How adaptive clothing empowers people with disabilities | Mindy Scheier

Çeviri: Esra Çakmak Gözden geçirme: Figen Ergürbüz

I love fashion.

Modayı seviyorum.

I actually go to bed every night thinking about what I'm going to wear

Cidden her gece yatağa yarın ne giyeceğimi hayal ederek

the next day.

giriyorum.

Clothing transforms me,

Giyim kuşam beni değiştiriyor,

defines me,

beni tanımlıyor,

gives me confidence.

bana güven veriyor.

You may not feel the same way about fashion,

Moda konusunda farklı görüşleriniz olabilir;

but I bet you have a favorite T-shirt or a pair of jeans that transforms you --

ama eminim ki sizi mutlu eden, sizi kendinizden emin hissettiren,

makes you feel good,

sizi kendiniz gibi hissettiren

makes you feel confident,

bir tişörtünüz

makes you feel like you.

veya pantolonunuz vardır.

When I was younger,

Gençken

I wanted to be Betsey Johnson.

Betsey Johnson olmak isterdim.

I thought we were kindred, crazy-hair spirits together.

Aramızda bir bağ olduğunu düşünürdüm, ikimizin de deli saçları vardı.

I did go to fashion design,

Moda tasarımı okudum,

I worked in the industry for years

yıllarca bu sektörde çalıştım

and loved it.

ve çok sevdim.

I married,

Evlendim,

I had three kids.

üç çocuğum oldu.

But life can be heartbreakingly ironic.

Ama hayat, yürek parçalayıcı bir şekilde ironik olabiliyor.

My middle child, Oliver, was born with a rare form of muscular dystrophy,

Ortanca çocuğum Oliver, nadir görülen bir kas distrofisi (KD)

or MD.

ile doğdu.

MD affects his muscle strength,

KD kas gücünü etkiliyor,

his pulmonary system,

solunum sistemini etkiliyor,

distorts his body

vücudunun şeklini bozuyor

and makes everyday life more challenging than most.

ve günbegün yaşam daha meşakkatli oluyordu.

From the time he could walk,

İki buçuk yaşlarında

which wasn't until about two and a half,

yürümeye başladığı andan itibaren,

he had to wear leg braces for stability.

sabit durabilmesi için bacak ortezi kullanmak zorundaydı.

Because he wasn't growing appropriately,

Düzgün bir şekilde büyüyemediği için

he had to wear a feeding tube that was placed on his face.

yüzüne yerleştirilen beslenme sondası takmak zorundaydı.

He endured stares, and so did I.

Bakışlara maruz kaldı, maruz kaldık.

But my husband Greg and I told him

Eşim Greg ile birlikte,

that no matter what,

ne olursa olsun

he was just like everybody else.

kimseden farkı olmadığını söyledik.

But everyday tasks for Oliver

Ama bizlere normal gelen

that we all take for granted

günlük işlerimiz

were incredibly challenging.

Oliver'ı çok zorluyordu.

That simple act of dressing yourself -- the very thing that I adore --

Benim hayranı olduğum, o en basit giyinme eylemi

was a nightmare for him.

onun için âdeta bir kâbustu.

His form of MD does not affect his mind.

Ondaki KD, zihnini etkilemiyordu.

His brain is an A-plus,

100'lük bir zihni var,

which means he's acutely aware of his shortcomings.

yani eksikliklerinin tamamen bilincinde.

This became very evident when he started school,

Bu durum okula başladığı dönemde daha çok belirginleşmeye başladı;

and that daily act of dressing yourself was a constant reminder

her gün yapması gereken giyinme eylemi, ne yapıp ne yapamadığını kendisine

of what he could and could not do.

sürekli hatırlatan bir uyarıcıya dönüştü.

So our solution was for Oliver to wear sweatpants every day:

Oliver için çözümümüz her gün eşofman altı giymesi oldu;

to school,

okula giderken,

to parties,

partilere,

on vacations --

tatile --

his uniform.

üniforması oldu.

For special occasions, he would wear proper pants.

Özel günlerde daha düzgün pantolonlar giyiyordu.

But many times, because he couldn't manage the button and zipper,

Fakat çoğu zaman, düğmeyi ve fermuarı ayarlayamadığı için

I would have to take him to the men's room,

onu tuvalete götürmek zorunda kalıyordum,

which was incredibly embarrassing for him

ki bu durum hem onun için

and the other men that were in there.

hem de oradaki diğer erkekler için çok utanç verici oluyordu.

