To save the climate, we have to reimagine capitalism | Rebecca Henderson

83,336 views ・ 2020-11-11

TED


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

00:00
Transcriber: TED Translators Admin Reviewer: Rhonda Jacobs
0
0
7000
Çeviri: Sara Ozturk Gözden geçirme: Gözde Alpçetin
00:12
I am a tree hugger.
1
12773
1527
Ben bir çevreciyim.
00:14
I spent much of my childhood
2
14942
1604
Çocukluğumun çoğunu devasa bir kızıl kayının büyük gövdesinde
00:16
on the great lower limb of a massive copper beech,
3
16570
2806
00:19
alternately reading and looking up at the sky through its branches.
4
19400
3819
dönüşümlü olarak okuyarak ve dallarının arasından gökyüzüne bakarak geçirdim.
00:23
I felt safe and cared for
5
23243
2103
Güvenli ve ilgilenilmiş
00:25
and connected to something infinitely larger than myself.
6
25370
3576
ve kendimden çok büyük bir şeye bağlanmış hissettim.
00:28
I thought the trees were immortal, that they would always be here.
7
28970
4280
Ağaçların ölümsüz olduklarını, hep burada olacaklarını düşünürdüm.
00:34
But I was wrong.
8
34340
1626
Yanılmışım.
00:35
The trees are dying.
9
35990
1778
Ağaçlar ölüyor.
00:37
Climate change is killing the cedars of Lebanon
10
37792
2784
İklim değişikliği, Lübnan katran ağacını
00:40
and the forests of the American West.
11
40600
2285
ve Amerika'nın batısının ormanlarını öldürüyor.
00:43
And it's not just the trees.
12
43528
1942
Ölenler sadece ağaçlar değil.
00:45
Since 1998, extreme heat has killed more than 160,000 people,
13
45960
5867
1998'den beri aşırı sıcaklık 160.000'den çok insanı öldürdü
00:51
and unchecked climate change could kill millions more.
14
51851
3649
ve kontrolsüz iklim değişikliği milyonlarca fazlasını öldürebilir.
00:55
How did we get here?
15
55970
1670
Bu noktaya nasıl geldik?
00:57
There are many reasons, of course,
16
57960
1976
Tabii ki bir sürü sebep var
00:59
but one of the most important
17
59960
1467
ama en önemlilerinden birisi
01:01
is that we let capitalism morph into something monstrous.
18
61451
3859
kapitalizmin korkunç bir şeye dönüşmesine izin vermemiz.
01:05
I'm a huge fan of capitalism at its best.
19
65780
2886
En iyi halindeki kapitalizmin büyük bir hayranıyım.
01:08
After all, I'm an economist and a business school professor.
20
68690
3831
En nihayetinde bir ekonomist ve işletme fakültesi profesörüyüm.
01:13
I think genuinely free and fair markets
21
73040
2776
Bence gerçekten özgür ve tarafsız piyasalar
01:15
are one of the great inventions of the human race.
22
75840
2713
insan ırkının en büyük buluşlarından biri.
01:19
But here's the catch:
23
79035
1939
Sorun şu ki
01:20
markets only work their magic when prices reflect real costs.
24
80998
4815
piyasalar, sadece fiyatlar gerçek maliyetleri yansıtınca hünerini gösterir.
01:26
And right now, prices are badly out of whack.
25
86163
2571
Şu an fiyatlar çok uyumsuz.
01:29
We're letting the firms who sell fossil fuels,
26
89369
2587
Fosil yakıtları satan firmaların ve aslında sera gazı yayan kimselerin
01:31
and indeed anyone who emits greenhouse gases,
27
91980
3396
01:35
cause enormous damage for which they do not have to pay.
28
95400
3723
bedelini ödemeleri gerekmeyen devasa zararlara yol açmalarına izin veriyoruz.
01:39
And that is hardly fair.
29
99570
1913
Bu neredeyse hiç adil değil.
01:42
Imagine for a moment
30
102401
2182
Bir an için ellerimin
01:44
that my hands are filled with a cloud of electrons,
31
104607
3333
telefonunuza 10 seneden fazla güç sağlayabilecek
01:47
10 dollars' worth of coal-fired electricity
32
107964
3176
10 dolar değerindeki kömür yakmalı elektrik olan
01:51
that could power your cell phone for more than 10 years.
33
111164
3362
elektron bulutuyla dolu olduğunu düşünün.
01:54
That probably sounds like a pretty good deal.
34
114550
2426
Bu muhtemelen epey iyi bir anlaşma gibi gelir.
