Jamais Cascio: Tools for building a better world

Jamais Cascio, Daha İyi Bir Dünya Yaratmak İçin Araçlar

Çeviri: Kaan P. Gözden geçirme: osman oguz ahsen

The future that we will create can be a future that we'll be proud of.

Yaratacağımız gelecek gurur duyacağımız bir gelecek olabilir.

I think about this every day; it's quite literally my job.

Her gün bu konu üzerine kafa yoruyorum, bu tam olarak benim işim.

I'm co-founder and senior columnist at Worldchanging.com.

Worldchanging.com web sitesinin kurucu ortağı ve kıdemli köşe yazarıyım.

Alex Steffen and I founded Worldchanging in late 2003,

Worldchanging'i Alex Steffen ve ben 2003 yılının sonlarına doğru kurduk,

and since then we and our growing global team of contributors

ve o zamandan bu yana biz ve dünya çapında büyüyen katılımcı ekibimiz

have documented the ever-expanding variety of solutions

tam şu anda mevcut olan ve yakın gelecekte olacak bir çok olası

that are out there, right now and on the near horizon.

çözüm önerilerini kaydetmektedirler.

In a little over two years, we've written up about 4,000 items --

2 yıl gibi kısa sürede, 4000 tane konu hakkında yazılar kaleme aldık--

replicable models, technological tools, emerging ideas --

kopyalanabilen modeller, teknolojik aletler, ortaya çıkan fikirler gibi--

all providing a path to a future

daha tarafsız, daha sürdürülebilir ve daha arzu edilir olan

that's more sustainable, more equitable and more desirable.

geleceğe bir yol açan her şey hakkında.

Our emphasis on solutions is quite intentional.

Bizim "çözüm" üzerindeki vurgumuz tamamen kasıtlı

There are tons of places to go, online and off,

Gidilecek, ziyaret edilecek yüzlerce yer var,

if what you want to find is the latest bit of news

eğer bulmak istediğiniz en son haber kırıntıları ise

about just how quickly our hell-bound handbasket is moving.

ve bu haberler birinin hızlıca cehenneme gitmesiyle alakalıysa.

We want to offer people an idea of what they can do about it.

Ancak, biz insanlara ne yapabilecekleri hakkında fikirler öneriyoruz.

We focus primarily on the planet's environment,

Biz, öncelikle gezegenin habitatına odaklanıyoruz

but we also address issues of global development,

ayrıca, şu konulara da eğiliyoruz; küresel gelişme ile ilgili sorunlar,

international conflict, responsible use of emerging technologies,

uluslararası anlaşmazlıklar, ortaya çıkan teknolojilerin sağduyulu kullanımı,

even the rise of the so-called Second Superpower

yükselen ikinci süper güç hakkında bile

and much, much more.

ve daha, daha fazlası.

The scope of solutions that we discuss is actually pretty broad,

Çözümlerin kapsamı ise gerçekten epeyce geniş,

but that reflects both the range of challenges that need to be met

ama bu karşılaşılması gereken zorlukların aralığıyla,

and the kinds of innovations that will allow us to do so.

ortaya koyacağımız çeşitli yenilikleri yansıtıyor.

A quick sampling really can barely scratch the surface,

Uğraştığımız şeylerle ilgili size bir fikir vermesi açısından

but to give you a sense of what we cover:

küçük bir örnek:

tools for rapid disaster relief,

Şişirilebilir beton sığınak gibi

such as this inflatable concrete shelter;

hızlı afet yardımı aleti;

innovative uses of bioscience,

yer mayınlarının varlığında renk değiştiren çiçekler gibi

such as a flower that changes color in the presence of landmines;

biyoteknolojinin yenilikçi kullanımı;

ultra high-efficiency designs for homes and offices;

çok yüksek verimli ev ve ofis dizaynları;

distributed power generation using solar power, wind power,

güneş enerjisi, rüzgar enerjisi, okyanus enerjisi ve diğer temiz enerji kaynaklarını

ocean power, other clean energy sources;

kullanan enerji jeneratörleri;

ultra, ultra high-efficiency vehicles of the future;

geleceğin çok, çok yüksek verimli araçları;

ultra high-efficiency vehicles you can get right now;

şu anda alabileceğiniz çok yüksek verimli araçlar;

and better urban design,

ve daha iyi şehir dizaynları ki

so you don't need to drive as much in the first place;

böylece araç kullanmak için sürücüye ihtiyacınız olmayacak.

bio-mimetic approaches to design that take advantage of

Biyo-taklit yaklaşımları bir avantaj olarak değerlendirip

the efficiencies of natural models in both vehicles and buildings;

verimli doğal ev ve bina modelleri tasarlamak;

distributed computing projects

iklimlerin geleceğini modellemeye

that will help us model the future of the climate.

yardımcı olan dağıtılmış bilgisayar projeleri.

