What if the poor were part of city planning? | Smruti Jukur Johari

Çeviri: Burakhan Uçar Gözden geçirme: Can Boysan

What is our imagery of cities?

Şehir denildiğinde aklımıza nasıl bir görüntü gelir?

When we imagine cities,

Şehir denildiğinde genellikle, kafamızda böyle bir yer canlanır.

we often imagine it to be something like this.

But what if what you're looking at is just half a picture,

Peki, ya resmin sadece yarısına bakıyorsanız

but there is a city within the city.

ve aslında şehrin içinde bir şehir daha varsa.

This part of the city is often seen as slums,

Şehrin bu tarafı genellikle kenar mahalle, gecekondu,

squatters, informal,

şehirden bağımsız bir yermiş gibi görünür.

and people living here are called illegal, informal,

Burada yaşayan insanlara da, kaçak, yolsuzluk yapan,

criminals, beneficiaries, supplicants, etc.

suçlu, lehtar gibi sıfatlar takılır.

But in reality,

Fakat işin gerçeği, bu insanların

these are poor people with no choices.

seçme şansı olmayan, yoksul insanlar olması.

Poverty is a vicious cycle.

Yoksulluk bir kısır döngüdür.

If born poor, it can take three or more generations

Eğer fakir doğduysanız, kurtulmanız için üç ya da daha fazla nesil gerekir.

to escape one.

Many are forced in this cycle without choices,

Birçok kişi, seçim hakkı sunulmaksızın bu döngüde yaşamaya zorlanıyor.

to live on pavements,

Yaya kaldırımlarında,

along train tracks,

tren raylarında,

in dumping grounds,

çöp döküm alanlarında,

along rivers,

nehir yataklarında,

swamps and many such unlivable spaces,

bataklıklar ve daha nice temel altyapısı olmayan,

without clean water, toilets or housing.

akıl almaz yerlerde yaşamaya.

But these places are not unfamiliar to me,

Fakat buralar benim için tanıdık yerler.

because since the age of six, I accompanied my father, a doctor,

Çünkü altı yaşından itibaren doktor olan babamın,

who treated patients in the slums of Bombay.

bir süre Bombay gecekondularında hastaları tedavi etmesine yardım ettim.

Growing up, I would help him carry his bag of medicines

Derslerden sonra ilaç torbaları taşıyordum

after school lessons --

I loved doing that.

ve bunu yapmayı seviyordum.

Wanting to do something about these habitats,

Bu alışkanlıklarla bağlantılı bir şey yapmak istediğim için

I decided to become an architect.

mimar olmaya karar verdim.

But quite early on, I realized

Fakat daha işin başında, mimarlığın güzelliğinin

that the beauty of architecture was only for the rich.

yalnızca zenginler için olduğunu fark ettim.

So I decided to do urban planning

Bu nedenle şehir planlaması yapmaya karar verdim

and joined an NGO in India that works with the urban poor

ve şehirdeki fakir insanlarla çalışan Hindistan'daki bir STK'ye katıldım.

who organize themselves to access basic services,

Kendileri, şehirdeki fakir insanlara; su, hijyen ve barınma gibi temel ihtiyaçları

such as water, sanitation and housing, for the poor living in cities.

sağlayabilmek adına organize eden bir topluluk.

Now I spent 10 years of my life in professional education, in learning,

10 yılımı profesyonel eğitime ve öğrenmeye,

and then five years in unlearning it.

sonrasında ise 5 yılımı öğrendiğimi unutmaya harcadım.

Because I realized

Çünkü anladım ki

that all my training in architecture, design and planning

mimarlık, tasarım ve planlama dallarındaki bütün eğitimim

failed ground realities.

gerçekçilikten yoksundu.

And this is where I learned the power of choice.

Seçim yapmanın gücünü bu noktada öğrendim.

