vật lớn mà chúng ta mang trong bụng hằng ngày.
01:05
We should all be proud.
18
65907
1417
Chúng ta nên cảm thấy tự hào.
01:07
(Laughter)
19
67348
1106
(Cười)
01:08
But it pales in comparison to the number of microbes
20
68478
3872
Nhưng nó cũng chẳng là bao nếu so với số vi sinh vật
01:12
that are covering the entire surface of the earth,
21
72374
2485
bao phủ bề mặt Trái Đất,
01:14
like in our soils, our rivers and our oceans.
22
74883
2831
như trong đất, sông và biển của chúng ta.
01:17
Collectively, these weigh about two billion tons.
23
77738
3873
Tất cả, khối lượng là khoảng hai tỉ tấn.
01:22
But it turns out that the majority of microbes on earth
24
82174
2596
Nhưng thật ra là đa số vi sinh vật trên Trái Đất
01:24
aren't even in oceans or our guts or sewage treatment plants.
25
84794
3777
không ở trong biển hay ruột hay nhà máy xử lí nước thải.
01:28
Most of them are actually inside the earth's crust.
26
88595
2777
Đa số chúng sống trong vỏ Trái Đất.
01:31
So collectively, these weigh 40 billion tons.
27
91396
3849
Vậy tổng cộng, khối lượng đó khoảng 40 tỉ tấn.
01:35
This is one of the biggest biomes on the planet,
28
95754
3291
Đó là quần xã sinh vật lớn nhất trên hành tinh,
01:39
and we didn't even know it existed until a few decades ago.
29
99069
3436
và chúng ta còn không biết đến chúng cho đến vài thập kỉ trước.
01:42
So the possibilities for what life is like down there,
30
102847
2695
Vậy khả năng của sự sống dưới đó,
01:45
or what it might do for humans,
31
105566
2545
hay tác động của chúng đến con người,
01:48
are limitless.
32
108135
1700
là vô hạn.
01:50
This is a map showing a red dot
33
110367
1872
Đây là biểu đồ mà mỗi chấm đỏ
01:52
for every place where we've gotten pretty good deep subsurface samples
34
112263
3358
đại diện cho nơi mà chúng ta có những mẫu vật tốt dưới bề mặt đất
01:55
with modern microbiological methods,
35
115645
1818
với các phương pháp vi sinh hiện đại,
01:57
and you may be impressed
36
117487
1383
và có thể bạn sẽ ấn tượng
01:58
that we're getting a pretty good global coverage,
37
118894
2310
rằng chúng ta hiểu rõ về toàn thể hành tinh,
02:01
but actually, if you remember that these are the only places
38
121228
2857
nhưng thật ra, nếu bạn nhớ rằng đây chỉ là những nơi
02:04
that we have samples from, it looks a little worse.
39
124109
2381
mà chúng ta có mẫu vật, nó thật sự tệ hơn.
02:06
If we were all in an alien spaceship,
40
126514
1809
Nếu ta đều trên tàu của người ngoài hành tinh
02:08
trying to reconstruct a map of the globe from only these samples,
41
128347
3659
cố tái tạo một bản đồ thế giới từ những mẫu vật này,
02:12
we'd never be able to do it.
42
132030
2322
chúng ta sẽ không thể.
02:15
So people sometimes say to me,
43
135218
2301
Nhiều người thường nói với tôi,
02:17
"Yeah, there's a lot of microbes in the subsurface, but ...
44
137543
3516
''Ừ, có nhiều vi sinh vật dưới mặt đất nhưng...
02:21
aren't they just kind of dormant?"
45
141083
1650
chúng không hoạt động mà?''
02:23
This is a good point.
46
143710
1517
Đó là một ý hay.
02:25
Relative to a ficus plant or the measles or my kid's guinea pigs,
47
145251
4850
Giống như cây sung hay bệnh sởi hay chú chuột lang nhà của con tôi,
02:30
these microbes probably aren't doing much of anything at all.
48
150125
3031
vi sinh vật chắc cũng không làm gì cả.
02:33
We know that they have to be slow, because there's so many of them.
49
153180
3826
Chúng ta biết rằng chúng phải chậm, vì chúng có quá nhiều.
02:37
If they all started dividing at the rate of E. coli,
50
157030
2690
Nếu chúng đều phân chia với tốc độ của E. coli,
02:39
then they would double the entire weight of the earth, rocks included,
51
159744
3317
thì chúng sẽ tăng đôi khối lượng của Trái Đất, bao gồm đất đá,
02:43
over a single night.