Also, a number of the topics that we've been talking about this week

Ayrıca, bu hafta TED'de konuştuğumuz bir kaç tema

at TED are things that we've addressed in the past on Worldchanging:

ve geçmişte Worldchanging'de bahsettiğimiz şeyler;

cradle-to-cradle design, MIT's Fab Labs,

beşikten beşiğe tasarımlar, MIT'in büyük laboratuarları

the consequences of extreme longevity,

aşırı uzun yaşamın sonuçları,

the One Laptop per Child project, even Gapminder.

her çocuga bir laptop projesi ve Gapminder.

As a born-in-the-mid-1960s Gen X-er,

1960'larda doğmuş X neslinden biri olarak,

hurtling all too quickly to my fortieth birthday,

her şey bana acı veriyordu.

I'm naturally inclined to pessimism. But working at Worldchanging

Ben doğal olarak karamsar olmaya meyilliyim. Ama Worldchanging'de

has convinced me, much to my own surprise,

çalışmak beni, şaşırmama rağmen,

that successful responses to the world's problems

dünyanın sorunlarına verilecek başarılı cevapların her şeye rağmen

are nonetheless possible.

mümkün olduğuna ikna etti.

Moreover, I've come to realize that focusing only on negative outcomes

Dahası, şu sonuca ulaştım ki, sadece olumsuz sonuçlara odaklanmak

can really blind you to the very possibility of success.

insanı gayet olası başarılara karşı körleştiriyor.

As Norwegian social scientist Evelin Lindner has observed,

Norveçli sosyal bilimci Evelin Lindner'in söylediği gibi,

"Pessimism is a luxury of good times ...

"Karamsarlık güzel zamanların lüksüdür...

In difficult times, pessimism is

Zor zamanlarda, karamsarlık

a self-fulfilling, self-inflicted death sentence."

kendini doğrulayan, kendi kendine olan bir idam"

The truth is, we can build a better world,

Gerçek şu ki, daha iyi bir dünya inşa edebiliriz,

and we can do so right now.

ve bunu şimdi yapabiliriz.

We have the tools: we saw a hint of that a moment ago,

Araçlara sahibiz; buna dair bir ipucu gördük demin,

and we're coming up with new ones all the time.

ve biz yeni şeylerle çıkageliyoruz.

We have the knowledge,

Bilgiye sahibiz,

and our understanding of the planet improves every day.

ve gezegeni kavrayışımız her geçen gün gelişiyor.

Most importantly, we have the motive:

Daha da önemlisi, istekliyiz.

we have a world that needs fixing, and nobody's going to do it for us.

Bizler imar edilmesi gereken bir dünyaya sahibiz ve kimse bunu bizim için yapmayacak.

Many of the solutions that I and my colleagues seek out

Ben ve meslektaşlarımın arayıp bulduğu ve hergün kaleme aldığı

and write up every day have some important aspects in common:

bir çok çözümün bazı ortak önemli hususiyetleri var;

transparency, collaboration, a willingness to experiment,

şeffaflık, işbirliği, tecrübe etme istekliliği,

and an appreciation of science -- or, more appropriately, science!

ve bilimin takdir edilmesi ya da daha yerinde olarak, bilim!

(Laughter)

(Gülüşmeler)

The majority of models, tools and ideas on Worldchanging

Wordchanging'deki modeller, araçlar ve fikirlerin çoğunluğu,

encompass combinations of these characteristics, so I want to give you

bu özelliklerin kombinasyonlarını kapsıyor, onun için size

a few concrete examples of how these principles combine

bu prensiplerin dünyayı-değiştirir tarzda nasıl birleştiğine

in world-changing ways.

dair bir kaç somut örnek vermek istiyorum.