But them -- I said, "Oh, please. There's nothing I haven't seen before."

Oradakilere, "Rica ediyorum, burada daha önce görmediğim bir şey yok," diyordum.

(Laughter)

(Kahkaha)

For years we muddled through.

Yıllar geçti, üstesinden gelebildik.

But when Oliver was in third grade,

Ama Oliver üçüncü sınıftayken,

I found out he was more like me than I ever imagined.

Oliver'ın tahmin ettiğimden çok bana benzediğini fark ettim.

Oliver, too, cared about fashion.

Oliver da modaya ilgi duyuyordu.

He came home from school one day and said very definitively

Bir gün okuldan eve geldi ve çok kesin bir şekilde

that he was going to wear jeans to school like everybody else gets to wear.

yarın, diğer bütün arkadaşları gibi, okula kot pantolonla gideceğini söyledi.

Well, I certainly couldn't go to class with him

Okula beraber gidip

and take him to the boys' room,

onu tuvalete götüremezdim,

but there was no way I was telling my eight-year-old

ama sekiz yaşındaki oğluma

that he couldn't wear what he wanted to wear.

giymek istediği şeyi giyemeyeceğini söyleyemezdim de.

So that night,

O gece pantolonlarını

I MacGyvered the hell out of his jeans.

MacGyvered'mışımcasına tadilat ettim.

I remembered when I was pregnant

Hamileliğimi anımsadım;

and unwilling to stop wearing my own favorite pants,

içine sığamasam da, en sevdiğim pantolonlarımdan

even though I was busting out of them,

vazgeçemiyordum.

that rubber-band trick.

Paket lastiği hilesini kullanıyordum.

You moms remember what I'm talking about?

Aranızda anne olanlarınız bilir.

The rubber band through the buttonhole,

Paket lastiğini delikten geçirip

around the button and back?

düğmeye takıp bırakıyorsunuz.

Instant stretch.

Anında genişliyor.

So I removed the zipper

Fermuarı söktüm,

so he could pull it up and down on his own.

bu sayede kendi başına pantolonunu indirip giyebilecekti.

I cut up the side seam of the bottom of his pants

Pantolonun alt kısmındaki yan dikişleri

bacak ortezine uyumlu olacak şekilde genişlettim,

to accommodate for his leg braces,

applied Velcro --

oraya cırt bandı ekledim.

hold your ears, everybody: peel and stick, mind you --

Bu noktaya dikkat edin; kaldırın ve yapıştırın,

so that it would close around it.

böylece o bölge kapansın.

When I showed Oliver my arts and crafts project,

Oliver'a el işi projemi gösterdiğimde

he absolutely beamed.

havalara uçtu.

He went into school with his head held so high.

Okula başı dimdik gitti.

Those jeans transformed him.

Giydiği kot pantolon onu değiştirdi.

He was able to get dressed on his own,

Tek başına üstünü değiştirebiliyor,

he was able to go to the bathroom on his own;

tuvalete tek başına gidebiliyordu;

those jeans gave him confidence.

kot pantolonu ona güven aşıladı.

I didn't realize it at the time,

O zaman farkında değildim;

but this was my first foray into the world of adaptive clothing.

fakat bu durum, uyarlanabilir giyim dünyasına girişimimi temsil ediyordu.

Adaptive clothing is defined as clothing designed for people with disabilities,

Uyarlanabilir giyim; engelliler, yaşlılar ve kendi giyimlerinde

the elderly

zorlanan kişiler için yapılan

and anyone who struggles with dressing themselves.

kıyafet tasarımlarını kapsıyor.

Adaptive clothing did exist,

Uyarlanabilir giyim hâli hazırda mevcutken

but it was missing that mainstream fashion component.

genel moda unsurundan noksan durumda.

It was very medicinal and very functional

Oldukça tıbbi ve oldukça kullanışlı,

but not stylish.

ama bir tarz söz konusu değil.

And that's a huge problem,

Bu büyük bir sorun,

because what you wear matters.

çünkü giydiğin şey önemlidir.

Clothing can affect your mood,

Giyim; ruh hâlinizi,

your health

sağlığınızı

and your self-esteem.

ve özsaygınızı etkileyebilir.

Now, being a fashion lover, I've known this forever,

Bir moda tutkunu olarak bunu ezelden beri biliyordum zaten,

but scientists actually have a name for it.

ama bilim insanları bu durumu tanımlamışlar.