52
163085
1476
chỉ qua một đêm.
02:45
In fact, many of them probably haven't even undergone a single cell division
53
165046
4533
Thật ra, nhiều loài trong số chúng chắc chưa qua một lần phân bào
02:49
since the time of ancient Egypt.
54
169603
2133
từ thời Ai Cập cổ đại.
02:52
Which is just crazy.
55
172180
1460
Điều đó thật điên rồ.
02:53
Like, how do you wrap your head around things that are so long-lived?
56
173664
5578
Làm sao bạn có thể hiểu được thứ mà có thể sống lâu đến thế?
02:59
But I thought of an analogy that I really love,
57
179266
3144
Nhưng tôi nghĩ đến một việc tương tự mà tôi rất thích,
03:02
but it's weird and it's complicated.
58
182434
1821
nhưng nó rất lạ và phức tạp.
03:04
So I hope that you can all go there with me.
59
184279
2171
Nên tôi hi vọng là bạn có thể theo cùng tôi.
03:06
Alright, let's try it.
60
186474
1246
Được rồi, cùng thử nào.
03:08
It's like trying to figure out the life cycle of a tree ...
61
188299
2849
Nó như việc hiểu vòng đời của một cái cây...
03:11
if you only lived for a day.
62
191172
1945
khi bạn chỉ sống trong một ngày.
03:13
So like if human life span was only a day, and we lived in winter,
63
193141
4381
Vậy nếu như vòng đời của con người chỉ là một ngày và ta sống vào mùa đông,
03:17
then you would go your entire life
64
197546
1625
thì cả đời bạn
03:19
without ever seeing a tree with a leaf on it.
65
199195
2573
sẽ không thấy một cái cây có lá.
03:21
And there would be so many human generations
66
201792
2055
Và sẽ có rất nhiều thế hệ người
03:23
that would pass by within a single winter
67
203871
2024
sẽ chỉ tồn tại một mùa đông
03:25
that you may not even have access to a history book
68
205919
2396
thậm chí chẳng đủ để viết một cuốn sách lịch sử
03:28
that says anything other than the fact that trees are always lifeless sticks
69
208339
3802
nói gì đến việc cây chỉ là một khúc gỗ chết
03:32
that don't do anything.
70
212165
1531
chẳng thể làm gì cả.
03:33
Of course, this is ridiculous.
71
213720
1659
Tất nhiên, điều này thật buồn cười.
03:35
We know that trees are just waiting for summer
72
215403
2150
Ta biết rằng cây chỉ đợi mùa hè
03:37
so they can reactivate.
73
217577
1349
để chúng hoạt động lại.
03:38
But if the human life span
74
218950
2175
Nhưng nếu vòng đời của con người
03:41
were significantly shorter than that of trees,
75
221149
3079
ngắn hơn đáng kể so với của cây,
03:44
we might be completely oblivious to this totally mundane fact.
76
224252
3855
ta chắc sẽ quên lãng hoàn toàn sự thật hiển nhiên đó.
03:48
So when we say that these deep subsurface microbes are just dormant,
77
228879
4928
Vậy khi ta nói những vi sinh vật dưới đất không hoạt động,
03:53
are we like people who die after a day, trying to figure out how trees work?
78
233831
4172
ta có như những người chết sau một ngày, cố hiểu cây hoạt động thế nào không?
03:58
What if these deep subsurface organisms
79
238601
1890
Nếu những vi sinh vật sâu dưới đất này
04:00
are just waiting for their version of summer,
80
240515
2307
chỉ đợi cho đến phiên bản mùa hè của chúng,
04:02
but our lives are too short for us to see it?
81
242846
3067
nhưng vòng đời chúng ta quá ngắn để thấy?
04:06
If you take E. coli and seal it up in a test tube,
82
246784
3540
Nếu bạn lấy E. coli và cho vào một ống nghiệm,
04:10
with no food or nutrients,
83
250348
1342
không thức ăn hay dưỡng chất,
04:11
and leave it there for months to years,
84
251714
2468
và để yên đó hàng tháng cho đến hàng năm,
04:14
most of the cells die off, of course, because they're starving.
85
254206
3016
đa số chúng chết, tất nhiên, vì chúng đói.
04:17
But a few of the cells survive.
86
257246
2306
Nhưng có một số ít sống.