We can see world-changing values in the emergence of tools

Görünmeyeni görünen yapmak için, çevremizdeki dünyanın

to make the invisible visible -- that is,

şartlarını belirginleştirmek için--

to make apparent the conditions of the world around us

aksi takdirde büyük ölçüde algılanamaz olacaktı--

that would otherwise be largely imperceptible.

dünya-değiştiren değerleri, araçların ortaya çıkışında görebiliriz.

We know that people often change their behavior

Ne zaman insanlar hareketlerinin etkilerini görür ve anlarlar,

when they can see and understand the impact of their actions.

biliyoruz ki işte o zaman insanlar sıklıkla davranışlarını değiştirler.

As a small example, many of us have experienced

Çoğumuzun tecrübe ettiği küçük bir örnek,

the change in driving behavior that comes from having

Araç kullanma tarzımızdaki değişim,

a real time display of mileage showing precisely

gerçek zamanlı ve tam hız göstergelerinin varlığından geliyor.

how one's driving habits affect the vehicle's efficiency.

Bu gösterge birisinin araç kullanma tarzının aracın verimliliğini nasıl etkilediğini net bir şekilde gösteriyor.

The last few years have all seen the rise of innovations

Geçen bir kaç yılda, hepimiz, çok büyük, çok soyut

in how we measure and display aspects of the world

kavramak için çok kaygan- zor anlaşılır dünyanın farklı yönlerini

that can be too big, or too intangible, or too slippery to grasp easily.

nasıl görüntüler ve ölçeriz'e dair yeniliklerin yükselişini gördük.

Simple technologies, like wall-mounted devices

Duvara monte aparatlar gibi, evinizin ne kadar

that display how much power your household is using,

enerji kullandığını gösteren ve bir kaç lambayı söndürürseniz

and what kind of results you'll get if you turn off a few lights --

ne gibi bir sonuç alacağınızı gösteren basit teknolojiler.

these can actually have a direct positive impact

Bu gerçekten kullandığınız enerjinin izini sürmek konusunda

on your energy footprint.

direkt pozitif bir etkiye sahip.

Community tools, like text messaging, that can tell you

Kısa mesaj gibi toplumsal araçlar, vaktinde harekete geçmek için

when pollen counts are up or smog levels are rising

polenlerin sayılarının arttığı ya da duman seviyesinin

or a natural disaster is unfolding,

yükseldiği ya da doğal afetlerin ortaya çıktığı

can give you the information you need to act in a timely fashion.

durumlar hakkında bilgi verebilir.

Data-rich displays like maps of campaign contributions,

Zengin verili görüntüler, seçim kampanyasına katılanları gösteren haritalar gibi

or maps of the disappearing polar ice caps,

ya da kaybolan kutup buzullarını gösteren haritalar,

allow us to better understand the context and the flow

bizi etkileyen içeriği ve sürecin ilerleyişini

of processes that affect us all.

daha iyi anlamamızı sağlıyor.

We can see world-changing values in research projects

Dünya değiştiren değerleri, dünyanın ilaç ihtiyacına

that seek to meet the world's medical needs

verilere açık erişim ve işbirlikçi hareket ile

through open access to data and collaborative action.

çare arayan araştırma projelerinde görebiliriz.

Now, some people emphasize the risks of knowledge-enabled dangers,

Şimdi, bazı insanlar bilginin yol açtığı tehlikelere vurgu yapıyorlar,

but I'm convinced that the benefits of knowledge-enabled solutions

ama ben inanıyorum ki, bilginin yol açtığı çözümler

are far more important.

çok daha önemli.

For example, open-access journals, like the Public Library of Science,

Örneğin, açık erişimli dergiler, "Public Library of Science" gibi

make cutting-edge scientific research free to all --

en son bilimsel araştırmaları dünyadaki herkese

everyone in the world.

açık hale getiriyor.

And actually, a growing number of science publishers

Ve bizatihi, gittikçe sayıları artan bilim yayıncıları

are adopting this model.

bu modeli benimsiyor.

Last year, hundreds of volunteer biology and chemistry researchers

Geçen sene, dünyanın her yanından yüzlerce

around the world worked together

gönüllü biyolog ve kimyager gelişmekte olan ülkelerdeki

to sequence the genome of the parasite responsible

afrika uyku hastalığı, layşmanyaz ve chagas hastalığına

for some of the developing world's worst diseases:

yol açan parazitin genomunu sıralamak için

African sleeping sickness, leishmaniasis and Chagas disease.

birlikte çalıştılar.