It's called "Enclothed Cognition,"

buna "Giyim Bilişi" deniyor,

the co-occurrence of two factors:

iki etkenin eşdizimli gerçekleşmesi ile oluşuyor:

the symbolic meaning of clothing

kıyafetin sembolik anlamı

and the physical experience of wearing the clothing,

ve fiziksel olarak kıyafet giyme eylemi;

both of which have a direct correlation to how you feel about yourself.

ikisi de direkt olarak, kendinizi nasıl hissettiğinizle ilişki içerisinde.

There's actually a professor in the UK by the name of Karen J. Pine.

İngiltere'deki Profesör Karen J. Pine,

She wrote a book called "Mind What You Wear:

"Giyiminize Dikkat Edin: Moda Psikolojisi"

The Psychology of Fashion."

adlı kitabı kaleme aldı.

She states in her book

Kendisi kitabında;

that when you put clothes on,

kıyafet giyildiğinde,

you adapt the characteristics of what you're wearing,

kişi farkında olsa da olmasa da, giyilen kıyafetin niteliklerinin

whether you realize it or not.

benimsendiğini belirtiyor.

That's why you feel like a rock star

Tam oturan kot pantolonları giydiğinizde,

when you put on those perfect-fitting jeans.

işte bu yüzden rock yıldızı gibi hissediyorsunuz.

That's why you feel invincible when you put on that power suit,

O şans veren takımınızı giydiğinizde işte bu yüzden yenilmez hissediyorsunuz

and that's why you feel beautiful

ve o kısa siyah elbisenizi giydiğinizde,

in that little black dress.

işte bu yüzden güzel hissediyorsunuz.

But that's exactly why Oliver felt so isolated

Giymek istediği şeyi giyemediğinde,

Oliver tam olarak aynı sebepler dolayısıyla soyutlanmış hissetmişti.

when he couldn't wear what he wanted to wear.

He even said to me one time,

Hatta bana bir keresinde şunu söyledi,

"Mom, wearing sweatpants every day

"Anne, her gün eşofman giymek

makes me feel like I'm dressing disabled."

sanki engelli kıyafeti giyiyormuşum gibi hissettiriyor."

There are one billion people on our planet

Gezegenimizde bir milyar insan,

that experience some type of disability.

bir engel ile yaşamlarını sürdürüyor.

One billion.

Bir milyar.

If 10 percent of that billion experience clothing challenges,

Bu insanların yüzde onu giyim konusunda sıkıntı yaşıyorsa,

that's an enormous amount of people that may not be as confident,

bu demek oluyor ki, bu kadar muazzam oranda insan

as successful

olabilecekleri kadar

or even as happy as they could be.

özgüvenli, başarılı veya mutlu değil.

The morning after Oliver left for school wearing those jeans,

Oliver kot pantolonuyla okula gittiği sabah,

I realized that I could do something about that.

bu konuda bir şeyler yapabileceğimi fark ettim.

And so I did.

Ve yaptım.

In 2013, I founded an organization called Runway of Dreams.

2013 yılında Hayaller Podyumu kurumunu kurdum.

The mission was to educate the fashion industry

Amaç; genele hitap eden giyim sektöründe,

that modifications could be made to mainstream clothing

ihtiyaçları dikkate alınmamış bu topluluk için

for this community that has never been served.

değişikliğe gidilmesi konusunda moda sektörünü eğitmekti.

And it began with an entire year of research.

Bütün bunlar, araştırmalarla geçen koca bir yıl ile başladı.

I went to schools, I went to facilities, I went to hospitals.

Okullara gittim, kurumlara gittim, hastanelere gittim.

I literally chased down people on the street who were in wheelchairs

Sokakta neredeyse tekerlekli sandalyeli insan avına düştüm,

or if they had walkers

yürüme desteği kullananlar

or even if they had a slight limp.

ve hatta hafif topallayanlar.

(Laughter)

(Kahkaha)

I know I must have looked insane,

Dışarıdan çıldırmış gibi gözükmüş olabilirim;

but I knew that if I was really going to make a difference,

ama gerçekten fark yaratmak istiyorsam,

giyim zorlukları ile ilgili edinebildiğim kadar farklı görüşe ihtiyacım vardı,

I had to truly understand the clothing challenges

çünkü bu işi yapabilmek için bu zorlukları gerçekten anlamam gerekiyordu.

of as many different people as I possibly could.

I met a young man who was 18 who has cerebral palsy.