I unlearned many things,

Bildiğim birçok şeyden vazgeçtim

but there are two myths about the poor

fakat birlikte yaşadığımız fakir insanlarla ilgili

that I would like to share that we live with.

sizlerle paylaşmak istediğim iki efsane hariç.

The first myth is a perception

İlki, fakir insanların şehirlere göç etmesinin

that migration of poor people into cities is a problem.

problem olduğu gibi bir algının olması.

Is migration really a choice?

Göç, gerçekten bir seçim midir?

My mentor Sheela Patel

Danışmanım Sheela Patel,

asked to those who think of this as a problem,

bu durumu bir problem olarak görenlere,

"Go ask your grandfather where he came from," she says.

"Gidin sorun bakalım dedeleriniz nereden gelmiş." der.

So what do poor people do when they migrate in cities?

Peki, fakir insanlar şehirlere göç edince ne yapıyorlar?

Let me share an example.

Size bir örnek vereyim.

This is the Mumbai International Airport.

Burası Mumbai Uluslararası Havalimanı.

All that you see in blue are large informal settlements around it.

Mavi olarak gördükleriniz gayri resmi yerleşim yerleri.

Close to 75,000 people live here.

Yaklaşık 75 bin insan buralarda yaşıyor.

So who are these people that work silently in hotels, restaurants,

Peki, otellerde, restoranlarda, evlerde sessizce çalışan, bebek bakıcılığı yapan,

as laborers, babysitters, house helps

işçilik yapan ve şehirlerdeki işleyişin aksamadan devam etmesi için gerekli olan

and countless other jobs

that we need for cities to function without a glitch?

birçok sayısız işte çalışan bu insanlar kim?

And where do they live?

Ve nerede yaşıyorlar?

In most cities, they live in slums.

Çoğu şehirde gecekondularda yaşıyorlar.

So let us think again.

O halde tekrar düşünelim.

Do we want poor people to stop migrating in our cities?

Hâlâ fakir insanların şehrimize göç etmesine karşı mıyız?

What if they had a choice of not to?

Ya gelmemek gibi bir şansları olsaydı?

The second myth is my personal experience.

Bahsedeceğim ikinci efsane ise kişisel bir deneyimim.

It's this attitude that we professionals know better.

Bu, biz profesyonellerin daha iyi bildiği şeklinde bir tutumun olması.

We professionals love to make choices for others,

Biz profesyonellerin, başkalarının yerine seçim yapmayı sevmesi.

especially for the poor.

Özellikle de fakir insanların yerine seçim yapmak.

Let me share an experience.

Size yaşadığım bir olayı anlatayım.

In a workshop that looked at designing 250 new houses for poor families

Yakındaki bir gecekondudan, fakir aileler için 250 yeni ev yapmayı

from a slum nearby,

planladığımız bir atölyede,

there were different building materials that were presented,

bize farklı yapı malzemeleri sunulmuştu.

ranging from papier-mâché, cardboard, honeycomb, etc.,

Kartonpiyer, mukavva, bal peteği yapısı gibi her çeşit vardı.

simply because they were affordable.

Hesaplı oldukları için bu malzemeler seçilmişti.

But there was this one idea that was of shipping containers.

Fakat ortaya nakliye konteynerleri fikri atılmıştı.

Now we immediately approved of it,

Anında kabul etmiştik.

because we thought it was sustainable, scalable, affordable.

Çünkü sürdürülebilir, ölçeklenebilir ve hesaplı olduğunu düşünmüştük.

But during this presentation,

Ancak sunum sırasında gecekonduda yaşayan bir bayan

a lady from the slum humbly spoke up.

mütevazi bir şekilde söz istedi.

And she asked the presenter,

Ve konuşmacıya bir soru sordu:

"Would you choose to live in it?"

"Siz burada yaşamak ister miydiniz?"

(Laughter)

(Gülüşmeler)

"If not, then why did you think we would?"

"Eğer cevabınız hayır ise, neden bizim isteyeceğimizi düşündünüz?"

