My quest to defy gravity and fly | Elizabeth Streb

Çeviri: Cihan Ekmekçi Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

Come on:

Hadi ama.

Hasn't everyone here dreamt of flying?

Hepimiz uçabildiğimizi hayal etmedik mi?

So why haven't humans flown yet?

O hâlde neden hâlâ uçamadık?

I've been obsessed with learning to fly my whole life.

Hayatım boyunca uçmak konusunda takıntılı olmuşumdur.

I grew up a feral, adopted child on the northern shore of Lake Ontario,

Ontario Gölü kuzey kıyısında vahşi evlatlık bir çocuk olarak büyüdüm,

following my bricklayer/fisherman father around.

duvar örme ustası ve balıkçı babamın sürekli peşindeydim.

I was always fascinated by things that moved,

Hareket eden her şey hep ilgimi çekerdi,

catching small animals, holding them in my hands,

küçük hayvanları yakalamak, onları elimde tutmak,

feeling the magic of their movement;

hareketlerinin büyüsünü hissetmek;

playing with fire,

ateşle oynamak,

thrilled and terrified at its unrelenting force,

ateşin o ihtişamından hem heyecanlanıp hem de korkunca

accidentally burning my father's barn down --

yanlışlıkla babamın ağılını yaktım,

just once.

sadece bir kere.

(Laughter)

(Gülme sesleri)

That was my first brush with real danger,

Asıl tehlikeyle ilk yüz yüze gelişimdi,

the fire and my father.

ateş ve babam.

When I was about eight or nine years old, I caught a fly in a mason jar.

Sekiz veya dokuz yaşlarındayken cam kavanozda bir sinek yakaladım.

Studying that fly, I thought, "Wow,

Onu incelerken ''Vay be,'' diye düşündüm,

it's changing directions in midair with acute angles,

''Tam ortada sivri manevralarla yön değiştiriyor

and it's going so fast, it's a blur.

ve o kadar hızlı ki görüntüsü bulanıyor.

Why can't we do that? Can we?"

Biz niye yapamıyoruz? Yapabilir miyiz?''

Everywhere I looked, there were things moving.

Nereye baksam her şey hareket ediyordu.

And these things moved with their very own causal rhythms,

Bu şeylerin kendine özgü ritimleri vardı,

their very own mechanistic anatomies.

kendine özgü mekanistik anatomileri.

It was clear to me -- and to Newton --

Newton için olduğu kadar benim için de

that things move based on their component parts:

her şeyin birleşik parçalarına göre hareket ettiği çok açıktı:

worms squirmed, birds flew, kangaroos hopped.

Soluncanlar kıvrılıyor, kuşlar uçuyor, kangurular zıplıyordu.

And a human's first bout with flying was falling accidentally, tripping,

Bir insanın ilk uçma deneyimi ise yanlışlıkla düşmekti

or slipping on that fabled banana peel.

veya muz kabuğuna basıp kaymak.

Once your ground is dragged out from under you,

Yer ayağınızın altından çekilince

a world of wonder comes rushing in.

bir merak dünyası sizi sarıyor.

I had found my territory.

Ben de kendi bölgemi bulmuştum.

I was seized with a compulsion,

Bir zorunluluk dürtüsü etkisindeydim,

a primordial urge to learn how to fly,

uçmayı öğrenmeye yönelik ilkel bir dürtü,

like a human.

tıpkı bir insan gibi.

For the next 10 years, I did my experiments alone,

Sonraki 10 yıl boyunca deneylerimi kendi başıma yaptım,

on my own body.

kendi bedenim üzerinde.

I drove my Honda 350 across the United States

Arabamı ABD'nin her bir yanına

in an "Easy Rider" kind of way.

''Geniş İnsan'' filmindeki gibi sürdüm.

I got my degree in modern dance. I mimicked that fly in the box.

Modern dans diplomam vardı. Kavanozdaki o sineği taklit ediyordum.

I dove horizontally through glass;

Cam içinden yatay olarak sürüyordum;

on the way, I punched a hole in it.

yolda cama bir delik açıyordum.

I was trying to figure out something about flight.

Uçuşla ilgili bir şey öğrenmeye çalışıyordum.

When I was 27 years old,

27 yaşındayken

I found myself in a rat-infested New York City loft,

kendimi New York City'de farelerin bastığı bir tavan arasında buldum,

getting ready to hurl myself off a ladder.

kendimi bir merdivenden savurmaya hazırdım.

I climbed higher, higher, higher,

Çıkabildiğim kadar yükseğe çıktım

and I jumped.

ve atladım.

Wham-o! I landed.

Ve o da ne! İniş yaptım.

That hurt.

Çok acıdı.

(Laughter)

(Kahkahalar)

And it occurred to me that people didn't really enjoy getting hurt,

Sonra fark ettim ki insanlar canının yanmasını sevmiyor

and that maybe the reason that we weren't flying yet

ve belki uçamıyor olmamızın nedeni bu olabilir,

is that we were still attached to that false idea

tıpkı kuşlar gibi uçabileceğimize dair

that we would fly the way birds do,

o yanlış kanıya bağlı olmamız

or butterflies.

ya da kelebekler gibi.