That genome data can now be found

Bu genom verileri şu anda

on open-access genetic data banks around the world,

tüm dünyaya açık erişimli bir veri bankasında bulunabilir

and it's an enormous boon to researchers

ve bu tedavi arayan araştırmacılar için

trying to come up with treatments.

büyük bir iyilik.

But my favorite example has to be the global response

Ancak benim favori örneğim, SARS salgınına

to the SARS epidemic in 2003, 2004, which relied on

2003-2004 yıllarında verilen global tepki;

worldwide access to the full gene sequence of the SARS virus.

SARS virüsünün gen dizilimine dünyanın her yerinden erişim sağlanmıştı.

The U.S. National Research Council

Amerika Ulusal Araştırma Konseyi,

in its follow-up report on the outbreak specifically

özellikle salgın izleme raporunda

cited this open availability of the sequence as a key reason

bu gen dizilimine açık erişilebilirliği, SARS için çabucak bir ilaç geliştirilmesinde

why the treatment for SARS could be developed so quickly.

kilit nokta olduğuna vurgu yapıyor.

And we can see world-changing values

Ayrıca dünya değiştiren değerleri

in something as humble as a cell phone.

cep telefonu gibi basit bir şeyde görebiliriz.

I can probably count on my fingers the number of people in this room

Bu odada cep-telefonu kullanmayan kişilerin

who do not use a mobile phone --

elimin parmaklarını geçmeyeceğini biliyorum.

and where is Aubrey, because I know he doesn't?

Aubrey nerelerde? Onun kullanmadığını biliyorum.

(Laughter)

(Gülüşmeler)

For many of us, cell phones have really become

Bir çoğumuz için, cep telefonları gerçekten

almost an extension of ourselves,

bizlerin bir parçası olmuş durumda

and we're really now beginning to see the social changes

ve bizler şimdilerde cep telefonlarının getirdiği

that mobile phones can bring about.

sosyal değişimi görmeye başlıyoruz.

You may already know some of the big-picture aspects:

Büyük resmin bazı parçalarını zaten biliyor olabilirsiniz:

globally, more camera phones were sold last year

global olarak, geçen sene kameralı telefonlar

than any other kind of camera,

diğer kamera çeşitlerinden daha fazla satıldı.

and a growing number of people live lives mediated through the lens,

Ve gittikçe artan sayıda insan lenslerin aracılığında bir hayat yaşıyorlar,

and over the network -- and sometimes enter history books.

networkleri üzerinden yaptıklarıyla tarihe geçiyor bazen insanlar.

In the developing world, mobile phones have become economic drivers.

Gelişmekte olan ülkelerde cep telefonları ekonominin motoru haline geliyor.

A study last year showed a direct correlation

Geçen seneki bir çalışma, cep telefonu kullanımı ile

between the growth of mobile phone use

Afrikadaki GSYİH' da artış arasında

and subsequent GDP increases across Africa.

doğrudan bir korelasyon olduğunu ortaya koydu.

In Kenya, mobile phone minutes

Kenya'da, cep telefonu dakikaları

have actually become an alternative currency.

alternatif bir para birimi haline geldi.

The political aspects of mobile phones can't be ignored either,

Cep telefonlarının politikaya bakan yönü de gözardı edilemez.

from text message swarms in Korea helping to bring down a government,

Kore'de hükümeti düşürmeye yardım eden kısa mesaj akınından

to the Blairwatch Project in the UK,

İngiltere'deki Blairwatch Projesine kadar

keeping tabs on politicians who try to avoid the press.

Basından kaçmaya çalışan politikacıları göz hapsine alıyor

(Laughter)

(Gülüşmeler)

And it's just going to get more wild.

Ve gittikçe daha da ciddileşecek.

Pervasive, always-on networks, high quality sound and video,

Her tarafa yayılan, daima networklere bağlı olan, yüksek kaliteli ses ve videolu

even devices made to be worn instead of carried in the pocket,

çantamızda taşımaktan yalama olmuş cihazlar

will transform how we live on a scale that few really appreciate.

çok az insanın takdir edeceği ölçüde hayatımızı değiştirecek.