01:57
But it's only so cheap
35
117000
2132
Bu sadece sebep olduğu zararı siz ödemediğiniz için ucuz.
01:59
because you're not paying for the harm that it causes.
36
119156
2872
02:02
Burning coal sends poisons like mercury and lead into the air,
37
122623
4573
Yanan kömür, cıva ve kurşun gibi zehirli maddeleri havaya gönderir
02:07
increasing healthcare costs by billions of dollars
38
127220
2876
ki bu da sağlık bakım maliyetlerini milyarlarca dolar artırır
02:10
and causing the death
39
130120
1168
ve her yıl yüz binlerce insanın ölümüne sebep olur.
02:11
of hundreds of thousands of people every year.
40
131312
2875
02:14
It also emits huge quantities of carbon dioxide.
41
134850
3746
Ayrıca karbondioksitin büyük miktarını yayar.
02:18
So another part of the real cost of coal
42
138620
2643
Kömürün başka bir bedeli de
02:21
is the climate damage it will cause and is already causing.
43
141287
4519
sebep olacağı ve çoktan sebep olduğu iklim zararı.
02:26
More than a million acres burned in California this summer,
44
146410
3536
Bu yaz California'da bir milyondan fazla arazi yandı
02:29
and massive floods put a third of Bangladesh under water.
45
149970
3986
ve büyük su baskınları Bangladeş'in üçte birini sular altında bıraktı.
02:33
Hundreds of studies have tried to put a number on these costs.
46
153980
4216
Yüzlerce araştırma bu bedellere bir sayı biçmeyi denedi.
02:38
My sense of this work,
47
158220
1614
Bu çalışmayı anlamlandırıyorum
02:39
and here I'm relying on my colleagues in the School of Public Health
48
159858
3238
ve bu noktada insan sağlığına en az sekiz dolar değerinde zarar veren
02:43
and my friends in economics,
49
163120
1966
ve en az sekiz dolar değerinde iklim zararına
02:45
is that generating 10 dollars' worth of coal-fired electricity
50
165110
4266
ve muhtemelen daha da fazlasına sebep olan
02:49
causes at least eight dollars' worth of harm to human health
51
169400
4766
kömür yakmalı elektriğe on dolar değer biçen
02:54
and at least another eight dollars' worth of climate damage
52
174190
4365
Halk Sağlığı Okulundaki iş arkadaşlarıma ve ekonomideki arkadaşlarıma güveniyorum.
02:58
and probably much more.
53
178579
1745
03:00
So the true cost of this handful of electrons?
54
180570
2971
Bu bir avuç elektronun gerçek bedeli ne mi?
03:03
It's not 10 dollars.
55
183565
1646
On dolar değil,
03:05
It's something more like 26.
56
185235
2883
daha çok 26 dolar gibi bir bedel.
03:08
The hidden costs of doing things like burning oil and gas
57
188870
3516
Petrol ve gaz yakmak ve et yemek gibi şeyler yapmanın gizli bedeli
03:12
and eating beef are similarly enormous and just as unfair.
58
192410
4645
tıpkı adil olmadığı gibi aynı şekilde oldukça büyük.
03:17
Everyone who's trying to build a clean economy
59
197792
3794
Temiz bir ekonomi inşa etmeye çalışan herkes
03:21
has to compete with firms that are heavily subsidized
60
201610
3301
sağlığımızın yok olması ve iklimimizin bozulması için
03:24
by the destruction of our health and the degradation of our climate.
61
204935
3705
aşırı ölçüde para yardımı yapılmış firmalarla rekabet etmek zorunda.
03:29
This is not the capitalism I signed up for.
62
209306
2746
Bu, içinde bulunmak istediğim kapitalizm değil.
03:32
This is not a market that is either free or fair.
63
212076
4564
Bu, özgür ve adil bir piyasa değil.
03:37
So ...
64
217405
1333
03:39
What do we do?
65
219557
1832
Peki ne yapabiliriz?
03:42
The "easy" answer is that governments should insist
66
222540
4696
En basit cevap, devletlerin sera gazı salan herkese
03:47
that anyone who emits greenhouse gases pay for the damage that they cause.
67
227260
4407
neden oldukları zararı ödemeleri için ısrar etmesi.