Now this was a personal unlearning moment for me,

O an, bildiklerimden vazgeçtiğim bir andı.

where I realized that poverty only changes affordability --

Çünkü fakirliğin, yalnızca bütçeyi değiştirdiğini,

it does not change aspirations.

istekleri değiştirmediğini fark etmiştim.

Now poor people have lived in temporary structures all their life.

Fakir insanlar hayatları boyunca geçici yerlerde yaşamıştır.

They go from wall to wall,

Tuğladan, tenekeye sürekli farklı yapılar kullanmışlar.

moving from bricks to tin.

They move from building from bamboo,

Bambudan, branda çarşaftan, plastikten yapma yapılardan;

tarpaulin sheets, plastic, to cardboard, to tin,

karton, teneke, tuğla ve çimentoya geçiş yapmışlar.

to bricks and cement,

just like the way we do.

Tıpkı bizim yaptığımız gibi.

So somewhere here, we were forcing our choices on them.

Burada bir noktada onlara kendi seçimlerimizi direttik.

So should we force our choices on them,

Peki bunu yapmalı mıyız?

or should we broaden their choices?

Ya da onların seçimlerini genişletmeli miyiz?

Now what if the opportunity to choose was given to people?

Ya insanlara seçme hakkı verilseydi?

These are women who lived on the pavements of a neighborhood in Mumbai.

Bunlar, Mumbai 'nin bir bölgesinde kaldırımda yaşayan kadınlar.

Now they faced constant evictions, and in response to it,

Sürekli tahliyelerle karşı karşıya kaldılar.

Buna karşılık olarak ise,

they organized a women's network called Mahila Milan.

Mahila Milan adı verilen bir kadın ağı organize ettiler.

Not only did they fight against evictions with those in power,

İktidarın tahliyeleriyle, yalnızca para biriktirip yer alarak değil,

saved money and bought land,

aynı zamanda, dizayn edip kendi evlerini yaparak savaştılar.

but they also designed and helped construct their own houses.

Well, these were illiterate women, so how did they do that?

O kadınlar okumamış insanlar.

Peki, bunu nasıl yaptılar?

They used floor mats and saris to understand measurements.

Ölçüm yapmak için paspas ve sari kumaşı kullandılar.

A sari is four meters in length and 1.5 meters in width.

Bir sari kumaşı,

4 metre uzunluğunda ve 1,5 metre genişliğindedir.

They used these simple day-to-day items to demonstrate house models.

Ev modellerini göstermek için bu gündelik eşyaları kullandılar.

And even they made three options to choose from

Üç farklı seçenek sunmuş olsalar

and invited all their fellow residents to come and have a look.

ve çevre sakinlerini gelip bakmak için davet etmiş olsalar da,

(Laughter)

And everybody loved this option that had a loft in it,

herkes çatı katı olan seçeneği sevmişti.

simply because it did two things.

Çünkü basitçe iki faydası vardı:

One is that it accommodated larger families to sleep in.

İlki, geniş aileler için daha çok yatacak yer barındırması,

And two, it allowed home-based work,

ikincisi ise, evde iş yapmaya olanak sunması.

such as bangle-making, jewelry-designing,

Bileklik yapımı, takı tasarımı, dikiş nakış, ambalajlama gibi ev işlerine.

embroidery-stitching, packaging items, etc.

Now they also decided to not have a toilet inside,

Ayrıca içeride tuvalet olmamasına karar vermişlerdi.

but instead have it outside in the corridors,

Onun yerine tuvaletin dışarıdaki koridorda olmasını istemişlerdi.

simply because it gave them more space and it was cheaper.

Çünkü böylelikle daha çok boş yer oluyordu

ve daha ucuza geliyordu.

Now, professionals could have never thought

Profesyoneller asla böyle bir şey düşünmezdi.

of something like that.

A formal design would have necessitated to have a toilet inside.