Beyin felci geçirmiş, 18 yaşında genç bir adam ile tanıştım.

He was going to Harvard University.

Harvard Üniversitesi öğrencisiydi.

He said to me, "Can you imagine?

Bana şunu söyledi: "Aklın alıyor mu?

I got myself into Harvard,

Harvard'a girmeyi başardım,

but my dream is to be able to wear jeans on campus,

ama benim hayalim, diğer öğrenciler gibi

like the other freshmen will wear."

kampüste kot pantolon giyebilmek."

I met a little girl named Gianna,

Sol alt kolu ve eli olmayan,

who was missing her left forearm and her hand.

küçük Gianna ile tanıştım.

Her mother told me

Annesi,

she could not bear to see her daughter's difference magnified

kızının yaşadığı farklılığın, sallanan kol kumaşıyla vurgulanmasına

by a dangling sleeve,

dayanamadığını söyledi.

so she had every single long-sleeve shirt professionally tailored.

Bu yüzden her uzun kollu kıyafetini terziye veriyordu.

Can you imagine the time and money she spent?

Harcadığı zamanı ve parayı hayal edebiliyor musunuz?

I also had the great privilege of spending time with Eric LeGrand,

Önceden Rutgers takımında futbol oyuncusu olan ve 2010 yılındaki bir mücadelede

former Rutgers football player who was paralyzed during a tackle in 2010.

sakatlanan Eric LeGrand ile zaman geçirebilme şansı da buldum.

I had, at this point, seen some unfathomable things,

O dönemde, aklımın ermeyeceği şeylere şahit olmuştum.

but this, by far, was the most heart-stopping.

Fakat bu, açık ara en sarsıcısıydı.

You see, Eric is a really big guy,

Gördüğünüz gibi Eric iri bir adam

and it took two aides and a lifting machine

ve onu giydirebilmek için

iki kişiye ve bir kaldırma aletine ihtiyaç var.

to get him dressed.

I sat and watched this process for over two hours.

Oturdum ve iki saati aşkın süren bu süreci izledim.

When I expressed my shock to Eric,

Eric'e şaşkınlığımı ifade ettiğimde,

bana bakıp şunları söyledi:

he looked at me and said,

"Mindy, this is every single day.

"Mindy, her günümüz böyle geçiyor.

What can I say?

Ne diyebilirim ki?

I like to look sharp."

Jilet gibi görünmeyi seviyorum."

Research done.

Araştırmam sona erdi.

I knew that if I was going to make a change in the industry,

Bu sektörde bir farklılık yaratacaksam,

I had to use my background

geçmişteki bilgilerimi kullanarak

and really figure out how to make these clothes modified.

kıyafetleri nasıl değiştireceğimi bulmam gerekiyordu.

So I took the information I gathered over that past year,

Son bir yılda edindiğim bilgileri bir araya getirdim

and I figured out that there were actually three categories

ve herkesi kapsayan, aslında üç farklı kategorinin

that were affected across the board.

var olduğunu öğrendim.

The first were closures.

İlki kapanma bölümleri.

Buttons, snaps, zippers, hook-and-eyes were a challenge for almost everybody.

Düğmeler, cırtlar, fermuarlar, kopçalar; bunların hepsi neredeyse herkes için zor.

So I replaced them with a more manageable technology:

Bunları daha kullanışlı bir teknoloji ile değiştirdim:

magnets.

mıknatıslar.

Magnets made our Harvard freshman able to wear jeans on campus,

Mıknatıslar, Harvard öğrencisine kampüsünde kot giyebilme imkânı verdi,

because he could dress himself.

çünkü tek başına giyebiliyordu.

Second: adjustability.

İkincisi: ayarlanabilme.

Pant lengths, sleeve lengths, waistbands

Pantolon uzunlukları, kol uzunlukları ve bel kısmı,

were a challenge for so many different-shaped bodies.

farklı beden tipleri için birer zorluk demek.

So I added elastic,

İçten ayarlanabilir

an internal hemming system.

lastik düzeneği ekledim.

This way, Gianna could wear a shirt right off the rack

Gianna bu sayede kol uzunluğunu ayarlayarak

and just adjust the one sleeve.

kıyafetini hemen giyebilecekti.

Last: alternate ways to get the clothing on and off the body,

Sonuncusu: kıyafeti giyip çıkarmak için

outside the traditional way of over your head.

geleneksel kafa kısmından çıkarma dışında farklı yollar.

So I designed a way to go in arms first.

Öncelikle kollardan çıkabilecek bir tasarım geliştirdim.

This, for somebody like Eric,

Eric gibi birisi için bu,

could actually take five steps off his dressing process

onun giyinme aşamasındaki beş adımı siliyor

and give him back the gift of time.

ve ona zaman lütfunu geri kazandırıyor.

So I went out,

Dışarı çıktım,

I bought clothing right off the rack,

bir dolu kıyafet aldım,

I sat at my kitchen table, ripped them apart,

mutfak masasına kuruldum, hepsini parçalara ayırdım,

did prototype after prototype, until I felt I had great modifications.

mükemmel sonuca ulaşana kadar prototip üstüne prototip geliştirdim.

And then I was ready for the big leagues:

Artık büyük çapta oynamaya hazırdım:

the fashion industry.

moda sektörü.

Rather than designing my own collection,

Kendi koleksiyonumu hazırlamaktansa,

I knew if I was really going to make a difference,

eğer gerçekten bir farklılık yaratacaksam

I had to go mainstream.

genele beğeniye hitap etmem gerektiğini biliyordum.

I believed that I just needed to educate the industry

Bu muazzam büyüklükteki topluluk hakkında

of the enormity of this population

ve aynı zamanda bu tüketici kitlesinin

and the fact that these were consumers

tamamen yok sayıldığı hususunda

that simply weren't being considered.

moda sektörünü eğitmem gerektiğine inanıyordum.

And I am thrilled to say that the industry heard me.

Sektörün bana kulak verdiğine inanamadım.

Runway of Dreams collaborated with the most amazing,

Hayaller Podyumu, gezegenimizdeki

en mükemmel, en ileri görüşlü marka ile iş birliği yaptı --

forward-thinking brand on our planet --

(Applause)

(Alkış)

who took my vision to market

Bu sektör hakkındaki vizyonum çerçevesinde

and made fashion history

ilk uyarlanabilir giyim koleksiyonunu

by launching the first mainstream adaptive collection.

piyasaya sürerek moda tarihine geçtiler.

And the rest is yet to come.

Devamı da yolda.

(Applause)

(Alkış)

So --

Evet --

(Applause)

(Alkış)

Fashion holds the key to a vital lifeline.

Moda, yaşam için hayati bir değer taşıyor.

Clothing can be transformative.

Giyim dönüştürücü etkiye sahip.

Clothing equals confidence.

Giyim, güven demek.

So tomorrow,

Yarın

when you are starting your day

güne başlarken

and you're thinking about what you're going to wear,

ne giyeceğinizi düşündüğünüzde,

I hope you appreciate the process

umarım bu aşamanın kıymetini bilir

and think about how what you chose

ve seçimlerinizin sizi nasıl etkilediğini

makes you feel.

düşünebilirsiniz.

Today, Oliver is 13.

Oliver artık 13 yaşında.

He wears his adaptive khakis,

Uyarlanabilir haki pantolonunu giyiyor,

his magnetic button-front shirt --

mıknatıs düğmeli gömleğini giyiyor,

feels like the coolest kid around.

kendini çok havalı hissediyor.

My boy has total swagger.

Oğlum gerçekten tam bir artist.

(Laughter)

(Kahkaha)

As I mentioned,

Bahsettiğim gibi

Oliver's disease is degenerative,

Oliver'ın hastalığı kötüleşme eğilimi taşıyor,

which means his muscles are going to break down over time.

bu da zamanla kaslarının kırılacağı anlamına geliyor.

This, by far, is the most devastating part for me.

En çok bu beni mahvediyor.

I have to sit on the sidelines

Bir kenarda oturup

and watch my boy deteriorate.

oğlumun yavaş yavaş kötüleşmesine şahit olmak zorundayım.

And there's nothing I can do about it.

Elimden gelen hiçbir şey yok.

So I am looking up from the things that I cannot control

Bu yüzden bakış açımı, kontrol edemeyeceğim şeylerden

to the things that I can,

edebileceklerime çeviriyorum,

because I have no option.

çünkü başka bir seçeneğim yok.

And so, I am looking up.

Durumu iyileştirmeye çalışıyorum.

And I'm asking the fashion industry to look up.

Moda sektörünü de buna davet ediyorum.

And now, I'm asking all of you

Ve sizlerden de

to look up, too.

bunu istiyorum.

Thank you.

Teşekkürler.

(Applause)

(Alkış)