It's no exaggeration to say that the mobile phone

Cep telefonunun belki de dünyanın en önemli teknolojileri

may be among the world's most important technologies.

arasında yer aldığını söylemek abartı olmayacaktır.

And in this rapidly evolving context,

Ve hızla gelişen bu durumda,

it's possible to imagine a world in which the mobile phone becomes

cep telefonlarının sosyal etkileşim araçlarından daha öte bir şey olduğu

something far more than a medium for social interaction.

bir dünya düşünmek mümkündür.

I've long admired the Witness project,

Ben "Tanık Projesinin" hayranıyım

and Peter Gabriel told us more details about it on Wednesday,

ve Peter Gabriel çarşamba günü içten sunumunda

in his profoundly moving presentation.

bize detaylarından bahsetmişti.

And I'm just incredibly happy to see the news

Ben "Tanık'ın" el kameralarından farklı olarak,

that Witness is going to be opening up a Web portal

dijital kamera ve kameralı telefon kullanıcılarının çektiklerini

to enable users of digital cameras and camera phones

internet üzerinden gönderecekleri

to send in their recordings over the Internet,

açık bir Web portalı olacağı haberiyle

rather than just hand-carrying the videotape.

inanılmaz derecede mutlu oldum.

Not only does this add a new and potentially safer avenue

Bu sadece ihlalleri belgelemek için

for documenting abuses,

yeni ve potansiyel olarak güvenli bir yol değil

it opens up the program to the growing global digital generation.

ayrıca gelişen global dijital neslini başlatan bir program.

Now, imagine a similar model for networking environmentalists.

Şimdi, benzer bir modeli çevrecilerin örgütlenmesi için hayal edin.

Imagine a Web portal collecting recordings and evidence

Gezegende neler olup bittiğini dair kayıtları ve delilleri toplayan

of what's happening to the planet:

bir Web portalı hayal edin:

putting news and data at the fingertips of people of all kinds,

haberleri ve aktivist ya da araştırmacı olsun

from activists and researchers

iş insanı ya da politikacı olsun

to businesspeople and political figures.

tüm insanların ellerindeki bütün verilerin konduğu bir portal.

It would highlight the changes that are underway,

Oluşmakta olan değişimleri aydınlatacak

but would more importantly give voice

ama daha önemlisi yeni ve daha iyi bir dünya

to the people who are willing to work

meydana getirmek için çalışmak isteyen

to see a new world, a better world, come about.

insanların sesini yükseltecek.

It would give everyday citizens

Gezegenin korunmasında rol almak isteyen

a chance to play a role in the protection of the planet.

sıradan insanlara bir şans verecek.

It would be, in essence, an "Earth Witness" project.

Özü itibariyle, "Dünya Tanığı" projesi.

Now, just to be clear, in this talk I'm using the name "Earth Witness"

Şimdi, açık olmak gerekirse, bu konuşmamda "Dünya Tanığı" ismini

as part of the scenario, simply as a shorthand,

basit bir stenograf gibi, bir senaryonun parçası olarak

for what this imaginary project could aspire to,

bu hayali projenin neleri amaçladığını göstermek için

not to piggyback on the wonderful work of the Witness organization.

Tanık organizasyonunun yaptığı mükemmel işlere değinmeden, kullanacağım.

It could just as easily be called, "Environmental Transparency Project,"

" Çevresel Saydamlık Projesi" olarak adlandırılabilir-- ya da

"Smart Mobs for Natural Security" --

"Doğal Güvenlik için Entelektüel Çeteler" olarak--

but Earth Witness is a lot easier to say.

ama "Dünya Tanığı" diye adlandırmak daha kolay.

Now, many of the people who participate in Earth Witness

Şimdi, "Dünya Tanığı" projesine katılan bir çok insan,

would focus on ecological problems, human-caused or otherwise,

insan kaynaklı olsun olmasın ekolojik problemlere

especially environmental crimes

özellikle çevreye karşı suçlara

and significant sources of greenhouse gases and emissions.

ve sera gazı sera gazı emisyonu konularına odaklanacak.

That's understandable and important.

Bu ise önemli ve anlaşılır.