03:52
However, at the moment,
68
232240
1283
Ancak şu anda devletlerin buna hazır olduğuna dair bir işaret yok
03:53
there's not much sign that governments are up for this,
69
233547
2919
03:56
partly because the fossil fuel companies have spent the last 20 years
70
236490
4366
çünkü fosil yakıt şirketleri son 20 yıllarını
04:00
using their heavily subsidized profits
71
240880
3094
ciddi ölçüde para yatırılmış kârlarını
04:03
to deny the reality of climate change
72
243998
2555
iklim değişikliğini inkar etmek için kullanarak
04:06
and to shower the politicians,
73
246577
1628
ve onları düzene sokan politikacıları para yağmuruna tutarak geçirdi.
04:08
who should be regulating them, with money.
74
248229
3067
04:11
So here's my crazy idea.
75
251320
2406
İşte benim çılgın fikrim şu:
04:14
I think business should step up.
76
254280
2013
Bence işletmeler gücünü arttırmalı.
04:16
I think business should fix capitalism.
77
256730
3591
Bence işletmeler kapitalizmi düzeltmeli.
04:20
I know. (Laughs)
78
260861
1477
Farkındayım. (Güler)
04:22
Some of you are probably thinking, "Fat chance."
79
262362
4156
Muhtemelen birçoğunuz "hiç şansın yok" diye düşünüyorsunuz.
04:27
Didn't I just say that companies are the ones denying the science,
80
267237
4299
Az önce şirketlerin bilimi inkar ettiğini,
04:31
distorting the market and lobbying the politicians?
81
271560
3206
piyasayı bozduğunu ve politikacılarla kulis yaptığını söylemedim mi?
04:34
I did.
82
274790
1253
Söyledim.
04:36
But fixing this is squarely in the private sector's interest.
83
276817
4497
Ama bunu düzeltmek doğrudan özel sektörün ilgi alanı.
04:41
The truth is business is screwed if we don't fix climate change.
84
281789
5485
Gerçek şu ki eğer iklim değişikliğini düzeltmezsek işletmeler hapı yutar.
04:47
It's going to be hard to make money
85
287725
1981
Büyük sahil kentleri sular altındayken
04:49
when the great coastal cities are under water
86
289730
2674
ve milyonlarca kızgın insan hasat ürün vermediği için
04:52
and millions of angry people are migrating north as the harvests fail.
87
292428
4678
Kuzey'e göç ederken para kazanmak zor olacak.
04:57
It's going to be tough to keep free enterprise alive
88
297130
3016
Eğer çoğu insan zenginlerin ve beyazların kendi yararları adına
05:00
if most people believe the rich and the white
89
300170
3066
gezegeni tahrip etmek için kullandıklarına inanırsa
05:03
are using it to trash the planet for their own benefit.
90
303260
3906
özel girişimi canlı tutmak zorlaşacak.
05:08
So let me tell you what this looks like on the ground.
91
308006
3470
Size bunun gerçekte nasıl göründüğünü anlatayım.
05:11
My friend Erik Osmundsen left a cushy job in private equity
92
311500
4336
Arkadaşım Erik Osmundsen, bir atık şirketinin CEO'su olmak için
05:15
to become the CEO of a garbage company.
93
315860
3249
özel sermaye şirketinde kolay bir işi bıraktı.
05:20
That sounds like a slightly odd idea.
94
320130
3168
Bu kulağa biraz tuhaf bir fikir gibi gelebilir
05:23
But Erik wanted to make a difference,
95
323830
2373
ama Erik bir farklılık yaratmak istedi
05:26
and changing the way that trash is handled
96
326227
2219
ve çöple başa çıkma yolunu değiştirmek
05:28
could reduce emissions by billions of tons.
97
328470
2913
milyonlarca ton emisyonu azaltabilirdi.
05:31
Right away, he ran into a massive problem:
98
331970
2936
Aniden büyük bir problemle karşılaştı:
05:34
the industry was thoroughly corrupt.
99
334930
2736
Endüstri tümüyle bozulmuştu.
05:37
Firms were cutting costs by dumping waste illegally,
100
337690
3586
Firmalar yasa dışı bir şekilde çöp atarak maliyeti düşürüyordu,
05:41
the regulations were poorly enforced
101
341300
1892
düzenlemeler kötü bir şekilde uygulanıyordu
05:43
and the fines for violation were tiny.
102
343216
2903
ve ihlal için konan para cezaları çok azdı.
05:46
Erik announced he was going to run clean
103
346790
2605
Erik, bu şekilde davranmanın bedelini ödemek için
05:49
and to raise prices to cover the costs of doing so.
104
349419
3057
temizliğe girişeceğini ve fiyatları arttıracağını açıkladı.
05:52
Many of his senior team thought he was crazy.
105
352720
3065
Kıdemli takımındaki birçok kişi onun deli olduğunu düşündü.