Maybe we needed to assumption-bust,

Belki de varsayımlara ihtiyacımız vardı,

to ask a different kind of question --

başka bir tür soru sormaya,

about duration, for instance.

mesela havada kalma süresi.

Humans in the air? A few seconds.

Havada insan? Birkaç saniye.

Birds and butterflies? Minutes, maybe hours.

Kuşlar ve kelebekler? Dakikalarca, belki de saatlerce.

And what about fear?

Peki ya korku?

I think fear is complex and personal.

Bence korku karmaşık ve kişisel.

I really think it has to do with curiosity

Bence temelinde merak

and not taking yourself so seriously.

ve kendini ciddiye almama var.

We might need to get a little hurt,

Biraz canımızın yanması gerekebilir,

just not too hurt.

çok değil ama.

And pain: redefine it.

Bir de acıyı yeniden tanımlayalım.

Rather than "pain," say, "another rather interesting, foreign sensation."

Ona ''acı'' demek yerine, ''ilginç, yabancı bir his'' diyelim.

Something like that.

Böyle bir şey.

I realized then that to learn to fly, we were going to have to learn to land.

Sonra da anladım ki uçmayı öğrenmek için yere inmeyi öğrenmemiz gerek.

My hero, Evel Knievel -- one of them -- said,

Kahramanlarımdan Evel Knievel dedi ki

"Anyone can jump a motorcycle.

''Herkes bir motorsikletten atlayabilir.

The trouble begins when you try to land it."

Yere iniş yapmaya çalıştığında sorun başlar.''

(Laughter)

(Kahkahalar)

Landing hurts.

İniş can yakıyor.

I was curious, though.

Merak ediyordum ama.

I thought, "Well, why don't we invent an impact technique?

Niçin bir darbe tekniği geliştirmiyoruz diye düşündüm.

Why don't we just expand our base of support?"

Neden bir destek yapmıyoruz?

I had seen pieces of plywood fall,

Kontrplak parçaları görmüştüm

and they didn't flinch on the way down.

ve düşerken hiç de savrulmuyorlardı.

So I made my body into a perfect line

Ben de vücudumu dik tuttum

and tilted back.

ve kendimi arkaya eğdim.

Whaft!

Puf!

It was a totally different sound than "wham-o."

Çat sesinden tamamen farklı bir sesti.

And I rushed out onto the streets of New York City

New York City sokaklarına koştum

and went up to complete strangers,

ve yabancılara yaklaşıp

and I said -- well, I thought --

onlara şöyle dedim:

"I did a backfall today. Did you?"

''Ben bugün arkaya düşüş yaptım. Ya sen?''

In 1985, we started to tour all over the world a little bit,

1985 yılında tüm dünyada biraz tur yaptık

and I started my company,

ve şirketimi kurdum,

called STREB EXTREME ACTION.

adı STREB EXTREME ACTION.

In 2003, we were invited to go to Kitty Hawk

2003 yılında Kitty Hawk'a davet edildik

to celebrate the 100th anniversary of flight with the Wright Brothers.

Wright kardeşlerin uçmayı keşfedişinin 100. yılını kutlayacaktık.

We had gotten very good at landing;

İniş konusunda ustalaşmıştık;

now we needed to get up into the air.

şimdi havaya çıkmamız gerekiyordu.

And like them, we wanted to stay there longer.

Biz de onlar gibi havada daha uzun kalmayı istiyorduk.

I came across this quote by Wilbur:

Wilbur'un şu sözüne rastladım:

"If you are looking for perfect safety, you will do well to sit on a fence

''Kusursuz emniyet arıyorsanız bir çitin üzerinde oturup

and watch the birds;

kuşları seyretmekle yetinirsiniz;

but if you really wish to learn, you must mount a machine

ancak gerçekten öğrenmek istiyorsanız bir makine üzerine çıkıp

and become acquainted with its tricks by actual trial."

deneme yaparak onun özelliklerine aşinalık kazanmalısınız.''

Ah, machines.

Tabii, makineler.

It incited the hardware junkie inside of me.

İçimdeki donanımcıyı ortaya çıkardım.

And if we did want to go or travel to unhabitual places in space --

Uzaydaki o hiç ayak basılmamış yerlere gideceksek eğer,

to that banana peel spot that confuses us;

kafamızı karıştıran muz kabuğu noktasına,

to that place outside our vertical comfort zone,

dikey rahatlık alanımızın dışına,

where we encounter unexpected turbulence

beklenmeyen türbülansların olduğu

and get accelerated oddly,

ve tuhaf bir şekilde hızlandığımız

where the ground changes and moves out from under us --

yerin ayağımızın altından gittiği yere,

like the composer who is trying to hit a note

tıpkı insan sesinin söyleyebildiğinden

higher than the human voice can sing,

daha yüksek bir notaya basmaya çalışan besteci gibi,

he invents a piccolo or a flute,

bir pikolo veya flüt icat ediyor,

I set about the invention of my prototypic machines.

ben de prototip makinelerimin icadına koyuldum.

And if we wanted to go higher, faster, sooner, harder,

Daha yüksek, daha hızlı, daha çabuk ve daha zorlu olacaksak

it was necessary that we create our very own spaceships.

kendi uzay gemilerimizi yapmamız şarttı.

And we did.

Yaptık da.

And we did travel to unknown, invisible, dangerous territories,

O bilinmeyene sehayat ettik, görünmeyen, tehlikeli bölgelere

and it changed us.

ve bu bizi değiştirdi.

If any of you want to try this, let me know.

Bunu denemek istiyorsanız, bana söyleyin.

(Laughter)

(Kahkahalar)

In 2012, we brought all of our best machines to London

2012'de en iyi makinelerimizi Londra'ya getirdik

and put them in their most iconic places.

ve şehrin en simgesel yerlerine koyduk.

We got on the London Eye.

London Eye dönme dolabın üstüne çıktık.

It was 443 feet above the earth.

Yerden 135 metre üstteydi.

And as we reached the zenith, we unlocked our brake and fell --

Zirveye ulaştığımızda freni boşa aldık ve düşüşe geçtik,

200 feet on the radius,

60 metre yarıçapla

on the spoke that we were attached to.

ve bağlı olduğumuz tekerlekle.

We reached as far up as heaven that day,

O gün cennete kadar yükseldik,

I'm pretty sure of it.

bundan oldukça eminim.

And then I and two of my dancers

Sonra da iki dansçımla beraber

walked down the outside of London's City Hall.

London City Hall çevresinden yürüdük.

As I stood up there, 300 feet above the ground,

Orada yerden 91 metre yukarıda dururken

and looked down,

aşağı doğru baktım,

I saw 2,000 eyes staring up at me,

2.000 göz bana bakıyordu

and they saw what they usually do -- the sky, a bird, a plane -- and then us.

ve her zaman gördükleri şeyi görüyorlardı; gökyüzü, bir kuş, bir uçak ve biz.

And we were just a tiny speck up there.

Orada sadece küçük bir noktaydık.

And I realized that action is for everybody.

Ve bunun herkes için olduğunu kavradım.

Now we have our very own mason jar in Williamsburg, Brooklyn.

Artık Williamsburg, Brooklyn'de de kendi cam kavanozumuz var.

It's called SLAM: STREB Lab for Action Mechanics.

Adı SLAM: STREM Lab for Action Mechanics.

It was a former mustard seed factory.

Daha önce hardal çekirdeği fabrikasıymış.

And I designed it after the use of a petri dish,

Ben de onu bir petri kabı gibi tasarladım,

and in that petri dish,

o petri kabının içine

I put Kid Action, STREB EXTREME ACTION

Çocuk Aksiyonu, STREB EXTREME ACTION

and circus arts,

ve sirk sanatları ekledim,

and we all learned to fly, fall and land and invent extreme action together.

ve uçmayı, düşmeyi ve inmeyi öğrenerek birlikte ekstrem aksiyonu bulduk.

And you know what we found?

Ne gördük biliyor musunuz?

In comes everyone --

Herkesin katıldığını,

every size, shape, age, capacity,

büyük küçük, genç olgun, her kapasitede;

every nationality, every race, every class, all genders,

her ırk, her milliyet, her sınıf, her cinsiyetten;

the timid and the bold, the outcast and the cool,

utangaç ve cesur, içine kapanık ve dışadönük;

the risk avoiders and the risk obsessives.

risk alamayanlar ve risksiz duramayanlar.

And these buildings exist all over the world,

Bu binalardan dünyanın her yerinde var

and every one of them can be a flying training center.

ve bunların her biri uçuş talim merkezi olabilir.

And you know, as it turns out,

Görünen o ki

people don't want to just dream about flying,

insanlar sadece uçmayı hayal etmekle kalmıyor,

nor do they want to watch us fly.

bizi uçarken izlemek de istemiyorlar.

They want to do it, too, and they can.

Bunu yapmak istiyorlar ve yapabilirler de.

And with a little training,

Biraz pratikle

they learn to relish the hit and the impact,

çarpışma ve darbenin tadını çıkarabilirler

and, I guess even more, getting up afterwards.

ve ayağa kalktıktan sonra daha da çok.

I've found that the effect of flying causes smiles to get more common,

Uçma etkisinin gülümsemeleri artırdığını gördüm,

self-esteem to blossom,

kendine güvenin yeşerdiğini

and people get just a little bit braver.

ve insanların biraz daha cesur olduklarını.

And people do learn to fly,

İnsanlar uçmayı öğrenebiliyor

as only humans can.

çünkü sadece insanlar öğrenebilir.

So can you.

Siz de öyle.

Come fly with us.

Bizimle uçun.

(Applause)

(Alkışlar)

(Music)

(Müzik)

Thank you. Thank you. Thank you.

Teşekkürler. Teşekkürler. Teşekkürler.

(Applause)

(Alkışlar)