We need better documentation of what's happening to the planet

Eğer bizlerin zararları tamir etmek için bir şansımız olacaksa,

if we're ever going to have a chance of repairing the damage.

gezegende neler olduğuna dair dahi iyi bir belgelendirmeye ihtiyacımız var.

But the Earth Witness project wouldn't need to be limited to problems.

Ancak "Dünya Tanığı" projesi problemleri sınırlandırmamalı.

In the best Worldchanging tradition,

Wordchanging güzel geleneği

it might also serve as a showcase for good ideas, successful projects

ayrıca, iyi fikirler, başarılı projeler ve daha çok görülmeyi hakeden,

and efforts to make a difference that deserve much more visibility.

fark yaratacak çalışmalar için bir vitrin olabilir.

Earth Witness would show us two worlds:

"Dünya Tanığı" ile iki dünya göreceğiz;

the world we're leaving behind,

geride bıraktığımız dünya

and the world we're building for generations to come.

ve gelecek nesiller için inşa ediyor olduğumuz dünya.

And what makes this scenario particularly appealing to me is

Bana bu senaryoyu çekici kılan şey ise;

we could do it today.

bizler bunu bugünden yapabiliriz.

The key components are already widely available.

Anahtar bileşenler büyük ölçüde daha şimdiden hazır.

Camera phones, of course, would be fundamental to the project.

Kameralı telefonlar, tabiki de, bu proje için temel olacak.

And for a lot of us, they're as close as we have yet

Ve bir çoğumuz için, bunlar sahip olduklarımız kadar bize yakın

to always-on, widely available information tools.

her zaman hazır ve her an kullanılabilir bilgi araçları.

We may not remember to bring our digital cameras with us

Dijital kameralarımızı nereye gidersek gidelim yanımıza almayı unutmuş olabiliriz,

wherever we go, but very few of us forget our phones.

ama çok azımız telefonlarımızı unuturuz.

You could even imagine a version of this scenario

Bu senaryonun bir parçası olarak insanların

in which people actually build their own phones.

kendi cep telefonlarını yaptıklarını hayal edebilirsiniz.

Over the course of last year, open-source hardware hackers

Geçen yıl boyunca, açık kaynak donanımlı hackerlar

have come up with multiple models

Linux-temelli cep telefonları gibi

for usable, Linux-based mobile phones,

çeşitli kullanışlı modellerle ortaya çıktılar.

and the Earth Phone could spin off from this kind of project.

"Dünya Telefonu" bu çeşit bir projeden ortaya çıktı.

At the other end of the network, there'd be

Ağın diğer ucunda ise insanların fotoğraflarını ve mesajlarını gönderebileceği

a server for people to send photos and messages to,

Web'in her noktasından erişilebilir,

accessible over the Web, combining a photo-sharing service,

fotoğraf paylaşımı servisi, sosyal ağ platformu ve ortak filtreleme sistemini

social networking platforms and a collaborative filtering system.

bir araya getiren bir sunucu olacak.

Now, you Web 2.0 folks in the audience know what I'm talking about,

Şimdi, siz Web 2.0 kullanıcıları beni anlayabiliyorsunuz,

but for those of you for whom that last sentence

ama bazılarınız, son cümleme

was in a crazy moon language, I mean simply this:

fransız kalmış olabilir. Kısaca diyorum ki,

the online part of the Earth Witness project

Dünya Tanığı projesinin online kısmı,

would be created by the users, working together and working openly.

birlikte çalışan kullanıcılar tarafından oluşturulacak.

That's enough right there to start to build a compelling chronicle

Dünyamızda şu anda neler olduğunu gösteren, merak uyandıran bir günlük

of what's now happening to our planet, but we could do more.

oluşturmaya başlamak şu an için yeterli, ama biz daha fazlasını da yapabiliriz.

An Earth Witness site could also serve as a collection spot

Dünya Tanığı sitesi çevremizdeki dünya ile alakalı

for all sorts of data about conditions around the planet

her çeşit verinin cep telefonlarınıza takılı çevresel sensörlerle toplandığı

picked up by environmental sensors that attach to your cell phone.

bir nokta olarak hizmet verebilir.