04:19
If you take these old surviving cells
87
259576
2190
Nếu bạn lấy những tế bào sống sót đó
04:21
and compete them, also under starvation conditions,
88
261790
2867
và cho chúng cạnh tranh, dưới điều kiện thiếu chất,
04:24
against a new, fast-growing culture of E. coli,
89
264681
3174
với những E. coli mới, phát triển nhanh,
04:27
the grizzled old tough guys beat out the squeaky clean upstarts
90
267879
3739
những con già nua ấy sẽ đánh bại tụi ma mới kia
04:31
every single time.
91
271642
1348
bất cứ lần nào.
04:33
So this is evidence there's actually an evolutionary payoff
92
273339
4603
Vậy đây là bằng chứng về sự đền đáp của sự tiến hóa
04:37
to being extraordinarily slow.
93
277966
2214
cho việc trở nên cực kì chậm.
04:40
So it's possible
94
280736
1889
Vậy là có khả năng
04:42
that maybe we should not equate being slow with being unimportant.
95
282649
6740
rằng có lẽ chúng ta không thể đánh đồng việc chậm với không quan trọng.
04:50
Maybe these out-of-sight, out-of-mind microbes
96
290402
2682
Có lẽ những vi sinh vật khuất tầm mắt, khuất tâm trí
04:53
could actually be helpful to humanity.
97
293108
2207
có thể hữu ích cho nhân loại.
04:56
OK, so as far as we know,
98
296125
1282
OK, cho đến giờ ta đã biết
04:57
there are two ways to do subsurface living.
99
297431
2106
có hai cách để sống dưới lòng đất.
04:59
The first is to wait for food to trickle down from the surface world,
100
299871
3642
Đầu tiên là chờ đồ ăn rỉ xuống từ mặt đất,
05:03
like trying to eat the leftovers of a picnic that happened 1,000 years ago.
101
303537
4508
như cố ăn đồ thừa từ một buổi dã ngoại từ 1000 năm trước.
05:08
Which is a crazy way to live,
102
308069
2024
Đó là một lối sống rất điên rồ,
05:10
but shockingly seems to work out for a lot of microbes in earth.
103
310117
3158
nhưng hiệu quả một cách đáng ngạc nhiên cho vi sinh vật dưới đất.
05:13
The other possibility is for a microbe to just say,
104
313698
3421
Khả năng khác là vi sinh vật chỉ kiểu như,
05:17
"Nah, I don't need the surface world.
105
317143
2475
''Không, tôi không cần thế giới mặt đất.
05:19
I'm good down here."
106
319642
1453
Tôi ổn dưới đây rồi.''
05:21
For microbes that go this route,
107
321119
1672
Với những vi sinh vật theo hướng này
05:22
they have to get everything that they need in order to survive
108
322815
3643
chúng phải lấy mọi thứ chúng cần để sống
05:26
from inside the earth.
109
326482
1817
từ trong lòng đất.
05:30
Some things are actually easier for them to get.
110
330205
2456
Vài thứ thì chúng dễ dàng lấy được.
05:32
They're more abundant inside the earth,
111
332685
1868
Chúng nhiều hơn dưới lòng đất,
05:34
like water or nutrients, like nitrogen and iron and phosphorus,
112
334577
3818
như nước hay dưỡng chất, như ni-tơ và sắt và phốt pho
05:38
or places to live.
113
338419
1173
hay nơi sống.
05:39
These are things that we literally kill each other to get ahold of
114
339616
3160
Đó là những thứ mà ta giết chóc để giành giật
05:42
up at the surface world.
115
342800
1214
trên mặt đất này.
05:44
But in the subsurface, the problem is finding enough energy.
116
344038
3531
Nhưng dưới lòng đất, vấn đề là tìm đủ năng lượng.
05:48
Up at the surface,
117
348101
1190
Trên mặt đất,
05:49
plants can chemically knit together carbon dioxide molecules into yummy sugars
118
349315
4088
cây cối có thể gắn kết hóa học các phân tử CO2 thành đường
05:53
as fast as the sun's photons hit their leaves.
119
353427
2976
ngay khi photon từ mặt trời tiếp xúc với lá của chúng.
05:56
But in the subsurface, of course, there's no sunlight,
120
356427
2528
Nhưng dưới lòng đất, tất nhiên là không có ánh nắng,
05:58
so this ecosystem has to solve the problem
121
358979
2714
nên hệ sinh thái này phải giải quyết vấn đề
06:01
of who is going to make the food for everybody else.