05:56
Half of them quit.
106
356440
1716
Yarısı istifa etti
05:58
So did many of his customers.
107
358180
2142
ve müşterilerinin çoğunu da kaybetti.
06:00
His competitors denounced him for bringing the industry into disrepute,
108
360346
4020
Rakipleri, endüstriye kötü bir ün getirdiği için onu suçladı
06:04
and he started to receive personal threats.
109
364390
2631
ve tehditler almaya başladı.
06:07
But corruption works best when it's hidden.
110
367790
3043
Ama yozlaşma, gizli gerçekleştiğinde en iyi şekilde çalışır.
06:11
As soon as Erik went public, people started to step up.
111
371493
4260
Erik halka açılır açılmaz insanlar güçlerini arttırmaya başladı.
06:16
A few customers were willing to pay more.
112
376120
2284
Birkaç müşteri daha fazla ödeme yapmak istiyordu.
06:18
His investors agreed that taking the high road could pay off.
113
378780
3427
Yatırımcıları, doğru olanı yapmanın buna değeceği konusunda hemfikirdi.
06:22
Those of his employees who remained loved the idea of taking a stand
114
382635
4603
Yanında kalan çalışanları taraf tutma fikrini sevdi
06:27
and found all kinds of legal ways to cut costs.
115
387262
3183
ve maliyetleri düşürmek için bütün yasal yolları buldu.
06:30
Erik persuaded several of his competitors
116
390469
2196
Erik, rakiplerinden birkaçını yasa dışı yollarla
06:32
to join him in refusing to dispose of garbage illegally,
117
392689
3368
çöplerden kurtulmayı reddetmeleri için ona katılmalarında ikna etti
06:36
and it got much tougher for regulators to stay on the sidelines.
118
396081
4218
ve düzenleyiciler için kenarda durmak daha da zorlaştı.
06:40
Today, Erik's company, Norsk Gjenvinning,
119
400989
3537
Bugün Erik'in şirketi Norsk Gjenvinning
06:44
is one of the largest recycling companies in Scandinavia.
120
404550
3486
İskandinavya'daki en büyük geri dönüşüm şirketlerinden biri.
06:48
Let me generalize.
121
408060
1570
Konuyu genelleyeyim.
06:50
These are the four pillars of change:
122
410030
2405
Değişim için 4 koşul şu:
06:53
Build a business that can set the right price
123
413310
2586
Doğru fiyatı koyup yine de kâr eden bir iş kurun.
06:55
and still be profitable.
124
415920
1973
06:58
Persuade your competitors to do the same thing.
125
418540
2629
Rakiplerinizi aynı şeyi yapmaları için ikna edin.
07:01
Make sure that investors understand there's money to be made.
126
421700
3604
Yatırımcıların para kazanacaklarını anladıklarından emin olun.
07:05
And push governments to put the right price into law
127
425870
3176
Devletleri doğru fiyatı yasallaştırmaları için zorlayın
07:09
so that bottom-feeders can't survive.
128
429070
2359
böylece fırsatçılar ayakta kalamaz.
07:11
I'm not telling you we've got this nailed.
129
431783
2818
Size bunu başardığımızı söylemiyorum.
07:14
Things are pretty desperate.
130
434903
1726
İşler oldukça umutsuz
07:17
But there are thousands of businesspeople like Erik,
131
437320
4125
ama Erik gibi binlerce iş insanı
07:21
and there are millions of people like us.
132
441469
2463
ve bizim gibi milyonlarca insan var.
07:24
And we are customers, employees, investors and citizens.
133
444480
5477
Bizler müşteri, çalışan, yatırımcı ve vatandaşız.
07:29
Instead of giving up on capitalism, let's fix it
134
449981
3615
Kapitalizmden vazgeçmek yerine
07:33
by making sure that markets are truly fair and truly free,
135
453620
4546
piyasanın tamamen adil ve özgür olduğundan
07:38
and that no one can dump garbage on us
136
458190
2726
ve birinin üzerimize çöp atıp bunun bedelini ödemeden
07:40
and walk away without paying for it.
137
460940
2662
uzaklaşamayacağından emin olarak kapitalizmi düzeltelim.
07:44
We have the resources and the technology to solve climate change.
138
464170
5658
İklim değişikliğini çözmek için kaynak ve teknolojimiz var.
07:49
Together, we can save the trees
139
469852
2809
Birlikte ağaçları ve birbirimizi kurtarabiliriz.
07:52
and each other.
140
472685
1890
07:55
Thank you.
141
475360
1403
Teşekkürler.
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7