Now, you don't see these devices as add-ons for phones yet,

Şu anda sizler telefon aparatı gibi olan bu tür sensörleri henüz görmüyorsunuz

but students and engineers around the world

ama dünyanın çeşitli yerlerindeki öğrenci ve mühendisler

have attached atmospheric sensors to bicycles and handheld computers

atmosfer sensörlerini bisiklet, el bilgisayarı, ucuz robotlar ya da

and cheap robots and the backs of pigeons --

güvercinlerin sırtlarına bağlıyorlar--

that being a project that's actually underway right now at U.C. Irvine,

Irvine Kaliforniya Üniversitesinde şu anda devam eden bir proje bu--

using bird-mounted sensors

duman üreten kirliliği ölçmenin bir yolu olarak

as a way of measuring smog-forming pollution.

kuşlara yerleştirilmiş sensörleri kullanmak.

It's hardly a stretch to imagine putting the same thing

Telefon taşıyan insanlara aynı şeyleri takmak

on a phone carried by a person.

işi cidden abartmak olur.

Now, the idea of connecting a sensor to your phone is not new:

Telefonlarla sensörleri irtibatlandırmak fikri aslında yeni değil

phone-makers around the world offer phones that sniff for bad breath,

Dünyanın çeşitli yerlerinden telefon üreticileri kötü havanın kokusunu alan

or tell you to worry about too much sun exposure.

ya da güneşe çok fazla maruz kalmamayı söyleyen telefonlar üretiyor.

Swedish firm Uppsala Biomedical, more seriously, makes

İsveçli Uppsala Biyomedikal, cidden, kan testi yapmanızı sağlayan

a mobile phone add-on that can process blood tests in the field,

verileri yükleyen ve sonucu gösteren

uploading the data, displaying the results.

bir cep telefonu aparatı yaptı.

Even the Lawrence Livermore National Labs have gotten into the act,

Hatta Lawrance Livermore Ulusal Laboratuvarları böyle bir şey yaptılar;

designing a prototype phone

bir cep telefonu dizaynı

that has radiation sensors to find dirty bombs.

bir cep telefonu prototipi tasarladılar.

Now, there's an enormous variety of tiny, inexpensive sensors

Şu an da, pazarda çok çeşitli, küçük, pahalı olmayan sensörler var

on the market, and you can easily imagine someone putting together

ve bazı biyo-toksinlerin varlığını, CO2 ya da metan yoğunluğunu,

a phone that could measure temperature, CO2 or methane levels,

hava sıcaklığını ölçebilen aparatlar ile telefonları birilerinin

the presence of some biotoxins --

birleştirebileceğini hayal etmek zor değil--

potentially, in a few years, maybe even H5N1 avian flu virus.

belki bir kaç yıla, H5N1(kuş gribi) tespit eden aparatlar çıkacak.

You could see that some kind of system like this

Bu çeşit sistemler sizinde görebileceğiniz gibi,

would actually be a really good fit

Larry Brilliant'ın InSTEDD projesi

with Larry Brilliant's InSTEDD project.

ile aslında gerçekten uyumlu olacaktır.

Now, all of this data could be tagged with geographic information

Tüm veriler coğrafi bilgilerle etiketlenebilir

and mashed up with online maps for easy viewing and analysis.

ve kolay bir görüş ve analiz için online-haritaların içine yerleştirilebilir.

And that's worth noting in particular.

Ve bunun fazla bir maliyeti de yok.

The impact of open-access online maps over the last year or two

Geçtiğimiz bir ve iki yılda açık-erişimli online

has been simply phenomenal.

haritaların etkileri olağanüstüydü.

Developers around the world have come up with

Dünyanın çeşitli yerlerinden geliştiriciler, otobüs rotalarından,

an amazing variety of ways to layer useful data on top of the maps,

suç istatistiklerine ve kuş gribinin dünyadaki yayılışına kadar bir çok kullanışlı verileri

from bus routes and crime statistics

haritalarda konumlandırmak için

to the global progress of avian flu.

heyecan verici çok çeşitli yollarla çıkageldiler.

Earth Witness would take this further, linking what you see

Dünya Tanığı bunu daha da öteye taşıyacak, sizin ne gördüğünüz ile

with what thousands or millions of other people see around the world.

diğer binlerce milyonlaca insanın dünyada neler gördükleri arasında bağlantı kuracak.

It's kind of exciting to think about what might be accomplished

Eğer bunun gibi bir şey var olsaydı, neler başarılabileceğini düşmek

if something like this ever existed.

çok heyecan verici bir şey.