Resmi tasarıma göre tuvalet içeride olmalı.

Now these are smaller examples --

Bunlar küçük örnekler.

let me share some larger context:

Size daha geniş çaplı olanlardan bahsedeyim.

881,000,000 people --

881 milyon insan -bahsettiğimiz bu rakam dünyanın 6'da 1'ine denk geliyor-

that's about one sixth of this world, as we talk here --

are living in slums and informal settlements.

gecekondularda ve gayri resmi yerlerde yaşıyor.

Almost every city in the global south has large slums in the size of townships.

Güney yarım küredeki neredeyse her ülkede bir kasaba büyüklüğünde gecekondular var.

Kibera, in Nairobi,

Kibera, Nairobi,

Dharavi, in Mumbai,

Dharavi, Mumbai,

Khayelitsha in South Africa, just a few.

Khaleyitsha, Güney Afrika, bunların yalnızca birkaçı.

Now initially, they were all on waste and abandoned lands

Buralar ilk başta, şehirlerin hiç ilgilenmediği, terk edilmiş yerlerdi.

that cities were never interested in.

As cities grew,

Şehirler büyüdükçe, fakir insanlar buralara yerleşmeye başladı

poor people started building on these lands

and brought value to this over time.

ve zaman içinde buralara değer kazandırdılar.

And today, these lands have become real estate hot spots

Ve bugün bu bölgeler, herkesin bir parçası olmak istediği,

that everybody wants a piece of.

gayrimenkul için biçilmez kaftan.

So how do cities and those in power choose to deal with them?

Peki şehirler ve iktidarlar fakir insanlarla nasıl başa çıkıyor?

They demolish them and evict them

Onların evlerini yıkıyorlar ve onları tahliye ediyorlar.

and move them away from their cities and economies

Böylece onları şehirlerinden ve ekonomilerinden uzaklştırıyorlar

in order to build a new infrastructure.

ve yeni altyapı yapıyorlar.

They move them into vertical housing,

Onları ise dikey kat mülkiyeti adı verilen binalara gönderiyorlar,

which in reality looks like this.

bu binalar gerçekte böyle görünüyor.

Now when built in high densities,

Fazla sık bir şekilde inşa edildiğinde, doğal ışık ve havalandırma eksiği oluyor,

they lack natural light and ventilation,

and it often leads to unhealthy conditions.

bu da sağlıksız koşullara yol açıyor.

Now, on one hand,

Bir yandan, fakir insanlar tasarım yapılırken işe dahil edilmiyor

poor people are not involved in the participation of design,

and there is poor quality of construction.

ve kalitesiz yapılar yapılıyor.

And on the other hand,

Öte yandan ise bu insanlar, devamlılığı sağlamayı bilmiyor.

they do not understand how to do maintenance,

you know, keeping bills, keeping records, forming societies --

Yani, faturaları ödemek, kayıt tutmak, toplumlara katılmak gibi şeyler

this is always difficult for them.

onlar için her zaman zor.

And being forced to move into this formal society,

Bu düzenli topluma katılmaya zorlanmak,

they end up looking like this in a few years.

birkaç yıl sonra, böyle bir görüntüye sebep oluyor.

Because formalization is not a product,

Çünkü düzenin oluşması bir üretim değil, bir süreç.

it's a process.

Moving from informal to formal for poor people is a journey.

Düzensizlikten, düzenliliğe geçmek bu insanlar için bir yolculuk demek.

It takes time to accept and adapt.

Kabullenip uyum sağlamak için zaman gerekiyor.

And when that choice is not given,

İnsanlara seçim hakkı verilmediğinde, ortaya böyle sonuçlar çıkıyor.

it becomes like this,

which I'm afraid, in future, these would become the slums.

Korkarım ki, gelecekte burası da bir gecekondu mahallesi olacak.