122
361717
3265
là ai sẽ làm ra thức ăn cho mọi người khác.
06:05
The subsurface needs something that's like a plant
123
365416
3875
Lòng đất cần thứ gì đó như cây
06:09
but it breathes rocks.
124
369315
1787
nhưng lại thở ra đất đá.
06:11
Luckily, such a thing exists,
125
371641
3135
May thay, thứ như vậy tồn tại,
06:14
and it's called a chemolithoautotroph.
126
374800
2324
và nó gọi là tự dưỡng vô cơ hóa năng.
06:17
(Laughter)
127
377148
1008
(Cười)
06:18
Which is a microbe that uses chemicals -- "chemo,"
128
378180
4024
Đó là những vi sinh dùng chất hóa học -- "hóa năng"
06:22
from rocks -- "litho,"
129
382228
2230
từ đất đá -- "vô cơ"
06:24
to make food -- "autotroph."
130
384482
2762
để tạo thức ăn -- "tự dưỡng."
06:27
And they can do this with a ton of different elements.
131
387268
2658
Và chúng có thể làm vậy với vô số chất khác.
06:29
They can do this with sulphur, iron, manganese, nitrogen, carbon,
132
389950
3833
Chúng có thể làm vậy với lưu huỳnh, sắt, man-gan, ni-tơ, các-bon
06:33
some of them can use pure electrons, straight up.
133
393807
3230
một vài có thể dùng cả electron trực tiếp.
06:37
Like, if you cut the end off of an electrical cord,
134
397530
2412
Ví dụ như bạn cắt một đầu của dây điện,
06:39
they could breathe it like a snorkel.
135
399966
1909
chúng có thể dùng nó để thở như ống thở.
06:41
(Laughter)
136
401899
1312
(Cười)
06:43
These chemolithoautotrophs
137
403235
1501
Vi sinh vật tự dưỡng vô cơ hóa năng
06:44
take the energy that they get from these processes
138
404760
2635
có thể lấy năng lượng từ những quá trình trên
06:47
and use it to make food, like plants do.
139
407419
2412
và dùng chúng để tạo thức ăn, như cây cối vậy.
06:49
But we know that plants do more than just make food.
140
409855
2803
Nhưng chúng ta biết rằng cây làm nhiều hơn là chỉ tạo thức ăn.
06:53
They also make a waste product, oxygen,
141
413103
2316
Chúng còn tạo sản phẩm phụ, ô-xi,
06:55
which we are 100 percent dependent upon.
142
415443
2028
mà chúng ta phụ thuộc 100% vào nó.
06:57
But the waste product that these chemolithoautotrophs make
143
417992
3285
Nhưng sản phẩm phụ mà vi sinh tự dưỡng vô cơ hóa năng tạo ra
07:01
is often in the form of minerals,
144
421301
1967
thường dưới dạng khoáng chất,
07:03
like rust or pyrite, like fool's gold,
145
423292
4579
như gỉ sắt hay pirit sắt, vàng giả,
07:07
or carminites, like limestone.
146
427895
2000
hay cacminit, như đá vôi.
07:10
So what we have are microbes that are really, really slow, like rocks,
147
430680
6603
Vậy thứ chúng ta có là những vi sinh rất rất chậm, như đá,
07:18
that get their energy from rocks,
148
438243
3406
lấy năng lượng từ đá,
07:21
that make as their waste product other rocks.
149
441673
3197
tạo ra các sản phẩm phụ là các loại đá khác.
07:25
So am I talking about biology, or am I talking about geology?
150
445268
3821
Vậy tôi đang nói về sinh học hay tôi đang nói về địa chất?
07:29
This stuff really blurs the lines.
151
449466
2143
Lằn ranh giữa chúng rất mờ.
07:31
(Laughter)
152
451633
1004
(Cười)
07:32
So if I'm going to do this thing,
153
452661
2146
Vậy nếu tôi muốn thực hiện việc này,
07:34
and I'm going to be a biologist who studies microbes
154
454831
3318
và tôi sẽ thành một nhà sinh học nghiên cứu về vi sinh
07:38
that kind of act like rocks,
155
458173
2205
hoạt động giống như đất đá,
07:40
then I should probably start studying geology.
156
460402
3374
vậy tôi nên bắt đầu học địa chất.
07:43
And what's the coolest part of geology?