We'd have a far better -- far better knowledge

Bizler, dünyada çevresel olarak,

of what's happening on our planet environmentally

neler olup bittiği noktasında

than could be gathered with satellites

uyduların ve hükümetin bir avuç alıcısının topladığı

and a handful of government sensor nets alone.

verilerden fazlasına sahibiz.

It would be a collaborative, bottom-up approach

İşbirlikçi, çevresel farkındalığı uyandırmak ve

to environmental awareness and protection,

koruma sağlamak için tabandan tavana yaklaşımlı,

able to respond to emerging concerns in a smart mobs kind of way --

entelektüel çetelerin kaygılarına cevap verebilecek bir şey olacak.

and if you need greater sensor density, just have more people show up.

--daha büyük sensör yoğunluğu içinse, sadece daha fazla insan gerekir--

And most important,

Ve daha önemlisi,

you can't ignore how important mobile phones are to global youth.

cep telefonlarının dünya gençliği için ne kadar önemli olduğunu göz ardı edemezsiniz.

This is a system that could put the next generation

Bu sistem ki, gelecek nesilleri çevresel verilerin

at the front lines of gathering environmental data.

toplanması noktasında ön sıralara yerleştirecek.

And as we work to figure out ways to mitigate

İklim bozulmasının kötü etkilerini azaltmanın

the worst effects of climate disruption,

yollarını anlamaya çalışırken,

every little bit of information matters.

en küçük bir bilgi kırıntısı dahi önem taşıyor.

A system like Earth Witness would be a tool for all of us

Dünya Tanığı gibi bir sistem hepimiz için

to participate in the improvement of our knowledge and, ultimately,

bilgimizi geliştirmek için ve bizzat dünyamızı geliştirmek kullanacağımız

the improvement of the planet itself.

bir araç olabilir.

Now, as I suggested at the outset,

Başından beri belirttiğim gibi,

there are thousands upon thousands of good ideas out there,

dışarıda yüz binlerce güzel fikir var.

so why have I spent the bulk of my time

öyleyse ben neden zamanımı

telling you about something that doesn't exist?

şu an var olmayan bir şey için harcadım.

Because this is what tomorrow could look like:

Çünkü, bu yarının nasıl görüneceği ile ilgilidir.

bottom-up, technology-enabled global collaboration

Medeniyetimizin karşılaştığı krizlerin üstesinden gelmek için

to handle the biggest crisis our civilization has ever faced.

tabadan tavana, teknolojinin yol açtığı global işbirliği.

We can save the planet, but we can't do it alone -- we need each other.

Bizler gezegeni kurtarabiliriz ama bunu tek başımıza yapamayız--birbirimize muhtacız.

Nobody's going to fix the world for us, but working together,

Kimse bizim için dünyayı düzeltmeyecek, ama birlikte çalışarak,

making use of technological innovations and human communities alike,

teknolojik yeniliklerden ve insan topluluklarından yararlanarak,

we might just be able to fix it ourselves.

bizler kendimiz onu düzeltebiliriz.

We have at our fingertips a cornucopia of compelling models,

Elimizin altında dünyamızın geleceğinde

powerful tools, and innovative ideas

anlamlı değişiklikler yapabilecek,

that can make a meaningful difference in our planet's future.

birçok ilgi çekici model güçlü araçlar, ve yenilikçi fikirler var.

We don't need to wait for a magic bullet to save us all;

Bizleri kurtaracak sihirli bir değnek beklememize gerek yok

we already have an arsenal of solutions just waiting to be used.

bizler zaten kullanılmayı bekleyen bir çözümler deposuna sahibiz.

There's a staggering array of wonders out there,

Dışarıda, çeşitli disiplinlerde çalışan insanı hayrete düşürecek

across diverse disciplines, all telling us the same thing:

bir harikalar düzeni var ve hepsi bize aynı şeyi söylüyor:

success can be ours if we're willing to try.

denemeye hazırsak başarı bizimdir.

And as we say at Worldchanging,

Ve Worldchanging'de söylediğimiz gibi

another world isn't just possible; another world is here.

başka bir dünya sadece mümkün değil, başka bir dünya burası.

We just need to open our eyes. Thank you very much.

Sadece gözlerimizi açmaya ihtiyacımız var. Çok teşekkür ederim.