Now instead of doing this,

Peki, böyle yapmaktansa

o insanları ağırlayıp şehrimizin parçası olmaları için seçenek sunarsak

what if we accommodated poor people

and gave them a choice to be a part of our cities

ve onlara bu resimde olduğu gibi

and develop them where they are,

temel hizmetleri sağlayarak

bulundukları yeri geliştirme seçeneği verirsek nasıl olur?

giving them basic services, like in this picture?

Now what happens if cities and governments could work together,

Şehirler ve hükûmetler birlikte çalışıp fakir insanları bilgilendirseler

if governments acknowledge poor people,

ve böylelikle birlikte inşa etseler

and they could build it together?

nasıl olur?

This is Mukuru.

Burası Mukuru.

It's a large informal settlement in Nairobi.

Nairobi'deki büyük bir gayri resmi yerleşim alanı.

It's one of the largest settlements in Africa.

Afrika'daki en büyük yerleşim yerlerinden biri.

It's home to 300,000 people

2.600 dönüm arazide yaşayan 300 bin insana ev sahipliği yapıyor.

living over 650 acres of land.

To help us understand that scale,

Bu ölçeği daha iyi anlamak için

it's like squeezing the population of Pittsburgh

Pittsburgh nüfusunu New York Central Park'a sıkıştırmakla

into the New York Central Park.

eşdeğer bir ölçek oranı diyebiliriz.

That's Mukuru.

Burası Mukuru.

So to give us a glimpse,

Buraya bir göz atacak olursak evlerin durumu bu şekilde.

this is the condition of housing.

And this is what it is in between them.

Ve evlerin arasında da bunlar var.

So what is life in Mukuru like, just talking briefly?

Peki Mukuru'da hayat nasıl?

Kısaca bahsedelim.

Five hundred and fifty people use one single water tap

550 kişi başına bir musluk düşüyor

and pay nine times more

ve şehirde yaşayan birine göre 9 kat daha fazla ödüyorlar.

than what anybody else in the city could pay,

simply because there is no water infrastructure

Nedeni ise, su için altyapı yok ve su parayla satılıyor.

and water is sold.

Many come back from work to find out that their houses do not exist,

Birçok kişi işten geldiğinde evlerinin artık olmadığını görüyor.

because they have either been bulldozed,

Çünkü ya buldozerle yıkılmış oluyor ya da yakılmış oluyor.

or they have been burned down.

So, tired of this situation,

Bu durumdan sıkılan Muungano adında bir yerel gecekondu sakinleri federasyonu,

a local slum dwellers' federation called Muungano

decided to do something about it.

bir şeyler yapmaya karar verdi.

In four years,

Dört yıl içerisinde, harita yapılarını ve gerekli verileri toplayarak

they organized 20,000 residents to collect data,

map structures and put it together.

bir araya getirmek için 20 bin kişi örgütlediler.

And the plan was very simple --

Plan oldukça basitti.

they only needed four things.

Yalnızca dört şeye ihtiyaçları vardı:

They wanted clean water,

Temiz su,

toilets, decent roads

tuvalet, düzgün yollar

and, most importantly, not to be evicted.

ve en önemlisi ise artık tahliye edilmemek.

So they presented this with the government of Nairobi.

Sonrasında bu planlarını Nairobi hükûmetine sundular

And for the first time in history ever,

ve tarihte ilk defa, bir şehir bu planı kabul etti.

a city has agreed to do it.

The city of Nairobi, the government of Kenya,

Nairobi şehri ve Kenya hükûmeti, Mukuru'yu özel planlama bölgesi ilan etti,

declared Mukuru to be a special planning area,

which means that people could come up with their own plan.

bu da, insanlar kendi planlarını beyan edebilirler demekti.

People could decide to come up with their own norms and standards,

İnsanlar, kendi norm ve standartlarını belirtebilecekti.

because the standards that work for the formal citizens

Çünkü resmi topluluklarda geçerli olan standartlar,

do not work in informal settings.

gayri resmi olanlarda işe yaramıyor.