157
463800
3110
Vậy phần thú vị nhất của địa chất học là gì?
07:47
Volcanoes.
158
467292
1168
Núi lửa.
07:48
(Laughter)
159
468484
1251
(Cười)
07:49
This is looking inside the crater of Poás Volcano in Costa Rica.
160
469759
3721
Đây là khi nhìn vào trong miệng núi lửa Poás ở Coasta Rica.
07:53
Many volcanoes on earth arise because an oceanic tectonic plate
161
473854
3778
Nhiều núi lửa trên Trái Đất trồi lên vì mảng địa chất dưới biển
07:57
crashes into a continental plate.
162
477656
1810
va chạm với mảng địa chất lục địa.
07:59
As this oceanic plate subducts
163
479490
1913
Khi mảng địa chất đại dương bị đè
08:01
or gets moved underneath this continental plate,
164
481427
2365
hay di chuyển dưới mảng địa chất lục địa,
08:03
things like water and carbon dioxide and other materials
165
483816
2841
những thứ như nước, CO2 và các chất khác
08:06
get squeezed out of it,
166
486681
1235
bị ép khỏi mảng địa chất,
08:07
like ringing a wet washcloth.
167
487940
1726
như vắt một chiếc khăn rửa mặt ướt.
08:10
So in this way, subduction zones are like portals into the deep earth,
168
490382
3682
Theo cách đó, những vùng bị đè như cổng vào đất sâu,
08:14
where materials are exchanged between the surface and the subsurface world.
169
494088
3761
nơi vật chất được trao đổi giữa bề mặt và lòng đất.
08:17
So I was recently invited by some of my colleagues in Costa Rica
170
497873
3028
Gần đây tôi được vài đồng nghiệp ở Costa Rica
08:20
to come and work with them on some of the volcanoes.
171
500925
3103
mời đến và làm việc với họ về một số núi lửa.
08:24
And of course I said yes, because, I mean, Costa Rica is beautiful,
172
504052
4598
Và tất nhiên là tôi đồng ý, vì, ý là, Costa Rica rất đẹp,
08:28
but also because it sits on top of one of these subduction zones.
173
508674
3280
nhưng cũng vì nó nằm trên một trong những vùng bị đè.
08:32
We wanted to ask the very specific question:
174
512478
2794
Chúng tôi muốn hỏi một câu cụ thể là:
08:35
Why is it that the carbon dioxide
175
515296
2388
Vì sao CO2
08:37
that comes out of this deeply buried oceanic tectonic plate
176
517708
2976
thoát ra từ những mảng địa chất đại dương bị đè
08:40
is only coming out of the volcanoes?
177
520708
2107
chỉ thoát ra từ núi lửa?
08:42
Why don't we see it distributed throughout the entire subduction zone?
178
522839
3294
Vì sao ta không thấy chúng trải đều trên khu vực bị đè?
08:46
Do the microbes have something to do with that?
179
526157
2483
Vi sinh vật có vai trò gì trong chuyện này không?
08:48
So this is a picture of me inside Poás Volcano,
180
528664
3623
Đây là bức ảnh chụp tôi trong núi lửa Poás,
08:52
along with my colleague Donato Giovannelli.
181
532311
2184
cùng với người đồng nghiệp Donato Giovannelli.
08:54
That lake that we're standing next to is made of pure battery acid.
182
534519
3602
Cái hồ mà chúng tôi đứng cạnh hoàn toàn là axit pin.
08:58
I know this because we were measuring the pH when this picture was taken.
183
538145
3722
Tôi biết vì chúng tôi đang đo độ pH khi tấm hình được chụp.
09:02
And at some point while we were working inside the crater,
184
542362
2731
Và một số lúc khi làm việc trong miệng núi lửa,
09:05
I turned to my Costa Rican colleague Carlos Ramírez and I said,
185
545117
4579
tôi quay qua nói với đồng nghiệp Costa Rica Carlos Ramírez rằng
09:09
"Alright, if this thing starts erupting right now,
186
549720
3367
"Được rồi, vậy nếu tự nhiên thứ này phun trào,
09:13
what's our exit strategy?"
187
553111
1733
cách thoát thân là như nào?''
09:15
And he said, "Oh, yeah, great question, it's totally easy.
188
555269
3143
Và anh nói, "À, ừ, câu hỏi hay, rất dễ thôi.
09:18
Just turn around and enjoy the view."
189
558436
3078
Hãy quay lại và tận hưởng khung cảnh.''
09:21
(Laughter)
190
561538
1293
(Cười)
09:22
"Because it will be your last."
191
562855
1547
"Vì nó sẽ là cảnh cuối của cô."
09:24
(Laughter)
192
564426
1135
(Cười)
09:25
And it may sound like he was being overly dramatic,
193
565585
3445
Và có thể anh ấy có hơi kịch tính,
09:29
but 54 days after I was standing next to that lake,
194
569054
4753
nhưng sau 54 ngày đứng cạnh cái hồ đó,
09:33
this happened.
195
573831
1421
chuyện này xảy ra.
09:35
Audience: Oh!
196
575276
1158
Khán giả: Ồ!
09:37
Freaking terrifying, right?
197
577204
1650
Quá đáng sợ nhỉ?
09:38
(Laughs)
198
578878
1150
(Cười)
09:40
This was the biggest eruption this volcano had had in 60-some-odd years,
199
580934
4353
Đây là vụ phun trào lớn nhất của núi lửa này trong khoảng 60 năm lẻ gì đó,
09:45
and not long after this video ends,
200
585311
2484
và không lâu sau khi video kết thúc,
09:47
the camera that was taking the video is obliterated
201
587819
2643
máy ảnh quay video bị thiêu rụi
09:50
and the entire lake that we had been sampling
202
590486
2420
và cả cái hồ mà chúng tôi đang thí nghiệm
09:52
vaporizes completely.
203
592930
1400
bốc hơi hoàn toàn.
09:54
But I also want to be clear
204
594815
1802
Nhưng tôi muốn nói rõ rằng
09:56
that we were pretty sure this was not going to happen
205
596641
2500
chúng tôi khá chắc là chuyện đó sẽ không xảy ra
09:59
on the day that we were actually in the volcano,
206
599165
2253
vào ngày mà chúng tôi ở trong núi lửa,
10:01
because Costa Rica monitors its volcanoes very carefully
207
601442
2633
vì Costa Rica theo dõi núi lửa này rất cẩn thận
10:04
through the OVSICORI Institute,
208
604099
1563
qua Viện OVSICORI,
10:05
and we had scientists from that institute with us on that day.
209
605686
3206
và chúng tôi có các nhà khoa học từ Viện cùng với mình hôm đó.
10:08
But the fact that it erupted illustrates perfectly
210
608916
3090
Nhưng thực tế rằng nó đã phun trào chứng tỏ hoàn hảo
10:12
that if you want to look for where carbon dioxide gas
211
612030
2508
rằng nếu bạn muốn tìm nơi khí CO2
10:14
is coming out of this oceanic plate,
212
614562
1864
thoát ra từ mảng địa chất đại dương,
10:16
then you should look no further than the volcanoes themselves.
213
616450
3103
thì bạn không cần tìm đâu xa hơn núi lửa.
10:19
But if you go to Costa Rica,
214
619577
2269
Nhưng nếu bạn đến Costa Rica,
10:21
you may notice that in addition to these volcanoes
215
621870
2460
bạn có thể nhận ra là ngoài núi lửa
10:24
there are tons of cozy little hot springs all over the place.
216
624354
3244
có rất nhiều suối nước nóng ở mọi nơi.
10:28
Some of the water in these hot springs is actually bubbling up
217
628069
3270
Nước trong những suối nước nóng này thật ra trào lên
10:31
from this deeply buried oceanic plate.
218
631363
2301
từ những mảng địa chất đại dương bị đè.
10:33
And our hypothesis was that there should be carbon dioxide
219
633688
3496
Và giả thuyết của chúng tôi là phải có CO2
10:37
bubbling up with it,
220
637208
1179
trào lên cùng chúng,
10:38
but something deep underground was filtering it out.
221
638411
3182
nhưng một thứ sâu dưới lòng đất đã lọc chúng ra.
10:41
So we spent two weeks driving all around Costa Rica,
222
641617
4182
Vậy là chúng tôi dành hai tuần lái xe khắp Costa Rica,
10:45
sampling every hot spring we could find --
223
645823
2897
lấy mẫu từ mọi suối nước nóng mà chúng tôi tìm được
10:48
it was awful, let me tell you.
224
648744
1674
nó rất tệ, để tôi kể cho bạn.
10:50
And then we spent the next two years measuring and analyzing data.
225
650442
5636
Và chúng tôi dành hai năm tiếp theo đo đạc và phân tích dữ liệu.
10:56
And if you're not a scientist, I'll just let you know that the big discoveries
226
656102
3809
Và nếu bạn không phải là nhà khoa học, tôi cho bạn biết rằng những khám phá lớn
10:59
don't really happen when you're at a beautiful hot spring
227
659935
2833
không xảy ra khi bạn ở một suối nước nóng đẹp
hay trên sân khấu;
11:02
or on a public stage;
228
662792
1151
11:03
they happen when you're hunched over a messy computer
229
663967
2523
nó xảy ra khi bạn còng lưng với một cái máy tính lộn xộn
11:06
or you're troubleshooting a difficult instrument,
230
666514
2317
hay khi bạn đang khắc phục một thiết bị phức tạp,
11:08
or you're Skyping your colleagues
231
668855
1738
hay khi bạn gọi Skype với đồng nghiệp
11:10
because you are completely confused about your data.
232
670617
2595
vì bạn hoàn toàn bối rối vì dữ liệu của bạn.
11:13
Scientific discoveries, kind of like deep subsurface microbes,
233
673236
3331
Khám phá khoa học, giống như vi sinh vật dưới lòng đất,
11:16
can be very, very slow.
234
676591
1768
có thể rất rất chậm.
11:19
But in our case, this really paid off this one time.
235
679267
3349
Nhưng trong trường hợp của chúng tôi, mọi công sức đã được đền đáp.
11:22
We discovered that literally tons of carbon dioxide
236
682640
4278
Chúng tôi phát hiện rằng hàng tấn CO2
11:26
were coming out of this deeply buried oceanic plate.
237
686942
3183
thoát ra từ mảng địa chất đại dương bị đè sâu dưới lòng đất.
11:30
And the thing that was keeping them underground
238
690149
2349
Và thứ giữ chúng dưới lòng đất
11:32
and keeping it from being released out into the atmosphere
239
692522
2995
và giữ chúng không thoát vào khí quyển
11:35
was that deep underground,
240
695541
1560
là thứ sâu dưới đất,
11:37
underneath all the adorable sloths and toucans of Costa Rica,
241
697125
3984
dưới những con lười và vẹt dễ thương ở Costa Rica,
11:41
were chemolithoautotrophs.
242
701133
1800
là vi sinh tự dưỡng vô cơ hóa năng.
11:43
These microbes and the chemical processes that were happening around them
243
703338
3501
Những vi sinh và quá trình hóa học diễn ra quanh chúng
11:46
were converting this carbon dioxide into carbonate mineral
244
706863
2752
là việc biến đổi CO2 thành muối cacbonat
11:49
and locking it up underground.
245
709639
1928
là khóa chúng dưới lòng đất.
11:51
Which makes you wonder:
246
711591
2294
Điều đó khiến bạn tự hỏi:
11:53
If these subsurface processes are so good at sucking up
247
713909
3501
Nếu các quá trình dưới đất này rất giỏi khoản hút
11:57
all the carbon dioxide coming from below them,
248
717434
2581
tất cả CO2 từ dưới chúng,
12:00
could they also help us with a little carbon problem
249
720039
2460
chúng có thể giúp ta với chút vấn đề về các-bon
12:02
we've got going on up at the surface?
250
722523
2165
mà chúng ta đang có trên mặt đất không?
12:05
Humans are releasing enough carbon dioxide into our atmosphere
251
725006
4325
Con người đang thải ra nhiều CO2 vào khí quyển đến nỗi
12:09
that we are decreasing the ability of our planet
252
729355
2974
chúng ta làm giảm khả năng của hành tinh
12:12
to support life as we know it.
253
732353
2000
để duy trì sự sống mà chúng ta biết đến.
12:14
And scientists and engineers and entrepreneurs
254
734704
2432
Các nhà khoa học, kĩ sư và doanh nhân
12:17
are working on methods to pull carbon dioxide
255
737160
2504
đang hợp tác với những cách để kéo CO2
12:19
out of these point sources,
256
739688
1293
khỏi nguồn,
12:21
so that they're not released into the atmosphere.
257
741005
2318
để chúng không bay vào khí quyển.
12:23
And they need to put it somewhere.
258
743347
1651
Và họ cần trữ chúng ở đâu đó.
12:25
So for this reason,
259
745022
1177
Vậy với lí do đó,
12:26
we need to keep studying places where this carbon might be stored,
260
746223
3338
chúng ta cần nghiên cứu những nơi mà có thể trữ CO2,
12:29
possibly in the subsurface,
261
749585
2294
có thể là dưới lòng đất,
12:31
to know what's going to happen to it when it goes there.
262
751903
2643
để biết chuyện gì sẽ xảy ra với chúng khi được trữ ở đó.
12:34
Will these deep subsurface microbes be a problem because they're too slow
263
754570
3467
Vi sinh vật dưới lòng đất có thành một vấn đề vì chúng quá chậm
12:38
to actually keep anything down there?
264
758061
1881
để có thể giữ bất cứ gì dưới đó không?
12:39
Or will they be helpful
265
759966
1408
Hay chúng có thể hữu ích
12:41
because they'll help convert this stuff to solid carbonate minerals?
266
761398
3790
vì chúng giúp biến đổi CO2 thành muối cacbonat rắn?
12:45
If we can make such a big breakthrough
267
765712
2420
Nếu chúng ta có những bước đột phá vậy
12:48
just from one study that we did in Costa Rica,
268
768156
2386
chỉ từ những nghiên cứu ở Costa Rica,
12:50
then imagine what else is waiting to be discovered down there.
269
770566
2967
vậy hãy tưởng tượng thứ gì còn chờ đợi được khám phá dưới kia.
12:53
This new field of geo-bio-chemistry, or deep subsurface biology,
270
773891
5665
Trong lĩnh vực địa-sinh-hóa, hay sinh học lòng đất,
12:59
or whatever you want to call it,
271
779580
1541
hay bất cứ gì mà bạn muốn gọi,
13:01
is going to have huge implications,
272
781145
1837
sẽ có những liên quan to lớn
13:03
not just for mitigating climate change,
273
783006
2373
với không chỉ giảm nhẹ hậu quả biến đối khí hậu,
13:05
but possibly for understanding how life and earth have coevolved,
274
785403
3872
mà có thể là hiểu được sự sống và Trái Đất cùng tiến hóa thế nào,
13:09
or finding new products that are useful for industrial or medical applications.
275
789613
4698
hay tìm ra những sản phẩm hữu ích cho công nghiệp hay y học.
13:14
Maybe even predicting earthquakes
276
794335
2262
Có thể là cả dự đoán động đất
13:16
or finding life outside our planet.
277
796621
2198
hay tìm sự sống ngoài hành tinh.
13:18
It could even help us understand the origin of life itself.
278
798843
3126
Nó có thể giúp chúng ta hiểu được chính nguồn gốc của sự sống.
13:22
Fortunately, I don't have to do this by myself.
279
802827
2825
May thay, tôi không phải làm những việc đó một mình.
13:25
I have amazing colleagues all over the world
280
805962
3325
Tôi có những đồng nghiệp rất giỏi khắp thế giới
13:29
who are cracking into the mysteries of this deep subsurface world.
281
809311
3292
những người đang giải mã những bí ẩn của thế giới lòng đất.
13:33
And it may seem like life buried deep within the earth's crust
282
813831
4810
Và có vẻ như sự sống sâu dưới vỏ Trái Đất
13:38
is so far away from our daily experiences that it's kind of irrelevant.
283
818665
3974
quá xa lạ với cuộc sống thường ngày của ta mà dường như chẳng liên quan gì cả.
13:43
But the truth is that this weird, slow life
284
823363
3688
Nhưng sự thật là, việc sống chậm và kì lạ này
13:47
may actually have the answers to some of the greatest mysteries
285
827075
3525
có thể giữ câu trả lời cho vài bí ẩn lớn nhất
13:50
of life on earth.
286
830624
1150
về sự sống trên Trái Đất.
13:52
Thank you.
287
832225
1151
Cảm ơn các bạn.
13:53
(Applause)
288
833400
5044
(Vỗ tay)
Về trang web này

Trang web này sẽ giới thiệu cho bạn những video YouTube hữu ích cho việc học tiếng Anh. Bạn sẽ thấy các bài học tiếng Anh được giảng dạy bởi các giáo viên hàng đầu từ khắp nơi trên thế giới. Nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh hiển thị trên mỗi trang video để phát video từ đó. Phụ đề cuộn đồng bộ với phát lại video. Nếu bạn có bất kỳ nhận xét hoặc yêu cầu nào, vui lòng liên hệ với chúng tôi bằng biểu mẫu liên hệ này.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7