So what does that mean, to give us an instance?

Örnek vermesi için bakacak olursak bu tam olarak ne anlama geliyor?

If these are roads in Mukuru,

Mukuru'daki bu yollara baktığınızda

you can see that there are houses along both sides of the road.

yol boyunca iki sırada da evlerin olduğunu görebilirsiniz.

Now in order to bring in a city bus,

Standartlara göre buraya bir şehir otobüsünün girmesi için

as per the standards,

planlamacılar, 25 metre genişliğinde lüks bir yol yapmalılardı.

planners would have gone for a luxurious 25-meter-wide road.

Now that would mean displacing [25] percent of the structures --

Bunun içinse yapıların yüzde 25'ini ortadan kaldırmak gerekir.

that's a lot of people.

Bu oldukça fazla insan demek.

So instead of doing that, we came up with a 12-meter-wide road,

Biz de böyle yapmak yerine, 12 metre genişliğinde bir yol düşündük.

which had the structures intact and brought the city bus

Bu şekilde otobüsler, yapılara zarar vermeden

without compromising on much services.

ve diğer hizmetlere engel olmadan rahatlıkla girebilirdi.

In another instance, let's talk about community toilets.

Bir diğer örnek ise umumi tuvaletlerden.

You know, in high-density areas,

Sizin de bildiğiniz üzere, yoğun nüfuslu bölgelerde

where there is no scope for individual toilets,

like the public toilets that we have here.

bizim burada sahip olduğumuz gibi umumi tuvalet kapsamı söz konusu değil.

So we would go for a male section and a female section.

Biz de erkek ve kadın için olmak üzere iki bölüme ayıracaktık.

But imagine this situation.

Ama durumu bir düşünün.

In the morning rush hours to the toilet,

Tuvaletin yoğun olduğu sabah saatlerinde,

when everybody is in intense pressure to relieve themselves,

herkesin bir an önce ihtiyacını gidermek istediği o vakitlerde,

and if you're standing in a queue of 50 people,

siz 50 kişilik bir sırada beklerken

and there is a child standing behind an adult,

bir yetişkinin arkasında bir çocuk varsa kim kazanır?

who wins?

Children end up squatting outside.

Çocuklar dışarıda işlerini halletmeye başlar.

And that's why women decided

Bu nedenle kadınlar,

to come up with a separate squatting area for children.

çocuklar için özel bir alan ayrılmasına karar verdiler.

Now, who could have thought of something like that?

Böyle bir şey kimin aklına gelirdi?

The idea here is that when poor people choose,

Buradaki ana fikir, fakir insanlar seçim yaptıklarında,

they choose better.

daha iyi seçimler yapıyorlar.

They choose what works for them.

Kendi işlerine yarayacak olanı seçiyorlar.

So choice is everything.

Bu nedenle seçim yapmak her şeydir.

And power decides choice.

Ve seçime karar veren, güçtür.

And we need those in power --

Bu yüzden, yetkili kişilerin,

politicians, leaders, governments,

politikacıların, liderlerin, hükûmetlerin,

architects, planners, institutions, researchers --

mimarların, planlamacıların, kurumların, araştırmacıların

and all of us in our everyday lives to respect choices.

ve hepimizin, günlük yaşamdaki kararlara saygı duyması gerekiyor.

Instead of choosing what is right for people, for the poor,

Fakir insanlar için doğru olana karar vermektense

let's acknowledge and empower their choices.

onları bilinçlendirip kararlarını desteklemeliyiz.

And that is how we can build

Ancak bu şekilde yarının daha iyi ve kapsayıcı şehirlerini inşa edebiliriz,

better and inclusive cities for tomorrow,

completing the imagery of cities

böylece, kendi halkının seçimleri doğrultusunda

built by the choices of its own people.

inşa edilen şehirlerle resmi tamamlayabiliriz.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkış)